"უბედური ბავშვი"

რამდენად ბედსვიანი იყო მატრონას ბავშვობა?!

მის ცხოვრებას მიწიერ საზომებში თუ მოვაქცევთ, სახარბიელოს ვერაფერს ვპოვებთ: - მართალია, მშობლებს უყვარდათ, მაგრამ როგორ არ შეგებრალება ბავშვი, რომელსაც ამდენი ფიზიკური ნაკლი აქვს... მართლაც, თითქოს რა ებედნიერებოდა, როცა, ყველაფერთან ერთად, ოჯახიც ძლივს სულდგმულობდა, აღარაფერს ვამბობ ყოველდღიურ მძიმე ჭაპანსა და დუხჭირ პირობებზე...

სოფლის მცირე ქოხში მოზრდილ რუსულ ღუმელს გასათბობადაც იყენებდნენ, აბანოდაც და ლოგინადაც, - ღუმელს ანთებდნენ, წყალს აცხელებდნენ, თუ შეშა არ ჰქონდათ, - თივით ან ფიჩხით, ჩანავლდებოდა ცეცხლი და ნაცრით იბანდნენ (მოგეხსენებათ, იმ დროს საპონი სოფლად ძნელად საშოვნი იყო და მის ნაცვლად ნაცარს იყენებდნენ), შემდეგ იქაურობას გამოასუფთავებდნენ, ცეცხლს ხელახლა დაანთებდნენ და ზედ ბავშვებს აძინებდნენ, - მართალია, იქ წოლა, რბილ ლოგინთან შედარებით, არც ისე მოსახერხებელი იყო, მაგრამ ღუმელი სითბოს დიდხანს ინარჩუნებდა და ზამთრის გრძელ ღამეებში მასზე ძილი მისწრება გახლდათ...

თანატოლები როგორღა ექცეოდნენ?

მატრონას სოფელში უამრავი ბავშვი ცხოვრობდა, რომლებიც მეგობრობდნენ, ერთად ერთობოდნენ, სეირნობდნენ, საბრალო ხეიბარს კი სათოფეზე არ იკარებდნენ... ან როგორ უნდა ეთამაშათ ბრმასთან და კოჭლთან? თუმცა, ეს კიდევ არაფერი - მწარედ დასცინოდნენ და ათასგვარ სატანჯველს უმზადებდნენ: - მაგალითად, ორმოში ჩააგდებდნენ ხოლმე და უთვალთვალებდნენ, რა ტანჯვით ცდილობდა მატრონა იქიდან ამოსვლას... ხან მიეპარებოდნენ და ჭინჭარს დაჰკრავდნენ...

მაგრამ ვერაფერმა გააბოროტა პატარა გული, ყველაფერს მდუმარედ, დიდსულოვნად ითმენდა... ადრეული ბავშვობიდან მიხვდა, რომ უბედური თვითონ კი არა, ისინი იყვნენ, მას რომ ამცირებდნენ და ამიტომ სიძულვილის ნაცვლად სიბრალულს იმსახურებდნენ...

...როდესაც მატრონას დედამ, ნატალიამ, შვილის სხეულზე უცნაური ჯვარი იხილა, გაოცებულმა ხელები გაშალა და წამოიძახა: - მართლაც შეუძლებელია ამ ჯვრის მოხსნა და დაკარგვა! როგორც ჩანს, მძიმე ხვედრი გარგუნა ზეცამ, ჩემო საბრალო, უბედურო გოგოო!

ამ სიტყვებით ხშირად მიმართავდა ხოლმე დედა მატრონას, ებრალებოდა თავისი სუსტი, ბრმა ქალიშვილი, ან რომელ დედას არ შეებრალება ასეთი შვილი?!

მატრონას ადგილას ნებისმიერი ჩვეულებრივი გოგონა თავს მართლაც უბედურად იგრძნობდა, მაგრამ ის მხოლოდ იღიმებოდა და პასუხობდა: - ეს მე ვარ ბეჩავი?! სინამდვილეში უბედურები ჩემი ძმები - ივანე და მიშა არიანო და მართალიც იყო: ისინი ურწმუნოდ გაიზარდნენ და მალე უფალს ძალზე დაშორდნენ...

მატრონა მაშინვე ხვდებოდა, რომ ღვთისგან, სხვებისგან განსხვავებით, მეტი მიეცა. ან რატომ თვლიდნენ უძლურად და უსუსურად? ხომ ბრძანა უფალმა: - ჩემი ძალა უძლურებასა შინააო!

მრავალი წლის შემდეგ მატრონუშკას, როგორც მას სამშობლოში სიყვარულით იხსენიებენ, ერთნი მოწამედ მიიჩნევდნენ, მეორენი - თავისი დროის უბედნიერეს ადამიანად, თუმც კი მისი ცხოვრების შინაგანი მდინარების ბედნიერებად აღქმა ძალზე ძნელია... არასოდეს დაუჩივლია, არც დამწუხრებულა, არც გაბრაზებულა და არც იმედი წარუკვეთია...

მუდამ კეთილი და მხიარული იყო, ხშირად იღიმოდა და თბილად ხუმრობდა...

მის სულს უქრობი სიხარული უფალმა მისცა და რაც უნდა მომხდარიყო, ღვთის მადლში მყოფობას ხელს ვერაფერი უშლიდა. ჭეშმარიტი ბედნიერება ხომ ადამიანის სულში მდგომარებს... სამოთხეც ჩვენშივეა და ჯოჯოხეთიც, ერთსაც და მეორესაც თავად განვიმზადებთ, თუმცა, ამის შესახებ ბევრი ვერც ხვდება, ჰოდა, ნეტარი მატრონას ცხოვრებაც იმას ნათელყოფს, რომ ცათა სასუფეველს ჩვენვე ვიხვეჭთ საკუთარ გულში...

გოგონა, რომელიც ტაძარში გაიზარდა...

მატრონასთან მეგობრობა თანატოლებს არაფრად ეპიტნავებოდათ და დიდად არც თავად ილტვოდა ამისკენ. განმარტოებასა და ფიქრში გადიოდა დღეები, ადრეული ბავშვობიდანვე ისწავლა ხატებთან საუბარი, - წლისაც არ იყო, მშობლები დასაძინებლად ღუმელზე რომ აწვენდნენ, ღამით გამოღვიძებულებს ბავშვი ლოგინში აღარ ხვდებოდათ, - მიიყუჟებოდა სადღაც და თავისთვის, ჩუმად ხატებს რაღაცაზე ეტიტინებოდა. მშობლებს არ ესმოდათ, როგორ შეეძლო ბრმა და კოჭლ პატარას დამოუკიდებლად, ღამით მაღალი ღუმლიდან ჩამოძრომა და იმ სიმაღლიდან ხატების ჩამოღება, ან რა იცოდა უთვალისჩინომ, თუ სად ეწყო ისინი, ან ვინ იყვნენ მათზე გამოსახული?! რა იყო ეს, თუ არა ხილული სასწაული?! როგორც ჩანს, ნეტარი იმთავითვე სულიერი თვალით ჭვრეტდა უფალს და თავისი დიდი და ნამდ-ვილი ბედნიერებაც მაშინ იპოვა...

წამოიზარდა და ღამე გამოღვიძებული მშობლის ძახილს ასე პასუხობდა: - აქ ვარ, მშვიდად იძინეთ, მე მალე მოვალო.

მალე ძალიან შეიყვარა უფლის სახლი. ღვთისმშობლის მიძინების ძველი ტაძარი, რომლის წიაღშიც მატრონა მოინათლა, მათი ქოხის სიახლოვეს იდგა და ღვთისმსახურებაზე იქ მახლობელი სოფლებიდან იკრიბებოდნენ. მშობლები მცირე ასაკიდანვე ატარებდნენ ტაძარში ბავშვებს, თავიდან ხელში ატატებულებს ასწრებდნენ ღვთისმსახურებას, შემდეგ კი - ხელჩაკიდებულებს.

საეკლესიო გალობაზე, ლოცვებზე და საკმევლის სურნელზე უკეთესი და მშვენიერი არაფერი ეგულებოდა პატარა მატრონას, ძალიან ადრე იწყო ტაძარში მარტომ სიარული, სხვების გასაკვირად, გზასაც იოლად აგნებდა, ზეპირად იცოდა ყოველი მსახურება, დადგებოდა ამოჩემებულ ადგილას და შეეძლო, მთელი დღეები იქ ყოფილიყო, სწორედ ამიტომ ამბობდნენ მასზე, - ეს გოგო ტაძარში გაიზარდაო!..

თანასოფლელები იგონებდნენ, - საეკლესიო მსახურებისას მატრონას სახე ნათელს გამოსცემდაო, რაც მრავალს გულის სიღრმემდე აოცებდა... მსგავსი რამ ხომ მხოლოდ მართლებს ემართებათ...

სწორედ ამ ღვთისმიერმა ნათელმა აზიდვინა თავისი დიდი ჯვარი, რჩეულთათვის ხომ არ არსებობს არც წარმავალი სიძნელე, არც ტკივილი და არც ბოროტება, რადგან იციან, რომ დადგება ჟამი და უფალი ყოველ ტანჯულს მოსწმენდს ცრემლს...

მისი ბავშვური, წმინდა ხმა ხშირად ერთვოდა საღვთისმსახურო საგალობლებს და ყრმობაშივე დაწყებული ეს უწყვეტი ლოცვა მთელი ცხოვრების მანძილზე გაგრძელდა...

გაგრძელება იხილეთ შემდეგ გვერდზე