წმინდა დიდმოწამე იოანე ახალი ტრაპიზონში XIV საუკუნეში ცხოვრობდა და კეთილმსახურებით, მართლმადიდებლობის ერთგულებით, გულმოწყალებითა და გლახაკთა სიყვარულით გამორჩეული მდიდარი ვაჭარი გახლდათ.

ერთხელ მომავალ წმინდანს სავაჭრო საქმეებზე ხომალდით მგზავრობა მოუხდა. გემის კაპიტანი არამართლმადიდებელი, იოანესთან სარწმუნოებრივ საკითხებზე კამათში ჩაება, დამარცხდა და ეს წყენა გულში ბოღმად ჩაიდო.

ოდეს ხომალდი ბოსფორის ბელგრადში შეჩერდა, კაპიტანი ქალაქის ცეცხლთაყვანისმცემელ მმართველთან მივიდა და აუწყა, - ჩემს გემზე ერთი სწავლული ადამიანია, რომელსაც თქვენი სჯულის მიღება სურსო!

ქალაქის თავმა ფრიადი პატივით მიიღო იოანე, ამით გაოცებულმა ნეტარმა ცეცხლთაყვანისმცემლებს ჭეშმარიტი ღმერთი უქადაგა და დამაჯერებლად დაუმტკიცა მათი ცრუ სარწმუნოების არარაობა.

ამგვარი სიმტკიცისა და სარწმუნოების ასე უშიშრად დამოწმებისთვის წმინდანი სასტიკად ტანჯეს: სხეული ნაკუწნაკუწ დაუფლითეს და სხვა საზარელ ტანჯვასაც შეამთხვიეს, მაგრამ იოანე გულმხურვალედ ჰმადლობდა უფალს, რომელმაც მისთვის სალმობათა დათმენის ღირსი გახადა.

ჯალათები რომ ვერას გახდნენ, კვლავ ბნელ ჯურღმულში უკრეს თავი, გამთენიისას კი ქალაქის თავმა ისევ უხმო და იოანეც კვლავ ნათელი და მხიარული სახით წარდგა მის წინაშე, უწინდელი სიმტკიცით აღიარა ქრისტე და მმართველს სატანის იარაღი უწოდა.
ცოფქმნილს და ეშმაკისგან გულგასასტიკებულს სხვა რაღა დარჩენოდა, თუ არა მარტვილის ხელახლა გვემა, რომელიც იქამდე გაგრძელდა, სანამ მთელი შინაგანი არ გამოეფატრა.

ხალხმა ეს ამაზრზენი სანახაობა ვერ აიტანა და აღშფოთებული შეძახილებით ამხილა ქალაქის თავი, მხეცურად რომ გაუსწორდა უდანაშაულო ადამიანს.

მაშინ მმართველმა წამება დროებით შეწყვიტა, მაგრამ მალევე ბრძანა, - იოანე გაუხედნავ ცხენს მიაბით და ქალაქის ქუჩებში ათრიეთო!

ამ საზარელმა სანახაობამ განსაკუთრებულად ებრაულ უბანთა მკვიდრნი გაახარა, მარტვილის აბუჩად ასაგდებად ყველაზე მწარე სიტყვებს რომ არ იშურებდნენ. ბოლოს კი ერთმა იმათგანმა წამებით სასომიხდილს თავი მახვილით წარკვეთა.

იოანეს სხეული საღამომდე ქუჩაში ეგდო, მაგრამ როგორც კი დაღამდა, მის თავზე ნათლის სვეტი და მანათობელ ლამპართა სიმრავლე გამოჩნდა, რომელთაც სამი ნათლით მოსილი ჭაბუკი გამოეყო, გარდაცვლილს ფსალმუნთ რომ უგალობდა და უკმევდა.
ერთმა ებრაელმა იფიქრა, - იოანეს გვამის წასასვენებლად ნამდვილად ქრისტიანები მოვიდნენო და შინვე მშვილდისარს სტაცა ხელი, თუმცა, ღვთის უხილავი ძალით შებოჭილი, უეცრად გაშეშდა.

დილით ჩვენება გაქრა, მშვილდოსანი კი კვლავ გაუნძრევლად იდგა და უხილავ საკვრელთაგან მხოლოდ მაშინ გათავისუფლდა, ოდეს შემოკრებილ ქალაქის მკვიდრთ ამ საკვირველი ჩვენების და მასზე მოწევნილი სასჯელის შესახებ აუწყა.

ამ ამბავმა ისე შეძრა ქალაქის თავი, ქრისტიანებს დიდმოწამის დამარხვის უფლება მისცა. წმინდა ცხედარი ქალაქის ტაძარში, დაახლოებით, 1330 - 1340 წლებში დაკრძალეს.

კაპიტანმა, რომელმაც უსჯულოებს სატანჯველად გადასცა იოანე, შეინანა და გადაწყვიტა, მისი ცხედარი სამშობლოში გადაესვენებინა, მაგრამ წმიდანი ძილში გამოეცხადა ტაძრის ხუცესს და ამ განზრახვის აღსრულებას წინ აღუდგა.

მხოლოდ 70 წლის შემდეგ გადააბრძანეს უხრწნელი ნაწილები მოლდოვლახეთის დედაქალაქ სოჩავში და საკათედრო ტაძარში დაასვენეს.