თებეს (ან თებაიდის) ლეგიონი რომის არმიის, კაპიტან მავრიკიუსის მეთაურობით, შედგებოდა ქრისტიანებისგან. იმპერატორ მაქსიმიანე ჰერკულიუსის (285-305 წ.) ბრძანებით რომაული ღმერთებისთვის მსხვერპლშეწირვაზე უარის თქმის გამო, ლეგიონი მთლიანად განადგურდა.

ჟენევიდან რომისკენ მიმავალ გზაზე მოგზაური შეამჩნევს პატარა და ძალიან ძველ შვეიცარიულ ქალაქს, სახელად სენ-მორისს. ეს ქალაქი რომაულ პერიოდში ცნობილი იყო როგორც აგაუნუმი, მნიშვნელოვანი საკომუნიკაციო ცენტრი. სწორედ იქ კოპტმა ოფიცერმა, სახელად მავრიკიუსმა და 6600 მეომარმა შესწირეს თავი ქრისტეს უღმერთო იმპერატორ მაქსიმიანე ჰერკულიუსის ხელით.

ამ წამებულთა ისტორია, რომლებიც ჩვეულებრივ ცნობილნი არიან როგორც თებეს ლეგიონი, შემოგვინახა ევქარიუსმა, ლიონის ეპისკოპოსმა (+494). ევქარიუსმა ამ მამაცი ჯარისკაცების წამების ანგარიში შემდეგი შესავლით დაიწყო: "ეს არის წმინდა წამებულთა ვნებათა ისტორია, რომლებმაც აგაუნუმი თავიანთი სისხლით განადიდეს. სწორედ ამ გმირული წამების პატივსაცემად აღვწერთ საკუთარი ხელით მოვლენათა თანმიმდევრობას, როგორც ჩვენამდე მოაღწია. ხშირად გვსმენია, არა, რომ ზოგიერთი ქალაქი ან სოფელი დიდი პატივით აღინიშნა ერთადერთი წამებულის გამო, რომელიც იქ მოკვდა. და ეს სავსებით სამართლიანია, რადგან ყოველ შემთხვევაში წმინდანმა თავისი ძვირფასი სული უზენაეს ღმერთს მიუძღვნა. რამდენად უფრო მეტად უნდა იყოს პატივცემული წმინდა ადგილი აგაუნუმი, სადაც ასე ბევრი ათასი წამებული მახვილით იქნა მოკლული ქრისტეს გულისთვის".

გალების აჯანყებამ, ცნობილმა როგორც ბაგოდი, აიძულა იმპერატორი მაქსიმიანე მათ წინააღმდეგ არმიით წასულიყო, რომლის ერთ-ერთი ნაწილი იყო თებეს ლეგიონი, შემდგარი 6600 კაცისგან. ეს ლეგიონი დაკომპლექტებული იყო თებაიდაში (ზემო ეგვიპტეში) და მთლიანად შედგებოდა ქრისტიანებისგან.

აჯანყების ჩახშობის შემდეგ, იმპერატორმა მაქსიმიანე ჰერკულიუსმა გამოსცა ბრძანება, რომ მთელ არმიას უნდა შეერთებოდა რომაული ღმერთებისთვის მსხვერპლშეწირვაში მათი მისიის წარმატებისთვის. ბრძანება მოიცავდა ქრისტიანების მოკვლას (სავარაუდოდ, როგორც მსხვერპლს რომაული ღმერთებისთვის). მხოლოდ თებეს ლეგიონმა გაბედა უარი ეთქვა ბრძანების შესრულებაზე. ლეგიონმა უკან დაიხია და აგაუნუმის მახლობლად განლაგდა.

მაქსიმიანე ჰერკულიუსი მაშინ ისვენებდა მეზობელ ადგილას, სახელად ოქტუდურუმში. როდესაც ეს ამბავი მასთან მივიდა, მან დაიწყო კვლავ და კვლავ ბრძანების გაცემა, რომ მათ დამორჩილებოდნენ მის ბრძანებებს და განკარგულებებს. მათი მტკიცე და ერთსულოვანი უარის შემდეგ, მან ბრძანა ლეგიონში ყოველი მეათე კაცის სიკვდილით დასჯა. ეს ბრძანება შესრულდა. მეორე ყოველი მეათე კაცის განადგურება დაინიშნა იმ შემთხვევაში, თუ მეომრები კვლავ უარს იტყოდნენ მისი ბრძანების შესრულებაზე. მაგრამ ყველა ლეგიონერმა განაცხადა, რომ არასოდეს დაუშვებდნენ ასეთი მკრეხელური ბრძანების შესრულებას.

როდესაც მაქსიმიანემ ამის შესახებ შეიტყო, ის უფრო მეტად გაბრაზდა, ვიდრე ოდესმე. ველური მხეცის მსგავსად, მან მეორედ ბრძანა ყოველი მეათე კაცის მოკვლა, ფიქრობდა რა, რომ დარჩენილები იძულებულნი იქნებოდნენ დამორჩილებოდნენ. და კიდევ ერთხელ ქრისტიანმა მეომრებმა დაადასტურეს თავიანთი გადაწყვეტილება. ყოველი მეათე კაცის მეორე მოკვლის შემდეგ, მაქსიმიანემ გააფრთხილა თებეს ლეგიონის დარჩენილი ლეგიონერები, რომ მათ ფუჭად იმედოვნებდნენ თავიანთ რიცხვზე, რადგან თუ ისინი გააგრძელებდნენ თავიანთ დაუმორჩილებლობას, მათგან ვერცერთი ვერ გადაურჩებოდა სიკვდილს.

ამ გამოცდაში მათი რწმენის უდიდესი საყრდენი, უდავოდ, იყო მათი კაპიტანი მავრიკიუსი თავის ლეიტენანტ კანდიდთან, პირველ მეთაურთან და ექსუპერიუსთან ერთად. მავრიკიუსმა, ყურადღება მიაქცია რა მათი უკვე წამებული ამხანაგების მაგალითს, დაარწმუნა ყველანი, მზად ყოფილიყვნენ თავის რიგში სიკვდილისთვის იმ ფიცის გამო, რომელიც მათ ნათლობისას დადეს. მან შეახსენა მათ მათი ამხანაგების შესახებ, რომლებიც მათ წინ წავიდნენ ზეცაში. მისი სიტყვების თანახმად, წამებისკენ დიდებული სწრაფვა აღეგზნო ამ უკურთხეულესი კაცების გულებში.

ასე აღგზნებულმა თავისი ოფიცრების ლიდერობით, თებეს ლეგიონმა მაქსიმიანეს, რომელიც კვლავ ბრაზობდა, გაუგზავნა პასუხი, ისევე ერთგული, როგორც მამაცური:

"იმპერატორო, ჩვენ შენი ჯარისკაცები ვართ, მაგრამ ასევე ჭეშმარიტი ღმერთის ჯარისკაცებიც. ჩვენ გიწევთ სამხედრო სამსახურს და მორჩილებას, მაგრამ ჩვენ არ შეგვიძლია უარი ვთქვათ მასზე, ვინც ჩვენი შემოქმედი და მბრძანებელია, მიუხედავად იმისა, რომ შენ უარყოფ მას. ყველაფერში, რაც არ ეწინააღმდეგება მის კანონს, ჩვენ უდიდესი სიამოვნებით გემორჩილებით, როგორც ამას აქამდე ვაკეთებდით. ჩვენ მზად ვართ გამოვიდეთ ჩვენი მტრების წინააღმდეგ, ვინც არ უნდა იყვნენ ისინი, მაგრამ ჩვენ არ შეგვიძლია ჩვენი ხელები უდანაშაულო ადამიანების (ქრისტიანების) სისხლით შევღებოთ. ჩვენ მივეცით ფიცი ღმერთის წინაშე, სანამ შენ ერთგულებას შემოგფიცავდით. შენ ვერ მიენდობი ჩვენს მეორე ფიცს, თუ დავარღვევთ პირველს. თქვენ გვიბრძანეთ ქრისტიანების დახოცვა – შეხედეთ, ჩვენც ასეთები ვართ. ჩვენ ვაღიარებთ ღმერთ მამას, ყოველივეს შემოქმედს, და მის ძეს, უფალსა და ღმერთს იესო ქრისტეს. ჩვენ ვიხილეთ ჩვენი ამხანაგები, მახვილით მოკლულნი, ჩვენ არ დავტირით მათ, არამედ უფრო ვხარობთ მათი პატივით. არც ეს და არც რაიმე სხვა მოვლენა არ გვაცდუნებს აჯანყებისკენ. ჩვენს ხელში იარაღია, მაგრამ ჩვენ არ ვეწინააღმდეგებით, რადგან ჩვენ ვამჯობინებთ მოვკვდეთ უდანაშაულოდ, ვიდრე ვიცხოვროთ ცოდვაში".

როდესაც მაქსიმიანემ ეს მოისმინა, მან გააცნობიერა, რომ ეს ხალხი ჯიუტად იყო განწყობილი ქრისტიანულ რწმენაში დარჩენილიყო. ამიტომ მან საბოლოო განაჩენში დაადგინა, რომ ისინი უნდა ყოფილიყვნენ გარშემორტყმულნი და დახოცილნი. რაზმები, გაგზავნილნი ამ ბრძანების შესასრულებლად, მივიდნენ კურთხეულ ლეგიონთან და მიმართეს თავიანთი მახვილები იმ წმინდა ადამიანებისკენ, რომლებიც, სიცოცხლის სიყვარულის გამო, არ უარყოფდნენ სიკვდილს. ყველა მათგანი მახვილით იქნა მოკლული. მათ არანაირად არ გაუწიეს წინააღმდეგობა. გადადეს რა თავიანთი იარაღი, მიუშვირეს კისრები ჯალათებს. არც მათმა რაოდენობამ, არც მათი იარაღის ძალამ არ აცდუნა ისინი, რომ ძალით დაეცვათ თავიანთი სიმართლე.

ისინი გაჰყვნენ მას, ვინც სიკვდილისკენ იყო წაყვანილი პროტესტის გარეშე, და ვინც, კრავის მსგავსად, არ გახსნა თავისი პირი. მაგრამ ახლა ისინი თავად, უფლის სამწყსოს ცხვრები, უნდა დახოცილიყვნენ, როგორც ის, ყველაფრის განმანადგურებელი მგლების მიერ. ასე შეიქმნა ტირანის ველური სისასტიკით წმინდა მოწამეთა დიდი დასი. ასე მოკლეს ის ჭეშმარიტად ანგელოზური ლეგიონი კაცთა, რომლებიც, როგორც ჩვენ გვწამს, ზეცაში ანგელოზთა ლეგიონებთან ერთად ადიდებენ უფალ ღმერთს ჩვენსას, მარადის, აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე.

ლეგიონის ყველა მეომარი არ იმყოფებოდა აგაუნუმში დახოცვის დროს. სხვები იმყოფებოდნენ პოსტებზე სამხედრო გზის გასწვრივ, რომელიც აკავშირებდა შვეიცარიას გერმანიასთან და იტალიასთან. შემდგომში ისინი დახოცეს მათი სამსახურის ადგილზე. აი, ზოგიერთი ყველაზე პატივცემული მოწამეთაგანი:

შვეიცარიაში:

ხუთი ეწამა აგაუნუმში თავიანთი ლეგიონის დანარჩენ ნაწილთან ერთად. ეს ქალაქი ახლა ცნობილია როგორც სენ-მორისი. მათი სახელებია: მავრიკიუსი, ექსუპერიუსი, კანდიდი, ინოკენტი, ვიტალი.
ორი ნაპოვნი იქნა სოლოტურნში 66 სხვასთან ერთად: ურსუსი და ვიქტორი.
ციურიხში ეწამნენ: ფელიქსი, რეგულა, ექსუპერანტიუსი.
ცურცახში: ვერენა ცურცახელი.

იტალიაში:

ეწამა ბერგამოში: ალექსანდრე.
ეწამნენ ტურინში: ოქტავიუსი. ადვენტორი, სოტუტორი.
ეწამა პიაჩენცაში: ანტონი პიაჩენცელი.
ეწამნენ კოტიის ალპებში: კონსტანციუსი, ალვერიუსი, საბასტიანი, მაგიუსი.
ეწამნენ პინეროლოში: მაურელიუსი, გიორგი, ტიბერიუსი.
ეწამნენ მილანში: მაქსიმიუსი, კასიუსი, სეკუნდი, სევერინი, ლიცინიუსი.
ეწამა ვენტიმილიაში მრავალ სხვასთან ერთად: სეკუნდი ვენტიმილიელი

გერმანიაში:

287 წელს ტრირში წამებულ იქნენ მრავალ თავიანთ თანამოძმეებთან ერთად: თირსი, პალმატიუსი, ბონიფატიუსი.
ბონში წამებულ იქნენ მათი კოჰორტის მრავალ სხვასთან ერთად: კასიუსი, ფლორენტიუსი.
კელნში 318 სხვასთან ერთად წამებულ იქნა: ჰერეონი.
ქსანტენში 330 სხვასთან ერთად წამებულ იქნენ: ვიქტორი და მალოზიუსი.

მათი წამების დროს მოხდა მრავალი სასწაული, რამაც, უდავოდ, მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელი ამ რეგიონების მცხოვრებთა მასობრივ მოქცევას ქრისტიანობაზე. ციურიხში, მაგალითად, სამი სიკვდილით დასჯილი წამებული - ფელიქსი, რეგულა და ექსუპერანტიუსი - სასწაულებრივად წამოდგნენ და საკუთარი თავები ხელში დაიჭირეს, ავიდნენ გორაკის მწვერვალზე. იქ დაიჩოქეს, ილოცეს და ბოლოს დაწვნენ. მოგვიანებით ამ ადგილას დიდი ტაძარი აიგო. სამი წამებული, რომლებიც ხელში თავებს ატარებენ, დღემდე არის ციურიხის გერბსა და ბეჭედზე.

წამებულები ვიქტორი, ორსი და მათი თანამოძმეები სასტიკად აწამა ჰირტაკუსმა, სოლოთურნის რომაელმა გუბერნატორმა. გადმოცემით, წამების დროს რამდენიმე სასწაული მოხდა. მაგალითად, ბორკილები უცებ სცვიოდათ, ცეცხლი მყისიერად ქრებოდა და ა.შ. ვინც ამას ხედავდა, გაოცებით იყო სავსე და თებეს ლეგიონერებით აღფრთოვანდა, რის გამოც გაბრაზებულმა ჰირტაკუსმა მათი დაუყოვნებლივ სიკვდილით დასჯა ბრძანა. უმცირესი წინააღმდეგობის გარეშე მათ ჯალათებს თავიანთი კისრები შესთავაზეს. თავმოკვეთილი წმინდანების სხეულები მაშინ კაშკაშა შუქით განათდა. მდინარე აარში ჩაყრილი წმინდანების სხეულებმა ნაპირს მიაღწიეს, წყლიდან ამოვიდნენ, თავები ხელში დაიჭირეს, შემდეგ დაიჩოქეს და ილოცეს იმ ადგილას, სადაც მოგვიანებით წმინდა პეტრეს ბაზილიკა ააშენეს.

აგაუნუმის წამებულთა სხეულები აღმოაჩინა და ამოიცნო თეოდორემ, ოქტოდურუმის ეპისკოპოსმა, 350 წელს. აგაუნუმში მან მათ პატივსაცემად ბაზილიკა ააშენა, რომლის ნაშთებიც ახლაც ჩანს. მოგვიანებით ის მონასტრის ცენტრი გახდა, რომელიც 515 წელს ქრისტეშობიდან აშენდა ბურგუნდიის მეფე სიგიზმუნდის მიერ შეწირულ მიწაზე.

ეპისკოპოსი ევქარი ლიონელი (+494) ახსენებს, რომ მის დროს ბევრი სტუმრობდა იმპერიის სხვადასხვა პროვინციას, რათა პატივი მიეგოთ ამ წამებულებისთვის და მიეტანათ საჩუქრები ოქროსგან, ვერცხლისგან და სხვ. ის ახსენებს, რომ მრავალი სასწაული მოხდა მათი განსასვენებლის ადგილებზე, როგორიცაა ეშმაკების განდევნა და სხვა განკურნებები, "რომლებშიც უფლის ძალა ყოველდღიურად ვლინდებოდა მისი წმინდანების შუამდგომლობით".

შუა საუკუნეებში წმინდა მავრიკიუსი იყო ევროპის მრავალი რომაული დინასტიის, ხოლო მოგვიანებით - რომის იმპერატორების მფარველი წმინდანი. 926 წელს ანრი I-მა (919-936) არსებული შვეიცარიული კანტონი აარგაუ გაცვალა წამებულის შუბზე. ზოგიერთი იმპერატორი ცხებულ იქნა წმინდა მავრიკიუსის საკურთხეველთან რომში, წმინდა პეტრეს ტაძარში. წმინდა მავრიკიუსის ხმალი ბოლოს გამოყენებულ იქნა ავსტრიის იმპერატორ კარლოსის უნგრეთის მეფედ კურთხევისას 1916 წელს.

მეფეები, აზნაურები და იერარქები ერთმანეთს ეჯიბრებოდნენ წმინდანთა ნაწილების მცირე ნაწილების მოპოვებაში, რათა მათ პატივსაცემად ეკლესიები აეშენებინათ. ცნობილმა მეფე შარლემანმა მონასტერს შესთავაზა ჩვენი მაცხოვრის ეკლის გვირგვინის ერთ-ერთი დაცული ეკალი წმინდა ნაწილების მცირე ნაწილის სანაცვლოდ. მან მოგვიანებით წამებულთა პატივსაცემად ეკლესია ააშენა თავისი სასახლის ეზოში.


წმინდა მავრიკიუსი და თებეს ლეგიონი კოპტურ ტრადიციაში.

ეს წმინდანები არ არიან შეტანილი კოპტურ სინაქსარში, არ არსებობს არც ერთი კოპტური ეკლესია, რომელიც ამ წმინდანების სახელზე იყოს ნაკურთხი. არსებობს მხოლოდ ერთი საკურთხეველი, რომელიც ამ წმინდანების სახელზეა ნაკურთხი. ამ სტატიის წერის დროს (1992 წლის სექტემბერი) ერთადერთი საკურთხეველი, რომელიც წმინდა მავრიკიუსის სახელზეა ნაკურთხი, ნაპოვნია მარადქალწულ მარიამისა და წმინდა ათანასეს ტაძარში მისისაუგაში, კანადაში. წმინდა მავრიკიუსის წამების გამოსახულება არის კოპტურ წმინდა მარიამის ტაძარში კემბრიჯში, კანადა.

1991 წელს ქრისტიანულმა სამყარომ აღნიშნა ამ წმინდანების წამების მეჩვიდმეტე საუკუნის იუბილე. კოპტური ეკლესიის პირველიერარქმა პაპმა შენუდა III-მ დელეგირება გაუკეთა ეპისკოპოს სერაპიონს, რათა წარმოედგინა კოპტური ეკლესია ამ ზეიმებზე. ამ შემთხვევასთან დაკავშირებით წმინდა მოწამეების მავრიკიუსის, კასიუსისა და ფლორენციუსის წმინდა ნაწილების ნაწილი კოპტურ ეკლესიას დაუბრუნდა.

სტატიის წყარო: ФИВЕЙСКИЙ ЛЕГИОН