შეიყვარო უფალი ღმერთი შენი ყოვლითა გულითა შენითა, და ყოვლითა სულითა შენითა, და ყოვლითა ძალითა შენითა, და ყოვლითა გონებითა შენითა, და მოყვასი შენი ვითარცა თავი თვისი (ლუკ. ი, კზ)
ხშირად გვესმის ჩვენ ყოველთა, ძმანო ქრისტიანენო, საღმრთოთა წერილითგან და ვიცით მტკიცედ, რომელ მცნება ღვთის-სიყვარულისა არის უმთავრესი ყოველთა ქრისტეს მცნებათა და საფუძველი ყოვლისა ქრისტეს სჯულისა; გარნა ხშირად ვფიქრობთა ჩვენ, რისთვის უნდა გვიყვარდეს ღმერთი, რასა შინა მდგომარეობს ღვთის-სიყვარული და როგორ უნდა გრძნობდეს კაცი სიყვარულსა ღვთისასა? მოვიხმაროთ დღეს რაოდენიმე წამი განზრახვად ამა პირველისა მცნებისა ჩვენისა სჯულისა.
რისთვის უნდა გვიყვარდეს ჩვენ ღმერთი?მისთვის, რომელ ღმერთი არის უმჯობესი, უმშვენიერესი და უსანატრელესი არსება და ერთი მხოლოდ ღირსი სრულისა ჩვენისა სიყვარულისა. ხოლო ღმერთი შეიცავს თვის შორის ყოველთა უმაღლესთა თვისებათა, რომელთა ძალუძსთ დაკმაყოფილება ჩვენის გულის სურვილისა. გული კაცისა ეძიებს მარადის უმჯობესსა საგანსა სიყვარულისასა; გარნა ვერცა ერთი რომელიმე სხვა საგანი ვერ შეავსებს წყურვილსა მისისა სიყვარულისასა. გონება ანუ ჭკუა კაცისა მარადის მეძიებელი სიბრძნისა და ჭეშმარიტებისა, მხოლოდ ღვთის შორის ჰპოვებს სრულსა და უმაღლესსა ჭეშმარიტებასა; სული კაცისა, რომელსა შინა ღმერთმან დანერგა მისწრაფება უმაღლესისა ბედნიერებისადმი, მხოლოდ ღვთის შორის ნაჰხავს ნეტარებასა და განსვენებასა თვისსა.
მეორედ, ღმერთი მისთვის უნდა გვიყვარდეს, რომელ ბუნება ჩვენი ღვთის-სიყვარულითა შეიქმნება უმჯობეს და უმაღლეს. ღვთის-სიყვარული განსწმედს გულსა კაცისასა, განანათლებს გონებასა მისსა. განამტკიცებს სულსა მისსა, გააბედნიერებს მას.
მესამედ, ღმერთი მისთვის უნდა გვიყვარდეს ჩვენ, რომელ მან პირველად შეგვიყვარა ჩვენ; ღმერთმან ჩვენ მოგვცა უმჯობესი და უმაღლესი ბუნება, ვიდრე სხვათა ქმნილებათა თვისთა; ჩვენ შეგვამკო მსგავსებითა და ხატებითა თვისითა, ჩაგვაბარა ყოველი ქვეყანა, დაგვიმორჩილა ფრინველნი ცისანი და თევზნი ზღვისანი. თუმცა ვსცოდეთ, თუმცა წარვწყმიდეთ დიდი ნიჭი ღვთისა, სიწმინდე და უმანკოება, თუმცა დავამდაბლეთ ხატება და მსგავსება ღვთისა ჩვენს შორის ცოდვითა და უსჯულოებითა, გარნა არ განვაგდო სრულიად პირისაგან თვისისა; არა სრულიად დაგვივიწყა, არამედ იხმარა ურიცხვნი ღვთაებრივნი ღონისძიებანი, რათა აღადგინოს ჩვენს შორის ხატი თვისი და, ბოლოს, ყოველი თვისი ქველის-მოქმედება ჩვენდამო დააგვირგვინა მით, რომელ გარდამოავლინა მხოლოდ-შობილი ძე თვისი აღსადგინებელად კაცობრივისა ნათესავისა, ვითარცა გვეტყვის მოციქული იოანე: და ესე არს სიყვარული, არა რამეთუ ჩვენ შევიყვარეთ ღმერთი, არამედ, რამეთუ მან ჩვენ შემიყვარნა, და მოავლინა ძეი თვისი მხილებად ცოდვათა ჩვენთა (იოანე. დ, ი.)
აჰა, რავდენნი გვქონან მიზეზნი რათა გვიყვარდეს ღმერთი! გარნა რასა შინა მდგომარეობს ღვთის-სიყვარული? როდესაც ჩვენ ვგრძნობთ რომელსამე ქვეყნიერსა სიყვარულსა, მაშინ ადვილად შევიტყობთ ამას. ვსთქვათ მაგალითებრ, მე მიყვარს ერთი ვინმე კაცი. ამას ნამდვილად შევიტყობთ მით, რომელ მიხარიან, როდესაც ვხედავ იმ კაცს, მსურს, რომ იგი ყოველთვის ჩემთან იყოს; როდესაც იგი ჩემთან არის, მაშინ ბედნიერი ვარ, უკეთუ იგი ჩემთან არ არის, მოწყენილი ვარ და ხშირად ვფიქრობ იმაზედ. სწორედ ეგრეთივე უნდა იყოს სიყვარული ჩვენი ღვთისადმი. ღვთის-მოყვარე კაცი იგი არს, რომელ ხშირად ფიქრობს ღმერთზედ; ხშირად წარმოიდგენს მისთა თვისებათა; გული მისი დატკბობილ-არს, როდესაც იგი ფიქრობს ღვთაბრივთა თვისებათა ზედა. ღმერთი არს უზენაესი არსება, რომელი შეიცავს თვის შორის ყოველთა სულიერთა სისრულეთა. მაშასადამე, ღვთის-მოყვარე კაცი არის იგი, რომელ ეძიებს სულიერსა სისრულესა და წარმატებასა.
ღმერთი არს უწმიდესი არსება, რომელსა შინა არა არის არცა ერთი ნაკლოლევანება; იგი არს ნათელი მიუმწუხრებელი; მაშასადამე, შენ გიყვარს ღმერთი, ოდესაც ცხოვრობ სიწმიდით, ოდესაც ცდილობ, რომ ხვიდოდე ნათელსა შინა სულიერსა და განეშორო ყოველთა საქმეთა სიბნელისათა; გარნა, უკეთუ ნაცვლად სიწმიდისა სცხოვრებ უწმიდურობასა შინა, მაშასადამე, შენ გიყვარს არა ღმერთი, არამედ მისი წინააღმდეგი.
ღმერთი არის თვით ჭეშმარიტება, მის შორის არის უმაღლესი სიმართლე და მართლ-მსაჯულება, მაშასადამე, ღმერთი უყვარს იმ კაცს, რომელიცა არაოდეს არ ტყუის, ერიდება ყოველთვის ცრუსა სიტყვასა და მრუდესა საქმესა; უხარიან ჭეშმარიტებისათვის და ყოვლითა ღონითა შეეწევა, რათა ჭეშმარიტებამან სძლიოს სიცრუესა; გარნა ვისაც ნაცვლად ჭეშმარიტებისა უყვარს სიცრუე, მას უყვარს არა ღმერთი, არამედ იგი, რომელი არის მამა სიცრუისა, ესე იგი, სული უკეთურებისა. ყოველმან, რომელმან არა ჰქმნეს სიმართლე, იგი არა არს ღმერთისაგან, გვეტყვის წმიდა იოანე ღვთის-მეტყველი (იოანე. გ.ი.) ღმერთი არის ყოველგან-მყოფი და ყოვლისა მეცნიერი: ვისაც ახსოვს, რომელ ღმერთი ხედავს ყოველსა მისსა საქმესა, ისმენს ყოველსა მისსა სიტყვასა და არა რაი არს დაფარულ მის წინაშე, ვისაც ეს ახსოვს და ისრე ცხოვრობს, ვითარცა ღვთის წინაშე, მას უყვარს ღმერთი. ღმერთი არს ყოვლისა შემძლებელი და ყოვლისამპყრობელი და ვისაც სწამს, რომელ ყოველივე, რაიცა მას შეემთხვევა, ღვთისაგან არის, მას უყვარს ღმერთი.
გარნა ვინ აღრიცხავს თითოეულად თვისებათა ღვთისათა? საყვარელი მოციქული და ღვთისმეტყველი იოანე ერთითა სიტყვითა გამოგვიხატავს არსებასა ღვთისასა, გვეტყვის რა, რომელ ღმერთი სიყვარული არს; სიყვარული ღვთისაგან არს, და ყოველსა, რომელსა არა უყვარდეს. მან არ იცის ღმერთი, რამეთუ ღმერთი სიყვარული არს (იოანე დ, ზ).
კვალად გვეტყვის წმიდა იოანე: ჩვენ ვცნათ და გვრწმენა სიყვარული, რომელი აქვს ღმერთსა ჩვენდა მიმართ. ღმერთი, გვეტყვის წმიდა იოანე, არის უხილავი, კაცს არ უნახავს იგი; გარნა უკეთუ ჩვენ გვიყვარს ურთიერთი, მაშინ ღმერთი ჩვენს შორის არს. ღმერთი არა სადა ვის უხილავს: უკეთუ ვიყვარებოდეთ ურთიერთარს; ღმერთი ჩვენს შორის ჰგიეს, და სიყვარული მისი ჩვენს შორის აღსრულებულ-არს (დ, იბ). თუმცა კაცი ვერ წარმოიდგენს ღვთის არსებასა, თუმცა ვერ მოიფიქრებს, რაი არს ღმერთი, რა ბუნება აქვს მას; გარნა, უკეთუ სურს მიეახლოს მას და იგრძნოს მისი არსება, ამას მიიღებს სიყვარულისაგან: ღმერთი სიყვარული არს, და რომელი ეგოს სიყვარულსა ზედა, იგი ღმრთისაგან ჰგიეს და ღმერთი მისთანა. (იოანე დ, ივ.)
მაშასადამე, თვით სიყვარული არს ნიჭი ღვთისა, თვით იგი არს ჩვენი მასწავლებელი და განმანათლებელი, და რომელიცა ჰგრძნობს გულსა შინა თვისსა ესრეთსა სიყვარულსა, იგი მხოლოდ იცნობს ღმერთსა.
დასასრულ, იგივე მოციქული, წმიდა იოანე, გვეტყვის ჩვენ: უკეთუ ვინმე სთქვას, ვითარმედ მიყვარს ღმერთი, და ძმაი თვისი სძულდეს, მტყუარ არს ; რამეთუ რომელსა არა უყვარდეს ძმაი თვისი, რომელი იხილა, ღმერთი, რომელი არა უხილავს, ვითარ ძალ-უძს შეყვარებად? (იოანე დ,კ.) - აჰა მიზეზი, რომლისათვისა სიყვარულსა ღვთისასა და მოყვასისასა აქვს გაუწყვეტელი კავშირი. ათასნი მიზეზნი გვქონან, რომლისთვისცა უნდა გვიყვარდენ მოყვასნი ჩვენნი, გარნა უპირველესი მიზეზი ის არის, რომ თვით ღმერთს უყვარს იგინი. უკეთუ შენ ღმერთი გიყვარს, მაშასადამე გსურს, რომ სათნოეყო მას, გარნა სათნო-ეყოფი ღმერთსა მაშინ. როდესაც შეიყვარებ მოყვასსა შენსა, ვითარცა თავსა შენსა. ამინ.
