ნათლისღების საიდუმლო წმინდა სამების სახელით აღესრულება, რამეთუ სწორედ სამებისგან მოგვენიჭება საღმრთო მადლი... ღმერთმა, არა როგორც რისამე არმქონემ და ნაკლულოვანმა, არამედ როგორც ძმამ, თავისი სიბრძნით დააფუძნა ქვეყანა, ყოველივე შექმნა თავისგან არსებული სიტყვით და წმინდა ემბაზსაც თვითვე აფუძნებს. რასაც არ უნდა იქმოდეს მამა, ყოველივეს იგი ძით იქმს სულის მიერ. ასევე ნათლისღების საღმრთო საიდუმლოშიც, მამა ვისაც ნათლავს, ის ძითაც ინათლება და იკურთხება, და ვინც ძით ინათლება, ის სულიწმინდის მიერ ნათლდება, იკურთხება საღმრთო მადლის ზემოქმედებით, რამეთუ წმინდა სამების ქმედება ერთიანია.

ნათლისღების ემბაზი ერთგვარი იორდანეა, სამანი სიცოცხლესა და სიკვდილს შორის, და ვინც მეორე ნაპირს მიაღწევს, მხოლოდ ის შეიქმნება სულიერი ქვეყნის მოქალაქე.

* ნათლისღების საიდუმლოში ყოველ ადამიანს წმინდა სამების სახელით ენიჭება თავისუფლება.

ნათლისღების საიდუმლოს აღსრულებისას წყალში სამგზის შთაფვლით თქვენც სამგზის კვდებოდით და სამგზისვე ხელახლა იშვებოდით. ასე რომ, ნათლისღების მაცხოვნებელი წყალი საფლავადაც შეიქმნა თქვენთვის და მშობელ დედადაც. მაგრამ ეს უბრალოდ მოგონება როდია უფალ იესო ქრისტეს სამდღიანი სიკვდილისა და მკვდრეთით აღდგომისა; ეს სრულიად ახალი და უჩვეულო საქმეა: ჩვენ სინამდვილეში როდი ვკვდებით და ასევე სინამდვილეში როდი დავეფლვით, არც ნამდვილად ვეცმებით ჯვარს და შემდეგ მკვდრეთით აღვდგებით, - არა, არამედ ეს მიმსგავსება უფლის ვნებასთან და მკვდრეთით აღდგომასთან მხოლოდ სახისმიერია, ხატოვანია, ჩვენი ხსნა - ცხოვნება კი ჭეშმარიტად, ნამდვილად აღესრულება.

* ნათლისღების საიდუმლოთი მხოლოდ ცოდვათა მოტევება კი არ მოგვემადლება, არამედ მადლიც ღმერთის შვილობისა, მის ძედ გახდომისა... ნათლისღება შეერთება, შეუღლებაა სულიერ სიძესთან... ეს არის სულის მეორედ შობა, მისი შემოსვა ნათლით, მისი აღბეჭდვა წმინდა დაურღვეველი ბეჭდით, რამეთუ ნათლისღება ჩვენი ზეცად მიმყვანი ეტლია, სამოთხისეული ნეტარებაა, წინასწარი განმზადებაა ცათა სასუფევლისა.

* წყლით ნათლობა აუცილებელია ადამიანის ხსნისთვის; მხოლოდ წმინდა მოწამეთათვისაა დაშვებული გამონაკლისი, რომელნიც საშინელ დევნილებათა ჟამს საკუთარ, ქრისტეს რწმენისთვის დაღვრილ სისხლში ინათლებიან და ამგვარად უწყლოდაც მოიპოვებენ ცათა სასუფეველს.

* ნათლისღების ემბაზში უბრალო წყალი კი არ არის, არამედ ქრისტეთი აღსავსე წყალია.

* ნათლისღების განმეორება არ შეიძლება, - თუკი ერთხელ ვერ წარემატე, მაშინ მხოლოდ გულწრფელი სინანულითაა შესაძლებელი საქმის გამოსწორება და ნათლისღების საიდუმლოში მიღებული და შემდგომ შეცოდებათა გამო დაკარგული საღმრთო მადლის დაბრუნება.

* როგორც ზიარების პური სულიწმინდის მოწოდების შემდეგ უკვე ჩვეულებრივი პური კი არ არის, არამედ ქრისტეს ჭეშმარიტი სხეულია, მისი ხორცია, ამგვარადვე ნათლისღების წმინდა მირონიც სულიწმინდის მოწოდების შემდეგ უბრალო კეთილსურნელი მირონი როდია, - იგი არის საღმრთო მადლის მონიჭება შენთვის თვით ქრისტეს და სულიწმინდის ღმრთაების მუნმყოფობით, რაც სინამდვილედ იქცევა.

ღმერთი ნათელია და თავისი საღმრთო ნათლით ყველა იმას განანათლებს, ვისაც კი შეუერთდება და თანაეზიარება საზომისაებრ მისი განწმენდისა... და მაშინ ამგვარი ადამიანი შემოქმედ ღმერთს სულიერადაც თანაეზიარება და სხეულებრივადაც. ანუ მთელი თავისი არსებით უერთდება შემოქმედ ღმერთს.

* ქრისტიანული სარწმუნოების საიდუმლო იმაში მდგომარეობს, რომ ქრისტეს ღმრთაების გონიერი ძალა, ანუ მისი ღმრთაებრივი მადლი, მონათლული სულის წიაღში შედის სწორედ სარწმუნოების წყალობით და არა რაღაც ქველ საქმეთა აღსრულების შედეგად... და იმგვარ ცვალებას იწვევს მასში, რომ სულს აღარ ძალუძს, ყოველივე ქვეყნიური უყვარდეს და ხორციელ სიამეთ ესწრაფოდეს...

ქრისტეში ნათელღებულებს საიდუმლოდ აქვთ მინიჭებული მადლი, რომელიც იმდენად მოქმედებს, რამდენადაც მცნებებს ვასრულებთ და განუწყვეტლივ გვეხმარება ფარულად. მაგრამ ჩვენს ხელშია, ვაკეთოთ თუ არ ვაკეთოთ სიკეთე ძალისაებრ ჩვენისა.

ნათლისღებისას ჩვენ შთავეფლებით იმ წყალში, რომელსაც შეეხო ქრისტე თავისი სიწმინდით და ამიტომ ღვთაებრივი ცეცხლით აღსავსე წყალი წვავს სიკვდილს. ამდენად, უნდა გვახსოვდეს, რომ ნათლისღებისას ადამიანი წყალში შთაფვლით სიმბოლურად კვდება და ისევ აღდგება.

ადამიანი თავით რომ ჩააყუდო წყალში, ხომ კვდება? და ნათლობისას, როცა თავით წყლის ქვეშ აღმოვჩნდებით, უნდა ვიგულისხმოთ, რომ დაგვიდგა სიკვდილის ჟამი და ამ სტიქიიდან მხოლოდ ღვთის ხმა თუ გამოგვიყვანს. შემდეგ ხდება წყლიდან გამოსვლა, რაც წარმოადგენს სიმბოლურად აღდგომას. სუნთქვას ახლებურად ვიწყებთ, ჩვენ განწმენდილნი ვართ ჩვენი პირველშობილი ცოდვისგან - ღვთისგან განდგომისგან, ღმერთთან გაუცხოებისგან. ჩვენ ვიწყებთ ახალ ცხოვრებას, ახლა უკვე ვართ ქრისტიანები. უკვე ჩვენში ვატარებთ ქრისტეს სიწმინდეს უკვდავებასთან ერთად, რომელიც მოგვეცა.

* ნათლობით ჩვენ ვხდებით ქრისტეს სხეულის ნაწილები და როცა ვცოდავთ, ამით ვხდებით ღვთის მკვლელები და ისევ უარვყოფთ ქრისტეს მას შემდეგ, რაც შევუერთდით. ეს ძალიან დიდი პასუხისმგებლობაა.

დაბოლოს, უკვე ნათელღებულებს შეგვიძლია ვეზიაროთ მის წმინდა ნაწილებს, რომელიც მაშინვე გვეძლევა, როგორც ნათლობის შემდეგ იორდანედან გამოსულ ქრისტეს მიეცა. და ჩვენ უკვე შეგვიძლია წავიდეთ აღსავლის კარისკენ, რომელშიც ჯერ ვერ შევალთ, მაგრამ რომლიდანაც გამოვა ქრისტე და გვაზიარებს თავის სისხლსა და ხორცს.

ამაშია ყველა სხვა საიდუმლოებათა არსიც.

ვის მიმართ ნათელ-იღე? - მამისა მიმართ! კარგი. მაგრამ ეს იუდეველურიცაა... ძისა მიმართ! კარგი, ეს უკვე აღარაა იუდეველური, მაგრამ ჯერ არც სრულყოფილია... სულიწმინდის მიმართ! - შესანიშნავია, ეს უკვე სრულყოფილია. მაგრამ უბრალოდ, მხოლოდ მათ მიმართ და მათ მიერ ნათელ-იღე თუ მათი საერთო სახელით? - დიახ, მათი საერთო სახელით - ყოვლადწმინდა სამების სახელით ნათელ-იღე. ეს სახელი - ჭეშმარიტი ღმერთის სახელია... ჰოდა, სწორედ ეს სახელი გწამდეს, "წარემართე და სუფევდი ჭეშმარიტებისათვის, სიმშვიდისა და სიმართლისა" (ფსალმუნი 44,5).