სქემიღუმენი საბა (ოსტაპენკო)
ღვთისმოყვარე მეგობარო ჩემო დ-ი!თუ რა არის სინანული, ეს მარტო შენ არ გაინტერესებს.
ყველა შენს შეკითხვას, შევეცდები, ღვთის შეწევნით ვუპასუხო, მაგრამ მათ შორის არის ისეთებიც, რომლებზეც სინდისი თავად გიკარნახებს, როგორ მოიქცე. სინდისი ჩვენთვის იგივეა, რაც კომპასი მეზღვაურისთვის. თუ კაპიტანი კომპასს დაკარგავს, არ ეცოდინება, რომელ მხარეს გაცუროს, განსაკუთრებით კი ნისლიან ამინდში გაუჭირდება. ასე ვართ ჩვენც, ქრისტიანებიც. თუ ვინმე სინდისს დაკარგავს, მან უკვე არ იცის, მიაღწევს თუ არა ცხონების მყუდრო ნავსადგურს.
ავაზაკი ადამიანებს ხოცავს, სანამ მის დანაშაულს შეიტყობდნენ, დადის თავისთვის კმაყოფილი, ხალისიანი. უხარია! რა უხარია? - თავისი დაღუპვა. ჩვენ კი ვიცით, მაგრამ მას არ ესმის.
სინდისი არ ამხილებს მხოლოდ მათ, ვინც სათნოებათა მწვერვალს მიაღწია ანდა ცოდვის უფსკრულშია ჩავარდნილი. პირველზე არ ვისაუბრებთ, რადგან მსაჯული სჯულის აღმსრულებელს კი არა, მის დამრღვევს უნდა. მართალს სინდისი ბროლივით წმინდა აქვს და აღარ აწუხებს. ცოდვილს სინდისი ან დაეკარგა, ანდა სძინავს საღათას ძილით. დანარჩენ ცოდვილთ არაწმინდა სინდისი დროდადრო აწუხებთ და ეუბნება: "გამწმინდე მე სინანულით. შენ ესა და ეს ჩაიდინე, შეინანეო". ყურადღებით უნდა ვუსმინოთ ჩვენს სინდისს - ბევრ კარგსა და სასარგებლოს გვასწავლის.
სინდისის ხმა - ეს ღვთის საიდუმლო, შინაგანი ძახილია ჩვენში. და ვაი იმას, ვინც არ მოუსმენს მის რჩევებს და მოთხოვნებს. ვინც შეგნებულად ჩაახშობს ამ ხმას, რათა არ ისმინოს მისი მსჯავრი, რათა არ ტანჯავდეს მათ, ვინც ცოდვისაკენ არის მიდრეკილი.
დ-ი, შენ ამ მხრივ ყველაფერი კარგად გაქვს, ეგაა, უყურადღებოდ ისმენ სულიერი მამის ნათქვამს. ეს ცოდვაა და შეინანე.
ჩვენი სულიერი მამის ბაგეთაგან თითოეული აფრენილი სიტყვა უნდა დავიჭიროთ. შენ კი... ჰო, კარგი, გპატიობ! ოღონდ გამოსწორდი!
შესავლის მაგიერ
ჩემო მეგობარო, მრვალგზის გითქვამს აღსარება და ზიარებულხარ ქრისტეს წმინდა საიდუმლოებებს. დიდება ღმერთს! ეს კარგია!როცა კაცი აღსარებისა და ზიარების საიდუმლოებებს შეუერთდება, ის განიწმინდება, განახლდება, გაცოცხლდება და ტაძრიდან ისეთი გამოდის, თითქოს ეს-ესაა ნათლისღების ემბაზიდან ამოსულიყოს. ასეცაა. აღსარებისა და ზიარების მიერ ჩვენ გვიბრუნდება ცოდვათა ქმნისგან დაკარგული ნათლისღებისას მიღებული მადლი. აღსარებისა და ზიარების შემდეგ კაცი სიხარულსა გრძნობს, სიმშვიდეს და ნუგეშისცემას.
მაგრამ ალბათ გამოგიცდია, როცა აღსარებისა და ზიარების შემდეგ სულში გიჩნდება სიმძიმილის, უკმაყოფილების გრძნობა, საერთოდ მოშვებულად გრძნობ თავს. ეს ნიშანია იმისა, რომ სწორად არ თქვი აღსარება და უღირსად ეზიარე ქრისტეს წმინდა საიდუმლოებას. ეს ნიშნავს, რომ აღსარებაზე მიხვედი უსიცოცხლოდ, გულგაყინული, არ გქონდა ღრმა განცდა, განწმენდის წყურვილი, გულისშემუსვრა საკუთარ ცოდვებზე, უფალთან შეერთების მხურვალე სწრაფვა. როცა მღვდელი ცოდვებს ჩამოგითვლიდა, მექანიკურად იმეორებდი, "ცოდვილი ვარო" და აი შედეგიც.
მართალია, სული ზოგჯერ სხვა მიზეზითაც წუხს, როცა მას ღმერთი გამოცდის, მაგრამ უფრო მეტად ეს არასწორი მონანიებისას ხდება. ზოგიერთი აღსარებისას იწყებს თავის მართლებას და განკითხვასაც კი. ზოგიერთი დაუტევებს საკუთარ ცოდვებზე გლოვას და სულიერ საუბარს იწყებს, ან უარესი, ამსოფლიურ საკითხებს ეხება. ეს კი სინანულის გრძნობას გაფანტავს და ასუსტებს.
ზოგიერთი მღვდელს ადანაშაულებს, - მოძღვარმა ვერ შეძლო სინანულში მოვეყვანე. სხვასთან ყველა ტირის აღსარებისას, ამასთან კი...
ასეთი დამოკიდებულება არასწორია. მღვდელი არ არის დამნაშავე, რომ აღმსარებელს შემუსვრილი გული და სინანულის ცრემლები არ აქვს. მიზეზი საკუთარ თავში უნდა ვეძებოთ. ესე იგი, სული ჯანსაღი არ გვაქვს. საქებარია, თუ მოძღვარი აღსარების საიდუმლოს დიდი სულიერი შემართებით ატარებს. მაგრამ თუ მღვდელი უკვე ასაკოვანია და თანაც უძლური, მას ხომ ვერ მოვთხოვთ ასეთ სულიერ შემართებას? ან კი აუცილებელია?
ახლა აღსარებაზე მიდიან მღვდელთან და არ იციან, რა თქვან. რა არის მიზეზი სინდისის გაუხეშებისა და მიბინდვისა? ადამიანი ვერ გრძნობს, რომ ის დასვრილია ცოდვით, უსინდისო გახდა, სცოდავს და ამას ვერ ამჩნევს. ხანდახან ცოდვის სიდიდეს ამცრობს და ამბობს: ამ პატარა ცოდვას ღმერთი არ მოგვკითხავსო და არ ინანიებს.
ეშმაკი ხარობს ადამიანთა ამგვარი უდარდელობით და მცონარობით, შთააგონებს მათ ასეთ აზრს: "რა განსაკუთრებული მე გავაკეთე? კაცი არ მომიკლავს, არ მომიპარავს. ვცხოვრობ, როგორც ყველა". აქედან კი გამოდის, რომ სინანულიც აუცილებელი არ ყოფილა. ხედავთ, სადამდე მიდის ბოროტი ძალის მზაკვრობა?..
ასე რომ, ჩემო მეგობარო, ბოროტის გავლენის ქვეშ რომ არ მოვექცეთ და არ დავიღუპოთ, აუცილებელია ვისწავლოთ სწორი სინანული. თუ აღსარების მიღებისას მოძღვარი ენაწყლიანია და განსაკუთრებული ძალა აქვს, მადლმოსილი ლოცვით ადამიანების გულები აანთოს, ამ დროს გულის შემუსვრა რამდენად მტკიცე და საიმედო იქნება? რა ნაყოფის გამოღება შეუძლია ასეთ სინანულს?
ვისმენთ შეგონებას - ვტირით, ვინანიებთ. გამოვალთ ტაძრიდან და გვავიწყდება ცოდვათა გამო ჩვენი გულშემუსვრილება, ვინანიებდით და ღმერთს გამოსწორების აღთქმას ვაძლევდით. ვფიცავდით წინაშე პატიოსანი ჯვრისა და სახარებისა, რომ არ დავუბრუნდებოდით ძველ ცოდვებს და ღვთის შეწევნით გამოვსწორდებოდით. ყველაფერი დავივიწყეთ, კვლავ უქმად ვმეტყველებთ, განვიკითხავთ, ცილს ვწამებთ, ვბრზობთ, ვმრისხანებთ, ვკამათობთ... აი, ეს არის ყველაზე საშინელი. ეს იმას ნიშნავს, რომ ჩვენ არა გვაქვს ნამდვილი, ჭეშმარიტი სინანული: იგი მხოლოდ ფორმაა აღსარებისა, მონანიებისა. სული მასში არ არის, მაგრამ ღმერთს ფორმა კი არა, არსი უნდა! სინანულის არსი მღვდელთან ცოდვების მექანიკურად ჩამოთვლაში კი არ გამოიხატება, არამედ მთავარია ის, რომ გულმა, საიდანაც გულისთქმა გამოდის, არ მიიღოს ბოროტი სიტყვა, მასში მხოლოდ წმინდა შეგრძნებებმა უნდა დაისადგუროს.
ასეთი სინანულია მსხმოიარე, ის ყოველთვის კეთილ ნაყოფს გვაძლევს. თუ კაცი სიტყვით იტყვის, მაპატიეო, თვითონ კი ბოროტების ქმნას ძველებურად განაგრძობს, ამას ვერ დავარქმევთ და არც შეიძლება დაერქვას სინანული. ეს ფარისევლობაა ღვთის წინაშე, რომელიც გვაშოროს ღმერთმა.
ჭეშმარიტი სინანული განისაზღვრება სამი მომენტით:
1. განხილვა სინდისისა
2. შემუსვრა გულისა
3. საკუთარ ცოდვათა სიტყვიერი აღიარება
მაგრამ სანამ ამ მომენტების ახსნას შევუდგები, იძულებული ვარ, გაგაფრთხილო, რომ თუ ზიარებას მოისურვებ, შეიძლება შეგხვდეს მრავალი წინააღმდეგობა, გარეგნული თუ შინაგანი. ნუ მიაქცევ მათ ყურადღებას. თუ სიმტკიცეს გამოიჩენ, ყველა წინააღმდეგობა გაქრება.
მეორე, რასაც სერიოზული ყურადღება უნდა მიაპყრო, ის არის, რომ აღსარებებს შორის დრო აღსავსე უნდა იყოს სულიერი ბრძოლით, სიკეთისკენ სწრაფვით.
მაგალითად, ჩვენ ძალიან გვიყვარს ლაპარაკი (უქმმეტყველება), ხუმრობა, მასხარაობა, ვყვებით ანეკდოტებს, თვითონაც ვიცინით და სხვებსაც ვაცინებთ, ეს ყველაფერი კი ცოდვაა. პირველი აღსარების შემდეგ უმალ იშვიათად თუ ვინმე გარდაიქმნება, სერიოზული და ღვთისმოშიში გახდება. ჩვეულებრივ თავს იმართლებენ: რა ვქნა, ასეთი ხასიათი მაქვსო. სწორედ ასეთებს მართებთ გულმოდგინედ იღვაწონ საკუთარ სულზე, დუმილი აიძულონ თავს.
აღსარებისთვის მზადება
როცა აღსარებისთვის ემზადები, პირველ რიგში საკუთარი სინდისი განიხილე, ჩაიხედე გულში. ნახე, რა ზომით არის ცოდვებით ატალახებული. ღვთის შეწევნით გაიხსენე ყველა ცოდვა, რაც ბოლო აღსარების შემდეგ ჩაიდინე, ხოლო ვინც ბერად აღსაკვეცად ემზადება, მათ 7 წლის ასაკის მერე ჩადენილი ცოდვები უნდა გაიხსენონ. შეამოწმე თავი, ხომ არ გაკლია რწმენა, იმედი, სიყვარული. ხომ არ არის შენში: თავდაჯერებულობა, სიბრაზე, მუცელღორობა, სულმოკლეობა, დრტვინვა, სასოწარკვეთილება და სხვა ცოდვები.
თუ ასე მოიქცევი, მაშინ აუცილებლად გულიც შეგემუსრება, თუ გული არ გექნება შემუსვრილი, ეს მეტყველებს შენს სულის უგრძნობლობაზე, გულცივობაზე. ესე იგი, სული საფრთხეშია.
ამ დროს უნდა მოვიგონოთ და გავიხსენოთ წმინდა ცხოვრებები და სწავლებები. ისინი თავს ცოდვილად თვლიდნენ, შეღაღადებდნენ ღმერთს: "არავინ შეგცოდა მიწასა ზედა, ვითარცა მე, მრუშმა და გულგაყინულმა". თუ მათ შეადარებ თავს და მაგალითს აიღებ მათგან, აუცილებლად შეგემუსრება სული და ატირდები საკუთარ თავზე.
გულწრფელი სინანული - წმინდანობის საწყისი საფეხურია. გულცივობა, გულგრილობა - მოშორებაა წმინდანობისგან, ღმერთის გარეშე ნელი სიკვდილია. როცა მადლი ეხება გულს და გაანათებს მას, მაშინ ნათლად ჩანს სულიერი უწესრიგობა, გულწრფელად შევიგრძნობთ ჩვენს ცოდვებს, სულიერ ჭრილობებს და წყლულებს. ვინც მადლისკენ არ ისწრაფვის, მას ცოდვის სიბნელე მოიცავს და ვერაფერს ხედავს თავის გულში, და თუ ხედავენ რამეს, არაფერს დარდობენ, რადგან თავს წმინდანებს კი არ ადარებენ, არამედ თავიანთ მსგავსებს, ცოდვილებს.
ძირითადი და მათგან წარმოშობილი ცოდვები
კარგია, თუ შეგიძლია გაარჩიო ძირითადი ცოდვებისგან წარმოშობილი ცოდვები, თუ ეს არ შეგიძლია, მაშინ მისმინე. უნდა ვიცოდეთ, რომელია ის ცოდვები, რომელთაც უფრო მეტად უნდა ვინანიებდეთ და რაშიც უნდა გამოვსწორდეთ. თუ ლოცვისას გონებაგაფანტული ვართ, ტაძარში ძილი მოგვერევა და უყურადღებოდ ვისმენთ ლოცვებს, თვით წმინდა წერილის კითხვაც კი არ გვაინტერესებს, ეს ყველაფერი რწმენის სიმცირის ან ღვთისადმი სუსტი სიყვარულის, სიზარმაცის ანდა დაუდევრობის ბრალია.
თუ ღვთისმსახურებისას ტაძარში ვმოძრაობთ, ვსაუბრობთ, ვეჯახებით სხვებს, ზეთისცხებაზე, ჯვართან ან გარდამოხსნასთან მივდივართ უკრძალველად, თუ დიდი ანდა მცირე აიაზმის წესით წყლის კურთხევისას რიგში არ ვდგებით და წყლის ასაღებად ადამიანებს ლამის თავზე ვახტებით, ეს იმას ნიშნავს, რომ არ გვაქვს ღვთის შიში და მოყვასის სიყვარული. თუ ზედმეტად ვზრუნავთ საკუთარ გარეგნობაზე, სახლის მოწყობაზე - ეს ჩვენი პატივმოყვარეობის ნიშანია.
თუ გულთან ძალზე ახლოს მიგვაქვს ცხოვრებისეული წარუმატებლობა, მძიმედ განვიცდით განშორებას და გარდაცვლილებზე უსაშველოდ ვმწუხარებთ, მაშინ არ გვწამს საღმრთო განგებულებისა. თავის მართლება, შენიშვნების მოუთმენლობა, პატივმოყვარეობა, სიჯიუტე - მჭიდრო კავშირში არიან თავმოყვარეობასთან, მედიდურობის გრძნობა - ამპარტავნებასთან. სწორედ ესენია ის ძირითადი ცოდვები, რომელთა აღმოფხვრას უნდა მივაპყროთ ძალისხმევა.
არის ერთი კარგი საშუალება, რომელსაც საკუთარი ცოდვების შეცნობამდე მივყავართ - უნდა გავიხსენოთ, რაში გვამტყუნებენ ადამიანები, განსაკუთრებით ჩვენს გვერდით მცხოვრებნი, ახლობლები. მათი უკმაყოფილება თითქმის ყოველთვის საფუძვლიანია. საკუთარი თავის განხილვისას თვალყური უნდა ვადევნოთ, რომ უზომოდ ეჭვიანი არ გავხდეთ გულის ყველი მოძრაობისას. თუ ეჭვიანობის გზას დავადგებით, მაშინ შეიძლება მნიშვნელოვანის და უმნიშვნელოს გარჩევის გრძნობა დავკარგოთ. ამ შემთხვევაში საკუთარი თავის განხილვა უნდა დავუტევოთ და ლოცვითა და კეთილი საქმეებით გავიუბრალოოთ და გავხსნათ სული.
აღსარებისთვის მზადება მარტო ცოდვების გახსენება და სრულიად ჩამოწერა კი არ არის, არამედ უპირველესად გულწრფელად უნდა შევიცნოთ ჩვენი დანაშაული, რომ ეს სინანულის გრძნობა გულის შემუსვრილებამდე მივიდეს და თუ შესაძლებელია, სინანულის ცრემლებიც დავღვაროთ.
(გაგრძელება იქნება)