სამეფო სამსახურში

ორი წლის შემდეგ თავადმა წერეთელმა იესე სასახლეში წარადგინა და მეფე სოლომონ მეორემ საგანგიოს მოხელედ (ბრძანებათა მწერლად) განაწესა. აქ მან ორნახევარი წელი გაატარა. ამ ვადის გასვლის შემდეგ მეფემ იესეს ცოლის შერთვა და მღვდლობა შესთავაზა. რამეთუ ამ დროისთვის მეფესთან დაახლოებულ პირთა და ქვეყნის დიდგვაროვანთა შორის დიდი მღელვარება იყო ატეხილი იმერეთის რუსეთის იმპერიათან შეერთების გამო. შფოთიანი დრო იყო. ერთს ერთი აზრი ჰქონდა, მეორეს - სხვა. ამიტომ მეფემ, ხედავდა რა იესეს უბრალოებასა და სულიერ განწყობას, კეთილდროულად ჩათვალა იესესთვის სამღვდლო წოდება მიენიჭებინა.

თავისი ბატონის მორჩილმა იესემ ცოლად შეირთო თავადის ასული მარიამი. მან ცოლის მშობლების სახლში სულ ორი კვირა იცხოვრა, მერე გადავიდა ქუთაისში, სადაც მალევე ხელი დაასხეს ჯერ დიაკვნად, მერე ხუცესად და კარის ეკლესიის პროტოპრესვიტერად.

მეფე სოლომონი მას გვერდიდან არ იშორებდა და ავალებდა მამულების გაყოფის დროს თავადთა შორის უთანხმოების მოგვარებას. შემრიგებლის მოვალეობა დიდ ტაქტს, თავშეკავებასა და დროს ითხოვდა მამა იესესგან, რის გამოც ის ცოლს იშვიათად ხვდებოდა.

ეს ძალზე ადარდიანებდა მარიამს. ერთხელაც შეიტყო, რომ მამა იესე თავად აბაშიძეების მამულიდან დაბრუნების შემდეგ მეუღლის უნახავად პირდაპირ ქუთაისში გაემგზავრაო. ქალმა ეს ამბავი ისე მიიტანა გულთან, დარდით ჯანმრთელობა შეერყა და ექვსი თვის შემდეგ გარდაიცვალა. მათი ცოლქმრობა მხოლოდ ორი წელი გაგრძელდა.

ტრაგიკული იყო ჩვენი ქვეყნისთვის XIX საუკუნის I ნახევარი. რუსეთმა დაიმორჩილა აღმოსავლეთ საქართველო, ნაწილ-ნაწილ დაიპყრო სამთავროებად დაყოფილი დასავლეთ საქართველო. რუსეთის იმპერიას საქართველოს უკანასკნელი მონარქის ხელში ჩაგდება მოინდომა. დაატყვევეს კიდეც. მეფე სოლომონმა გაქცევა მოახერხა და ოსმალეთში გაიქცა, სცადა საეფო ტახტი დაებრუნებინა მაგრამ დამარცხდა. ბოლოს ის თურქეთში დაბრუნდა და გარდაიცვალა ტრაპიზონში 1814 წელს. მამა იესემ დიდი შრომა გასწია მეფე სოლომონის ცხედრის ღირსეულად დაკრძალვისათვის.


რუსეთში მისვლა და მოსკოვში დასახლება

სოლომონ მეფის ამალაში 600 იმერელი იყო. ხელმწიფის გარდაცვალების შემდეგ პროტოპრესვიტერმა იესემ გადაწყვიტა, რადაც არ უნდა დასჯდომოდა რუსეთში წასულიყო, რაც მეფის კარის ყველა წარმომადგენელს აცნობა და ურჩია, მისი მაგალითისთვის მიებაძათ. ბევრი ამ წინადადებას სიხარულით დათანხმდა, მაგრამ იმპერატორის რისხვის შიშით, ამის გაკეთებას ვერ ბედავდნენ.

მამა იესე ყველას ამშვიდებდა და ჰპირდებოდა, იმპერატორთან შუამდგომლობას ჩემს თავზე ავიღებო. მან თავადების და ამალის სხვა წევრთა სახელით თხოვნის წერილი დაწერა და იმპერატორს გაუგზავნა. იმპერატორმა მოწყალებით მიიღო თხოვნა და არა მხოლოდ აპატია გუშინდელ მტრებს, ყველას დაუბრუნა ადრინდელი წოდება და მამული. სამეფო ამალაში 76 მარტო თავადი იყო.

1814 წლის მაისში, მეფე სოლომონის გარდაცვალებიდან სამი თვის მერე, მამა იესე, დანარჩენებთან ერთად, იმერეთში დაბრუნდა და თავისი მშობლების სახლში დასახლდა. ახლა მეფის მოძღვრობისა და ტყვეობისაგან განთავისუფლებულმა მყუდრო ცხოვრებისათვის შესაფერისი ადგილის ძებნა დაიწყო. Fიქრობდა, რომ თავისი სოფლის სიახლოვეს დასახლებულიყო, ანდა ტაბაკინის მონასტრის მახლობლად, უდაბნოში, სადაც სიყმაწვილის წლები გატარებინა.

მაგრამ, სამშობლოში დაბრუნებიდან შვიდ თვეს არ გაევლო, რომ იმერეთის დედოფალმა მარიამმა იხმო მოსკოვში, სადაც ის მეფე სოლომონის თურქეთში გაქცევის შემდეგ ჩაიყვანეს. მამა იესეს, როგორც მეფის მოძღვარს, შეეძლო, მისთვის მისი ქმრის უკანასკნელი დღეების შესახებ მოეთხრო. მოვალეობის ერთგულმა მამა იესემ აღარ დააყოვნა, დედოფალთან გამოცხადდა და ყველაფერი მოუთხრო.

დედოფალი დიდად აფასებდა განსვენებული ქმრისადმი მამა იესეს ერთგულებას და რაკი მოძღვრად უცხოტომელი არ სურდა, იგი თავისთან დაიტოვა. მამა იესემ თან მეფე სოლომონის კუთვნილი მაცხოვრის ცხოველსმყოფელი ჯვრის ნაწილი ჩაიტანა, რომელიც დედოფალმა მარიამმა თავის კარის ეკლესიაში დაასვენა.

არ ვიცი, რა მიზეზით, შესაძლოა, იმიტომ, რომ სოლომონ მეფის ამალა რუსეთის იმპერიის ქვეშევრდომნი გახადა და ამით იმპერატორის გული მოიგო, ანდა იქნებ მარიამ დედოფლის შუამდგომლობით, იმპერატორმა ალექსანდრე პირველმა მამა იესეს დედაქალაქის მღვდელმთავრად დაწინაურება მოისურვა. . მაგრამ, მაღალმა წოდებამ ვერ შესძლო განდეგილობის მოყვარე მამა იესეს მოხიბვლა, რომელსაც ის ასე ჯიუტად ესწრაფვოდა.

სასახლეში დასახლებულმა მალე დაინახა, თუ რაოდენ სულიერად დაცემულიყო სამეფო კარი, იმ ღვთისმოშიშებასთან შედარებით, რომლითაც იყო გამსჭვალული იმერეთის მეფე სოლომონი და მთელი მისი ხალხი.

მან შეამჩნია, რომ დედოფალი და მისი ამალა ივიწყებდნენ ქრისტიანულ მოვალეობას და მაღალი წრისთვის ჩვეულ გართობას იყვნენ მიცემულნი. ოთხშაბათ-პარასკევის მარხვების დარღვევა, მუდმივად გართობა, რასაც მოსდევდა გარყვნილება და რომლის მაგალითსაც თვითონ დედოფალი იძლეოდა, რომელმაც საყვარელი გაიჩინა - ყველაფერი ეს ძალზე ამძიმებდა მამა იესეს, როგორც მოძღვარს, როგორც მკაცრ ქრისტიანს, რომელიც სიყრმიდანვე უფლის მცნებებით ცხოვრებას იყო მიჩვეული. მამა იესეს დამოძღვრასა და დარიგებას არავინ ყურს არ უგდებდა.

საკუთარი თავისადმი სიმკაცრის მიუხედავად, მამა იესემ შენიშნა, რომ მისი მკაცრი ასკეტიზმით აღბეჭდილ ცხოვრებაშიც საგრძნობი ცვლილებები მოხდა; ნებსით თუ უნებლიეთ იძულებული გახდა, დედაქალაქის ცხოვრებას დამორჩილებოდა: მისი ტრაპეზი აღსავსე იყო სხვადასხვანაირი საკვებით, ღვინოს ბევრს სვამდა და ბუმბულის ლეიბზე ეძინა. მაგრამ, ყველაფერ ამას უფრო სერიოზული საფრთხე - ღრმა და დიდი დაცემის საფრთხე ემატებოდა. მამა იესე გამოირჩეოდა გარეგნული სილამაზით: მაღალი, მხარბეჭიანი, ტანადი, ლამაზი კაცი იყო. სილამაზე სულისა მის სათნო სახეზეც აღიბეჭდებოდა და უნებლიეთ მრავალთა მზერას იპყრობდა.

ღვთისმოსავი სულის ადამიანებში ის პატივისცემას იმსახურებდა, ხოლო ვნებიან ადამიანებში არაწმინდა სურვილებს აღძრავდა. მამა იესეს ეშმაკის მიერ აღძრული სამეფო კარის ქალთა და ქალწულთა თავდასხმების გამოცდა მოუხდა. მათმა მოურიდებელმა შემოტევებმა ისე შეავიწროვეს მამა იესეს მოკრძალებული სული, რომ მტკიცედ გადაწყვიტა, რამენაირად გასცლოდა სასახლეს, რადგან ამ ქალებისაგან თავის დაღწევის სხვა საშუალებას ვერ ნახულობდა. ამასთან, ხვდებოდა, რომ სასახლის წესების გარდაქმნა მარტოს არ შეეძლო.

ყველა მხრიდან შევიწროებულმა მამა იესემ მრავალგზის სთხოვა დედოფალს, დედაქალაქის ცხოვრება მამძიმებს, ამიტომაც სამშობლოში დაბრუნების ნება მომეციო, მაგრამ მას ამის გაგონებაც არ სურდა და ხან ხუმრობით და ხან გადაჭრით უარს ეუბნებოდა. მამა იესეც ჯიუტად ეუბნებოდა, - თუკი ნებით არ გამიშვებ, მალულად წავალო.

რაზეც დედოფალმა სიცილით უთხრა, - აქ იმერეთი არ გახლავს და გაქცევა შეუძლებელიაო: პირველსავე ქალაქში დაგიჭერს პოლიცია და ჩემთან დაგაბრუნებსო. ამ მუქარის მიუხედავად, მამა იესემ მტკიცედ განაცხადა, რომ მაინც წავიდოდა სასახლიდან. ასე გაიარა სამწელიწად-ნახევარმა, რომელიც გაცილებით მძიმე გამოცდა იყო მამა იესეს ღვთისმოსავი სულისთვის, ვიდრე შვიდი წელიწადი მეფე სოლომონთან ერთად უცხო ქვეყანაში ხეტიალი.

ამგვარ უბედურ მდგომარეობაში მყოფი მამა იესე ნუგეშს მხოლოდ უფლისა და ყოვლადწმინდა ღვთიმშობლისადმი ლოცვაში ნახულობდა, აღმოთქვამდა რა თავის სულის გასაჭირს, უდაბნოში განდგომის სურვილის აღსრულებას ევედრებოდა. განსაკუთრებით წმინდა გიორგის შესთხოვდა დახმარებას, რომლისადმი განსაკუთრებული რწმენა მშობლების სახლში შეეძინა და წმინდანიც მას ცხოვრებაში მრავალგზის შესწევია.

მალე მამა იესემ წმინდა ნიკოლოზის მონასტერში ათონის ივერთა მონასტრის არქიმანდრიტი გაიცნო. ამ არქიმანდრიტმა გაამხილა შემდგომში, თუ ვინ იყო სინამდვილეში მამა იესე, როცა ის ათონზე გლახაკი, უბრალო მონაზვნის სახით იმალებოდა.

დრო გადიოდა, მამა იესეს მწუხარება კი დღითი-დღე მატულობდა. ერთხელ დედოფალ მარიამის კამერდინერს, რომელიც დიდად ერთგული იყო მისი, საუბრისას თავისი სანუკვარი სურვილი გაუმხილა. მან კეთილი განზრახვა მოუწონა და დახმარებას შეპირდა. მალე მან გეგმა შეადგინა და მამა იესეს გააცნო. წინასწარ გულმოდგინედ ილოცეს, მერე კი მიტროპოლიტ სერაფიმესთან წავიდნენ. მიტროპოლიტი ხშირად სტუმრობდა დედოფალს და კარგად იცნობდა როგორც მის კამერდინერს, ისე მის მოძღვარს - მამა იესეს. მიტროპოლიტთან მისვლისას კამერდინერმა უთხრა მღვდელმთავარს, დედოფლის თხოვნით, მამა იესეს იმერეთში დროებით გამგზავრების გამო მის სახელზე პასპორტი გაეცა. მიტროპოლიტს ეჭვი არაფერში შეჰპარვია და პასპორტის გაცემა ბრძანა, რომელიც მალე მიიღეს კიდეც.

სურვილის აღსრულების იმედით ფრთაშესხმული მამა იესე დედოფალთან გამოცხადდა და ძველებურად წასვლაზე საუბარი დაუწყო. დედოფალი მის სიტყვებზე იცინოდა; და როცა მან უთხრა, - უკვე პასპორტი მივიღეო, დედოფალმა ბრძანა, ამას არასოდეს დავიჯერებ, რადგან ჩემი ბრძანების გარეშე პასპორტს არავინ გასცემსო. "მშვიდობით, მე მივდივარ", - უთხრა მამა იესემ, დასტოვა დედოფალი და იმავე საღამოს გაემგზავრა.

მამა იესე საქართველოში არ წასულა, რადგან იცოდა, რომ დედოფალი იქ ადვილად მონახავდა და კვლავ თავისთან გამოიძახებდა. ამიტომ პირდაპირ ოდესაში გაემგზავრა, არსად შეჩერებულა, კონსტანტინოპოლში ჩავიდა. მას გადაწყვეტილი ჰქონდა პალესტინა და სინა მოელოცა და სადმე იმ ადგილებში დასახლებულიყო, სადაც ადრე ქართველები მოღვაწეობდნენ. ათონის შესახებ კი თითქმის არაფერი იცოდა.

კონსტანტინოპოლში სულთმოფენობისას ჩავიდა და იერუსალიმში წასვლასთან დაკავშირებით რჩევის საკითხავად იერუსალიმის პატრიარქთან (ასე სწერია ტექსტში, შესაძლოა იერუსალიმის პატრიარქი, ამ დროს კონსტანტინოპოლში იმყოფებოდა, - კ.კ.) მივიდა. პატრიარქმა განუმარტა, თუ აღდგომის შეხვედრას იერუსალიმში აპირებდა, მაშინ მთელი წელი მოუწევდა იქ ცხოვრება. ამიტომ, რომ არ მოეწყინა, ურჩია, ათონზე გამგზავრებულიყო, ზამთრამდე დაეცადა, იქიდან კი დიდი მარხვისთვის იერუსალიმში ჩასულიყო. მამა იესემ კეთილი რჩევისთვის მადლობა გადაუხადა პატრიარქს და გამოემშვიდობა.

თავისთავად ცხადია, რომ მამა იესეს ათონის მთაზე ბერების გარემოცვაში დარჩენა და დასახლება უნდა გასჩენოდა აზრად. მან თავისი აბრეშუმის ტანსაცმელი გლეხის ძონძებზე გაცვალა, რითაც იმედი ჰქონდა, რომ თავის მიწიერ დიდებას დაფარავდა და ყველასთვის უცნობი სრული თავგანწირვით ღმერთს ემსახურებოდა.

მამა იესემ ათონისკენ მიმავალი გემი მონახა და კონსტანტინოპოლი დასტოვა. მთაწმინდაზე ის 1819 წელს ჩავიდა.

გაგრძელება იხილეთ შემდეგ გვერდზე

<

123456789

>