ყოველდღიური ღვაწლი

მატრონას წინასწარჭვრეტის და სასწაულქმედების უნარი წლებთან ერთად ძლიერდებოდა და სადაც უნდა ყოფილიყო, ადამიანები მაინც აგნებდნენ და აკითხავდნენ. თანამედროვენი იგონებენ, რომ დღეში ორმოცამდე კაცს იღებდა და ყოველ მათგანს შეეწეოდა. ფულს არასოდეს იტოვებდა, მხოლოდ მცირეოდენ, ნებაყოფლობით შესაწირს, ძირითადად - პროდუქტებს.

ერთხელ მასთან ფსიქიკური ავადმყოფი, თვრამეტიოდე წლის გოგონა მიიყვანეს, რომელიც ძაღლივით ყეფდა. გენერალი მამამისი კატეგორიულად ეწინააღმდეგებოდა ქალიშვილის "ვიღაც ნეტარისთვის" მიყვანას, მაგრამ დედამ თავისი გაიტანა...

მატრონამ სნეულის თანმხლებთ სთხოვა, გოგონასათვის ხელი გაეშვათ, რის შემდეგაც ავადმყოფი იატაკზე დაეცა, აცახცახდა, პირღებინება დაეწყო და სამი დღე-ღამის მანძილზე მატრონას სახლის იატაკზე გაუნძრევლად ეძინა, ხოლო რომ გაიღვიძა, სრულებით გამოჯანმრთელებულიყო...

მამამისი შეძრა ამ ამბავმა და მატრონას დიდძალი ფული და აგარაკი აძლია, მაგრამ ნეტარმა უთხრა: - არაფერი მინდა, ღვთით გევლოთო!

ნეტარი მხოლოდ მცირეოდენ საკვებს სჯერდებოდა და ძალიან ცოტა ეძინა, მთელი დღის მანძილზე ისე იღლებოდა, საღამოს ლაპარაკიც კი აღარ შეეძლო, ღამღამობით ლოცულობდა და შემდეგ რამდენიმე საათით თუ ჩასთვლემდა, ისიც - ნახევრად მჯდომარეს. მომსვლელებს სიყვარუ¬ლით ხვდებოდა, ჯვარს გადასახავდა, ხმამაღლა ილოცებდა და თითოეულს სწორედ იმ სიტყვებით ისტუმრებდა, რომელიც სჭირდებოდა. ამ დროს სახე საოცრად უნათებდა და სიყვარულს და ნუგეშს გამოსცემდა.

როგორც ამბობენ, პირველად მოსულსაც კი სახელით მიმართავდა, უთქმელად იცოდა, ვის რა აწუხებდა. ირწმუნებოდა, - ადამიანებს მე კი არა, უფალი ეხმარებაო. კურნებისათვის მოსულებს რწმენას და ცოდვათა მონანიებას სთხოვდა და ამბობდა, - რწმენის გარეშე არც კურნებაა შე-საძლებელი და არც უბედურებათაგან თავის დაღწევაო. თუ ვინმე გულსაკიდი ჯვრის გარეშე მიაკითხავდა, ხშირად არც კი მიიღებდა.

* * *

ქსენია პოტაპოვა, რომელიც ნეტარმა ტუბერკულოზისაგან განკურნა, იგონებდა, რომ პირველად მატრონასთან უჯვროდ მივიდა, მან კი უთხრა: - ჯვრები გადაყარეთ და ღმერთს ჯანმრთელობას სთხოვთო?!

როგორც მატრონა შეჰპირდა, ქსენია ფილტვებს აღარასდროს შეუწუხებია, მაგრამ დიდი ხნის შემდეგ ტუბერკულოზით მისი ოცი წლის გოგონა დასნეულდა... ექიმები ოპერაციას სთავაზობდნენ და ამ შემთხვევაშიც მხოლოდ ერთი წლის სიცოცხლეს ჰპირდებოდნენ...

დამწუხრებულმა დედამ სასწრაფოდ ნეტარს მიაკითხა, რომელმაც უთხრა: - თუ ოპერაციას დასთანხმდებით, გოგონა იქვე გარდაიცვლება, თუ არა და, იმდენს იცოცხლებს, რამდენსაც უფალი მისცემსო! ოჯახმა ოპერაციაზე უარი თქვა, ექიმების გასაოცრად, დაავადება დაკონსერვდა და მალე გოგონა სრულებით გამოჯანმრთელდა.

* * *

ყველას აოცებდა ის სიხარულიანი ნათელი, რომელსაც დედა მატრონას არსება გამოსცემდა... ყველაზე მძიმე დროს იტანდა შიმშილს და სიცივეს და სხვებს საოცარი მორჩილების მაგალითს აძლევდა. ყოველ ადამიანში, რაგინდ ცოდვილი ყოფილიყო, მისი უღრმესი შინაგანი თვალი ღვთის ხატებას ჭვრეტა და ამ სინათლის გადარჩენას ცდილობდა.

მორჩილებისა და მოთმინების დიდი მაგალითი

ნეტარ დედას ხშირად არჩევანი არც ჰქონდა და მოსკოვში იმასთან დარჩებოდა ხოლმე, ვინც მიიღებდა. ისე მოხდა, რომ საკმაოდ დიდხანს დარჩა პელაგიასთან, რომელიც ავიც იყო და ლოთიც. მიაკითხავდა ათასი სათხოვრით დედა მატრონას ზღვა ხალხი, დაუტოვებდა შესაწირს, პელაგია კი ჩაიჯიბავდა და ხშირად ნეტარი მშიერ-მწყურვალი რჩებოდა... ზოგი სტუმარი ჩუმად აჭმევდა ხოლმე, რამეთუ ანჩხლი მასპინძელი ნებას არავის რთავდა, მატრონასთვის მის დაუკითხავად ლუკმა მიეცათ.

პელაგია საშინელი ტანჯვით აღესრულა: - სამი დღე-ღამე ღრიალებდა და ბორგავდა, მატრონა კი მისი სულის საოხად ლოცულობდა და ასე, ბუნებრივად და უბრალოდ აღასრულებდა მცნებას: - გიყვარდეს მტერი შენი!..

თუ რა ყოფაში იყო წმინდანი მოსკოვში, ზინაიდა ჟდანოვა იგონებდა: - ერთხელ დედაქალაქში მატრონას კვალი დავკარგე, ძებნა დავიწყე და სოკოლნიკში ერთ პატარა ფიცრულში ვიპოვე... უკვე შემოდგომა იდგა და საშინლად ციოდა... იწვა და გადმოტრიალება აღარ შეეძლო, რადგან სიცივისგან თმა კედელზე მიჰყინვოდა...

- ჩვენთან რატომ არ გადმოხვალთ? - ვკითხე შეძრულმა, ჩემს ოჯახს იმ დროისთვის სახელმწიფომ ხის სახლში ორი ოთახი გამოუყო.

- უფალს არ სურდა, რომ შენ მერე ეს გენანა, - მიპასუხა ნეტარმა.

ცოტა ხნით ადრე ზინაიდას მამა უსამართლო ბრალდებით დააპატიმრეს და მატრონას არ სურდა, ბრალდებას კიდევ რაღაც პუნქტები დამატებოდა.

ზინაიდამ მატრონა თავისთან, არბატზე დაუყოვნებლივ გადაიყვანა, სადაც მეორე მსოფლიო ომი და შემდგომი რამდენიმე წელი გაატარა.

დიდხანს არაფერი ისმოდა ზინაიდას მამისგან, მაგრამ მატრონა ამშვიდებდა: - ცოცხალია და დაბრუნდება, მანამდე კი წერილს მოგწერთ და წიგნების შენახვას გთხოვთო...

ექვსი წლის შემდეგ მისგან მართლაც მოვიდა ბარათი, სადაც მამა წიგნების შენახვას ითხოვდა და მალე თავადაც დაბრუნდა...

ის წლები, როდესაც მატრონა ჩემთან ცხოვრობდა, უბედნიერესი იყო... იმ დღეთა ნათელი დღესაც გულს მითბობს. მისი სიყვარული და მშვიდობა გვაპურებდა, სახლში სიხარული, სიმშვიდე და განუზომელი სითბო სუფევდა. ომი იყო, ჩვენ კი ზეცაში ვცხოვრობდით, - იგონებდა ჟდანოვა.

ომი

მეორე მსოფლიო ომი, ისევე, როგორც უამრავი სხვა მოვლენა, ნეტარმა წინასწარ განჭვრიტა. ორი წლით ადრე ვიღაცას უთხრა: - თქვენ რაღაც წვრილმანზე დავობთ, ომი კი კარსაა და ძალიან ბევრს იმსხვერპლებსო.

ზინაიდას ნათესავს, ოლგას, რომელსაც ზამთარში შვებულების აღება არ სურდა, ურჩია: - წადი, დაისვენე, თორემ შვებულებას დიდხანს ვეღარ ეღირსები, ომი დაიწყება, გამარჯვება ჩვენ მხარესაა, მოსკოვს მტერი ვერ აიღებს, ცოტათი დაიწვება. მოსკოვს ნუ დატოვებო!

ომი იმ წელსვე დაიწყო, მტერი მოსკოვისკენ მოიწევდა და შეშინებულმა ქალმა ბავშვებთან ერთად მშობლიურ სოფელ სებინოში გადაწყვიტა წასვლა. მატრონამ კვლავ გაუმეორა: - მოსკოვი არ დატოვო, თორემ დიდი ხიფათი გელისო!

- ნუთუ მტერი ტულასაც მისწვდება? - იკითხა ქალმა.

- ვერც ტულაში შევა და ვერც მოსკოვში, მაგრამ სებინოში ნუ ჩახვალ!

ოლგამ დაუჯერა, მტერმა ტულა ვერ აიღო, სებინოში კი ფაშისტთა სადამსჯელო რაზმმა შეაღწია, მოაგროვეს სოფლის ბავშვები და ერთ სარდაფში გამოამწყვდიეს... შემდეგ კი ძალზე უცნაური რამ მოხდა: - ფაშისტები უცბად აიყარნენ, შეასხდნენ მოტოციკლებს და იქაურობა დატოვეს... მატრონას ლოცვით სასწაული მოხდა, მაგრამ ძნელი წარმოსადგენი როდია, რა გადაიტანეს იმ ბავშვთა მშობლებმა...

ამ ამბის შესახებ მოგვიანებით ის ქალი იგონებდა, რომელმაც მატრონას ყური არ უგდო და შვიდიოდე წლის შვილიანად თავი სებინოს შეაფარა.

დაიწყო ომი და უგრძეს ნაკადად მოადგა მატრონას დარდით გაშავებულ ქალთა რიგები...

ერთ ქალს სამჯერ მისვლია ცნობა მეუღლის გარდაცვალების შესახებ, მატრონა კი ერთსა და იმავეს უმეორებდა: - ცოცხალია, დაბრუნდება და ფანჯარაზე დაგიკაკუნებსო!..

ომი დასრულდა, ის კი არ ჩანდა, იფიქრეს, - ალბათ, ნეტარი ამჯერად შეცდაო, მაგრამ უეცრად, 1947 წელს, ყაზანის ღვთისმშობლის ხატის ხსენების დღეს, ფანჯარაზე კაკუნი გაისმა და დაკარგული ჯარისკაცი ოჯახს საღ-სალამათი დაუბრუნდა...

ცნობილია თექვსმეტი წლის გოგონას, ლიდიას ამბავი, რომელმაც მატრონას ომში უგზო-უკვლოდ დაკარგული ძმის ბედის გასარკვევად მიაკითხა.

- შენი ძმა ცოცხალია და ომიდან დაბრუნდება, თავად კი რთული გზა გელის, მაგრამ ნუ შეგეშინდება, შენც ცოცხალი და უვნებელი დაბრუნდები, - უთხრა ნეტარმა.

ლიდიას 1942-ში მართლაც მოუწია ფრონტზე წასვლამ, საშინელი დაბომბვისას, მატრონას სიტყვით დაიმედებულმა, წონასწორობა არ დაკარგა და სწორი გამოსავალი იპოვა: - ბუჩქნარით დაფარულ არხში ამხანაგებიანად ჩაიმალა და ამით ბევრის სიცოცხლე იხსნა... არც ერთხელ არ დაჭრილა, ტყვიები თითქოს გვერდს უვლიდნენ, 1945-ში კი ძმას შეხვ¬და და ომიდან ერთად დაბრუნდნენ...

მსგავსი ამბები მრავლად იყო. ომის პერიოდში ნეტარს თითქმის არ ეძინა, ღამეებს ლოცვაში ატარებდა და, როგორც ამბობდნენ, უხილავად მყოფობდა ბრძოლის ველზე, სულით გადაადგილდებოდა და ყველაფერს შინაგანი თვა¬ლით ხედავდა, ცდილობდა, მეომართათვის ტყვია აერიდებინა, ჭრილობები მოერჩინა და რაც ძალი და ღონე ჰქონდა, ყველასათვის ელოცა...

გაგრძელება იხილეთ შემდეგ გვერდზე