წმინდა ბერის წამება და გადასახლება

რამდენიმე დღის შემდეგ ბერი მაქსიმე იმპერატორის ბრძანებით სასტიკად აწამეს, ენა ამოგლიჯეს, მარჯვენა ხელის მტევანი ჯერ ჩაქუჩით დაუმტვრიეს, მერე კი ხელი იდაყვამდე მოაჭრეს. სასტიკი წამების შემდეგ, ნეტარ მამას სასამართლო დარბაზი დაატოვებინეს და სამეფო ქალაქის ქუჩები ლანძღვა-გინებით შემოატარეს. ყველას უჩვენებდნენ მის მოკვეთილ ენას და ხელებს და აქილიკებდნენ.

ცოცხალმკვდარი წამებული წმინდა მაქსიმე ორი მოწაფის, ორი ანასტასის თანხლებით დასავლეთ საქართველოში, ლაზეთში გადაასახლეს. ნეტარი მაქსიმე იმდენად დაუძლურდა, რომ გადაადგილება არც ცხენით შეეძლო და არც ეტლით. ამიტომ, მცველებმა წნელის საკაცე დაწნეს და ასე მიიყვანეს საპყრობილემდე. თეოდოსი ხუცესის თქმით: "ქრისტეს მოყვარე ლაზების ქვეყანაში" ნეტარმა მამებმა ჩააღწიეს 662 წლის 8 ივნისს. ოლქის უფროსმა მათი დაცილების განკარგულება გასცა. ესეც არ აკმარეს, ჩამოართვეს ყველაფერი, რაც კი გააჩნდათ, მათ შორის ის ნივთები, გზაში ღვთისმოსავი ადამიანები რომ ჩუქნიდნენ და გაანადგურეს.

დაცალკევების შემდეგ, ნეტარი მაქსიმე სქიმარში წაიყვანეს. სქიმარი, ეპისკოპოს სტეფანეს აზრით, დღევანდელი სკიმერი უნდა იყოს, რომელიც მდებარეობს ლენტეხის მაღალმთიან რაიონში, მდინარე სკიმერულასთან. გარკვეული ხნის მანძილზე, სკიმერის ხეობა, ლაზეთს ეკუთვნოდა და ხან ირანის დაქვემდებარების ქვეშ იყო, ხან კი ბიზანტიის. VII ს-ში, ანუ იმ დროს, როცა წმინდა მაქსიმე აღმსარებელი მოღვაწეობდა, ეს ტერიტორია ბიზანტიას ემორჩილებოდა და განსაკუთრებული სტრატეგიული მნიშვნელობის გამო, იქ ბიზანტიელთა გარნიზონი იდგა. ციხესიმაგრე სქიმარში წმინდა მაქსიმემ თავისი ცხოვრები უკანასკნელი დღეები გაატარა და აღესრულა. დღეს ნამოსახლარი, გაუკაცურებული ვრცელი სკიმერის ხეობა საზაფხულო საძოვრებად გამოიყენება.

ანასტასი ბერი, თავისი მასწავლებელისაგან განსხვავებით, წაიყვანეს აფხაზეთში და კოდორის ციხესიმაგრეში გამოკეტეს. მალევე, 18 ივლისს, ჭრილობების გამო საკმაოდ დაუძლურებული ნეტარი ანასტასი სვანეთის ერთ-ერთ ციხეში გადაიყვანეს, სადაც 24 ივლისს (ძვ. სტ.) გარდაიცვალა.

ანასტასი აპოკრისიარი ორი თვის ავადმყოფობის შემდეგ, როგორც კი გამოჯანმრთელდა, გაგზავნეს აფშილთა და მისიმიანელთა საზღვარზე მდებარე ციხესიმაგრე ფუსტა¬ში. მას შვიდი თვის მანძილზე ჩამოძონძილი ტანსაცმლით და ფეხშიშველს აქეთ-იქით ატარებდნენ, რათა შიმშილით, სიცივით და წყურვილით, როგორმე გარდაცვლილიყო. უსჯულო მთავრებმა რამდენჯერმე შეუცვალეს საცხოვრებელი ადგილი. მოგვიანებით, მისი მდევნელი მთავრები გააძევეს, ხოლო ახალდანიშნულმა მთავარმა გიორგიმ (ექვთიმე ათონელის ცნობით), ნეტარი ანასტასი თავის მახლობლად თაკვერის ციხესიმაგრეში დაასახლა და მფარველობას უწევდა. ანასტასი აპოკრისიარი 666 წლის 11 ოქტომბერს (ძვ. სტ.) გარდაიცვალა.

გადმოცემის მიხედვით, წმინდა მაქსიმეს ღვთის დაშვებით აღუდგა მეტყველების და წერის უნარი და კვლავ არაერთი ეპისტოლე დაწერა. გარდაცვალებამდე უფლის ანგელოზისაგან ეუწყა, რომ მალე დატოვებდა ამ სოფელს. ნეტარმა მამამ ეს რომ შეიტყო, თავისთან უხმო ციხესიმაგრეში მყოფ რამდენიმე პირს და აუწყა ამის შესახებ. წმინდა მაქსიმემ გარდაცვალებამდე, მცირე ხნით ადრე დაწერა ეპისტოლე და ციხესიმაგრის უფროს მისტრიანეს გადასცა, რათა გარდაცვალების შემდეგ ანასტასი აპოკრისიარისთვის გადაეცა. მისტრიანე პირობის თანახმად მოიქცა და დღეს ჩვენთვის ცნობილია, თუ როგორი სულიერი მადლით არის დაწერილი წმინდა მაქსიმეს უკანასკნელი ეპისტოლე. გრდაცვალებამდე წმინდა მამამ საზრდელის მიღებაზე უარი განაცხადა და მთელ დროს ლოცვაში ატარებდა. ან-გელოზის უწყების თანახმად, წმინდა მაქსიმემ 13 აგვისტოს, შაბათ დღეს შეჰვედრა სული უფალს და მრავალი ღვაწლის შემდეგ. საუკუნო განსასვენებელში მოწამეობის გვირგვინით შეიმოსა. წმინდა მაქსიმეს ცხედარი ციხესიმაგრე სქიმარში დაკრძალეს.

დაკრძალვის დღიდან, წმინდა მამის საფლავზე სამი ღვთიური ლამპარი ჩნდებოდა. ციხის მცველები და მოსახლეობა ყოველ ღამით იყვნენ ამ სასწაულის მომსწრენი. ამასთან, ამ ადგილზე არაერთი კურნება აღესრულებოდა.

წმინდა მაქსიმე აღესრულა 662 წლის 13 (ახ. სტ. 26) აგვისტოს და წელიწადში ორჯერ მოიხსენიება მისი სახელი: გარდაცვალების დღეს და წამების დღეს 21 იანვარს (3 თებერვალს), როცა მოჰკვეთეს ენა და ხელი. გარდა ამ ორი საყოველთაოდ აღიარებული თარიღისა, ქართული ადგილობრივი ტრადიციის მიხედვით, წმინდა მამის ხსენება კიდევ ბრწყინვალე შვიდეულის ხუთშაბათსაც აღესრულება. ეს თარიღი შემდეგ მოვლენასთანაა დაკავშირებული. წმინდა მაქსიმეს ცხედარი, ეპისკოპოს სტეფანეს აზრით, თავდაპირველი ადგილიდან გადასვენებული იქნა ცაგერის მახლობლად, მურის ციხესიმაგრესთან მდებარე წმინდა არსენის მონასტერში, რომელიც წმინდა აღმსარებლის იქ დაკრძალვის გამო წმინდა მაქსიმე აღმსარებლის სახელზე ეკურთხა. როგორც ჩანს, ბრწყინვალე შვიდეულის ხუთშაბათს, წმინდა მაქსიმეს ხსენების აღნიშვნის ტრადიცია, მისი ამ ადგილზე გადმოსვენებასთანაა დაკავშირებული. წმინდა მამის ცხედარი, გადმოცემით, მურის ციხესიმაგრესთან მდებარე, მისი სახელობის მონასტერში აგებულ მცირე ეკლესიის ტრაპეზის ქვეშ არის დაკრძალული.

სავარაუდოდ, თავდაპირველი ადგილიდან ამ მონასტერში წმინდა მაქსიმეს ნაწილები გადმოასვენეს 680 წლიდან VIII ს-ის ათიან წლებამდე, მანამ, სანამ საქართველოში არაბები შემოიჭრნენ და ეს ტერიტორია მათი გავლენის ქვეშ მოექცა.

ღირსი მაქსიმე აღმსარებლის ტროპარ-კონდაკი

ტროპარი

მართლმადიდებლობისა წინამძღვარო და კეთილმსახურებისა და კრძალულებისა მოძღუარო, მონაზონთა ღმრთივსულიერო პოხიერებაო, ყოვლისა სოფლისა მნათობო და მღვდელმთავართა კანონო ღმრთივსულიერო, ყოვლადბრძენო მაქსიმე, სწავლითა შენითა ჩუენ ყოველნი განგვანათლენ, ვითარცა ქნარმან სულიერმან, ევედრე ქრისტესა ღმერთსა შეწყალებად სულთა ჩუენთათვის.

კონდაკი

სამებისა წმინდისა მქადაგებელსა, დიდსა მაქსიმეს ვაქებდეთ ყოველნი, რამეთუ სარწმუნოებაჲ ღვთისა ხმამაღლად იქადაგა, ერთი ღმერთი ორითა ბუნებითა, ორითა ნებითა და ორითა საქმითა და ღირსად სარწმუნოებით პატივს ვსცემდეთ მას, და უღაღადებდეთ: გიხაროდენ, მქადაგებელო სარწმუნოებისაო.

სხვა კონდაკი

ნათელი სამ-ბრწყინვალისა სამებისა დაემკვიდრა სულსა შინა შენსა და ჭურად რჩეულად გამოსჩნდი, ყოვლადნეტარო, და გამოუცხადე ყოველთა კიდეთა ღმრთაებაჲ მისი, ძნიად მისაწდომელი გულისხმის-გყოფად, და სამება წმინდა ცხადად გვიქადაგე, მაქსიმე, ზესთ არსად დაუსაბამოდ.
.................................

წმინდა მაქსიმე აღმსარებელთან დაკავშირებით ასევე შეგიძლიათ წაიკითხოთ სხვა სტატიები - გადადით შემდეგ გვერდზე»»