თუკი რამ ვიცით XVIII საუკუნის გარეჯელ მამებზე, უმეტესად წმინდა გაბრიელ მცირეს ჩანაწერების წყალობით, მისი ცხოვრების აღწერისთვის კი, სამწუხაროდ, არავის უზრუნია, თუმცა ის მწირი ცნობები და სულიერი მარგალიტები, რაც ღირსმა გაბრიელმა დაგვიტოვა, ნათლად წარმოაჩენს მისი პიროვნების დიდებულებას.

მონღოლები პირველად 1220 წელს გამოჩნდნენ საქართველოს საზღვრებთან. 1220-1221 წლებში სამჯერ შეებრძოლნენ ქართველებს, სამივეჯერ დაამარცხეს, მაგრამ უკანვე გაბრუნდნენ.

იყო დრო, როცა კერპმსახურებას ფესვები ღრმად ჰქონდა გადგმული. აურაცხელი ქრისტიანის სისხლი დაღვრილა კერპთაყვანისცემასთან ჭიდილში... დღეს ისინი ცათა სასუფეველში მკვიდრობენ და ჩვენთვის ლოცულობენ.

VIII საუკუნეში წმინდა მოწამეთაგან გამობრწყინდა მეფეთა შორის სახელოვანი, თვითმპყრობელთა შორის წარჩინებული და მოწამეთა შორის უბრწყინვალესი, სამგზის სანატრელი არჩილი, რომელიც გამოირჩეოდა მხნეობითა და სიქველით, მშვენიერებითა და ახოვანებით.

გზა და ჭეშმარიტება შენ ხარ, ქრისტე, მოგზაური ანგელოსი აწ მოუვლინე მონასა (ანუ მხევალსა) შენსა (სახელი) მფარველად, ვითარცა ოდესმე ტობიას და ყოვლისაგან ბოროტისა და ყოველსა კეთილ-მითვალულებასა შინა უვნებელად დამცუელი სადიდებელად შენდა, მეოხებითა ღმრთისმშობელისათა, მხოლოო კაცთმოყვარე.

მეფე ერეკლეს ერთი შინ გაზრდილი ყმა ჰყოლია, სახელად გიორგი. მისი განსწავლულობის ამბავი არა მარტო ჩვენში, სპარსეთსა და არაბეთშიც ჰქონიათ გაგონილი.
ერთხელ ხმა გავარდნილა, სპარსეთის მბრძანებელი ჩვენს ასაკლებად მოდის და აბა, გულადად დავუხვდეთ, ქალაქში არ შემოვუშვათო.

დიდმარხვაში, ჯვრის თაყვანისცემის კვირიაკეს, მართლმადიდებლურ ეკლესიებში შროშანით შემკობილ პატიოსან ჯვარს გამოაბრძანებენ. მიეახლებიან ღვთის რწმენითა და სიყვარულით აღსავსე ქრისტიანები, ეამბორებიან და მიიღებენ სულიერ ძალას, რომელიც მათ მარხვით მოუძლურებულ სხეულებსაც სიცოცხლეს შემატებს.

"ფილოსოფია ჭეშმარიტებას ეძებს, ქრისტიანობა კი სამუდამოდ ფლობს ამ ჭეშმარიტებას საღვთო გამოცხადების სახით. ფილოსოფია ცდილობს, გონებით ჩასწვდეს უმაღლეს საგანთა არსს, ქრისტიანობა კი გონების მეშვეობით, ფილოსოფიური მეთოდების გამოყენებით მხოლოდ იცავს

ვფიქრობ, არ არსებობს ადამიანი, რომელიც რაღაც განსაკუთრებულის მოლოდინით არ ხვდებოდეს ახალ წელს.
და აი, თითქმის ცხოვრების მიწურულს ეს სანუკვარი დღეც დამიდგა.

ჯერ კიდევ მანამდე, სანამ კონსტანტინე დიდი ლიკინიუსს დაამარცხებდა, იმპერიის ერთ-ერთი ოლქის, კერძოდ, აფრიკის ეკლესიაში ჩამოვარდა შფოთი, რომლის მიზეზიც კართაგენის ეპისკოპოსის არჩევა იყო.

სავანე ათონის მთის დასავლეთ ნაწილში, ნავსადგურთან ახლოს მდებარეობს. მონასტრის აღმშენებლად, გადმოცემით, X საუკუნის მოღვაწე ღირსი პავლე ქსიროპოტამელი მიიჩნევა.

სიმონოს პეტრას, ანდა სიმონოპეტრას (სიმონის კლდე) წმინდა მონასტერი, რომელიც 1257 წელს, ხილვის შემდეგ დააარსა ღირსმა სიმონმა, უდავოდ ყველაზე გაბედული არქიტექტურული კომპოზიციაა ათონის მთაზე.

წმინდა ფილოთეოსის მონასტერი ნახევარკუნძულის ჩრდილო-აღმოსავლეთ პლატოზე, ასკლეპიოსის ძველი ტაძრის ნანგრევების მახლობლად მდებარეობს. სავანე დაახლოებით X საუკუნეშია დაფუძნებული. მისი დამაარსებელი, ღირსი ფილოთეოსი, ათანასე ათონელის თანამედროვე იყო.

წმინდა კარაკალის მონასტერი დიდ ლავრასა და ივერონს შორის მდებარე ფერდობზეა გაშენებული. როგორც ჩანს, სავანე XI საუკუნის დასაწყისში დაუფუძნებია ბერს, სახელად კარაკალს.

დოქიარის წმინდა მონასტერი დაფუძნებული უნდა იყოს წმინდა ათანასე ათონელის თანამოსაგრის, წმინდა ექვთიმეს, დიდი ლავრის ყოფილი მეკელიის (ბერძნ. დოქიარის) მიერ.

თანამედროვე ბორჯომისა და ბაკურიანის ეპარქია ვახტანგ გორგასლის მიერ ზემო ჯავახეთისა და სამცხე-საათაბაგოს ტერიტორიაზე დაარსებულ სამღვდელმთავროებში შედიოდა.

ბორჯომისა და ბაკურიანის ეპარქია შიდა ქართლის სამხრეთით, ისტორიული პროვინციის - თორის ტერიტორიაზე მდებარეობს. იგი ბორჯომის რაიონსა და მის მიმდებარე ბორჯომის ხეობას მოიცავს.

კეთილია მღვდლის ჩინი და მსუბუქია მისი უღელი, მაგრამ მხოლოდ მათთვის, ვინც ისე მიიღებს და შეუდგება მის აღსრულებას, როგორც ეს საჭიროა, ვისაც არ ჰქონია ცდუნება, რომ ღვთის სულის მადლი უკანონოდ შეეძინა.

წმინდა ნიკოლოზ სერბი წერს: "აღსარება ეკლესიის მოთხოვნაა, რათა დაეხმაროს ადამიანს იმ სულიერი ჭრილობების გახსნაში, რომელთაც ჯანმრთელობის საფარველით ფარავს. აღსარება მოთხოვნაა ეკლესიისა, რათა დაეხმაროს ადამიანს საკუთარი უძლურების დანახვაში, რომელსაც იგი ძლიერების ნიღბით ფარავს...

მე მრევლის შედარებით ახალი წევრი გახლავართ და "კარიბჭე" დამატებითი სულიერი საზრდოა ჩემთვის, ამიტომ ყოველი ნომრის გამოსვლა დღესასწაულივით მიხარია.

ეს ქადაგება წმინდა ოანე მაქსიმოვიჩმა 1952 წელს, ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ტაძრად მიყვანების დღეს წარმოთქვა. ის მიმართავდა წმინდა ტიხონის სახელობის ბავშვთა სახლის აღსაზრდელებს, რომლებიც დიდი ხნით მიემგზავრებოდნენ კალიფორნიის ქალაქ სან-ფრანცისკოში, ნაკლებად ქრისტიანულ გარემოში.

მომდევნო სართულზე ასასვლელად კიბეს უნდა შევუყვეთ. ასევეა დღეები, რომლებიც ჩვენთვის სულიერი ამაღლების საფეხურებია. სულიერი წრთობა უკეთ დაგვაძლევინებს კიბის სიმძიმეს, ამისთვის კი მარხვა და ზიარებაა აუცილებელი.

* ქართველთა მეფე, წმინდა ლუარსაბი, შაჰ-აბასმა თავისთან იხმო.
ერთ დღეს, როცა ურჯულო განმგებელი თანამეინახეებთან ერთად ნადიმობდა, ლუარსაბსაც დაუძახეს.

* როდის გადასცემენ ანათემას ადამიანს? რას ნიშნავს ანათემა?
- ანათემა ადამიანის წმინდა ეკლესიიდან განკვეთას ნიშნავს. წმინდა ეკლესია ამ რადიკალურ ნაბიჯზე მხოლოდ იმ შემთხვევაში მიდის, როცა თავად ადამიანი დემონსტრაციულად განაგდებს თავს ეკლესიიდან, აშკარად ებრძვის მას.

"სამოთხე მარხვის დარღვევამ დაგვაკარგვინა. ვიმარხულოთ, რათა კვლავ შევიდეთ სასუფეველში", - გვასწავლიან წმინდა მამები. სწორედ მარხვაა, ლოცვასთან ერთად, ის ერთადერთი საშუალება, რითაც შეგვიძლია ბოროტი განვაგდოთ, უფალს მივეახლოთ და ცათა სასუფეველი დავიმკვიდროთ.

"ხოლო ესე ნათესავი არარაით განვალს, გარნა ლოცვითა და მარხვითა" (მათე 17:21), - ბრძანებს უფალი. "ნათესავი ესე" - უკეთური სულები არიან, რომელნიც გავლენას ახდენენ ადამიანის აზროვნებაზე, ყურადღებაზე, მეხსიერებაზე, ნებისყოფაზე, საზოგადოდ, ფსიქიკაზე.

* ათონელ ღირს მამას ჰაჯი-გიორგის (+1886) ერთხელ წმინდა ნიკოლოზ საკვირველმოქმედი გამოეცხადა და უთხრა:

მიტროპოლიტ ანტონ სუროჟელის თქმით, მარხვა შინ დაბრუნების ჟამია. ამ დროს შესაძლებლობა გვეძლევა, ოდნავ მაინც მივუახლოვდეთ იმ დაუსრულებელ სიხარულს, სასუფეველი რომ ჰქვია. თუმცა ეს სიხარული იოლად არ მოიპოვება.