წმინდა აიდანი წარმოშობით ირლანდიელი იყო, შესაძლოა დაიბადა კონახტში. სწავლობდა წმინდა სენანთან ინისკატიში, შემდეგ გახდა იონას მონასტრის ბერი, რომელიც მდებარეობდა ამავე სახელწოდების კუნძულზე შოტლანდიის სამხრეთ-დასავლეთ სანაპიროსთან.
635 წელს მეფე ოსვალდის თხოვნით წმინდა აიდანი რამდენიმე ძმასთან ერთად გაემგზავრა ნორთუმბრიაში, ინგლისის ჩრდილოეთში, ანგლო-საქსების ქრისტიანობაზე მოსაქცევად. იმავე წელს ხელდასხმულ იქნა ნორთუმბრიის ეპისკოპოსად. დააარსა ლინდისფარნის კუნძულზე (რაც ნიშნავს "წმინდა კუნძულს") ამავე სახელწოდების მონასტერი, რომელიც გახდა მისი საცხოვრებელი ადგილი და მისი საგანმანათლებლო საქმიანობის ცენტრი. წმინდანმა ააშენა ბევრი ტაძარი, მონასტერი, გამოისყიდა ბევრი ანგლი ბიჭი ტყვეობიდან და მისცა მათ საეკლესიო განათლება.
თავად აიდანი ცხოვრობდა უკიდურეს სიღარიბესა და თავშეკავებაში, ამავე დროს ხშირად ამხელდა მდიდრებსა და ძლიერთა ამა ქვეყნისას მათი უზომო ცხოვრებისა და ღარიბებისადმი უსამართლო დამოკიდებულების გამო. წმინდანი ყველას უყვარდა მისი მოთმინების, სიყვარულისა და სიკეთის გამო. წმინდა მისიონერი ხშირად დადიოდა ფეხით სოფლიდან სოფელში, მარტივად და გასაგებად ესაუბრებოდა ადგილობრივ მცხოვრებლებს, აღვიძებდა მათში ინტერესს ქრისტიანობისადმი. ფიქრობდა რა, რომ მომავალი ეპისკოპოსები და რწმენის მასწავლებლები ნორთუმბრიაში უნდა ყოფილიყვნენ ადგილობრივი მცხოვრებლებიდან, აიდანმა გაგზავნა მის მიერ შერჩეული 12 ადგილობრივი ახალგაზრდა სასწავლებლად ლინდისფარნის მონასტერში.
მეფე ოსვალდი ყველაფერში ეხმარებოდა წმინდა აიდანს. ერთხელ, როდესაც მეფემ უხვი მოწყალება გაუნაწილა გაჭირვებულებს, წმინდა აიდანმა, შეაქო რა ის ამისთვის, იწინასწარმეტყველა, რომ მეფის მარჯვენა ხელი უხრწნელი დარჩებოდა (რაც შემდგომში ახდა). 642 წელს ოსვალდი დაიღუპა ბრძოლაში წარმართებთან, რომელთაც პენდა მერსიელი ხელმძღვანელობდა.
მის შემდეგ ნორთუმბრიის სამხრეთში მდებარე დეირის პროვინციის (თანამედროვე იორკშირი) სამეფო ტახტზე ავიდა წმინდა მეფე ოსვინი. ის წმინდა აიდანის ახლო მეგობარი გახდა.
დიდი მარხვის დროს აიდანი ყოველთვის განმარტოვდებოდა ხოლმე სალოცავად ინერ-ფარნის კუნძულზე. 651 წელს, იქ ყოფნისას, მან დაინახა, რომ წარმართები პენდას მეთაურობით თავს დაესხნენ ნორთუმბრიის დედაქალაქ ბამბურგს და ცეცხლი წაუკიდეს მის კედლებს. წმინდანმა დაიწყო მხურვალე ლოცვა - და ქარმა უეცრად შეიცვალა მიმართულება, რის შედეგადაც ცეცხლი პირდაპირ დამპყრობლებისკენ გაემართა. აიდანის ლოცვებით ქალაქი გადარჩა, ხოლო დამპყრობლები გაიქცნენ.
იმავე წელს, ძალაუფლების წყურვილით შეპყრობილმა ოსვიუმ, ბერნიციის (ნორთუმბრიის ჩრდილოეთი ნაწილის) მეფემ, მოკლა წმინდა ოსვინი. წმინდა აიდანმა მას მერე მხოლოდ 12 დღეღა იცოცხლა.
გარდაიცვალა 651 წლის 31 აგვისტოს სამეფო მამულში ბამბურგთან ახლოს და დაკრძალეს ლინდისფარნის მონასტერში. მისი საეპისკოპოსო და მისიონერული მსახურება 16 წელი გრძელდებოდა.
უიტბის კრების შემდეგ 664 წელს წმინდა აიდანის ნაწილების ნაწილი გადატანილ იქნა იონას მონასტერში.
აი, რას წერდა წმინდა აიდანის შესახებ მისი გარდაცვალებიდან 50 წლის შემდეგ წმინდა ბედა პატივცემული:
"საუკეთესო მტკიცებულება მისი სწავლების სასარგებლოდ იყო ის, რომ ის თავის თანამოაზრეებთან ერთად ცხოვრობდა იმავე ცხოვრებით, რასაც ასწავლიდა. რადგან ის არ ფიქრობდა და არ ზრუნავდა მიწიერ სიკეთეებზე, არამედ მაშინვე სიხარულით გადასცემდა პირველივე შემხვედრ ღარიბს საჩუქრებს, რომლებსაც იღებდა მეფეებისა და ძლიერთა ამა ქვეყნისაგან. ყველგან, ქალაქში თუ სოფელში, ის მგზავრობდა არა ცხენით, არამედ ფეხით... მთელი მისი ცხოვრება განსხვავდებოდა ჩვენი დროის სიზანტისგან... არც პატივისცემის და არც შიშის გამო არ დუმდა ის მდიდართა ცოდვებზე, არამედ ამხელდა მათ მკაცრი საყვედურით... ყველა ფულს, რომელსაც საჩუქრად იღებდა მდიდრებისგან, ხარჯავდა ღარიბთა დასახმარებლად ან იმათ გამოსასყიდად, ვინც უსამართლოდ იყო მონობაში გაყიდული. ბევრი მათგანი, ვინც მან გამოისყიდა, შემდგომში მისი მოწაფე გახდა და მისი დარიგებებისა და სწავლების შემდეგ მღვდლობა მიიღო"...
წმინდა აიდანის ცხოვრება სასწაულებით იყო აღსავსე, და თავადაც უთვალავ სასწაულს ახდენდა და წინასწარმეტყველად იყო მიჩნეული. ერთხელ ერთ მღვდელს დაავალეს წასულიყო წმინდა ენფლედა პრინცესასთან კენტში, რათა იქიდან ზღვით ჩამოეყვანა იგი ნორთუმბრიაში. ეს მღვდელი მივიდა წმინდა აიდანთან და სთხოვა მას ელოცა მისთვის, სანამ ის გზაში იქნებოდა. წმინდანმა მას ცოტაოდენი ნაკურთხი ზეთი მისცა და უთხრა, რომ მოგზაურობისას ისინი ძლიერ ქარიშხალში მოხვდებოდნენ, მაგრამ თუ ზეთს ზღვაში დაღვრიდნენ, გემი გადარჩებოდა. ასეც მოხდა: საშინელი დამღუპველი ქარიშხლის დროს მღვდელმა ზეთი ზღვაში დაღვარა და ქარიშხალი მაშინვე ჩაცხრა.
ფართოდაა ცნობილი ინგლისში წმინდა აიდანის მიერ გარდაცვალების შემდეგ მოხდენილი სასწაული. სიკვდილის წინ ის იდგა ეკლესიის გარე საყრდენზე დაყრდნობილი. მოგვიანებით ეს ეკლესია წარმართებმა დაწვეს, მაგრამ საყრდენი მთლიანი და უვნებელი დარჩა. ტაძარი ხელახლა ააშენეს, მაგრამ ადგილობრივთა დაუდევრობის გამო ის კვლავ დაიწვა, და საყრდენი კვლავ გადარჩა. მაშინ ეკლესია ისე გადააკეთეს, რომ საყრდენი მის შიგნით აღმოჩნდა. მას შემდეგ ბევრმა ადამიანმა მიიღო იმ ადგილას სასწაულებრივი განკურნება.
აქვე წაიკითხეთ:
წმინდა აიდან ლინდისფარნელი, ნორტუმბრიის მოციქული - ხსენების დღე - 31 აგვისტო (13 სექტემბერი).
