სამოცდამეშვიდე ფსალმუნს განგვიმარტავს არქიმანდრიტი მაკარი (აბესაძე):

ფსალმუნი არის ღვთის განდიდება, ასევე მასში არის წინასწარმეტყველება მაცხოვრის მოსვლის, ჯვარცმის, აღდგომის, ამაღლების, მოციქულთა ქადაგების, წარმართთა მოქცევისა და ქრისტიანული ეკლესიის დაარსების შესახებ, ანუ ფსალმუნში არის წინასწარმეტყველება ყველა იმ მოვლენისა, ყველა იმ საქმისა, რაც უფალმა ადამიანებისთვის ქმნა.

1. "აღდეგინ ღმერთი, და განიბნინენ ყოველნი მტერნი მისნი, და ილტოდენ მოძულენი მისნი პირისა მისისაგან" - ღმერთი აღდგა, აღიძრა იმისათვის, რომ ადამიანები გამოეხსნა და "განიბნინენ მტერნი მისნიო", - ბრძანებს დავით წინასწარმეტყველი. რომელ მტრებზეა საუბარი? - რა თქმა უნდა, დაცემულ ანგელოზებზე, რომელებიც, იმის გამო, რომ უფლის მტრები არიან, აღძრულნი არიან ადამიანების წინააღმდეგ. როდესაც უფალი აღდგა მათ წინააღმდეგ - მოვიდა ხილულად, მისი ჯვარცმითა და აღდგომით "განილტვოდენ მოძულენი მისნი პირისაგან მისისა", - დაცემულ ანგელოზებს ხელმწიფება მოაკლდათ იმ ძალაუფლებისა, რაც მათ ჰქონდათ მაცხოვრის მოსვლამდე.

2. "ვითარცა მოაკლდის კუამლსა, მოაკლდის, და ვითარცა ცვილი რაი დადნის წინაშე ცეცხლსა, ეგრეთ წარწყმდენ ცოდვილნი პირისაგან ღმრთისა" - როგორც კვამლი იკლებს და ბოლოს სულ გაქრება, თუ ცეცხლი აღრ იწვის, ცეცხლს აღარ დავუმატეთ ნივთიერება წვისა, და როგორც ცვილი დადნება და სრულიად განქარვდება ცეცხლის წინაშე, ასევე "წარწყმდეს ცოდვილნი პირისაგან ღვთისა". აქ იგულისხმებიან დაცემული ანგელოზები და თავად ცოდვა და არა ადამიანები.

3. "და მართალნი იხარებდენ, მხიარულ იყვნენ წინაშე ღმრთისა და განცხრებოდიან სიხარულითა" - ამის შემდეგ მართალნი იხარებენო. ძველი აღთქმის მართლები, რომლებიც მაცხოვრის მოსვლით, ჯვარცმით და აღდგომით გამოიხსნენ ჯოჯოხეთიდან და ასევე ის ადამიანები, ვინც მაცხოვრის მიმდევრები გახდნენ, ღვთის წინაშე იქნებიან მხიარულნი. მხიარულნი - იმის გამო, რომ ბოროტს ხელმწიფება აღარ აქვს ადამიანების სულების დაღუპვისა და განცხრებიან სიხარულით, ანუ მარადიულ დიდებას დაიმკვიდრებენ.

4. "აქებდით ღმერთსა და უგალობდით სახელსა მისსა, გზა-უყავთ მას, რომელი-იგი ამაღლდა დასავალით; უფალ არს სახელი მისი და იხარებდით მის წინაშე" - ღმერთს ვაქებდით და მის სახელს უგალობდითო. რომელ ღმერთს ვაქებდით და რომელ ღმერთს უგალობდით? როგორც წმინდა მამები განგვიმარტავენ, რომელიც ჯოჯოხეთში შთავიდა, ანუ დასავალით ამაღლდა. შეიძლება ვიგულისხმოთ ისიც, რომ მაცხოვრის ჯვარცმა მოხდა იერუსალიმის დასავლეთით, იერუსალიმის გალავნის კედლების დასავლეთ მხარეს. შეიძლება ვიგულისხმოთ კონკრეტული წინასწარმეტყველებაც, რომ მაცხოვარი იერუსალიმის დასავლეთით იქნებოდა ჯვარცმული, ასევე ის, რომ უფალი შთავიდა ჯოჯოხეთში და ჯოჯოხეთიდან აღმოიყვანა მართალთა სულები: "უფალ არს სახელი მისი და იხარებდით მის წინაშე" - ყველა ღვთის მეუფე, ყველა ღვთის ბატონი, ყველა ღვთის მპყრობელია მისი სახელი და მის წინაშე იხარებდნენ ყოველნი. რა თქმა უნდა, ისინი, ვინც ღვთის მადიდებელია.

5. "შეძრწუნდედ პირისა მისისაგან, რომელი-იგი მამა არს ობოლთა და მსაჯული ქურივთაი; ღმერთი ადგილსა წმიდასა მისსა" - მის წინაშე შეძრწუნდა ჯოჯოხეთი, შეძრწუნდნენ დაცემული ანგელოზები, მთელი სამყარო შეძრწუნდა ჭეშმარიტი ღვთის წინაშე, რომელიც ობოლთა მამა და ქვრივთა მსაჯულია, რომელიც ისე შეეწევა მდიდრებს, როგორც ღარიბებს, პირიქით, ობოლს და ქვრივს მეტად შეეწევა. ობოლში და ქვრივში შეიძლება ვიგულისხმოთ წარღვნამდელი ადამიანებიც, რომლებსაც დაკარგული ჰყავდათ მამა, ანუ ღმერთთან კავშირი ჰქონდა გაწყვეტილი. უფალი შეეწია მათ, რომლებიც აღიარებდნენ, რომ ობლები, ღმერთთან მყოფობას მოკლებულები იყვნენ; "ღმერთი ადგილსა წმინდასა მისსა" - მიუხედავად იმისა, რომ უფალი დედამიწაზე მოვიდა, განკაცნა რა და მოვიდა ადამიანის ხორცში, ადამიანის ხორცი შეისხა, ამის შემდეგაც, ისევე როგორც მანამდე, აღავსებდა მთელ სამყაროს.

6. "ღმერთმან დაამკვიდრნის ერთ-სახენი სახლსა, გამოიყვანენის კრულნი სიმხნითა თვისითა; ეგრეცა განმამწარებელნი მისნი, რომელნი დამკვიდრებულ არიან სამარებსა" - ერთი აზროვნების, ქრისტეს, ერთი ღვთის თაყვანისმცემელი ადამიანები შეკრიბა უფალმა ერთად. "გამოიყვანენის კრულნი" - შეკრულნი ანუ ეშმაკისგან შებორკილი კაცობრიობა გამოიყვანა და გამოიხსნა ეშაკის ხელმწიფებიდან თავისი საქმეებით უფალმა. "ეგრეცა განმამწარებელნი მისნი, რომელნი დამკვიდრებულ არინ სამარებსა" - ისევე როგორც სამარეა არაფრისმომცემი, უტყვი, უსულო, ასეთ მდგომარეობაში მყოფი ადამიანები გამოიხსნა უფალმა. უფალმა ყველა ადამიანი გამოიხსნა, დაწყებული ადამიდან, დამთავრებული ბოლო ადამიანით, რომელიც მეორედ მოსვლის დროს დაიბადება, მაგრამ მიღება ამ გამოხსნისა თითოეულ ჩვენგანზეა უკვე დამოკიდებული. მივიღებთ თუ არა ამ გამოხსნას, ეს უკვე დამოკიდებულია იმაზე, ვართ თუ არა ქრისტეს მიმდევრები და აღვასრულებთ თუ არა ღვთის მცნებებს.

7-8. "ღმერთო, გამოსლვასა შენსა წინაშე ერისა შენისა და წიაღსლვასა შენსა უდაბნოდ; ქვეყანაი შეიძრა, და ცანიცა წუთოდეს პირისაგან ღმრთისა სინაისა, პირისაგან ღმრთისა ისრაელისა" - დავით წინასწარმეტყველი ამ მუხლებში იხსენებს და განადიდებს იმ საქმეებს, რაც უფალმა თავისი რჩეული ერის მიმართ ქმნა: როდესაც ისრაელის ერი გამოიყვანა მოსეს წინამძღოლობით ეგვიპტიდან, უდაბნოში უძღოდა მას. შემდეგ ბრძანებს: ქვეყანა შეიძრა, ცაც კი შეძრწუნდა "პირისაგან ღვთისა სინაისა" - "ღმერთი სინაისა" აქ ეპითეტად არის გამოყენებული. ვიცით, რომ სინა არის მთა, სადაც უფალმა განუცხადა მცნებები ისრაელის ერს - სინაზე გამოცხადებული ღმერთის, ისრაელის ღმერთის წინაშე შეძრწუნდა ყოველი ქვეყანა.

9. "წვიმაი ნებსითი განუმზადო, ღმერთო, სამკვიდრებელსა შენსა; მო-ღათუ უძლურდა, ხოლო შენდ გა-ვე-ამტკიცო იგი" - როგორც წვიმა განაცხოველებს ყოველივეს დედამიწაზე, ასევე განაცხოველა ღვთის სიტყვამ, სახარებისეულმა სიტყვამ მთელი დედამიწა. შენი ნებით მიეცი მოუძლურებულ კაცობრიობას, ადამიანებს სახარება, შენი სიტყვა. სულიერად იყო მოუძლურებული მთელი ძველი აღთქმის კაცობრიობა, შენ კი განამტკიცე ისინი შენი სიტყვითო.

10. "და ცხოველნიცა შენნი მკვიდრ არიან მას შინა; განუმზადე სიტკოებითა შენითა გლახაკსა, ღმერთო" - ისინი არიან მკვიდრნი ამ ქვეყანაზე, ვისაც შენ სიცოცხლე მიეცი და შენი სიტკბოება განუმზადე გლახაკთა. აქ იგულისხმება სულიერი სიგლახაკე. ღვთის წინაშე ყველა ადამიანი სულიერად გლახაკია, მაგრამ როგორც ნეტარების პირველ მცნებაში გვეუბნება უფალი: "ნეტარ იყვნენ გლახაკნი სულითა, რამეთუ მათი არს სასუფეველი ცათა" - ნეტარნი არიან ისინი და უფალმა თავისი სიტკბოება განუმზადა იმ ადამიანებს, იმ გლახაკებს, ვინც აღიარებს, რომ გლახაკია სულიერად და ითხოვს ღვთისგან შეწევნას იმისათვის, რომ გლახაკია.

11. "უფალმან სცეს სიტყუაი, რომელნი ახარებენ ძალთა მრავალთა" - უფალმა მისცეს თავისი სიტყვა მათ, რომლებიც ღვთის ძალით ახარებენ. ფსალმუნის ამ მუხლში არის წინასწარმეტყველება მოციქულთა ქადაგებებისა და იმის შესახებ, რომ მოციქულთა ქადაგება იყო ღვთის სიტყვით და ღვთის ძალით.

12 ."მეუფე ძალთაი საყუარელისაი, შუენიერებითა სახლისაითა განყოფად ნატყუენავისა" - ძალთა მეუფე, ერთადერთი ღმერთი აძლევს მოციქულებს სიტყვებს, ძალთა მეუფე იქმს მათი ხელით სასწაულებს და მოციქულების მიერ მოპოვებული "ნატყუენავი" - ბრძოლაში მოპოვებული ალაფი იქნება განყოფილი. მოციქულების მიერ სულიერ ბრძოლაში მოპოვებული ალაფი იყო ადამიანთა სულები, რომლებიც გამოსტაცეს ეშმაკს ამ ადამიანთა სულები იქნებიან განყოფილი, განფენილი მთელ ეკლესიაში. "სახლის შუენიერებაში" სწორედ უფლის სამკვიდრო, ეკლესია იგულისხმება, მიწიერიც და ზეციურიც.

13. "უკეთუ დაიძინოთ შორის ნაწილებსა, ფრთენი ტრედისანი ვერცხლით მოსილ, და ბეჭთ-საშუვალი მისი ფერითა ოქროისაითა" - ნაწილში, როგორც წმინდა მამები გვეუბნებიან, იგულისხმება ორი ნაწილი კაცობრიობისა: იუდეველები და წარმართები, რომელებიც მოციქულებმა მოაქციეს. მოციქულები დაიძინებენ, ანუ დაივანებენ მათ შორის, რომლებიც მათ სიტყვას მიიღებს. "მტრედის ვერცხლით მოსილი ფრთები" - ეს არის სულიწმინდა, ხოლო მოციქულთა სიტყვის მიმღები ადამიანები მიიღებენ სულიწმინდას, საღმრთო სიბრძნესო, - წინასწარმეტყეველებს დავითი.

14. "რაჟამს გაჩინებდა ცათა მყოფი იგი მეუფებასა მას ზედა, განთოვლდენ იგინი სელმონს" - ვიცით, რომ უფალი მოციქულებს ეუბნება: "დასხდეთ თქვენცა ათორმეტსა საყდარსა ზედა ისრაელისათა", ანუ სულთა მეფეებად განაწესა უფალმა მოციქულები. დავითი ფსალმუნის ამ მუხლში წინასწარმეტყველურად ბრძანებს: უფალო, როდესაც შენ განაჩინე, განაწესე მოციქულები სულთა მეუფეებად, ისინი განთოვლდნენ, განსპეტაკდნენ სულიერად და ხორციელად, თავიანთი ცხოვრების წესით.

15. "მთაი ღმრთისაი, მთაი პოხილი, მთაი შეყოფილი და მთაი პოხილი" - აქ უნდა ვიგულისხმოთ ეკლესია, რომელიც განპოხებულია ღვთის სიტყით და ღვთის წყალობით ადამიანთა მიმართ.

16. "რასა-მე ჰგონებთ თქუენ, მთანო შეყოფილნო? მთაი ესე, რომელ სთნდა დამკვიდრებად მას ზედა, და რამეთუ უფალმანცა დაიმკვიდროს იგი სრულიად" - "მთაი პოხილი", როგორც ვთქვით, არის ჭეშმარიტი ქრისტიანული ეკლესია. ხოლო "მთანი შეყოფილნი", როგორც წმინდა მამები გვეუბნებიან, - ისინი, ვინც იბრალებს, რომ ეკლესიაა, ანუ სხვა მიმდინარეობები, რომლებიც თავიანთ თავს, თავიანთ საკრებულოს ეკლესიას უწოდებენ. დავითი წინასწარმეტყველებს და მათ უსვამს კითხვას: თქვენ რას ჰგონებთ, მთანო შეყოფილნო? მრავალია "მთაი ესე, რომელ სთნდა დამკვიდრებად მას ზედა, და რამეთუ უფალმანცა დაიმკვიდროს იგი სრულიად", რომელშიც სრულიად დაიმკვიდროს უფალმა? ასეთი მთა, ეკლესია მრავალი შეიძლება იყოს? - არა, ასეთი მხოლოდ ერთია, ერთადერთი მართლმადიდებელი ეკლესია, რომელშიც სრულიად დაიმკვიდრა უფალმა, ხოლო დანარჩენში წილიც არ უდევს უფალს, არავითარი ნაწილი თავისი მადლისა მათში არ აქვს.