* * *
დრომ არაერთი ამბავი შემოინახა იმის შესახებ, სასწაულებრივად როგორ შეეძლო შორს მყოფთა შეწევნა.

მატრონას ერთი ნაცნობთაგანი გახურებული ომისას მოსკოვთან ახლოს გადასამზადებლად გადმოიყვანეს. რატომღაც სადესანტო სკოლაში არ მიიღეს და იძულებული იყო, უკან დაბრუნებულიყო, მაგრამ ძალიან უნდოდა, მოსკოვში დარჩენილი ოჯახის ამბავი შეეტყო, თუმცა, ისიც უწყოდა, მატარებელში პირველივე პატრული დააკავებდა და სამხედრო ტრიბუნალს გადასცემდა... თუმცა, ცთუნებას მაინც ვერ გაუძლო, წმინდა ნიკოლოზ საკვირველმოქმედსა და მატრონას შემწეობა სთხოვა და მატარებელში ავიდა...

მთელი გზა ლოცულობდა... ჩამოიარა პატრულმა, ყველას საბუთები შეუმოწმა, მას კი გვერდი ისე აუარა, თითქოს უჩინარი ყოფილიყო. მოსკოვის სადგურიც ამგვარად გაიარა და ოჯახი ინახულა...

დედამისმა მყის მატრონას მიაკითხა, რომელმაც ურჩია: - შენი შვილი შინ ცოტა ხნით დარჩეს, იაროს მოსკოვში და ნურაფრის შეეშინდება, რადგან მასთან ერთად ვიქნებიო! ჯარისკაცმა მართლაც ერთი ხანი შინ გაატარა, შემდეგ კი, ვითომც არაფერიაო, ფრონტს დაუბრუნდა და ომის დასრულებამდე იბრძოლა.

აი, მშვიდობიან დროს მომხდარი კიდევ ერთი ამბავი: - ნეტარს მიაკითხა ქალმა, რომელსაც ძალიან უნდოდა მონასტერში წასვლა, მაგრამ საამისო სახსარი არ გააჩნდა. ნეტარმა უთხრა: - წადი მონასტერში და ფულიც გამოჩნდებაო!

გათენდა დილა და ვიღაც უცნობებმა თანხა გადასცეს, რისი წყალობითაც მონასტერში წავიდა, მაგრამ უკან დასაბრუნებლად ფული აღარ ეყო და მგზავრობა ბილეთის გარეშე გადაწყვიტა. კონტროლიორებს მისი მატარებლიდან ჩამოყვანა სურდათ, მაგრამ ერთმა მგზავრთაგანმა, რომელმაც თავი კორესპონდენტად წარადგინა, მათ უთხრა: - თუ ქალს თავს არ დაანებებთ, დიდი უსიამოვნება მოგელითო!..

მოსკოვამდე რომ ჩააღწია, გადაწყვიტა, მადლობის ნიშნად ნეტარისათვის ხახვი და კიტრი მიერთმია. როგორც აღმოჩნდა, დიასახლისი სადილს ამზადებდა, მაგრამ ხახვი არ ჰქონდა, მატრონამ კი თქვა: - ოც წუთში ხახვიც იქნებაო და მართლაც, ქალმა ზუსტად ოც წუთში მიაკითხა...

ძალიან ბევრს აარიდა უბედურება, ავადობა და სიკვდილი თავისი ძალმოსილი ლოცვით დედა მატრონამ...

* * *

როგორც ზემოთ ვთქვით, უმძიმესი ომის შემდგომი წლებიც წმინდანმა ჟდანოვებთან გაატარა. ოჯახს უკიდურესად უჭირდა, ზინაიდას პალტოც კი არ ჰქონდა, დედა მატრონა კი თითებზე ითვლიდა, თუ რამდენი პალტო ექნებოდა მომავალში და თან არწმუნებდა - არაფერი მოგაკლდებაო!..

როგორც ყოველთვის, მისი ეს წინასწარმეტყველებაც ახდა, - ზინაიდას უზრუნველყოფილი მომავალი ელოდა, მაგრამ მანამდე საშინელი განსაცდელი გადაიტანა: - დაპატიმრება, ციხე და მაგადანის ბანაკი...

ზინაიდას საეკლესიო-მონარქისტული ჯგუფის შექმნაში დასდეს ბრალი და მიზეზად ის ხატები მოიყვანეს, რომლებიც მისი ოთახის სამ კედელს ამშვენებდა, ამასთან, ოჯახი მატრონას გარდა მფარველობდა კიდევ ერთ არაჩვეულებრივ ადამიანს - ნეტარ მიტროფანეს, რომელსაც მატრონას მსგავსად, ღვთისგან ჭვრეტის ნიჭი ჰქონდა...

მიტროფანე ჯერ კიდევ 1948 წელს დააპატიმრეს, წმინდა მატრონამ კი, რომელმაც კვლავ წინასწარ განჭვრიტა განსაცდელი, თავი შორეულ ნათესავებს შეაფარა...

თუმცა, განაჩენი, როგორც ჩანდა, უკვე გამოეტანათ და ზინაიდასაც სხვა არა დარჩენოდა რა, თუ არა ლოცვა, რომ ოჯახიდან მხოლოდ ის დაეტუსაღებინათ.

ერთ ღამეს მათ ბინას შავი მანქანა მოადგა, კარი დაუკაკუნებლად შეაღეს და დაპატიმრების ორდერი წარადგინეს... ზინაიდა მატრონას კუთვნილი "დაღუპულთა მომძიებლის" ხატის წინაშე მუხლებზე დაემხო და არც შეუნიშნავს, ისე ღაღადჰყო ხმამაღლა: - ღვთისმშობელო, შენ გაბარებ ჩემს სიცოცხლესო!

ზინაიდას დაპატიმრების შემდეგ დედამისსაც იბარებდნენ დაკითხვებზე... მან მაშინვე მატრონას მიაკითხა, რომელმაც ქალი ამ სიტყვებით ანუგეშა: - ოღონდ ნუ ტირი, შემწეობა ღვთისმშობელს სთხოვე და უფალს ევედრე, "იმათ" კი ნურაფერს ეტყვი და ნუ ღელავ, ზინაიდა დაბრუნდებაო!

* * *

"გამოძიებისას უამრავი სასწაული მოხდა, - წერს მოგონებებში ზინაიდა ჟდანოვა, - დედა მატრონა უხილავად ანადგურებდა ჩემ საწინააღმდეგო ბრალდებებს. ერთ დღეს ჰიპნოზისტი მომიყვანეს, რომლის ზემოქმედებითაც ერთ დოკუმენტზე ხელი მოვაწერე... გახსენებაც მზარავს... მაგი თვალებში დაჟინებით მიყურებდა და მიმეორებდა: - თქვენ დამნაშავე ხართო! ვგრძნობდი, რომ უფსკრულისკენ მივექანებოდი... როდესაც დაკითხვის ოქმის ასლზე ხელის მოწერა მომთხოვეს, საკუთარ თვალებს არ დავუჯერე: - ბრალი დამიდია ომიდან ახალდაბრუნებული ძმისთვის და მსგავსი საშინელებები მიღიარებია... მაშინვე გადავშალე ხელმოწერა, თუმცა, ვიცოდი, რომ შეიძლებოდა, ყველაფერი განმეორებულიყო, ღვთისადმი ვედრება ვიწყე და უცებ ჰიპნოზის საწინააღმდეგო ლოცვა გამახსენდა... ღამით ისევ გამომიძახეს, ისევ ის ადამიანი მთხოვდა: - თვალებში მიყურეო და მეც უშიშრად ვუყურებდი, თან ლოცვას ვიმეორებდი... ჰიპნოზიორმა თავი დაკარგა და მალე ისე აღრიალდა, სახესა და ხელებზე ძარღვები დაებერა, მხრებზე ხელები დამაწყობინა და ოფლში გახვითქული დაემხო დივანზე: - მე ამასთან ვერაფერს გავხდებიო, - ამოიხავლა...

* * *

ბანაკში ზინაიდას ხშირად ახსენდებოდა დედა მატრონას ნათქვამი - 58-ე მუხლს (რომლითაც იგი გაასამართლეს) გააუქმებენო და ასეც მოხდა...

მატრონამ კი წერილობით დაუბარა: - ნურაფრის გეშინია, არც ცეცხლი შეგეხება და არც წყალი, დაე, ეს იცოდე, უფალი ყოველივეს განაგებსო!

ზინაიდა 1955 წელს გაათავისუფლეს, ბანაკში მასავით პატიმარ მღვდლის შვილს მისთხოვდა და მეუღლესთან ერთად დაუბრუნდა მოსკოვს.


უკანასკნელი წლები

"ჩემი დაპატიმრების შემდეგ დედა მატრონამ მხოლოდ ორი წელი იცოცხლა, - ჩვენს სამსახურში ჩაიფერფლა", - წერდა ზინაიდა ჟდანოვა. იგი სიცოცხლის უკანასკნელ დღე¬მდე იღებდა ადამიანებს, რომლებსაც მასთან თავიანთი უბედურებანი, ტკივილი და სიმწარე მიჰქონდათ...

ნეტარის ნათესავი, ანა პროხოროვა იგონებდა: - ერთხელ დედა მატრონა დეიდას და ბიძიას ეკითხება: - შინ ხართ? აბა, ახლავე დაბრუნდითო!

სულ მალე საშინლად ჩამობნელდა, ფანჯრების მიღმა ყველაფერი ფრინავდა, - ხეები, სახურავები, აგურები... ეს იყო 1951 წლის სმერჩი... შიშით დავიზაფრეთ, მატრონა კი გვამშვიდებდა: - ნუ გეშინიათ, ჩვენი სახლი ისე იდგება, როგორც იდგაო! გარეთ ზოგის სახლს სახურავი ახადა, ზოგს - საკუჭნაო დაუნგრია, ზოგს - ელექტროგაყვანილობა გაუნადგურა... ჩვენ კი, ვითომც არაფერიაო, ისე ჩაგვიარა... მერე კი უეცრად ყველაფერი გაჩერდა და ინათა...

ყველაფერი წინასწარ იცოდა. სებინოს ტაძრის შესახებ იტყოდა ხოლმე: - ტაძარი უცილობლად გაიხსნებაო.

მეუბნებოდა: - კი გარდავიცვლები, მაგრამ მაინც შენთან ვიქნები ცოცხლად. ნურასოდეს დამივიწყებო!

თავისი აღსასრულის შესახებ წინასწარ იცოდა. ანა პროხოროვა სწორედ მისი გარდაცვალების წინა დღეს აპირებდა გათხოვებას, - საქმრო სებინოდან იყო და ქორწილის გადახდასაც იქ გეგმავდნენ, მაგრამ მატრონამ გააფრთხილა: - ბილეთები უკან დააბრუნე, თორემ ჩასვლას ვერ მოასწრებ, ისევ უკან დაბრუნდებიო! ანამ დედა მატრონას ამჯერად აღარ დაუჯერა, - საქმრო ელოდა და მასთან ერთად წავიდა, მაგრამ გზად დეპეშა დაეწია: - მატრონა გარდაიცვალაო!.. რაღა თქმა უნდა, მაშინვე უკან გამობრუნდა.

მრავალი მოწმობა არსებობს, რომ დედა მატრონამ თავისი გარდაცვალების დღისა და საათის შესახებაც წინასწარ უწყოდა და ამის თაობაზე ბევრი გააფრთხილა. უკანასკნელი სამი დღეც, ისევე, როგორც მთელი სიცოცხლე, ადამიანებს მიუძღვნა: - შეუჩერებლად იღებდა მომსვლელებს და იმის მიუხედავად, რომ უკვე ძალზე დასუსტებულიყო, დახმარებაზე უარი არავისთვის უთქვამს. დაიბარა, - პანაშვიდი ღვთისმშობლის საფარვლის სახელობის ტაძარში გადამიხადეთ და დანილოვსკის სასაფლაოზე დამკრძალეთ, ღვთისმსახურების ხმა რომ მესმოდესო! - ითხოვა.

"ჩემი გარდაცვალების შემდეგ საფლავზე ცოტანი ივლიან, მხოლოდ ახლობლები, ხოლო როდესაც ისინიც გავლენ ამქვეყნიდან, სამარე გაუკაცურდება, იშვიათად თუ შემოივლის ვინმე... მაგრამ მრავალი წლის შემდეგ ხალხი ჩემ შესახებ შეიტყობს და დახმარების სათხოვნელად უწყვეტ ნაკადად დაიძრებიან, რომ უფლის წინაშე ლოცვა მთხოვონ, მე კი ყველას მოვუსმენ და შევეწევიო"...

მოსკოვში ცხოვრების მანძილზე ნეტართან არა მხოლოდ დახმარების სათხოვნელად, არამედ დასამოძღვრად და რჩევის მისაღებადაც მიდიოდნენ, პატივს მიაგებდა მრავალი მოსკოველი მოძღვარი და წმინდა სერგის ლავრის ბერებიც...

თავად კი ყოველთვის ღელავდა, როდესაც აღსარების მისაღებად და საზიარებლად მღვდელი მიაკითხავდა... მამა დიმიტრიმ, რომელმაც ნეტარი გარდაცვალების წინ აზიარა, იხილა, თუ რაოდენ ღელავდა დედა მატრონა წმინდა ძღვენის მიღების წინ...

- ნუთუ თქვენც გეშინიათ სიკვდილის?! - დაეკითხა გაოცებული.

- მეშინია! - უთხრა ნეტარმა.

დიდი სასწაულმოქმედი, წინასწარმეტყველი და წმინდა მოღვაწე, იმავდრულად, ჩვეულებრივი ადამიანიც გახლდათ... შესაძლოა, ამიტომაც შეიყვარა მილიონობით ადამიანმა და დღემდე ასე იხსენიებს: - "ჩვენი პატარა წმინდანი..."


დასასრული იხილეთ შემდეგ გვერდზე

<

12345678910

>