ცხოვრობდა XVII საუკუნის პირველ მესამედში. 18 წლის ასაკში მეზღვაურად მსახურობდა. ერთხელ, როდესაც გემი კუნძულ ხიოსზე გაჩერდა, მან თავის კაპიტანთან იჩხუბა. მაშინ ერთმა თურქმა გემთმფლობელმა გადაწყვიტა ამ შემთხვევით ესარგებლა და შეეცადა იგი თავის სამსახურში მიეღო. ქრისტიანი არ დათანხმდა, და მუსულმანმა ის ადგილობრივ მოსამართლესთან დაასმინა ფესის (ისლამის კუთვნილების ნიშნის) უკანონოდ ტარებაში. თეოფილემ წინააღმდეგობა გაუწია ყველა მუქარასა და ცრუ დაპირებას, მაგრამ თურქებმა ძალით მოახერხეს მისი წინადაცვეთა. ამის შემდეგ მათ გადაწყვიტეს იგი სულთნისთვის ეჩუქებინათ კონსტანტინოპოლში. და მაინც, საღამოს, როდესაც გამტაცებლები მეჩეთში წავიდნენ, თეოფილემ მოახერხა გაქცევა და სამი დღე იმალებოდა კაპიტანთან, რომელთანაც შერიგდა.

სამოსზე ყოფნის შემდეგ თეოფილე ქიოსზე დაბრუნდა და თურქებმა მაშინვე ამოიცნეს. მათ დაიჭირეს იგი და მოსამართლესთან წაიყვანეს, განდგომილობაში ადანაშაულებდნენ. თეოფილე კი აცხადებდა: "*მე ქრისტიანი ვარ და მინდა ქრისტიანად მოვკვდე! არაფრის გულისთვის არ გავცვლი ჩემი რწმენის ნათელს სიბნელეზე! ის ბნელ საპყრობილეში ჩააგდეს, და სამი დღის შემდეგ კვლავ წარსდგა მოსამართლის წინაშე. მან საჯაროდ ამხილა ისლამის სიცრუე და ამისთვის გაროზგეს, ხოლო მესამე დაკითხვის შემდეგ ცოცხლად დაწვა მიუსაჯეს.

წმინდანი სიხარულით გაეშურა სიკვდილის ადგილისკენ, თითქოს სამეფო ნადიმზე მიდიოდა, ზურგით კოცონისთვის ფიჩხის კონები მიჰქონდა. როდესაც ის წმინდა გიორგის მონასტრამდე მიიყვანეს, იქ შეკრებილმა თურქებმა მაშინვე დაანთეს ცეცხლი. წმინდანი თავად ავიდა კოცონზე და მადლობის გალობით ბაგეზე სული ღმერთს მიაბარა. ეს მოხდა 1635 წლის 24 ივლისს.