სევასტოპოლის ომის დროინდელი ამბავი


მამა საბას წერილი რუსიკის მონაზონს მამა დენასეს.

"1853 წელს ღვთისმოსავი იმპერატორის, ნიკოლოზის დროს, დაამკვიდროს ღმერთმა მისი სული ყველა წმინდათა თანა, ცათა შინა, სადაც ბრწყინავს ნათელი პირისა უფლისა ჩვენისა იესუ ქრისტესი და სადაც ყოველთა მოლხენილთა საცხოვრებელია, ჩემს ნეტარ ბერდიდთან, სქემმღვდელმონაზონ ილარიონთან ერთად, დიონისეს მონასტრის საზღვრებში, გორაკზე სიმყუდროვეში ვიყავით და უფლის ძმის, წმინდა იაკობ მოციქულის წმინდა ტაძარში ღვთისმსახურებას აღვასრულებდით.

მაშინ მოხდა სევასტოპოლთან საშინელი ომი რუსეთისა თურქებთან და მათ მოკავშირე ერეტიკოსებთან. როცა ამის შესახებ შევიტყვეთ, გულწრფელად დავნაღვლიანდით, რადგან ჩემს ნეტარ ბერდიდს ძალზე უყვარდა რუსები და ბევრჯერ მსმენია, თუ როგორ მადლობდა ღმერთს იმისთვის, რომ მისი ხალხი თურქებს ან ერეტიკოსებს კი არ ჩაუვარდათ ხელში, არამედ მართლმადიდებელ ქრიტიანთა ხელში მოხვდა.

როგორც კი შევიტყვეთ ამ საშინელი ომის შესახებ, ჩემმა ბერდიდმა მითხრა:

- შვილო, რადგან ჩვენი ძმები, ქრისტიანი რუსები, ცეცხლსა და სისხლში იმყოფებიან, ამიტომაც გულმხურვალედ და ცრემლებით უნდა შევსთხოვოთ ღმერთს, სძლიონ მტერს და დაიმორჩილონ, რათა ამით განდიდდეს ყოლადწმინდა სახელი უფლისა და რუსი ხალხი, სიმდიდრე უფლისა. შენ კი, შვილო ჩემო საბა, წირვის გარდა, რომელსაც აღასრულებ და ღმერთს რუსთა შემწეობას სთხოვ, გავალებ, დამატებით, ყოველდღიურად წაიკითხო მთელი "ფსალმუნნი", მეფისა და წინასწარმეტყველისა დავითისა და მეტანიები შეასრულო ჩვენი ძმების შესაწევნელად.

- შენი გულისთვის, რასაც შევძლებ, ყველაფერს გავაკეთებ, - ვუპასუხე.

როცა ლიტურგია დაიწყო და ასამაღლებელი წარმოვთქვი: "კურთხეულ არს მეუფება, მამისა და ძისა და წმიდისა სულისა", მან მიპასუხა: "ამინ!" მე მშვიდობიანი კვერექსი დავიწყე: "მშვიდობით უფლისა მიმართ ვილოცოთ". ბერდიდი ქართულად მპასუხობდა: "უფალო, შეგვიწყალე!" მაგრამ მძიმედ და ძალზე სევდიანად. შემდეგ, როცა ვთქვი: "კეთილმორწმუნე მართლმადიდებელ ქრისტეანეთათვის", ბერდიდმა, დიდი ურვითა და ცრემლით აპყრობილი ხელებით, ნელა იგალობა "უფალო, შეგვიწყალენ!", თან მარჯვენა ხელს მკერდში იცემდა, სამჯერ დაემხო ძირს, სამჯერ დაარტყა იატაკს თავი და ცრემლებით მორწყო. შემდეგ, როცა წარვთქვი: "კეთილმსახურისა და ღვთისმოყვარისა იმპერატორისა ჩვენისა ნიკოლოზისა და მეუღლისა, შვილთა, მსახურთა და მხედრობათა მისთათვის", ბერდიდი გულშემუსვრილი, ხელებ და თვალებ ზეაპყრობილი მპასუხობდა: "უფალო, შეგვიწყალენ!"

"დაე დაუმორჩილოს ქვეშე ფერხთა მისთა ყოველი მტერი და სუპოსტატი" - ბერი მპასუხობდა: "უფალო შეგვიწყალენ!" გულში მჯიღს ირტყამდა და ტირილით იატაკს თავს ურტყამდა. შემდეგ: "უწმინდესისა სინოდისა, და მთელი ღვთივდაცული რუსული სამეფოსათვის", - ბერდიდმა გულშემუსვრილმა და ატირებულმა მიპასუხა: "უფალო, შეგვიწყალენ!"

როცა ამ სტრიქონებს ვწერ, გული მეკუმშება, ვტირი და წერის თავი აღარ მაქვს. იგივე ხდებოდა მრჩობლ კვერექსზე. აი, ამგვარად ვატარებდით ყოველდღიურად ლიტურგიას. ცოტა ხნის შემდეგ ბერდიდმა მითხრა:

- წავიდეთ მონასტერში, ვკითხოთ იღუმენს, რა იციან ომის შესახებ, რუსები ამარცხებენ თუ არა მტერს.

როცა მონასტერში მივედით, იღუმენმა პროესტოსებთან ერთად ქაღალდი გვაჩვენა, რომელიც კონსტანტინოპოლიდან პატრიარქს გამოეტანებინა ერთი მღვდელმთავრისთვის, ყველა მონასტერში მღვდელმონაზვნებისთვის დასარიგებლად. პატრიარქი წერდა, რომ საღმრთო ლიტურგიაზე, დიდი შესვლის დროს, შევედრებოდნენ უფალს, რომ ძალა მიეცა თურქებისათვის, რათა დაემორჩილებინათ რუსის ჯარი. ამას თან ერთვოდა განსაკუთრებული ლოცვა, რომელიც ხმამაღლა უნდა წაეკითხათ.

როცა იღუმენმა, ბერდიდმა ევლოგიმ წაგვიკითხა პატრიარქის წერილი, ბერდიდს ჰკითხა:

- გაიგე, რას გვწერს თავი ჩვენი და მამაი ჩვენი?

- ის ქრისტიანი არ არის, - თქვა შეძრწუნებულმა მამა ილარიონმა და ნაღვლიანად ჰკითხა, - თქვენ წაიკითხეთ ეს მონასტერში წირვისას, ისე როგორც გვწერს?

- არა! ნუ იყოფინ! - უპასუხეს მათ.

პატრიარქი კი სიგელში იმუქრებოდა, რომ ის მონასტერი, რომელიც ასე არ მოიქცეოდა, მკაცრად დაისჯებოდა.

მეორე დღეს ჩვენს კელიაში დავბრუნდი. გავიდა ერთი კვირა, მეორე და წმინდა გრიგოლის მონასტრიდან ერთი მონაზონი მოვიდა გულისთქმების აღსარებისთვის და მას ჰკითხა ჩემმა ბერდიდმა:

- წაიკითხეთ ის ლოცვა, პატრიარქმა მონასტრებს რომ გამოუგზავნა?

- დიახ, წავიკითხეთ ლიტურგიის შემდეგ, - უთხრა ბერმა.

- ცუდად მოიქეცით, რომ წაიკითხეთ; ამით წმინდა ნათლისღების მადლი დაკარგეთ და თქვენს მონასტერსაც დაუკარგეთ ღვთის მადლი, ბრალი თქვენზეა!

დაბრუნდა მონაზონი მონასტერში და უთხრა თავის ბერდიდსა და იღუმენს:

- ჩვენ მონასტერს დავუკარგეთ მადლი და და თავად წმინდა ნათლისღების მადლი დავკარგეთო, - ასე ამბობს მამა ილარიონი.

იმავე დღეს წყალდიდობამ წისქვილი წაიღო და ბერებმა იღუმენს ბუზღუნი დაუწყეს: - მონასტერი შენ დაანგრიეო. იღუმენმა დიდი სევდით სამჯერ დაიჩოქა მაცხოვრის ხატის წინ და შეჰღაღადა: - უფალო ჩემო იესო ქრისტე, წავალ მოძღვარ ილარიონთან ჩადენილი დანაშაულის აღსარებისთვის, და რა კანონსაც დამადებს, შევასრულებ, რათა დამბლა არ დამეცეს მწუხარებისგანო.

წამოიყვანა ერთი ბერდიაკონი და ერთიი მონაზონი და წმინდა იაკობ მოციქულის კელიაში წამოვიდა, სადაც ამ დროს ჩვენ ვიმყოფებოდით. როცა ისინი მოვიდნენ, მამა ილარიონი კელიის გარეთ იდგა. იღუმენმა და მისმა თანამგზავრებმა ბერდიდი რომ დაინახეს, ძირს დაეცნენ, მუხლნი მოიდრიკეს და თქვეს: - გვაკურთხეთ, წმინდაო მამაო. შემდეგ ხელზე საამბორებლად მიუახლოვდნენ. მაგრამ ჩემმა ბერდიდმა დაიყვირა:

- წარვედ, წარვედ ჩემგან, მე ერეტიკოსებს არ ვიღებ!

- შევცოდე, მოვედი, რათა გთხოვო, სასჯელი დამადო, - შეჰღაღადა იღუმენმა.

- როგორ გაბედე, უბედურო, მუჰამედი ქრისტეზე მაღლა დაგეყენებინა? - უთხრა მას ბერდიდმა, - ღმერთი და მამა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესი ძეს ეუბნება: "დასჯედ მარჯვენით ჩემსა, ვიდრემდის დავსხნე მტერნი შენნი ქვეშე ფერხთა შენთა" (ფსალ.109,1), შენ კი მას სთხოვ, თავისი ძე დაუმორჩილოს ქვეშე ფერხთა მისთა?! ჩემგან შორს გაეთრიე, მე არ მიგიღებ!

იღუმენი ცრემლის ღვრით შესთხოვდა, სააღსარებოდ მიეღო და სასჯელი დაედო, მაგრამ ჩემმა დიდბერმა თქვა:

- მე შენი მოძღვარი არ ვარ, იპოვე შენთვის მოძღვარი და იმან დაგადოს სასჯელი.

დატოვა მტირალნი გარეთ, თვითონ სენაკში შევიდა და კარი ურდულით ჩაკეტა.

რა უნდა გვექნა? შევედით ჩემს სენაკში, მთელი ღამე ლოცვაში გავატარეთ, ღმერთს შევსთხოვდით, მამა ილარიონს რისხვა წყალობით შეეცვალა და იღუმენისთვის სასჯელი დაედო. ბერდიდი დილას ლიტურგიაზე ეკლესიაში მოვიდა. მოსულთათვის ერთი სიტყვაც არ უთქვამს და წირვის დამთავრების შემდეგ თავის სენაკს მიაშურა. მათ მოუსვენრობა დაეტყოთ შიშით, რომ იღუმენს დამბლა არ დასცემოდა. მთხოვეს, შევსულიყავი და მეთხოვა, იქნებ ჩემთვის დაეჯერებინა.

მივედი, ფეხებში ჩავუვარდი და ვთხოვე:

- გაიღე მოწყალება და სასჯელი დაადე, იღუმენს შეიძლება დამბლა დაეცეს და სული განუტევოს.

- რა სასჯელი დავადო, მაღალი ღმერთი განრისხებულია მათზე. რით დავსაჯო, რომ ღმერთმა შეიწყალოს? - მკითხა ბერდიდმა.

- მამაო, - ვუპასუხე მამა ილარიონს, - მე ყოველდღე ვკითხულობ მეფე წინასწარმეტყველის, დავითის ყველა ფსალმუნს, იქ ერთი ფსალმუნია ამ შემთხვევის შესაბამისი, 82-ე: "ღმერთო, ვინ გემსგავსოს შენ? ნუ დასდუმნები, ნუცა დამშვიდნები, ღმერთო"... უბრძანე, წაიკითხონ ეს ფსალმუნი ლიტურგიისას, როცა ქერუბინთა საგალობელი იგალობება დიდი გამოსვლისას. ის ბერმონაზონი, რომელიც პატრიარქის ლოცვას კითხულობდა, დადგეს ქორკანდელის ქვეშ. როცა მღვდელი დიდი გამოსვლისას ბარძიმითა და ფეშხუმით ხელში საკურთხეველიდან გამოვა, წინ ერთი ბერი წაუძღვეს ქარტიაზე დაწერილი 82-ე ფსალმუნით. ქორკანდელის ქვეშ მდგომმა ბერმონაზონმა წაიკითხოს მთელი ფსალმუნი, ხოლო მთელმა ძმობამ მეორიდან მეცხრე მუხლამდე მრავალჯერ გაიმეორეს "უფალო, შეგვიწყალენ". სხვა კითხვისას ყველამ თქვას: "ამინ", და მაშინ დაუბრუნდება მონასტერს მადლი.

ბერი ჩემს რჩევას დათანხმდა და მთხოვა, დამეძახა მათთვის. როცა ისინი გახარებულნი შემოვიდნენ კელიაში, დიდბერმა უთხრა:

- ეს კანონი შეასრულეთ და ღვთის წყალობა დაგიბრუნდებათ!

როცა ეს მოისმინეს, შეწუხდნენ, თურქებს არ გაეგოთ და უბედურება არ დაეტეხათ თავს მონასტრისათვის. პატრიარქის მიერ გამოგზავნილი ეგზარქოსი კარეაში (პატარა ქალაქია ათონზე, სადაც ყველა მონასტრის წარმომადგენლობა და სამმართველო არის მოთავსებული) თვალყურს ადევნებდა პატრიარქის ბრძანების შესრულებას..

ბერმა უთხრა:

- თუ თქვენ ასე გეშინიათ, მიმყავს ჩემი მღვდელმონაზონი და მივდივარ მონასტერში. თუ ეგზარქოსი ან თურქები შეიტყობენ, უთხარით მათ: ერთმა ბერმა ილარიონ ქართველმა დაგვიბარა და ჩვენც ასე მოვიქეცითო. და გულდარდიანებიც აღარ იქნებით.

მაშინ იღუმენმა თქვა:

- მოძღვარო, თქვენზე გული შეგვტკივა და ვდარდობთ, რადგან როცა ამას თურქები შეიტყობენ, მოვლენ, წაგიყვანენ, ტომარაში ჩაგსვამენ და ზღვაში დაგახრჩობენ.

- ჩვენ მზად ვართ, დაე დაგვახრჩონ, - უპასუხა ჩემმა ბერდიდმა.

შემდეგ ყველანი ნავით წმინდა გრიგოლის მონასტრისაკენ გავემართეთ. როცა მონასტრის ძმობამ დაგვინახა, ძლიერ გაიხარა.

დილით იმ მღვდელმონაზონმა, რომელმაც პატრიარქის ლოცვა წაიკითხა, თვითონ სწირა. ქერუბიმთა საგალობლის დროს აანთეს დიდი ქორკანდელი და როცა ყველა მამა მოგროვდა, საკურთხევლიდან მსახური გამოვიდა. წინ სანთელი და საცეცხლური მიუძღოდა, ხელში ბარძიმი და ფეშხუმი ეჭირა და წარმოთქვა: "ყველანი, ყველანი მოგიხსენოთ მოგიხსენოთ უფალმა ღმერთმა სასუფეველსა თვისსა", და დიდი ქორკანდელის ქვეშ გაჩერდა. მაშინ ერთი ბერი ქარტიით ხელში, რომელზეც 82-ე ფსალმუნი ეწერა, მღვდლის წინა გაჩერდა და მღვდელმა კითხვა დაიწყო: "სახელითა მამისათა,და ძისათა, და სულისა წმიდისათა! ღმერთო ვინ გემსგავსოს შენ"... და ბოლომდე ჩაიკითხა.

მამები კი მეათე მუხლამდე წართქვამდნენ: "კირიე, ელეისონ" შემდეგ კი ყველა მრავალგზის იმეორებდა: "ამინ!", და ყველამ იგრძნო, რომ კვლავ გარდამოვიდა მადლი ღვთისა. ბერდიდები სიხარულით მეხვეოდნენ და მმადლობდნენ ყველაფრისათვის რაც მათთვის გავაკეთე; ყველა ადიდებდა და მადლობდა ღმერთს".

ამით მთავრდება მამა საბას წერილი.

ეს ყველაფერი პატრიარქ ანთიმოზ მეექვსის დროს მოხდა. ომის შემდეგ ის ხელმეორედ ჩამოაგდეს ტახტიდან (20.09.1855). ამის შემდეგ ათონზე ჩავიდა და ესთიგმენუს მონასტერში დასახლდა, სადაც სქემით შემოსეს.

ერთხელ, 1856 წელს, რომელიღაც დღესასწაულზე მან პანტელეიმონის მონასტრის სტუმრობა გადაწყვიტა, სადაც იმ დროს მამა ილარიონი იმყოფებოდა. წირვისას პატრიარქი, ღვთისმშობლის საფარველის სახელობის ტაძარში მღვდელმთავრის კათედრაზე იდგა. მამა ილარიონმა, მამა საბასთან ერთად, გვერდით ჩაუარა და ზედაც არ შეხედა მხცოვან პატრიარქს, რაზეც ამ უკანასკნელმა ყურადღება გაამახვილა. პატრიარქს გადასცეს წმინდა გრიგოლის ტაძარში ლოცვის ამბავი.

ღვთისმსახურების დამთავრების შემდეგ წესისაებრ ყველა არქონდარიკში მიიპატიჟეს. პატრიარქს სურდა, რამენაირად უხერხულ მდგომარეობიდან გამოსულიყო, მამა ილარიონის და რუსების წინაშე. გასული მოვლების შესახებ დაიწყო ლაპარაკი და შეეცადა, ის აზრი გაეტარებინა, რომ არის შემთხვევები, როცა ეკლესიისთვის ზრუნვა მთავრობის ნაკლებად უკანონო მოთხოვნებზე დათმობას მოითხოვს, თუ კი ეს ეკლესიის სიკეთისთვის ხდება. "ასე, რომ ჩვენ ვლოცულობდით ჩვენი სულთნისთვის ზეციური დახმარების მონიჭებისთვის. და ამით მოწყალებით განვაწყეთ უფალი ჩვენი ეკლესიისა და შვილთა მისთა მართლმადიდებელ ქრისტიანეთადმი დახმარებსთვის".

როცა პატრიარქი ანთიმოზი, ტახტიდან გადმოგდების მერე ,ათონზე ჩამოვიდა და ფეხი შედგა ნაპირზე, წმინდა მთა მიწისქვეშა ბიძგებმა შეაზანზარა და რამდენჯერმე შექანდა. მთაწმინდელებმა ყველაფერი პატრიარქის დანაშაულს მიაწერეს და კინოტმა მთელ მთას უბრძანა, გულმოდგინედ შევედრებოდნენ ღმერთს, რათა თავისი სამართლიანი რისხვა არ დაეტეხა წმინდა მთის მცხოვრებთათვის და შეეწყალებინა წყალობითა თვისითა.


ცდუნება დიონისეს მონასტერში

ამონარიდი რუსიკის იღუმენ არქიმანდრიტ მაკარის დღიურიდან:

"1857 წლის იანვრის მერვე დღეს ჩვენთან მცხოვრები ქართველი ბერი, მამა იოასაფი აღსარებისთვის დიონისეს მონასტერში წავიდა ჩვენი დროის გამოჩენილ მოღვაწესთან, სქემმღვდელმონაზონ ილარიონთან. წამოსვლისას ჩვენს მონაზონს ვთხოვე, მამა ილარიონს ელოცა, რათა ღმერთს ჩემთვის მოთმინება მოენიჭებინა და თუ ჩემი ცხოვრება უფლის სადიდებლად იქნებოდა, გაეგრძელებინა იგი, თუ საზიანოდ - შეეწყვიტა.

მამა ილარიონის პასუხი ამგვარი გახლდათ: "მოთმინება ღვთის სასოებითა და საკუთარი თავის უღირსად შეცნობით მოიპოვება. ხალხი, რომელთაც ღმერთი მსახურებისთვის ეძახის, მორჩილების გამო თავს, როგორც შინაგანად, ისე გარეგნულად ღვთის წინაშე უძლურად აღიქვამს. ასეთი ადამიანები საკუთარ განდიდებას კი არ ეძიებენ, არამედ ღვთის დიდებას. რაც შეეხება დიდების მოყვარე ადამიანებს, ისინი ყველფერს სწირავენ, რათა მიაღწიონ მიზანს - იბატონონ".

და დამპირდა, რომ ჩემთვის ილოცებდა.

მაგრამ ჩვენი ცხონების მტერმა ბერდიდი დიონისიატში არ გააჩერა. მან მამა ილარიონის წინააღმდეგ აღძრა იღუმენი ევლოგი, რომელმაც ბერდიდი აიძულა, მონასტერი დაეტოვებინა და წმინდა ანას მცირე სკიტში გადასახლებულიყო. ეს კი ასე მოხდა:

ცნობილი გახდა, რომ იმ ფქვილში, რომლითაც სეფისკვერს ამზადებდნენ, კატებს ეძინთ. გობზე მოთავსებულ ცომზეც კი მოჩანდა კატის არაწმინდება. მესეფისკვერეს ძმებმა არაერთხელ მიუთითეს, მაგრამ ისე უყვარდა თავისი კატები, რომ ისინი არ გაწირა და უკმაყოფილომ უპასუხა, - ოცი წელია სეფისკვერს ვაცხობ და ჩემი საქმე კარგად ვიციო.

ზოგიერთმა ძმამ, რომელთაც მამა ილარიონი უყვარდათ და მისგან რჩევებს იღებდნენ, ყველაფერი დაწვრილებით მოუყვნენ და ფურნეში სიბინძურის გამო შესჩივლეს. ბერდიდი არ გაჩუმებულა, მივიდა იღუმენთან და მკაცრად მიუთითა, ასეთი უწესრიგობა შეუწყნარებელია, ბნელსა და ვიწრო შენობაში არ არის შესაფერი პირობებიო და დასძინა: - შენ გქონდა კარგი კელია, რომელშიც სიკვდილამდე მშვიდად შეგეძლო გეცხოვრა. მაგრამ სივრცე მოინდომე და ახალი აიშენე, პირველზე უკეთესი. ასეთი რამ სანახევროდ ფურნესთვის რომ გაგეკეთებინა, საკმარისი იქნებოდაო.

იღუმენს არ მოეწონა პირდაპირი და მკაცრი მხილება. არ დაეთანხმა მამა ილარიონს, მკაცრად გაკიცხა და უთხრა:

- იღუმენობა ხომ არ გსურს?

შეურაცხყოფილი მამა ილარიონი თითქოს გამოაგდო იღუმენმა.

ამ საუბრის მერე იღუმენი ძმებს მამა ილარიონის წინააღმდეგ აქეზებდა და ლანძღავდა ბერდიდს:

- რაო? მაგას აქ უფროსობა ხომ არ სურს? ერთი კარგად უნდა დავამდაბლოთ; უნდა დავსაჯოთ, რომ სხვის საქმეში აღარ ჩაერიოს, უნდა გავაგდოთ ეგ უვარგისი აქედან!
იღუმენის ნათქვამი და განზრახვა მამა ილარიონს გადასცეს, მან - ასეთი ადამიანების გვერდით არ შემიძლია ცხოვრებაო და წმინდა ანას მცირე სკიტში წავიდა. იქ უკვე კარგად იცნობდნენ, რადგან ეს ადგილი ახლოს იყო იმ მღვიმესთან, სადაც ადრე ბერდიდი ცხოვრობდა. დიდი სიხარულით მიიღეს და ერთმა ვაჭარმა მას ღირსი ონოფრეს კელია უყიდა, სადაც 1862 წლამდე ცხოვრობდა. სკიტში გადასვლიდან მალევე მასთან მოვიდა მისი მოძღვრის, მამა ნეოფიტე კარამანლისის მოწაფე ბერდიდი ჰაჯი-გიორგი, რომელმაც ქრისტესმიერი სიყვარულით შენიშნა:

- მე მასწავლიდი მოთმინებას, შენ კი წამოხვედი!

- არა, - მდაბლად უპასუხა ბერდიდმა, - მე სახარების მიხედვით მოვიქეცი, სადაც წერია: თუ ერთ ქალაქში გდევნიან, მეორეში გაიქეცი.

მამა ილარიონის წმინდა ანას მცირე სკიტში ყოფნისას ღირსახსოვარი ამბავი მოხდა: მისი კელიის ეკლესია ღირსი ონუფრეს სახელზე იყო ნაკურთხი. საკურთხეველი სარემონტო იყო, მაგრამ ბერდიდს არ უნდოდა მონასტერი თხოვნით შეეწუხებინა, შეკეთებაში დამეხმარეთო.

ამასთან მოწაფე ხშირად შეახსენებდა თავიანთ გასაჭირს და ევედრებოდა ბერდიდს, დახმარებისთვის მონასტრისთვის მიემართა. მაშინ ბერდიდმა თქვა:

- ჩემი ცხოვრების მანძილზე საკუთარი თავისთვის არავის არაფერში შეწუხება არ მსურს. აქ კი წმინდა ტრაპეზის მოსაწყობად მღვდელმთავრის, მასთან ერთად მის მსახურთა და მგალობელთა დაძახება მოგვიხდება, რაც ხარჯებთან არის დაკავშირებული. სჯობს მოვითმინოთ და ყველაფერი ეს ღვთის განგებას მივანდოთ!

ჭეშმარიტად, ვინც უმთავრესზე, საუკუნო ცხოვრებაზე ზრუნავს, თუმცა უცებ არა, მაგრამ ის ყველაფერს მიიღებს, რაც სჭირდება, როგორც ნათქვამია: "ეძიებდით პირველად სასუფეველსა ღმრთისასა და სიმართლესა მისსა და ესე ყოველი შეგეძინოთ თქუენ". ამ დროს ვალახიაში ერთი მეროჭიკე ბერი იმყოფებოდა. ერთხელ ქალაქში ერთი დედაკაცი შეხვდა, რომელმაც თუმანი მისცა და სთხოვა, ათონზე ღირსი ონუფრეს კელიაში, ბერდიდ ილარიონ ქართველისთვის მიეცა, თანაც დაუმატა, მას ახლა სჭირდებაო და ამის თქმის მერე თვალს მიეფარა.

როცა მეროჭიკე ბერი თავის საქმეს მორჩა, ათონზე დაბრუნდა და მაშინვე მამა ილარიონთან წავიდა, ფული გადასცა და დასძინა, იმ ქალს ალბათ იცნობო. გაოცებულმა მამა ილარიონმა უთხრა, ვალახიაში არასოდეს ვყოფილვარ, არც არავის ვიცნობ იქაურს, მგონი, შეგეშალა და ეს ფული სხვა ვინმეს გამოუგზავნესო. მაგრამ ბერმა აუხსნა, ქალმა არა მარტო შენ გახსენა, არამედ ის ეკლესიაც, რომელსაც ფული შესწირა, ამიტომ შენს გარდა სხვას ვერ გადავცემო.

მიუხედავად იმისა, რომ ყველაფერი ნათლად იყო მითითებული, ბერდიდმა მტკიცე უარი განაცხადა ფულის მიღებაზე და სთხოვა მეროჭიკეს, თუკი მის სეხნიას სხვას ვერავის ნახავდა, ფული გლახაკებისთვის დაერიგებინა.

მეროჭიკემ ეს ამბავი ლავრას შეატყობინა და რაკი იქ ყველამ იცოდა, რომ ბერდიდის ეკლესიას შეკეთება სჭირდებოდა, მონასტრის ძმობამ გადაწყვიტა, მეროჭიკე ბერს თავად დაექირავებინა ხელოსნები, მოეწყო ყველაფერი, როგორც საჭირო იყო, მოეწვია მღვდელმთავარი კრებულითურთ და კურთხევის შემდეგ სტუმრებს გამასპინძლებოდა. მეროჭიკემ ყველაფერი შეასრულა. მამა ილარიონის თხოვნით, ტაძარი უფლის აღდგომის სახელზე აკურთხეს.

წმინდა ანას მცირე სკიტში გადასვლიდან ორი წლის შემდეგ ასეთი განსაცდელი მოევლინა: მოძღვარი მამა გრიგოლი, რომელიც წმინდა ანას დიდ სკიტში ცხოვრობდა, ყუთლუმუშის მონასტრის იღუმენს დათანხმდა, ინგლისის მოქალაქეობა და პასპორტი მიეღო. ეს რომ შეიტყო მამა ილარიონმა, შეხვედრისთანავე გაკიცხა მამა გრიგოლი, რადგან მეგობრები იყვნენ და მიუთითა ყველა იმ ბოროტებაზე, საიდანაც ეს წამოწყება მოდიოდა.

მამა გრიგოლმა შეინანა, მუხლებში ჩაუვარდა და სასჯელის დადება სთხოვა. მაგრამ მამა ილარიონმა ეპიტიმიის დადებაზე უარი უთხრა:

- მე მხოლოდ წმინდა კანონებით შემიძლია ამ შემთხვევის განსჯა, მით უმეტეს, რომ საქმე წმინდა ეკლესიას ეხება. ამიტომაც ეპიტიმიას შენ ვერ დაითმენ და მეგობრიდან მტრად გადამექცევი. ამიტომაც სჯობს შენს მოძღვართან წახვიდე, მას გაუმხილე შენი ცოდვა და რა კანონსაც დაგადებს, მიიღე და აღასრულე.

მამა გრიგოლი დიდხანს და დაჟინებით სთხოვდა მამა ილარიონს, შენ დამადე კანონი, რასაც შენ მეტყვი, ყველაფერს დავითმენ და შევასრულებო. დიდი თხოვნის შემდეგ მამა ილარიონმა მამა გრიგოლს თავის მიერ ჩადენილი საქციელის მთელი ბოროტება დაანახა, შემდეგ ეკლესიის კანონი მოიყვანა და მისი ძალით ორმოცი დღის მანძილზე წირვის ჩატარებისგან განაყენა; ორმოცი დღის შემდეგ ყველაფერი გამოჩნდებოდა. თუ მისი ინგლისელებთან ურთიერთობის შედეგად ფაშა ჩამოვიდოდა, მას საერთოდ აეკრძალებოდა ლიტურგიის ჩატარება; ხოლო თუ არ ჩამოვიდოდა, მის საქმეს კვლავ განიხილავდა, გაითვალისწინებდა მისი სინანულის სიმძიმეს და ეტყოდა, შემდეგში რა გაეკეთებინა.

მამა გრიგოლმა სიხარულით მიიღო კანონი და რამდენიმე დღე არ უმსახურია. მაგრამ ყუთლუმუშის იღუმენთან შეხვედრის შემდეგ საერთოდ შეიცვალა. მან დაარწმუნა, რომ თავის განზრახვაზე მტკიცედ მდგარიყო. არავისთვის დაეჯერებინა. ანდა რა სისულელე იყო, ამგვარი საქმისთვის სასჯელის დადება და იმ ადამიანის დაჯერება, რომელსაც თავისი ველური უდაბნოს გარდა არაფერი გაეგებოდა. თითქოს არაფერი მომხდარიყო, მამა გრიგოლმა იღუმენთან შეხვედრის შემდეგ უარყო მამა ილარიონის ეპიტიმია, ღვთისმსახურება დაიწყო და სინდისის დასამშვიდებლად მოჰყვა მამა ილარიონის ლანძღვასა და ცილისწამებას.

ამის შემდეგ წმინდა პავლეს მონასტერში ინგლისის ელჩი ჩამოვიდა. უნდა ითქვას, რომ ამ მონასტრის ყველა ბერი იონიის კუნძულებიდან იყო, რომლებიც ჯერ კიდევ ინგლისის მფლობელობაში შედიოდა. ელჩმა ლოცვებში მოხსენიება სთხოვა და მომსახურე მღვდელმონაზონმა, არა მარტო კვერექსში, კვეთაშიც მოიხსენია.

მაგრამ მერე თავის საქციელზე დაეჭვდა, მოძღვართან წავიდა და თავისი ეჭვი გაუმხილა. მან ის დატუქსა - რადგან ერეტიკოსი მოიხსენიე, სამი წელი წირვის ჩატარება გეკრძალებაო. მღვდელმონაზონმა არ დაუჯერა და მამა ილარიონთან წავიდა. მაგრამ გაგონილით აღშფოთებულმა მამა ილარიონმა მთელი სიცოცხლის მანძილზე აუკრძალა წირვის ჩატარება.

მონასტერში დაბრუნებისას მღვდელმონაზონი აღარ სწირავდა. იღუმენმა გამოჰკითხა, რაში იყო საქმე და როცა შეიტყო, ორივე მოძღვარმა წირვა აუკრძალა, ორივეს დაუწყო ლანძღვა, განსჯის უნარს მოკლებულებს ეძახდა, რადგანაც ასეთი წვრილმანისთვის, როგორიც ერეტიკოსი მოხსენიებაა, მათ ღვთისმსახურებისგან განაყენეს.

ღვთის შეურაცხყოფა არავის ეპატიება. წირვის შემდეგ მღვდელმონაზონს ცხვირიდან სისხლი წასკდა, ვერაფრით შეუჩერეს და ბევრისთვის ჭკუის სასწავლებლად გარდაიცვალა. ეს ამბავი ათონზე ყველამ შეიტყო.

ამის შემდეგ, მალევე, მამა ილარიონი, მამა საბასთან ერთად, რუსიკში გადავიდა.

გაგრძელება იხილეთ შემდეგ გვერდზე

<

123456789

>