წმინდა ნიკოლოზ სერბი 1880 წლის 23 დეკემბერს (ძველი სტილით), წმინდა ნაუმი ოჰრიდელის ხსენების დღეს დაიბადა ქალაქ ვალევის ახლოს, პოვლენის მთის ძირში მდებარე "ღვთის სოფელ ლელიჩში", როგორც თვითონ ეძახდა. მართლაც ღვთის სოფელი იყო. ამბობენ, ოსმალო დამპყრობლების წინააღმდეგ მორიგი წარუმატებელი აჯანყების შემდეგ გაქცეულმა სერბებმა თავი აქაურობას შეაფარესო.

მაგრამ, ვაი, რომ თურქებმა ისინი იპოვეს და 16 000 ქრისტიანი უმოწყალოდ ამოჟლიტეს. "მათი კვნესა დიდხანს ისმოდა, ისე რომ მთაც კი შეძრწუნდაო", - მოგვითხრობს გარდამოცემა. სერბული სიტყვიდან "ლელეკ" (კვნესა) წარმოდგა სოფლის სახელი.

მისი მშობლები - დრაგომირი და კატარინა გლეხები იყვნენ, კეთილი და პატივცემული ადამიანები, ღვთისმოშიში ქრისტიანები, განსაკუთრებით დედამისი, შემდგომში მონაზონი ეკატერინე. რადგანაც ყრმა სუსტი იყო, მშობლებმა მალევე მონათლეს და სახელად ნიკოლა უწოდეს. მონათლა მამა ანდრიამ ჩელიის მონასტერში, სადაც მაშინ სოფელ ლელიჩის სამრევლო ეკლესია იყო.

მის გარდა მშობლებს კიდევ რვა შვილი ჰყავდათ, ერთი ყრმობაში გარდაიცვალა, შვიდნი კი ომში დაიღუპნენ და ცოცხალი მხოლოდ ნიკოლოზი გადარჩა.

იზრდებოდა ნიკოლა და ძლიერდებოდა ხორცით და სულით. თავისი ღვთისმოშიში დედისგან მან ბევრი რამ ისწავლა ღმერთზე და მართლმადიდებლურ სარწმუნოებაზე. ლოცვაზე და საზიარებლად, დედას იგი ხშირად ხელით მიჰყავდა ხოლმე სახლიდან 4-5 კილომეტრით დაცილებულ ჩელიის მონასტერში. ამ ყველაფერმა წარუშლელი კვალი დატოვა შვილის სულზე. სიყრმიდანვე გლეხის შრომას მიჩვეული ყმაწვილი ღვთის შემეცნებაშიც ძლიერდებოდა.

მამამისი დრაგომირი იმ დროისთვის საკმაოდ განათლებული კაცი იყო, ადგილობრივ თემში მწერლისა და საქმის მწარმოებლის მოვალეობასაც ასრულებდა.

ტყეში გავარდნილმა ავაზაკებმა იფიქრეს, ბევრი ფული აქვსო და დრაგომირს შეუთვალეს, ან გარკვეული თანხა მიეტანა, ანდა სიყრმის შვილს, ანუ ნიკოლას დამშვიდობებოდა.

მან კი, როგორც ჭეშმარიტმა სერბმა, ამ დამამცირებელ მოთხოვნაზე უარი განაცხადა. ერთხელაც, როცა მშობლები შვილთან ერთად მთაში თავიანთ საზაფხულო მწყემსის ქოხში იყვნენ, სადაც პროდუქტის მარაგს ინახავდნენ, დრაგომირს საქმეზე წასვლა მოუხდა.

საღამო ხანს კატარინამ შეიარაღებულ ხალხს მოჰკრა თვალი, მაშინვე მიხვდა ყველაფერს, მოჰკიდა ხელი ნიკოლას და უმოკლესი გზით მთიდან დაეშვა. ავაზაკებმა გაყოლა ვერ გაბედეს, რადგან სწორედ ამ დროს ფრონტიდან ჩამოვიდა დრაგომირის ძმა ლუბომირი, რომელიც საუკეთესო სნაიპერი იყო. ეტყობა, მისი შიშით საბოლოოდ ხელი აიღეს განზრახვაზე.

ნიკოლა როცა მოიზარდა, ჩელიის სკოლაში მიაბარეს. პატარამ სწავლაში თავი გამოიჩინა.

ჰყვებიან, რომ როცა მისი თანატოლები დასვენებების დროს ცელქობდნენ და თამაშობდნენ, მაშინ ნიკოლა მონასტრის სამრეკლოს მყუდრო ადგილს მონახავდა, სადაც ის წიგნებს კითხულობდა და ლოცულობდა.

ყმაწვილის ნიჭიერება და შრომისმოყვარეობა შენიშნა სკოლის მასწავლებელმა მიხაილო სტუპარევიჩმა და მისი დაჟინებული მოთხოვნით, 12 წლის ნიკოლამ ვალევის გიმნაზიაში განაგრძო სწავლა. მან იქაც თავი გამოიჩინა, როგორც საუკეთესო მოსწავლემ, მაგრამ სწავლის საფასურის გადასახდელად ქალაქელთა ოჯახებში მუშაობამ მოუწია.

გიმნაზიის ექვსი კლასის დამთავრების შემდეგ ნიკოლამ სამხედრო აკადემიაში ჩაბარება სცადა, მაგრამ სამხედრო კომისიამ "ტანდაბლობისა და ვიწრო მკერდის" გამო დაიწუნა. მაშინ მან შემთხვევით გაიგო, რომ ბელგრადის სემინარიაში მისაღები კონკურსი გამოცხადდა. გადაწყვიტა, ზეციური მეუფის მეომარი გამხდარიყო და საბუთები სემინარიაში შეიტანა, თუმცა, თავიდან ადგილობრივმა ეპისკოპოსმა დაიწუნა:

- რად გვინდა ასეთი სუსტი, მოგვიკვდება და ფულსაც ტყუილად დავახარჯავთო, - უთქვამს, მაგრამ მერე მისი დიდი რწმენა და სწავლის სიყვარული რომ დაინახა, შეებრალა და კურთხევა მისცა.

სასულიერო სემინარიაში ნიკოლამ სწავლით თავი გამოიჩინა, ღვთისაგან ბოძებული ტალანტი არათუ დაფლა, არამედ ცდილობდა, რაც შეიძლება გაემრავლებინა. სწავლის დროს მხოლოდ სახელმძღვანელოებით და ლექციების კონსპექტების შესწავლით არ კმაყოფილდებოდა, ზოგადსაგანმანათლებლო ხასიათის წიგნებსაც კითხულობდა, ხელოვნების, კულტურის, სოციოლოგიის სფეროდან. 24 წლის ასაკში მან უკვე წაიკითხა ნეგოში, შექსპირი, გოეთე, ვოლტერი, ჰიუგო, ნიცშე, მარქსი, პუშკინი, ტოლსტოი, დოსტოევსკი და სხვანი. ახალგაზრდა ნიკოლა ყველას აოცებდა თავისი მჭევრმეტყველებით.

მომავალი მონაზონი და ეპისკოპოსი მქადაგებლობის ღვაწლისთვის ემზადებოდა.

მაშინ, როცა მისი თანატოლები დასვენების დღეებში გარეულ იხვებზე ნადირობდნენ, ნიკოლა ტყეში სიყვარულით "დამოძღვრიდა" მუხებს, ერთ-ერთი ქადაგება მოუსმენიათ კიდეც მის ცნობისმოყვარე მეგობრებს. განსაკუთრებით დაამახსოვრდათ სიტყვა, რომელიც მან წარმოთქვა 1902 წელს, გამოსაშვებ აქტზე, რაკოვიცეს მონასტერში.

ბელგრადში სწავლის დროს ნიკოლას უჭირდა, ცუდად იკვებებოდა, მაშინ სემინარიას საერთო საცხოვრებელი არ ჰქონდა, დაქირავებული ნესტიანი ბინის გამო საყმაწვილოთი იტანჯებოდა.

სემინარიის დასრულების შემდეგ ცოტა ხნით ვალევის ახლოს, სოფლებში - დრაჩიჩში და ლესკოვიცეში მასწავლებლობდა. იქ დაუმეგობრდა მღვდელს, მამა საბა პოპოვიჩს და ღვთისმსახურებისას ეხმარებოდა. ზაფხულის არდადეგები ექიმის რჩევით, ზღვაზე გაატარა. იქ გაიცნო და სიყვარულით აღწერა კოტორის ყურის სერბების ცხოვრება.

მალე სახელმწიფო სტიპენდიატი ეკლესიამ სასწავლებლად საზღვარგარეთ გაგზავნა. მან ევროპა აირჩია, ბერნის ძველკათოლიკური და ფილოსოფიის ფაკულტეტი. რამდენიმე წლის განმავლობაში გერმანიისა და შვეიცარიის საუკეთესო უნივერსიტეტებში ისმენდა ლექციებს.

ბერნში სწავლა 28 წლის ნიკოლამ ორი სადოქტორო დისერტაციით დაამთავრა. 1909 წელი ოქსფორდში გაატარა, სადაც სადოქტორო დისერტაცია მოამზადა ბერკლის ფილოსოფიაზე და შემდეგ ჟენევაში ფრანგულ ენაზე დაიცვა.

გაგრძელება იხილეთ შემდეგ გვერდზე

წმინდა ნიკოლოზ სერბთან დაკავშირებით ასევე შეგიძლიათ წაიკითხოთ სხვა სტატიები - გადადით ლინკზე