- 1995 წლის 19 სექტემბერს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქ ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით სვეტიცხოველში მოწვეულმა გაფართოებულმა საეკლესიო კრებამ წმინდანად შერაცხა მიტროპოლიტ ნაზართან ერთად მოკლული სიმონ მჭედლიძე...
- როცა გავიგე, რომ დედაეკლესიამ მამა წმინდანად შერაცხა, გული უსაზღვრო სიხარულით ამევსო. ეს იყო ენით გამოუთქმელი ბედნიერება. სიტყვები არ მყოფნიდა, გამომეხატა, როგორ ხარობდა ჩემი გული. მამა ცოცხალია! მამა ცოცხალია! - ამასღა ვეუბნებოდი ყველას. მადლიერმა შთამომავლობამ დაუშრეტელ ლამპრად აანთო მისი სახელი ერის ისტორიაში. მეც მადლობელი ვარ უწმინდესისა, რომელმაც არ დაივიწყა რწმენისთვის თავდადებულნი და უკვდავყო მათი სახელი.
- რას გაიხსენებთ წმინდა სიმონის მოღვაწეობიდან?
- მამას ყველაზე მეტად იმიტომ დევნიდნენ, რომ ილია ჭავჭავაძის მკვლელობიდან რამდენიმე თვის შემდეგ ქუთაისში სასულიერო-სამოქალაქო გაზეთი "შინაური საქმეები" დააარსა. ეს იყო სარწმუნოებრივ-ზნეობრივ-საზოგადოებრივი გაზეთი, რომელშიც წერილებს სხვადასხვა ფსევდონიმით აქვეყნებდა, რადგან გაზეთს თვითონ რედაქტორობდა და, ამასთან, მისი პუბლიკაციები ათეისტი სოციალ-დემოკრატებისა და მარქსიზმის მიმდევრების ნააზრევს ამხელდა. ქუთაისში საკუთარი სტამბა ჰქონდა, სადაც ისტორიული წიგნები იბეჭდებოდა. მამა პედაგოგიურ მოღვაწეობასაც ეწეოდა - სენაკის სააზნაურო სკოლაში ასწავლიდა.1891 წელს გენერალ ბესარიონ დგებუაძის ასულზე, ეკატერინეზე, დაიწერა ჯვარი. სოფელ სვირიდან საცხოვრებლად ქუთაისში გადავიდა, სადაც კერძო პანსიონი, პროგიმნაზია გახსნა.
- როგორ მოხდა მისი მღვდლად ხელდასხმა?
- ჩვენი წინაპრები სასულიერო პირები იყვნენ. მამაჩემის ბაბუას, მღვდელ სიმონს, ორი ვაჟი ჰყავდა - მიხეილი და ევსტათი. დეკანოზი მიხეილი, მამაჩემის მამა, იმერეთის ეპარქიის ბლაღოჩინი გახლდათ. ევსტათი პუბლიცისტი იყო. იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელ ქიქოძემ ეპარქიის კანცელარიის მდივნად დანიშნა. 1885 წელს სრულიად ახალგაზრდა მოკლეს ბაგრატის ტაძრისკენ მიმავალი.
მამაჩემიც წინაპრების კვალს გაჰყვა. სტავროპოლის სასულიერო სემინარიის კურსდამთავრებულს 1894 წელს გაბრიელ ეპისკოპოსმა დაასხა ხელი დიაკვნად, იმავე წელს აკურთხეს მღვდლად და სოფელ სვირის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაადგინეს.
- სასულიერო პირთა ოჯახებს საშინლად ავიწროებდნენ ბოლშევიკები...
- მამას ცამეტი შვილი ჰყავდა. ჩვენ სოფელ სვირში ვცხოვრობდით. მახსოვს, პატარები რომ ვიყავით, სკოლაში არ გვიღებდნენ. რეპრესიები არც მამაჩემის მკვლელობის შემდეგ დამთავრებულა. მიუხედავად იმისა, რომ ყველამ კარგი განათლება მივიღეთ, - უფროსი ძმა იურისტი გახდა; ბიძინამ აფხაზეთის გზებისა და ხიდების მშენებლობას შეალია სიცოცხლე; დიმიტრი, საქართველოს სახალხო არტისტი და მომღერალი, დიდხანს ედგა სათავეში თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრს, ქუთაისში საოპერო თეატრი დააარსა, - მაინც არ დაგვინდო ათეისტურმა მმართველობამ და ჩემი უფროსი ძმა, ბესარიონი, 1937 წელს გადაასახლეს. იქვე გარდაიცვალა კიდეც.
- ქალბატონო ეკატერინე, სულ პატარა იქნებოდით, წმინდა სიმონი რომ დახვრიტეს...
- 8 წლის ვიყავი, თუმცა მახსოვს მისი ბოლო სიტყვები: "მე მალე ჩამოვალო", - გვითხრა გამომშვიდობებისას. ალბათ იცოდა, რომ დახვრეტდნენ და დედა და ჩვენ თბილისში წამოგვიყვანა, თვითონ კი უკან დაბრუნდა.
იმ საშინელ ღამეს მიტროპოლიტ ნაზართან, დეკანოზ გერმანესთან, დეკანოზ იეროთეოზსა და პროტოდიაკვან ბესარიონთან ერთად როდინოულის ეკლესიის საკურთხებლად მამაც წასულა. ღამე სიმონეთში, ერთ-ერთ ოჯახში, გაუთევიათ, რადგან გაფრთხილებულები იყვნენ, რომ შინ დაბრუნების შემთხვევაში დაპატიმრება ელოდათ. მძინარეებს ჩეკისტები დასხმიან თავს. ხელ-ფეხი შეუკრავთ, თოფის კონდახებით უცემიათ და ურემზე დაკრულები სოფლის საბჭოში მიუყვანიათ. მეორე დღეს პატიმრები ქუთაისის შინსახკომში გადაუყვანიათ და ბნელ საკანში გამოუმწყვდევიათ. ისინი ყოველგვარი გასამართლების გარეშე დახვრიტა "განსაკუთრებულმა სამეულმა" ოფიციალური ბრალდებით: "აგვისტოს ავანტიურაში მონაწილეობისათვის". ეს მოხდა ქუთაისში, საფიჩხიის ტყეში, მწვანეყვავილას ადგილზე, ებრაელების სასაფლაოს განაპირას...
ბავშვს შემზარავად ჩამრჩა მეხსიერებაში ის წუთები, როცა მამას მკვლელობის ამბავი შევიტყვეთ. ამ საშინელი განსაცდელის ჟამს სრულიად მარტო აღმოვჩნდით. მეზობლები სახლებში შეიყუჟნენ, ვინ გაბედავდა მოსვლას?! დასაფლავებას ორიოდე ადამიანი დაესწრო, ახლო ნათესავები. ვინ გაგვეკარებოდა?! ყველას დახვრეტის ეშინოდა.
- შემდგომ წლებში თუ მიდიოდით მამის საფლავზე?
- სანამ დედა ცოცხალი იყო, ყოველთვის დავყავდით საფიჩხიაზე. დედაც მალე გარდაგვეცვალა და ჩემმა უფროსმა დამ, ბარბარემ, თბილისში წამოგვიყვანა. ის უკვე დამსახურებული პედაგოგი იყო, ქართულ ენასა და ლიტერატურას ასწავლიდა. ფაქტობრივად, მისი გაზრდილები ვართ. სვირში იშვიათად თუ ჩავიდოდით. დედ-მამის ხსოვნას კი მუდამ ცოცხლად ვატარებდით გულში.
- რას ნიშნავს, როცა მამა წმინდანი გყავს?
- უდიდეს შემწეობასა და ნუგეშს. მწამს, მის სამშობლოსთვის გულანთებულ ლოცვას შეისმენს ყოვლადმოწყალე უფალი და მრავალი განსაცდელისგან დაიხსნის საქართველოს თითოეულ შვილს. უფალმა ინებოს, წმინდა სიმონის მეოხებით გააერთიანოს ივერია და ძველი დიდება დაუბრუნოს!
