ჩოლოყაშვილების კურთხეულ გვარს მრავალი ღირსეული ვაჟკაცი აღუზრდია მამულისთვის. თუნდაც მხოლოდ ბიძინა ჩოლოყაშვილის სახელი რად ღირს, ბახტრიონის აჯანყების მოთავისა, რომელიც ასო-ასო აკუწეს, მაგრამ ვერც რწმენა, ვერც სამშობლოს ერთგულება ვერ შეურყიეს...

მაცხოვრის აღდგომიდან 50-ე დღეს მოციქულები ერთად შეიკრიბნენ. მოულოდნელად ხმაური ატყდა, თითქოს ქარმა დაბერაო და იქ მყოფთა თავზე ცეცხლის ენები დაირხა. სულიწმინდის მადლით მაცხოვრის 70 მოციქული სხვადასხვა ენაზე ალაპარაკდა. ხმაურზე უამრავი ხალხი შეიკრიბა.

ღვთის ხმა ესმა და რაღა დააკავებდა თორნიკე პატრიკიოსს - დაუტევა "დიდებაი ქვეყნისაი და პოვა ზეცისაი", მიატოვა ცოლი, შვილები, ქონება, პატივი და შეიმოსა სახე მეუდაბნოვეთაი".

ავგაროზ მთავარი ქალაქის ედესიისა იესოს მაცხოვარსა სახიერსა მეუფესა გამოჩინებულსა ქალაქსა იერუსალიმსა გახარებ:

ქრისტეს ჯვარცმითა და აღდგომით დაემხო ბოროტის მეუფება ადამიანზე, ჯოჯოხეთი შეიმუსრა და სიკვდილი დაითრგუნა. აღსრულდა საღმრთო და ადამიანური ბუნების დიდი გამარჯვება კაცობრიობის მტერზე.

ფრანგი განმანათლებელი ჟან-ჟაკ რუსო წერდა: "მე ღმერთს მის ყველა ქმნილებაში ვხედავ, თვით ჩემშივე ვრძნობ მას, ვაღიარებ, რომ განმაცვიფრა წმინდა წერილის სიდიადემ. სახარების სიწმინდე ჩემს გულს ეუბნება: შეხედეთ ფილოსოფოსთა წიგნებს - მთელი მათი ბრწყინვალების მიუხედავად, რაოდენ უმნიშვნელონი და უფერულნი ჩანან ისინი წმინდა წერილის გვერდით.

საქართველოს კულტურულ მემკვიდრეობას, ჩვენს ეკლესია-მონასტრებს, სათანადო ყურადღება რომ სჭირდება, ამაზე უკვე აღარავინ დავობს. საუკუნეების წინანდელ უნიკალურ ძეგლებს ჟამთასვლამ თავისი კვალი დაამჩნია და დღეს თითოეული მათგანი დახმარების მოლოდინშია.

ლადო ასათიანი და მისი მეგობრები: მირზა გელოვანი, ალექსანდრე საჯაია, გიორგი ნაფეტვარიძე - თავიანთი ცხოვრების გაზაფხულზე წავიდნენ ამ ქვეყნიდან. ისინი თავიანთი შემოქმედებითა და ნაადრევი სიკვდილითაც კი მთელი თაობის ბედს განასახიერებდნენ.

1878 წელს, რუსეთ-თურქეთის ომის შემდეგ, აჭარა დედასამშობლოს დაუბრუნდა. უსაქართველოოდ ყოფნის სამი საუკუნე ჯოჯოხეთური განსაცდელით იყო აღსავსე. სამი საუკუნე სისხლის მდინარეები ერთვოდა ჭოროხსა და აჭარისწყალს.

საუკუნეების მანძილზე ღირს მამებს სამონაზვნო ცხოვრებით ტოლს არ უდებდნენ ქართველი დედები. მათი უმრავლესობის სახელი მხოლოდ ღმერთმა იცის, მათ შორის კი, ვისზეც მცირედი ცნობები მაინც შემოგვრჩა, ერთ-ერთია სქემიღუმენია თამარ მარჯანიშვილი.

ეშმაკები გვატყუებენ, როცა ჩაგვაგონებენ, რომ ღვთისკენ მიმავალი გზა ძნელი და მწარეა, ვნებებს აყოლილის ცხოვრება კი - იოლი და საამო. იოლი და საამური მხოლოდ დასაწყისია.

რერიხიანელობა თანამედროვე ოკულტური მიმდინარეობაა, რომელიც XX საუკუნეში წარმოიშვა. მის წინამორბედად თეოსოფია მიიჩნევა.

საქართველო გადაჭიმულია "ნიკოფსიიდან დარუბანდამდის და ოვსეთიდან არაგაწამდის..."
დავით აღმაშენებლის მტკიცე ხელით გაერთიანებული სამეფო ისევ ზეობს წინა აზიაში და არც სადმე ჩანს ძალა მისი დამმარცხებელი.

შეუძლებელია, ადამიანური გონება ბოლომდე მისწვდეს ღვთის დიდებულებას და მთელი სიდიადით შეიცნოს ის. ჩვენ უფალს მხოლოდ ნაწილობრივ ვხედავთ და ვგრძნობთ, იმ დონეზე, რა დონეზეც თავად შეგვიძლია ღვთის დატევნა.

ბავშვობაში რწმენას არავინ მინერგავდა, პირიქით, ყოველი მხრიდან მესმოდა, ღმერთი არ არსებობსო, მაგრამ შემოქმედს მაინც ვეძებდი. გულის სიღრმეში მწამდა, რომ არსებობდა რაღაც, თუმცა არ ვიცოდი, რა.

მას შემდეგაც, რაც XIX საუკუნეში რუსეთმა საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალია გააუქმა, ცხუმ-აფხაზეთის საეპისკოპოსო კათედრაზე ქართველი მღვდელმთავრები მოღვაწეობდნენ. მათ შორის იყვნენ აწ უკვე წმინდანად შერაცხულნი გაბრიელ ქიქოძე და ალექსანდრე ოქროპირიძე.

ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქია საქართველოს უკიდურეს ჩრდილო-დასავლეთში მდებარეობს და ისტორიული აფხაზეთის სამთავროს ტერიტორიას მოიცავს. მის შემადგენლობაში შედის ქალაქები სოხუმი, ოჩამჩირე, გალი, გუდაუთა, გაგრა და მათი მიმდებარე ტერიტორიები.

თანამედროვე ბულგარეთის ტერიტორიაზე, გადმოცემის თანახმად, ქრისტიანობა წმინდა მოციქულ პავლეს ერთ-ერთმა მოწაფემ იქადაგა. ევსევი პამფილიელი წერს, რომ II საუკუნეში ბულგარეთის ზოგიერთ ქალაქში უკვე არსებობდა საეპისკოპოსო კათედრა.

რევაზ ნაჭყეპია თბილისის "ამერის" მეკარეა. გიორგიმ (ასე მოვიხსენიებ, რადგან მკითხველის წინაშე ნამდვილი გვარ-სახელით წარდგომა არ ისურვა) რამდენიმე წელიწადია, თავი დაანება ფეხბურთს და უფლის გზით სიარული გადაწყვიტა.

"ჯვარი, რომელიც მე ვიტვირთე, მხოლოდ სიხარულს მანიჭებს, - ამბობს ერთგან მამა სერაფიმ როუზი, - მე ყველაფერი შევიძინე და არაფერი დამიკარგავს".

ქართული საეკლესიო გალობის ისტორიის რთული პერიოდი XIX საუკუნიდან დაიწყო. რუსეთის იმპერიის მიერ საქართველოს ანექსიის შედეგად ჩვენი ეკლესია მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდა: ჩამოერთვა ავტოკეფალია, განადგურდა და გაიძარცვა მისი ფასდაუდებელი საუნჯე.

ცოდვის აღიარება, მხოლოდ აღიარებაც კი, უკვე საწინდარია მისგან განკურნება-გათავისუფლებისა. რაოდენ დიდი ცოდვებია კაცის კვლა, მრუშობა და სხვანი, მაგრამ მათი აღიარება, სურვილისა და სინანულის შემთხვევაში, ადვილია. ამპარტავნება კი გაცილებით მზაკვარი და მძიმე ცოდვაა.

შვიდ მომაკვდინებელ ცოდვას შორის პირველად ამპარტავნებას ახსენებენ. წარმოდგენაც კი ძნელია, რა მოსდევს ამ უმძიმეს ცოდვას, მაგრამ ჩვენ, ადამიანები, უკან არასოდეს ვიხევთ და მისი სიმძიმით ქედდადრეკილნი მაინც მისკენ მივილტვით.

* "ამპარტავნის სული დიდ სიმაღლეზე ადის და იქიდან თავის თავს წარწყმედის უფსკრულში აგდებს".

* "ვინც ღვთის შეწევნას განეშორება და თავის ძალას მიანდობს სათნოების მოგებას, იმას სჭირს ბოროტი სნება ამპარტავნებისა".

* მამა სილოვანეს ბერი ვინმე ესტუმრა და დაინახა, რომ მისი მორჩილნი კერძს ამზადებდნენ. "რატომ შრომობთ წარმავალი საზრდოსთვის? - მზაკვრულად ჰკითხა ბერმა, - მიბაძეთ მართალი ლაზარეს დას მარიამს, რომელმაც უმჯობესი გამოირჩია".

ამპარტავნება ის ცოდვაა, რომელმაც ჯერ კიდევ მიწიერი სამყაროს შექმნამდე იჩინა თავი. როცა ამ ვნებით შეპყრობილმა ერთ-ერთმა მთავარანგელოზმა ღმერთობა მოინდომა, უფალმა მასა და მის ანგელოზებს ღვთიური მადლი და მფარველობა მოაკლო და იგი შერისხულ ბოროტ სულად - სატანად - იქცა.