წმინდა ჩედის ხსენების დღეებია: 2 მარტი (ბერძნული, სუროჟის), 4 მაისი - წმინდა ნაწილების გადასვენება (კელტური და ბრიტანული). ასევე იხსენიება "შოტლანდიელ წმინდანების კრებულში" - სულთმოფენობის შემდეგ მე-2 კვირას (ბერძნ.)

დაიბადა ჩრდილოეთ ინგლისში. თავის ძმასთან, წმინდა კედთან (Cedd)) ერთად განათლება მიიღო ლინდისფარნის მონასტერში მის დამაარსებელთან, წმინდა აიდანთან, ხოლო შემდეგ, როგორც ჩანს, სწავლობდა მონაზვნურ საქმიანობას წმინდა ეგბერტთან (Egbert), რატმელსიგის (ღატჰმელსიგი) მონასტრის ბერთან (ირლანდია).

კედმა ჩედი ინგლისში გამოიძახა, რათა მას დახმარებოდა მონასტრის დაარსებაში ლასტინგოში (Laestingaeu, ამჟამად ლასტინგემი - Lastingham) ჩრდილოეთ იორკშირში. კედის გარდაცვალების შემდეგ 664 წელს, ჩედი გახდა მონასტრის მეორე იღუმენი და ცოტა მოგვიანებით, სავარაუდოდ იმავე წელს, ნორთუმბრიის მეფე ოსვის თხოვნით და საკუთარი ნების საწინააღმდეგოდ, აკურთხეს ნორთუმბრიის ეპისკოპოსად იორკის კათედრაზე.

ღირსი ბედა პატივცემული ასე წერდა წმინდა ჩედის შესახებ:

"იგი იყო წმინდა კაცი, ყველაფერში მოკრძალებული, წმინდა წერილის მცოდნე და ქრისტეს მცნებების შესრულებაში გულმოდგინე. ეპისკოპოსად გახდომის შემდეგ, მან თავისი ძალისხმევა მიმართა ეკლესიის ჭეშმარიტებისა და სიწმინდის შენარჩუნებისკენ თავმდაბლობით, ზომიერებითა და განსწავლულობით. იგი სტუმრობდა ქალაქებს, სოფლებს, სახლებსა და ციხე-სიმაგრეებს სახარების ქადაგებით, მოგზაურობდა არა ცხენით, არამედ ფეხით, მოციქულთა მაგალითის მიხედვით".

თეოლოგიური დავა, რომელიც წარმოიშვა იმის გამო, რომ წმინდა ვილფრიდიც იყო არჩეული იორკის ეპისკოპოსად და უკვე ჩასული იყო გოულში კურთხევისათვის, აღწერილია ბედა პატივცემულის "ინგლისელი ხალხის საეკლესიო ისტორიაში". საკითხი სადავო რჩებოდა 669 წლამდე, როდესაც ახალი კენტერბერიის მთავარეპისკოპოსი, წმინდა თეოდორე, ჩავიდა ინგლისში და ჩედის დანიშვნა არასწორად ცნო (რადგან გაიგო, რომ მას ხელი დაასხა ერთმა სიმონიაში დამნაშავე ეპისკოპოსმა და ორმა "საეჭვო" კელტმა ეპისკოპოსმა). წმინდა ჩედმა თავმდაბლად უპასუხა: "თუ თქვენ თვლით, რომ მე არ ვარ სწორად ნაკურთხი, სიამოვნებით უარს ვიტყვი ჩემს წოდებაზე; სიმართლე რომ ვთქვა, მე ყოველთვის ვთვლიდი, რომ არ ვიყავი ამის ღირსი. მე გადავწყვიტე მიმეღო ის მხოლოდ მიღებული ბრძანების მორჩილებით", რის შემდეგაც მან დატოვა კათედრა და თავის ლასტინგემის მონასტერში დაბრუნდა.

მაგრამ მონასტერში იგი დიდხანს არ დარჩენილა. წმინდა თეოდორე იმდენად მოიხიბლა ჩედის თავმდაბლობით, რომ როდესაც მერსიის ეპისკოპოსი გარდაიცვალა, მან მეფე ოსვის სთხოვა ჩედის დანიშვნა ვაკანტურ კათედრაზე. მეფემ დააკმაყოფილა ეს თხოვნა და იმავე 669 წელს წმინდა თეოდორემ წმინდა ჩედი მერსიის ეპისკოპოსად დაადგინა. მან ასევე უბრძანა ჩედს, რომ გრძელ მოგზაურობებში მხოლოდ ცხენით წასულიყო და არა ფეხით. და რადგან წმინდა ჩედის უზარმაზარი ეპარქია გადაჭიმული იყო ჩრდილოეთის მდინარიდან ჩრდილოეთის ზღვამდე, მოიცავდა რა 17 საგრაფოს, ეს ბრძანება ძალზე პრაქტიკული იყო. წმინდა ჩედმა თავისი კათედრა დააფუძნა ლიჩფილდში, რომლის ახლოსაც იგი ცხოვრობდა, მკაცრი სამონასტრო წესების დაცვით, განმარტოებულ სახლში, რომელიც მან ეკლესიის გვერდით ააშენა. ბედას თქმით, "იქ მას შეეძლო ელოცა რამდენიმე ძმასთან ერთად - ისინი შვიდი ან რვა იყვნენ; იქ იგი ხშირად განმარტოვდებოდა, როდესაც თავისუფალი იყო შრომისგან და ღვთის სიტყვის ქადაგებისგან". როგორც ბედა პატივცემული გვიამბობს, წმინდა ჩედი მართავდა მისთვის მინდობილ ეპარქიას "დიდი სიწმინდით მცხოვრები, მიჰყვებოდა რა ძველი მამების მაგალითს".

თავისი ცხოვრების მომდევნო სამი წლის განმავლობაში ჩედმა დააარსა მონასტერი ლინდსიში (Lindsey), მიწაზე, რომელიც მას უბოძა მერსიის მეფე ვულფჰერმა (Wulfhere). იქვე, სავარაუდოდ, ჩედმა დააარსა კიდევ ერთი მონასტერი ბეროუ-ონ-ჰამბერში (Barrow-upon-Humber).

გარდაიცვალა 672 წლის 2 მარტს ჭირისგან. გარდაცვალებამდე 7 დღით ადრე უფლის ანგელოზები გამოეცხადნენ და ამცნეს, რომ მალე მისი სულის ზეცად აღსაყვანად მობრუნდებოდნენ.ბედას მოწმობით, ერთმა ბერმა იხილა, როგორ ჩამოვიდა წმინდა კედის, ჩედის ადრე გარდაცვლილი ძმის, სული ზეციდან მიწაზე ანგელოზების თანხლებით, რათა წაეყვანა ჩედის სული ზეცაში.

დაკრძალული იყო ლასტინგემში, მოგვიანებით მისი ნაწილები გადაასვენეს ლიჩფილდში. რეფორმაციის დროს წმინდანის ნაწილების დიდი ნაწილი განადგურდა ან დაიკარგა, თუმცა მათი გარკვეული ნაწილი მაინც შემორჩა და ამჟამად ინახება წმინდა ჩედის კათოლიკურ საკათედრო ტაძარში ბირმინგემში, რომელიც მდებარეობს წმინდანის ყოფილი მერსიის ეპარქიის ტერიტორიაზე.

არსებობს ცნობები მრავალი სასწაულის შესახებ, რომლებიც მოხდა მისი დაკრძალვის ადგილას.

ბედა პატივცემული, ჩამოთვლიდა რა წმინდა ჩედის სათნოებებს, წერდა მისი თავშეკავების, თავმდაბლობის, სწავლის მოშურნეობის, ლოცვისა და უანგარობის შესახებ, და კიდევ იმის შესახებ, რომ წმინდანი ყოველთვის იყო აღსავსე ღვთის შიშით. იმდენად მგრძნობიარე იყო წმინდანის გული, რომ თვით ძლიერ ქარსაც კი ჩედი აღიქვამდა როგორც შეხსენებას იმისა, რომ ყოველი ადამიანი მოკვდავია და პასუხს აგებს საშინელ სამსჯავროზე, და მაშინ წმინდანი იწყებდა ღმერთისადმი ვედრებას, რომ მოწყალე ყოფილიყო ადამიანების მიმართ. ქარიშხლის ან ჭექა-ქუხილის დროს წმინდანი ყოველთვის ეკლესიაში იყო, სადაც მხურვალედ ლოცულობდა და ფსალმუნებს კითხულობდა, სანამ უამინდობა არ შეწყდებოდა. ასეთი იყო წმინდანის სულიერი მგრძნობელობა და ღმერთის სიახლოვისა და მისი სამართლიანი სამსჯავროს გაგება.

დღემდე ლიჩფილდის ანგლიკანური საკათედრო ტაძრის ბიბლიოთეკაში ინახება უნიკალური ძველი სახარება, რომელსაც "წმინდა ჩედის სახარებას" უწოდებენ; შესაძლოა, ამ წიგნს ოდესღაც წმინდანი კითხულობდა.

წმინდა ჩედის სახელზე ნაკურთხი მრავალი ეკლესიიდან ორი მდებარეობს პირველ ეპარქიაში, რომელსაც ის მართავდა - იორკშირში: მიდლსმურსა და სედლუორთში. სხვა სამრევლოები, რომლებიც მას ეძღვნება, შეიძლება შეგვხვდეს მიდლენდსში: ჩეშირის, ლინკოლნშირის, შროპშირის, დერბიშირის, ლანკაშირის, სტაფორდშირის და უორიკშირის საგრაფოებში. ლიჩფილდში წმინდანის ხსოვნა შემონახულია ყოვლადწმინდა ქალწულ მარიამისა და წმინდა ჩედის საკათედრო ტაძარში, ასევე ძალიან ძველ სამრევლო ეკლესიაში.

ორი სოფელი ატარებს წმინდა ჩედის სახელს: ჩედკერკი ჩეშირში და ჩედუიკი ლანკაშირში. სავარაუდოდ, ამ ადგილების სახელები მოწმობს იმას, რომ წმინდა ჩედმა აქ დააარსა ეკლესიები, რადგან ის მრავალი საუკუნის წინ მოგზაურობდა - ფეხით ან ცხენით - სოფლიდან სოფლამდე, დაუღალავად ქადაგებდა რა ღვთის სიტყვას.

წმინდა ჩედის მიერ აშენებული ეკლესიების რაოდენობა იორკშირსა და მიდლენდსში მისი ეპისკოპოსად მსახურების ასეთ მოკლე პერიოდში გვიჩვენებს, თუ რაოდენ გულმოდგინე იყო მისი შრომა და რამდენად ღრმად პატივს სცემდნენ მას მისი მართალი აღსასრულის შემდეგ.

...................................

ხატის წყარო