***
"ქმნილ მსგავსებათაგან საღმრთო სამობრიობის ერთობის ყველაზე კარგი ხატი ცისარტყელაა, რადგან მასი ერთი და იგივე ნათელი განუწყვეტელ-განუყოფელიცაა საკუთარ თავში და მრავალფერიც".***
"სულიწმინდა არის კურთხევა-განათლების წყარო, დასაბამი. ყოველი ქმნილება სწორედ მისგან იღებს კურთხევას ზიარების შემდეგ. და ეს წყარო არასდროს ილევა, არ იშრიტება მათი მიზეზით, ვინც დაეწაფება და ეზიარება მას. თავისი არსით იგი მარტივია, მაგრამ ძალებით მრავალფეროვანია. იგი მთლიანად ჰგიებს თითოეულში და მთლიანადვეა ყველგან. განაწილება-მოფენისაგან არ ზიანდება; და მაშინაც, როცა მას ეზიარებიან, კვლავად ყოვლად სრული და მთლიანი რჩება, მსგავსად მზისა, რომელსაც არ აკლდება სინათლე და სითბო იმის გამო, რომ ეფინება, ანათებს და ათბობს მთელ ქვეყნიერებას. ასევე სულიწმინდაც ყველაში ჰგიებს, ვინც ჯეროვნად მიიღებს მას, ისე, როგორც მხოლოდ მისთვისაა დამახასიათებელი, მაგრამ ამასთან, ყველას გადმოუღვრის სრულ მადლს, რომლითაც მაზიარებელნი იმ ზომით ტკბებიან, რა ზომითაც ძალუძთ ამის დატევნა, და არა იმ ზომით, რა ზომითაც თვით სულიწმინდას ხელეწიფება".წმინდა ბასილი დიდი
"ღმერთი არის უზენაესი და მიუწვდომელი ნათელი - ეს სამების უწმინდესი ბრწყინვალებაა... მეორე ნათელი - ანგელოზები არიან, ერთგვარი ნაკადი თუ თანაზიარება პირველი ნათლისა, მესამე ნათელი კი ადამიანია".
***
"რაც მზეა გრძნობისმიერი არსებებისთვის, იგივეა ღმერთი - გონებისმიერთათვის. პირველი ხილულ სამყაროს განანათლებს, მეორე - უხილავ სამყაროს. სხეულებრივ ხედვას მზე ნათლისმჭვრეტელად აქცევს, ღმერთი კი თავის მსგავსებად შექმნის გონიერ ბუნებებს".***
"ამაღლებულ ღვაწლთა შორის კაცებრივი გონება ოდენ ხატს ჭვრეტს ჭეშმარიტებისა, ისე, როგორც უძლური მზერა ხედავს მზის ანარეკლს წყლის ზედაპირზე".***
"მხოლოდ წმინდანნი იხილავენ წმინდა სამების სამმზეობრივ ბრწყინვალებას. მხოლოდ სრულყოფილნი დაიმკვიდრებენ წმინდა მეუფეობრივი სამების სრულყოფილ ნათელს და შეცნობას, რამეთუ მაშინ სამება უფრო ნათლად და წმინდად გაგვაცისკროვნებს და მთლიანად შეუერთდება ჩვენს მთელ გონებას, რაშიც ვგონებ კიდეც საკუთრივ ცათა სასუფეველს... და მაშინ იქ დამკვიდრებული სულები შეიძენენ ყოვლადწმინდა სამების სრულყოფილ შეცნობას, და ეცოდინებათ, თუ რა არის იგი, ვითარია და რაოდენია".წმინდა გრიგოლ ღვთისმეტყველი
"ქრისტეს ჭეშმარიტად მორწმუნე სულმა სახე უნდა იცვალოს და აწინდელი - ბიწიერი მდგომარეობიდან სხვა, კეთილ, უბიწო მდგომარეობაში გადავიდეს. და ახალ სულად იცვალოს ფერი სულიწმინდის ძალით და შემწეობით".
წმინდა მაკარი დიდი (მეგვიპტელი)
"როგორც ყველაზე ჯანსაღ თვალსაც კი არ ძალუძს რაიმეს დანახვა, თუკი სინათლის სხივით არ არის განათლებული, ამგვარადვე ადამიანსაც არ ძალუძს ღვთის სათნოდ ცხოვრობდეს საღმრთო მადლისავე შეწევნის გარეშე, სულ ერთია, როგორი პატიოსანიც არ უნდა იყოს გარეგნულად".
***
"სარწმუნოების საიდუმლონი მზის მსგავსია: შეუღწეველნი თავიანთი არსით, ისინი განაბრწყინებენ და ცხოველს-ჰყოფენ იმათ, ვინც გულის სიწრფელითა და უბრალოებით ვალს მათმიერ ნათელში და ისინი მხოლოდ კადნიერ, უტიფარ თვალთ აბრმავებენ, რომელთაც მათ წიაღ შეღწევა მოუსურვებიათ".ნეტარი ავგუსტინე
"ღმერთი - ნათელია და თავისი საღმრთო ნათლით ყველა იმას განანათლებს, ვისაც კი შეუერთდება და თანაეზიარება საზომისაებრ მისი განწმენდისა... და მაშინ ამგვარი ადამიანი შემოქმედ ღმერთს სულიერადაც თანაეზიარება და სხეულებრივადაც, ანუ მთელი თავისი არსებით უერთდება შემოქმედ ღმერთს".
წმინდა სვიმეონ ახალი ღვთისმეტყველი
"ჩვენი უფლის ფერისცვალება თაბორის მთაზე მერვე დღის საიდუმლოა, ესე იგი მომავალი საუკუნისა, რომელიც მხოლოდ ექვს დღეში აშენებული სამყაროს დაღუპვის შემდეგ აღმოცენდება და აღმობრწყინდება".
***
"უფლის ფერისცვალების ნათელი არც იბადება, არც ქრება და არც გრძნობის უნარს ემორჩილება... უფლის მოწაფეებმაც სულიერი ძალისხმევით გრძნობები შეიცვალეს, გადალახეს ხორცისა და სულის სამანი და ამგვარად იხილეს, თუ რაოდენი სიკეთე უყო მათ ღვთაებრივი სულის ძალამ - ამ ენით აღუწერელმა ნათელმა".***
"ჩვენც, უფლის მოწაფეთა მსგავსად, უნდა ვცადოთ ამ ღვთაებრივი ნათლით გასხივოსნება, ვესწრაფოთ იმას, რომ ავაგიზგიზოთ ჩვენს გულებში სიყვარული და განვაძლიეროთ ლტოლვა უხრწნელი დიდებისა და მშვენიერებისკენ; სულიერნი თვალნი ქვენა, მიწიერი ზრახვებისგან განვიწმინდოთ, დავუტევოთ ფუჭი, წუთიერი სიამენი, რომელნიც ჩირქს გვცხებენ და სულს გეჰენიის წყვდიადისკენ მიაქანებენ".წმინდა გრიგოლ პალამა
"ყველაფერი ბნელი ჩვენში უნდა წავშალოთ ღვთაებრივი ნათლის ძალით".
***
"ქრისტეს ნათელი რომ მივიღოთ და შევუშვათ გულში, საჭიროა, რამდენადაც შეგვიძლია, ყურადღება არ მივაქციოთ ხილულ საგნებს. განვიწმინდოთ სული სინანულითა და კეთილი საქმეებით, ჯვარცმული მაცხოვრისადმი რწმენით. დავხუჭავთ რა ხორციელ თვალს, გონებას დავტვირთავთ გულის შიგნით, გულში, სადაც ვიღაღადებთ უფლის, მაცხოვრის ქრისტეს სახელს.მხოლოდ ასეთი მუშაობით ჩაეფლობა გონება გულში და იფეთქებს ქრისტეს ნათელი, ჩვენი სულის ტაძარს თავისი ღვთაებრივი სინათლით გაანათებს".
***
"როცა ადამიანი შინაგანად შეიგრძნობს მარადიულ ნათელს, გონება უსუფთავდება და გრძნობისმიერი წარმოდგენები არაწმინდა კი არ ექნება, არამედ სიკეთით სავსე.ის მზად არის მიწის გულშიც კი ჩავიდეს, ოღონდ არ დაკარგოს ჭეშმარიტი სიკეთე - ღმერთი".
ღირსი სერაფიმე საროველი