მონანიება. რამდენად მოწყალეა და სიყვარულით აღსავსეა უფალი! მზად არის, ყველას ყველაფერი გვაპატიოს და მოთმინებით უცდის ჩვენს მოქცევას, ჩვენს ჭეშმარიტ მონანიებას. ცოდვების სიმრავლე და სიმძიმე კი არ გვღუპავს, არამედ ჩვენი შეუნანებელი ცხოვრება, ის, რომ სინანულს გადავდებთ ხოლმე. სწორედ ამის გამო გვირისხდება უფალი. წმინდა მოციქული პავლე წერს: "ხოლო სიფიცხლითა მაგით შენითა და შეუნანებელითა გულითა იუნჯებ თავისა შენისა რისხვასა დღესა მას რისხვისასა და გამოჩინებისა და მართლმსაჯულობისა ღმრთისასა, რომელმან მიაგოს კაცად-კაცადსა საქმეთა მათთაებრ" (რომაელთა 2,5-6).

უფალს უნდა, ყველა რომ გვაცხოვნოს და საუკუნო ნეტარება გვიბოძოს. ჩვენ კი ვჯიუტობთ, საკუთარ ცოდვებში ჩაფლულნი, სინანულს ჭუჭრუტანიდან ვუცქერით. ბოროტი ძალა კი ათასნაირი ხერხით ცდილობს, სინანულს ჩამოგვაშოროს. სინანულს უფრო მეტად დაუდევრობით ან ცრუ სირცხვილის გამო გადადებენ. გულახდილად რომ ვთქვათ, ცოდვის ქმნისა უნდა გვეშინოდეს და გვრცხვენოდეს, ხოლო როცა ცოდვა უკვე ჩადენილია, უნდა გამოვამჟღავნოთ და ვაღიაროთ, რადგან ადრე თუ გვიან გამომჟღავნდება, აქ თუ არა, იმ ცხოვრებაში მაინც. მაშინ კი ძალიან შეგვრცხვება და შეგვეშინდება არა იმდენად ცოდვის, არამედ მისი უგუნურად დამალვის გამო.

ცოდვილობა საერთო უბედურებაა, არ არსებობს უცოდველი კაცი. ღმერთია მხოლოდ უცოდველი. თუ კაცი საქმით არ სცოდავს, მაშინ სიტყვით სცოდავს, თუ სიტყვით არა, მაშინ გულისთქმით. ჩვენ უსჯულოებაში ჩავისახებით და ცოდვათა შინა ვიშვებით, ბუნებითვე ვართ დაცემულები, ამიტომაც ბოროტებისკენ მივიდრიკებით. ასე რომ, სინანულის არ უნდა გვრცხვენოდეს.

არიან ისეთი ცოდვილები, რომლებიც სხვა მიზეზით არ ამბობენ აღსარებას და არ ეზიარებიან. მათ დაივიწყეს ღვთის გულმოწყალება და სინანულზე ადამიანურად მსჯელობენ: მე ისეთი ცოდვილი ვარ, რომ უფალი არ მაპატიებსო. ეს უკვე სასოწარკვეთილება და სასიკვდილო ცოდვაა. არასოდეს დაგვავიწყდეს, რომ არ არსებობს მიუტევებელი ცოდვა, მოუნანიებელი ცოდვის გარდა. ანუ არ არის ისეთი ცოდვა, რომელიც ღმერთმა კაცს არ აპატიოს, თუ ის შეინანებს.

ყველაზე დიდი საშინელებაა - როცა კაცი სინანულის საჭიროებას ვერ ხედავს. სანამ ხორცში ვართ, ყოველთვის ვცოდავთ. ამიტომაც არასოდეს არ უნდა დაგვტოვოს სინანულის გრძნობამ. გონებით თავი ყოველთვის ჯოჯოხეთში უნდა ვამყოფოთ, ოღონდ სასო არ უნდა წარვიკვეთოთ.

უფალი ადამიანის გულში არ შედის, თუ ის მანამდე მთლიანად არ განიწმინდება სინანულით. როცა კაცი აღიარებს თავის უსჯულოებას, უმცირეს ცოდვასაც კი, როცა საკუთარ თავს განიკითხავს და ღრმად შემუსვრილი გულით დაუტევებს ცოდვებს, იმავდროულად თავს ყველაზე ცოდვილად თვლის, მხოლოდ მაშინ მოიხილავს უფალი კაცის გულს და აღავსებს სიმშვიდით, სიხარულით და სიყვარულით.

ადამიანი ცდილობს ხოლმე, დააკნინოს თავისი ცოდვა და ისე წარმოადგინოს, თითქოს ნაკლებად განსაკითხი იყოს, ვიდრე სინამდვილეშია. ამით კი თავის სულს აზიანებს. ცოდვა ხომ ის ერთადერთი მიზეზია, რომელიც განგვაშორებს ღმერთსა და მის სიყვარულს. ღმერთს რომ მივუახლოვდეთ, ჩვენს ფიქრებში კი არ უნდა დავაკნინოთ ცოდვა და მისი დამღუპველი მოქმედება, არამედ უნდა წარმოვიდგინოთ ყველაზე შავბნელ ფერებში. უნდა წარმოვიდგინოთ, რომ ყოველ ცოდვას, დიდსა თუ პატარას, საუკუნო წარწყმედისკენ მივყავართ. ეს ასეც არის.

საძაგლობაა ღვთის წინაშე ცოდვა, უფალი პირს იბრუნებს ყველასგან, ვინც ცოდვას სჩადის, უფალი ჩვენგან, ქრისტიანებისგან ითხოვს, წმინდად ვცხოვრობდეთ, ყველაფერში მას ვბაძავდეთ. ჩვენ კი, რახან რაიმე უხეში დანაშაული არ ჩაგვიდენია და დიდი სასიკვდინე ცოდვა არ გვიქნია, სხვა მცირე ცოდვებს ყურადღებას არ ვაქცევთ. უფალი კი ჩვენს სინანულს ელის. მაშ, მივყვეთ, ჩემო მეგობარო, მის მოწოდებას.

სინანული - საფუძველია ჩვენი ცხონებისა, ამიტომაც უმნიშვნელოდ არ უნდა ჩავთვალოთ. სინანულის წმინდა საიდუმლოება ემბაზია, რომელშიც ცოდვილი ზეცისთვის განიბანება. ნათლისღებისას ჩვენ წყლით და სულიწმინდით ვიშვებით, აღსარებისას კი ცრემლებითა და სულიწმინდით ავღორძინდებით. სინანული - უკეთესისკენ მოქცევაა, დასაწყისია წმინდა და უხრწნელი ცხოვრებისა. წმინდა ეფრემ ასური ბრძანებს: "სინანული - დიდებული ბრძმედის ქურაა, რომელიც მიიღებს სპილენძს და ოქროდ გადააქცევს, იღებს ტყვიას და ვერცხლს იძლევა".

ამ გრძნობის გაძლიერებისა და მხარდაჭერისთვის კაცს ეკლესია დახმარების ხელს უწვდის და სინანულის საიდუმლოთი ცოდვების განწმენდისკენ მიმართავს. ეს საიდუმლოება კაცის სულს ცოდვიან ნაწილს მოჰკვეთს. ამ საიდუმლოთი აღიხოცება წარსული და ის, რაც კაცისთვის ცოდვაზე უარესია - სასოწარკვეთა.

აღსარებისა და ზიარების საიდუმლოებებში მონაწილეობის მსურველი მარხვით და ლოცვით უნდა მოემზადოს. კაცი მღვდლის წინაშე სიტყვიერად კრძალვით ინანიებს ცოდვებს ან მათ ფურცელზე ჩამოწერილს გადასცემს მოძღვარს, თუ აღმსარებელი ყრუმუნჯია, ანდა ამის სხვა მიზეზი აქვს. მას მღვდელი ცოდვებს მიუტევებს. ზოგჯერ მღვდელი აღმსარებელს რაიმე დიდი ცოდვისთვის ეპიტიმიას ადებს. საიდუმლოს აღსრულებისას ყველაზე მნიშვნელოვანი მომენტია, როცა ბოლოს მღვდელი აღმსარებელს თავზე ოლარს გადააფარებს და ცოდვათაგან განხსნის ლოცვებს უკითხავს.

ჩვენ ყველას გადარჩენა გვინდა, მაგრამ ცოტა თუ ფიქრობს და ზრუნავს თავის ცხონებისთვის. ამიტომაც ცხონების საქმე წინ არ მიიწევს. ცოტა ვინმე თუ იზრდება სულიერად, ცხონების სურვილი ბევრს საბოლოოდ მხოლოდ სურვილად რჩება, მხოლოდ სიტყვებად... უფალს სიტყვები კი არა, საქმე სჭირდება.

ყველამ იცის, რომ მხოლოდ ვიწრო, ეკლიან და განსაცდელებით აღსავსე გზას მივყავართ ცხონებისკენ, ხოლო ფართოდ გაშლილი გზა, სათნოყოფა საკუთარი ცოდვიანი სურვილებისა, დაღუპვისკენ წაგვიყვანს. მაგრამ თავიანთი უდარდელობით ადამიანები ამას ივიწყებენ. ცოდვა ტკბილია და მაცდური, ყველა განუსჯელად, სიამოვნებით ეძლევა მას, შედეგებზე ფიქრი კი არ სურს. ხომ ვიცით, რა მძიმე შედეგები აქვს ცოდვას ამ ცხოვრებაშივე: ავადმყოფობა, მწუხარება, ყველანაირი განსაცდელი. მომავალ, სიკვდილის შემდგომ ცხოვრებაში კი მოუნანიებელი ცოდვა სულს ჯოჯოხეთში ამყოფებს.

ზეციური საზვერეები. ღირს მამა ბასილი ახალს მორჩილი ჰყავდა, სახელად თეოდორა. როცა იგი გარდაიცვალა, წმინდა ბასილის მოწაფემ, გრიგოლმა მოისურვა გაეგო, თუ როგორი იყო სიკვდილის შემდგომი ხვედრი თეოდორასი. მთელი გულით ილოცა ღვთის მიმართ და დაწვა დასაძინებლად. ძილში მას ღირსი თეოდორა გამოეცხადა და დაწვრილებით მოუთხრო, თუ როგორ განვლო ზეციური საზვერეები.

ცნობილია, რომ საჰაერო სივრცე აღსავსეა ბოროტი სულებით, ეშმაკებით. სიკვდილის შემდგომ ღმერთისაკენ მიმავალ სულს გზაზე უამრავი ეშმაკი ხვდება, რომლებიც მას ცოდვების გამო ტანჯავენ. აჩვენებენ ქარტიაზე ჩამოწერილ ყველა დიდ თუ მცირე ცოდვას, რომელიც კაცმა თავის სულიერ მოძღვარს არ გაუმხილა. ზოგჯერ კაცი უნებურად შესცოდავს, ანუ არ იცის, რომ ეს ცოდვაა. ეშმაკები კი ამ ცოდვაზე მაინც ითხოვენ პასუხს, ითხოვენ მასზე ერთგვარ ბაჟს, გამოსასყიდს. რითი შეიძლება გამოისყიდოს ისინი კაცის სულმა? კეთილი საქმეებით! ეშმაკებს, რა თქმა უნდა, არ სჭირდებათ კეთილი საქმეები. ისინი ჯოჯოხეთში სიხარულით ჩააგდებდნენ სულს, მაგრამ მას ანგელოზები იცავენ. მხოლოდ მაშინ, როცა სულს არაფერი აქვს, რომ გამოისყიდოს, ანუ არა აქვს ჩადენილი კეთილი საქმეები, ანგელოზები განეშორებიან მას და ის ეშმაკების ხელში ვარდება.

ღირსი თეოდორა ღვთისმოშიშად ცხოვრობდა, მაგრამ ცრუ სირცხვილის გამო თავის სულიერ მამას ახალგაზრდობის დროინდელი მრუშობის ცოდვა დაუმალა. მამა ბასილი რომ არ შესწეოდა (თეოდორას გამოსასყიდად მან ეშმაკებს თავისი კეთილი საქმეები მისცა, ოქროთი სავსე ქისის სახით) და არ გამოესყიდა ეშმაკისგან, მაშინ ასეთი ღვთისმოშიში სულიც კი ჯოჯოხეთში ჩავარდებოდა თავისი მოუნანიებელი ცოდვის გამო.

აი, რა საზვერეები გაიარა ღირსმა თეოდორამ და რომელი ცოდვებისთვის ტანჯეს ის:

I საზვერეში სიტყვით ჩადენილი ცოდვების გამო იტანჯებიან, ეს არის: უქმმეტყველება, დაცინვა, მკრეხელობა, არაწმინდა სიმღერების მღერა, უშვერი სიცილი და სხვა ამის მსგავსი. ამ ცოდვებს ადამიანი უმეტესად ყურადღებას არ აქცევს, არ აღიარებს, ამიტომაც ისინი ძალზე საშიშნი არიან.

II - სიცრუის საზვერეში განიკითხება ყველანაირი ტყუილი, ფიცის გატეხა, ღვთის სახელის ამაოდ მოხსენიება, ღვთისთვის მიცემული აღთქმების შეუსრულებლობა, აღსარებისას მოძღვრის წინაშე ცოდვების დაფარვა.

III - ცილისწამების საზვერეა, სადაც განიკითხება მოყვასის ცილისწამება, განკითხვა, სხვების დამცირება.

IV - გემოთმოყვარეობის საზვერეში პასუხს სთხოვენ: სიმთვრალეზე, სიმაძღრეზე, ულოცველად პურის ჭამაზე, მარხვის გატეხაზე, გემოთმოყვარეობაზე, მუცელღორობაზე.

V - სიზარმაცის საზვერეში სული განიკითხება სიზარმაცის გამო, გულგრილად ღვთის მსახურებისთვის, სასოწარკვეთისთვის, განიკითხავენ მუქთამჭამელებს, მუშაობა რომ არ უნდათ, ასევე, იმ დაქირავებულებს, ჯამაგირი რომ აიღეს, მაგრამ საქმე უდებად შეასრულეს.

VI - საზვერე ქურდობისაა, სადაც ყველანაირი, აშკარა თუ დაფარული მტაცებლობისა და ქურდობისთვის იტანჯებიან.

VII - ვერცხლისმოყვარეობის საზვერეში ფულის სიყვარულის გამო ტანჯავენ, აქვე განიკითხავენ.

VIII - ვახშის საზვერეა, სადაც განიკითხება მევახშეობა, მექრთამეობა და სხვისი ქონების მისაკუთრება.

IX, უსამართლობის საზვერეში განიკითხება უსამართლო მსჯავრი, რომელიც შურისძიებით ან ანგარებით მიუსჯიათ, დამნაშავენი გაუმართლებიათ და უდანაშაულონი დაუსჯიათ, აქ განიკითხება გამყიდველთა მიერ არასწორი გირებით მყიდველის მოტყუება და სხვა უსამართლობა.

X, შურის საზვერეში განიკითხება ყველა, ვინც ამ დამღუპველ ვნებასაა მიცემული.

XI, სიამაყის საზვერეში განიკითხება: ამპარტავნობა, დიდებისმოყვარეობა, სიამაყე, თავის განდიდება, ხიბლი, სხვებისადმი ამპარტავნულად შეხედვა, სათანადო პატივის მიუგებლობა მშობლებისადმი, საერო თუ საეკლესიო ხელისუფლებისადმი, მათდამი დაუმორჩილებლობა.

XII საზვერეში განიკითხება მრისხანება და მძულვარება.

XIII კი გულძვირობის საზვერეა.

XIV, მკვლელობის საზვერეში არა მარტო ყაჩაღობა და მკვლელობა განიკითხება, არამედ ყველანაირი ჩხუბი, ხელის გარტყმა, ხელის კვრა.

XV, ჯადოქრობის საზვერეში ყველანაირ გრძნეულებას განიკითხავენ: მკითხაობას, შელოცვას, სულების გამოძახებას და სხვა სახით ეშმაკების მოხმობას.

XVI - სიძვის საზვერეში ყველა დაუქორწინებელი ადამიანის მრუშობის ცოდვა განიხილება, აქვე ტანჯავენ: მრუში ფიქრების, ოცნებების, ცოდვით ტკბობის, ვნებიანად შეხედვის, უწესოდ შეხების და სხვა მოქმედებების გამო.

XVII საზვერე მრუშობის საზვერეა: სადაც დაქორწინებულ ხალხს მრუშობის ცოდვების გამო სთხოვენ პასუხს: მეუღლის ღალატისა და ქორწინების სარეცლის შებილწვისთვის. აქ მკაცრად განიკითხავენ ძალის ხმარებას, სხივის ოჯახის დანგრევას. აქვე განიკითხება მრუშობის ცოდვაში დაცემა იმ ადამიანებისა, თავი ღმერთს რომ მიუძღვნეს, ქალწულების და უბიწოების აღთქმა კი დაარღვიეს.

XVIII, სოდომის საზვერეში ტანჯავენ: ბუნების საწინააღმდეგო ცოდვების, სისხლის აღრევის და სხვა ისეთი ბინძური ცოდვების გამო, რომელთა გახსენებაც კი სასირცხვოა და საშინელება.

XIX - ერესის საზვერეში განიკითხება: სარწმუნოებაზე არასწორი ბრძნობა, მართლმადიდებელი სარწმუნოებიდან განდგომა, ღვთისგმობა და სხვა ამგვარი შეცოდება.

XX საზვერე უმოწყალობისაა, სადაც პასუხს სთხოვენ: უმოწყალობისთვის, სიძულვილისა და უხეშობისთვის.

თუ ვინმემ მრავალი ღვაწლი გასწია, დაიმარხა ქალწულება, თავშეკავებით დათრგუნა სხეული, მაგრამ უმოწყალო იყო, ამ საზვერედან ჯოჯოხეთის უფსკრულში ჩაიგდება.

უქმადმეტყველება. ასე რომ, სინანულით ყველას შენდობა ვთხოვოთ, გულწრფელად შევინანოთ, რომ ეს ცოდვის ტვირთი ჩამოვიშოროთ.

უეცრად ჩვენს განსაკითხავად ქრისტე რომ მოვიდეს ანდა უცაბედად მოვკვდეთ, რა გვეშველება? როგორ განვმართლდებით საშინელ სამსჯავროზე, როგორ გავივლით საზვერეებს? ხშირად ვფიქრობ ამაზე. ხომ ნათლად ჩანს, რომ არ არსებობს ისეთი ცოდვა, რომლის გამოც პასუხი არ მოგვეკითხოს საზვერეებში, თუნდაც მას დიდ მნიშვნელობას არ ვაძლევდეთ. მაგალითად, უქმადმეტყველება! სერიოზულად ამას ცოდვად არავინ თვლის! ჩვენ ისე მივეჩვიეთ ბევრსა და უსარგებლო საუბარს, რომ ნათქვამ სიტყვებზე არ ვდარდობთ და ასე ვფიქრობთ: არაფერია, დიდი ცოდვა არ არისო. ზოგიერთი ვერასოდეს დაგვთანხმდება, რომ უბრალო, უბოროტო სიტყვების წარმოთქმა ცოდვაა, მაგრამ უფალმა იესო ქრისტემ პირდაპირ თქვა: "ყოველი სიტყვაი უქმი, რომელსა იტყოდიან კაცნი, მისცენ სიტყვაი მისთვის დღესა მას სასჯელისასა" (მათე 12,36). ხედავ? არა ბოროტი, ცუდი და მავნებელი სიტყვისთვის, არამედ ჩვეულებრივი, უბრალო, მაგრამ უქმი სიტყვისთვის ვაგებთ პასუხს.