ვინ იყო თამარ მეფე, ასე რომ შეიყვარა ქართველმა კაცმა? საქართველოს მართლმადიდებელმა ეკლესიამ წმინდანადაც შერაცხა და ჩვენი სამშობლოსა თუ თითოეული ჩვენგანის მარადიულ მფარველად აღიარა. ძნელია, სრულად შეაფასო ამ ბუმბერაზი პიროვნების ღვაწლი.

თამარი - მეფე, თამარი - დიდი მოღვაწე, თამარი - დედა, წმინდა თამარ მეფე - თავმდაბალი პიროვნება... უფლისთვის სათნო თვისებებით შემკულმა თამარ მეფემ სწორედ სიმდაბლით მოიპოვა ღვთის წყალობა. ღვთიურმა მადლმა გააბრწყინა მისი ამქვეყნიური ცხოვრება და მარადიული უხრწნელი შარავანდედით შეამკო მისი სამეფო გვირგვინი.

საოცარია ადამიანის ცხოვრება! მიუხედავად იმისა, რომ თამარის მეფედ კურთხევის ჟამს საქართველო ძლიერი სახელმწიფო იყო, მტერი ხშირად გვესხმოდა თავს. ეგონათ, რაკი ქვეყანას ქალი მართავდა, ადვილად დაამარცხებდნენ, გადატეხდნენ წელში. ის კი ავიწყდებოდათ, რომ თამარ მეფის დედობრივი სიყვარულით ანთებული ლოცვა ერთიორად აძლიერებდა ქართველ ერს.

ისტორიული წყაროები მოგვითხრობენ, როგორ ამზადებდა ჯარს წმინდა მეფე ბრძოლის წინ. ყოველ ჯარისკაცს ავედრებდა უფალს, მთელი ჯარი მიჰყავდა ეკლესიაში, ღვთისმსახურთ დაალოცვინებდა, აზიარებდა მაცხოვრის წმინდა სისხლსა და ხორცს, მხოლოდ ამის შემდეგ უშვებდა ბრძოლის ველზე. თვითონ მეფე კი ფეხშიშველა მონასტერში მიდიოდა, სადაც დღესა და ღამეს განუწყვეტელ ლოცვაში ატარებდა, სანამ ჯარი გამარჯვებული არ დაბრუნდებოდა. აი, ასეთი იყო წმინდა მეფე თამარი, ჩვენი ერისთვის გულმხურვალე მლოცველი.

გულმოწყალე მეფე ამქვეყნიურ სიმდიდრესა და ფუფუნებას არ მიელტვოდა. მუდამ ცდილობდა, სიკეთე ეკეთებინა და მოეხვეჭა წარუვალი, უხრწნელი საუნჯე, რათა გაემდიდრებინა სათნოებათა სკივრი, რომელიც უფლისთვის უნდა წარედგინა საშინელ სამსჯავროზე.

წმინდა თამარ მეფის მთელი ცხოვრება დაუღალავი შრომა იყო. ერთხელ ხილვა ჰქონდა: იდგა ორი ტახტი - ერთი დიდებული, ბრწყინვალე, მეორე კი მომცრო. თამარი დიდისკენ გაემართა, მაგრამ ანგელოზმა შეაჩერა და უთხრა, ეს არ არის შენი ტახტი, მეორეაო. "ჩემზე აღმატებული განა არის ვინმე ამ სახელმწიფოშიო?" - გაუკვირდა მეფეს. "არის - შენი მსახური და ეს დიდებული ტახტიც მას ეკუთვნისო", - მიუგო ანგელოზმა. "რით დაიმსახურაო?" - დაინტერესდა თამარი. "თორმეტ მღვდელს მოუქსოვა და შეუკერა სამოსელი და ამ შესამოსლით თორმეტ ტაძარში სრულდება წირვა წმინდა ტრაპეზის წინ, ამიტომ ღმერთმა შეიწირა ეს შესაწირიო", - მიიღო პასუხად. წმინდა მეფემ დილით ადრიანად იხმო მსახური და ჰკითხა, მართლა შესწირა თუ არა თორმეტ მღვდელს შესამოსელი. "მართალია, - მიუგო მსახურმა, - თუმცა არ ვიცი, რაში შემეწევაო". მაშინ თამარმა ბრძანა, ძაფი მოეტანათ. თვითონაც დაიწყო ქსოვა და თავისი ხელით შეკერა თორმეტი სამღვდელო შესამოსელი თორმეტი ტაძრისთვის შესაწირად.

ბრძენი მეფის გამჭრიახმა თვალმა შენიშნა, რომ საქართველოს დედაეკლესიას დახმარება სჭირდებოდა. იერუსალიმიდან იხმო სიბრძნითა და წმინდა ცხოვრებით სახელმოხვეჭილი მცხეთის ყოფილი კათალიკოსი, შეკრიბა მთელი სამეფოს ეპისკოპოსნი, მღვდელნი, მონაზონნი, მეუდაბნოენი და საღმრთო სჯულში განსწავლულნი. თვითონაც მიბრძანდა კრებაზე, სიმდაბლით ეამბორა მამებს, როგორც უბრალო, რიგითი პიროვნება, და ასეთი სიტყვებით მიმართა: "წმინდანო მამანო, უფალმა დაგადგინათ მოძღვრებად და განმგებლებად ეკლესიისა და თქვენ მოგთხოვთ პასუხს ჩვენი ცხონებისთვის. დიდი ყურადღება მიაქციეთ ქრისტიანთა ცხოვრებას, კეთილი მხარე ამ ცხოვრებისა განამტკიცეთ, ხოლო რაც უგვანი და ბოროტია მასში, უთუოდ მოსპეთ, მოკვეთეთ და სასტიკად აკრძალეთ. გასწორება ჩემგან დაიწყეთ, ნუ მოერიდებით მთავრებს მათი დიდკაცობის გამო და ნურც უბრალო პირებს შეურაცხყოფთ იმის გამო, რომ უბრალონი არიან. თქვენ კეთილი დაადგინეთ, მე კი შესრულებაში დაგეხმარებით; თქვენ სწავლა მოგვეცით, მე კი თქვენს სწავლას შევითვისებ და სხვებსაც შევათვისებ; თქვენ მაგალითი დაგვიყენეთ წინ, მე კი მის განხორციელებას ვიდებ თავს. ორივე მხარემ ხელი ხელს მივცეთ სარწმუნოების დაცვაში, რომ ღვთის პასუხისგებაში არ ჩავცვივდეთ - თქვენ, როგორც მღვდლები, მე, როგორც მეფე; თქვენ, როგორც უფროსი გამგენი, მე, როგორც უბრალო დარაჯიო".

ღვთისმოშიშებითა და სიმდაბლით შემკულმა მეფემ მაგალითი მისცა ეკლესიის მესვეურებს, რათა ეზრუნათ ქართველთა სულების გადასარჩენად, რადგან გასულ საუკუნეებში მაჰმადიანთა განუწყვეტელ შემოსევებს საზარელი დაღი დაესვა ქართველი ერის სულიერებაზე, მრავალი ბოროტი ჩვეულება შემოჭრილიყო და მოეკიდებინა ფეხი და ვიდრე ღრმად გაიდგამდა ფესვს, იქამდე უნდა ამოძირკვულიყო.

მეფის ამგვარი საქციელით გამხნევებულმა სასულიერო პირებმა ნელ-ნელა განწმინდეს ქრისტიანების ცხოვრება. დედაეკლესიის სათავეში ჩააყენეს კათალიკოსი ნიკოლოზი, რომელიც, თანამედროვეთა ცნობით, მსგავსი იყო წმინდა ნიკოლოზისა. მან განკვეთა უღირსი ეპისკოპოსები და ყველგან, ეკლესიასა თუ ოჯახებში, სასურველი წესიერება დამყარდა.

ახლა ჩვენთვისაც ნათელია, რატომ ბრწყინავდა საქართველო თამარის მეფობის ჟამს. ქრისტიანული სიყვარულით შედუღაბებულმა ქართველებმა უფლის მცნებების აღსრულებით მოიპოვეს ღვთის აურაცხელი წყალობა. ღვთიური საფარველის ქვეშ ხორციელი მტერი ვერაფერს აკლებდა ჩვენს ერს. ზეციდან მადლი უშრეტ წყაროდ მოედინებოდა და ეფინებოდა სრულიად საქართველოს. ამიტომაც იქმნებოდა უდიდესი ძეგლები ხელოვნების ყველა დარგში, - დაწყებული ხუროთმოძღვრებით, დამთავრებული ლიტერატურით, - დღესაც რომ თავს ვიწონებთ მსოფლიოს წინაშე. რაც მთავარია, ქართველი კაცი ყველაფერს უფლის სამსახურში იქმოდა და ჟამთა სვლა ამიტომაც ვერ აყენებდა ზიანს მის შემოქმედებას.

ქართულ ეკლესიას მზის, ვარდის, სიცოცხლის, სიხარულისა და გაფურჩქვნა-აყვავების თვესთან დაუკავშირებია ქართული ცის მანათობელი წმინდა თამარ მეფის ხსენების დღე. ყოველი ქართველის გული ზეიმობს ამ სასიქადულო წმინდანის ხსენებას, ლოცვით ავედრებს სამშობლოს ჩვენი ერისთვის დაუღალავ მოღვაწეს, სანაცვლოდ კი გამოუთქმელ ნუგეშსაც იღებს.

ჟურნალი "კარიბჭე" თავის ერთგულ მკითხველს წმინდა თამარ მეფის ხსენების დღეს ულოცავს. დაე, მისი დედობრივი ლოცვით განიწმიდოს თითოეული ჩვენგანის გული და ღვთიური ნათლით გაბრწყინდეს ჩვენი მრავალჭირნახული სამშობლო!