"ფსიქიკური კი არა, სულიერი დაავადებები არსებობს..."
ისეც ხდებოდა, რომ მატრონას დასახმარებლად მდევნელებიც აკითხავდნენ. ერთხელ კომისარი ქალი ესტუმრა, რომლის ერთადერთი ვაჟი ჭკუიდან შეშლილიყო. დედას შვილი ბაზელშიც კი ჰყავდა სამკურნალოდ, მაგრამ ევროპელ ექიმებს ხელი ჩაექნიათ - მისი განკურნება შეუძლებელიაო!
მატრონა დაეკითხა: - თუ შენი შვილი გამოკეთდა, ღვთის არსებობას ირწმუნებო?!
- არ ვიცი, ეს როგორ ვირწმუნოო, - უპასუხა ქალმა.
- უყურე, - უთხრა ნეტარმა და წყალთან ლოცვა იწყო, შემდეგ ნალოცი სითხე ჭურჭელში ჩაასხა, ქალს გადასცა და უთხრა: - წადი საავადმყოფოში, სანიტარს მოელაპარაკე, რომ შენი შვილი გააკავონ, თავად კი ისე შეასხი წყალი, რომ თვალებსა და პირში აუცილებლად მოხვდესო...
საავადმყოფოში სანიტრებმა მისი ვაჟი გამოიყვანეს, დედა გვერდით მიჰყვებოდა, შვილი კი მთელი ძალით ცდილობდა ხელიდან გასხლტომას და თან გაჰყვიროდა: - დედა, ახლავე გადააგდე, რაც ჯიბეში გიდევსო!
როდესაც წყალი სნეულს თვალებსა და პირში შეესხა, პირვანდელი იერი დაუბრუნდა და შვებით აღმოთქვა: - რა კარგიაო!.. სულ მალე საავადმყოფოდან გაწერეს და სრულებით გამოჯანმრთელდა, ბედნიერი დედა კი მატრონასთან მივიდა და დაჩოქილმა გადაუხადა მადლობა.
ნეტარი თვლიდა, რომ ფსიქიკური სნეულებები არ არსებობდა, სული უძლურდებოდა და სუსტდებოდა, რის შედეგადაც ბოროტი ძალა ადვილად ეუფლებოდა, ამიტომ კურნება ოდენ რწმენით, ლოცვით და ღვთის შეწევნით შეიძლებოდა.
წინასწარმეტყველებანი მასთან ხშირად მოდიოდნენ ყოფილი თანასოფლელები და თან მოჰქონდათ ახლობელთა და მეზობელთა ფურცლებზე დაწერილი სათხოვრები... თავად მატრონაც აკითხავდა მშობლებს და იმ ადგილებს, მუდმივად რომ ენატრებოდა.
მიაკითხეს ერთ დღესაც, მატრონამ უთხრა: - თქვენ მოსკოვში დამსხდარხართ, სოფელში კი ოცდახუთი სახლი დაიწვა. ახლავე ადექით და შინ დაბრუნდითო!
დაბრუნდნენ და რას ხედავენ: - ერთ მოხუც ქალს ანთებული ასანთი თივაში დავარდნია და ცეცხლი ლამის მთელ სოფელს მოედო...
აი, კიდევ ერთი საოცარი ამბავი: - ანა ვიბორნოვა ძმასთან ერთად ძროხის გასაყიდად მოსკოვს ჩავიდა. გაიარეს ოცდაათი კილომეტრი და მიხვდნენ, რომ ყველა საბუთი დაეკარგათ. შემოიკრა ძმამ ხელები: - თავი მქონია მოსაკლავი, მოსკოვამდე უსაბუთოდ ვინ მიგვიშვებს, ან ძროხას როგორღა წავიყვანთ, რომ გაგვაჩერონ, იფიქრებენ, - მოპარულიაო და გაგვასამართლებენო!..
- მოდი, მატრონას ვთხოვოთ დახმარება, მართალია, შორსაა, მაგრამ მაინც გაიგებს, ვილოცოთ და შეგვეწევაო, - ურჩია დამ. მართლაც, დადგნენ, ილოცეს და მოსკოვამდე ათი დღის სავალი ისე განვლეს, არავის გაუჩერებია და არც საბუთი მოუთხოვიათ... ქალაქში კი თითქოს ვიღაც კარნახობდა, ვისთან გაჩერებულიყვნენ და ვისთან - არა. მატრონამდე რომ ჩააღწიეს, სანამ რამეს ეტყოდნენ, ნეტარმა ღიმილით უთხრა: - "მე, უსინათლოს, მთელი გზა თქვენი ძროხა კუდით მეჭირა, თან ღამის გასათევს ვეძებდი თქვენთვისო!..
ამის გაგონებაზე ანას ძმას თმა ყალყზე დასდგომია: - როგორ შეიძლებოდა, ეს ყველაფერი მატრონას სცოდნოდა? შემდეგ უკითხავს: - დაკარგულ საბუთებს რაღა ეშველებაო, რაზეც ნეტარს უთქვამს: - ათ მანეთად ყველა დოკუმენტს აღადგენთო და ასეც მოხდა.
* * *
საოცარ ამბავს იგონებს ზინაიდა ჟდანოვა: - იგი მადლიერების ნიშნად გაჰყოლია ცოლად ურწმუნო ადამიანს, რომელიც მოკლე ხანში გალოთებულა, შინ იგვიანებდა და იმიზეზებდა, - სამსახურში საქმე დამიგროვდაო...
როდესაც ამის შესახებ მატრონამ შეიტყო, ხელები გაშალა და აღმოთქვა: - რატომ არაფერი მკითხე?! ახლავე გაშორდიო!
- მე ხომ უფლის წინაშე დავიფიცე, რომ სიცოცხლის ბოლომდე მისი ერთგული ვიქნებოდი? - გაიკვირვა ზინაიდამ.
- ამ ცოდვას საკუთარ თავზე ვიღებ. შინ დაბრუნდი, მეუღლე იქ დაგხვდება, შეუძლოდაა, როგორც კი მიხვალ, უთხარი: - ბორია, ტანიას ბარათი წამაკითხე-თქო და როგორც კი წაიკითხავ, გაშორდი!..
ქალი შინ ტირილით მივიდა, ქმარი მართლაც იქ დახვდა, შეუძლოდ გამხდარიყო, წერილი მოითხოვა, ამ უკანასკნელმაც მექანიკურად მიაწოდა, შემდეგ, გონს რომ მოეგო, შეშინებულმა დაბრუნება სთხოვა...
წერილი, როგორც ნეტარმა უთხრა, ვინმე ოფიციანტ ტანიას ეკუთვნოდა, რომელთანაც მისი მეუღლე დროს ატარებდა...
* * *
ბევრს ებრალებოდა მატრონა მისი სიბრმავისა და უძლურების გამო, მაგრამ ერთხელ გამოტყდა, რომ უფალმა ცოტა ხნით თვალი აუხილა და თავისი ქმნილებანი უჩვენა: - მზე, ვარსკვლავები, მწვანე ბალახი, ჩიტები, მთები და მდინარეები... ერთ ქალს კი უთხრა: - თქვენს ტაძარში სად რომელი ხატი ბრძანდება, ზუსტად ვიციო.
ზინაიდა ჟდანოვა იგონებდა, თუ როგორ უთხრა მატრონამ ერთხელ: - მოდი, ერთად ვიმოგზაუროთ იტალიაში, ფლორენციასა და რომში და უდიდეს ოსტატთა ნახელავი ვნახოთო! შემდეგ ქუჩების დასახელება იწყო, თითქოს მართლაც იქ იმყოფებოდა: - აი, პალაცო პიტი, ეს კი სხვა სასახლეა, თაღებიანიო...
ჟდანოვა იმ დროს არქიტექტურის ინსტიტუტის სტუდენტი იყო და შიშობდა, - სადიპლომოს დაცვას ვერ შევძლებო. მაშინ ნეტარმა იტალიური არქიტექტურის ნიმუშები "აჩვენა" და პროექტში ისეთი შესწორება შეატანინა, გოგონამ სადიპლომო იოლად დაიცვა.
"დედა მატრონა სრულიად გაუნათლებელი იყო, მაგრამ ყველაფერი იცოდაო", - წერდა ჟდანოვა.
* * *
ერთხელ მატრონამ შეიტყო, რომ იმ სახლის ახლოს, სადაც მაშინ ცხოვრობდა, ტაძარი უნდა დაენგრიათ, ზარი კი - ჩამოეხსნათ.
- ერთი გაბედონ! - თქვა ნეტარმა, - ყველა დაიღუპება, ტაძარში შესვლასაც ვერავინ შეძლებსო!..
რაიაღმასკომმა ამ საქმისთვის სამი კომკავშირელი გამოყო, რომლებიც ტაძარში შესვლის მცდელობისთანავე იქ საიდანღაც ჩამოსულ წყალში ჩაიხრჩვნენ... შემდეგ კიდევ ოთხი გამოგზავნეს... როგორც კი ზარის ჩამოსახსნელად კედელს კიბე მიადგეს, ზემოდან ქვის უზარმაზარი ფილა ჩამოვარდა და ოთხივე დაიტანა, მოგვიანებით კვლავ სცადეს ჩანაფიქრის აღსრულება, მაგრამ ამაოდ.
იტყოდა ხოლმე, თუ რუსეთი მართლმადიდებლობას შეინახავს, მუდამ იარსებებს, სხვა გზა არაა! და თუ ღმერთი ჩვენთანაა, ვიღასი უნდა გვეშინოდესო?!
გაგრძელება იხილეთ შემდეგ გვერდზე