სამოელ წინასწარმეტყველის მიერ დავითის მეფედ ცხებიდან თხუთმეტი წლის განმავლობაში კვლავ საული მეფობდა. როდესაც საული და მისი ვაჟები ბრძოლაში დაიღუპნენ, დავითი მერეღა ავიდა სამეფო ტახტზე. ის შვიდი წლის მანძილზე ბეთლემში მეფობდა, მერე კი აიღო სიონის მთა და იერუსალიმი, სადაც იმ დროს ქანანელები ცხოვრობდნენ. თვითონ დავითი სიონის მთაზე დასახლდა, - ამიტომაც იწოდება სიონი დავითის სახლად, - ისრაელის დედაქალაქი კი იერუსალიმი გახდა.

ისრაელის ერმა თავიდანვე შეიყვარა და აღიარა დავითი თავის მეფედ. იგი ღვთისმოსავი კაცი იყო და მტკიცედ იცავდა საღვთო სჯულს, ამიტომაც შეეწეოდა უფალი მტერთან ბრძოლისას და მომადლებდა გამარჯვებას. ღვთის შეწევნით მან მარტო დამპყრობლებისგან კი არ გაათავისუფლა ისრაელის სამეფო, არამედ მეზობლად მცხოვრები ხალხებიც დაუმორGილა. დავითის მეფობის ეპოქაში ებრაელთა სამეფო ისე გაძლიერდა, რომ მასთან ომს ვერავინ ბედავდა.

დავით წინასწარმეტყველი მეფობდა ქრისტეს შობამდე XI საუკუნეში. გვესაუბრება არქიმანდრიტი მაკარი (აბესაძე):

- რატომ უნდა ემეფა დავითს ერთხანს ბეთლემში - იქ, სადაც შემდგომ მაცხოვარი უნდა შობილიყო?

- მაცხოვარი იმის გამო იშვა ბეთლემში, რომ ბეთლემიდან იყვნენ მისი მიწიერი წინაპრები. დავითმა კი თავდაპირველად ბეთლემში იმიტომ იმეფა, რომ ბეთლემელი იყო, ხოლო ღვთის ქალაქი - იერუსალიმი - იმხანად ჯერ კიდევ უცხოტომელებს ჰქონდათ დაპყრობილი. დავითმა ის მეფობის მეშვიდე წელს გაათავისუფლა ქანანელთაგან. ამის შემდეგ გადაიტანა სამეფო ტახტი ჯერ სიონში, მერე კი იერუსალიმში.

- როდის დაიწყო დავით მეფემ ფსალმუნების შექმნა და რატომ შემორჩა დავითის ფსალმუნები ახალ აღთქმაშიც?

- დავითი ფსალმუნებს მთელი თავისი შეგნებული ცხოვრების განმავლობაში, სიყრმიდან აღსასრულამდე წერდა. ფსალმუნთა ნაწილი იმ პერიოდშივეა დაწერილი, როდესაც დავითი მეფედ იქნა გამორჩეული უფლისა და სამოელ წინასწარმეტყველის მიერ. იმ დროს დავითი ჯერ სრულიად ახალგაზრდა იყო, მაგრამ შესანიშნავად უკრავდა ფსალმუნზე - ქნარზე - თავის მიერ შეთხზულ საგალობლებს.

ახალ აღთქმაში ძველაღთქმისეული ყველაფერი შემორჩა, გარდა მსახურებისა, რომელიც აღესრულებოდა ძველი აღთქმის - სოლომონის ტაძარში; არა მარტო დავითის საგალობლები, არამედ წინასწარმეტყველ იერემიას გალობა, მოსეს გალობა თანამედროვე მსახურებაშიც არის ჩართული, განსაკუთრებით - ცისკარში. რაც შეხება დავით წინასწარმეტყველის ფსალმუნებს, რაოდენობრივად ისინი ყველაზე მეტი გახლდათ. ამასთანავე, მარტო მსახურება კი არ იყო აგებული ძირითადად დავითის ფსალმუნებზე, ხალხიც უმეტესწილად ფსალმუნებით ლოცულობდა. იუდეველები ლოცვის დროს დღესაც უმეტესად დავითის ფსალმუნებს კითხულობენ.

დავით წინასწარმეტყველი იყო წინასწარმეტყველთა შორის უდიდესი; მის ფსალმუნთაგან ფაქტობრივად ერთიც არ არის ისეთი, მასში მაცხოვრის მოსვლა და კაცობრიობის გადარჩენა რომ არ იყოს ნაწინასწარმეტყველები.

ფსალმუნები არ არის ძველი თუ ახალიაღთქმისეული - ისინი ზოგადსაკაცობრიოა და ძველი აღთქმის დროებაზე მაღლა დგას. წმინდა მამები დავით წინასწარმეტყველს უწოდებენ ახალი აღთქმის კაცს ძველი აღთქმის პერიოდში. თავად პირველი ქრისტიანებიც იუდეველები იყვნენ, რომლებიც ფსალმუნებით ლოცულობდნენ და ხშირად იყენებდნენ მათ ჭეშმარიტების დასამტკიცებლად, უწინარესად კი იმისა, რომ ამქვეყნად მესია უნდა მოსულიყო.

- სწორედ დავითის ეპოქაში იქცა იერუსალიმი ებრაელთა სამეფოს სატახტო ქალაქად...

- დავითმა ჯერ იერუსალიმის მახლობლად მდებარე სიონის მთა აიღო, მერე კი იერუსალიმი, რომელიც მთლიანად ქანანელებით იყო დასახლებული. იგი მთაზე იყო გამაგრებული და საკმაოდ ძლიერი ქალაქიც გახლდათ, მაგრამ დავითმა უფლის შეწევნით შეძლო მისი გათავისუფლება. როგორც ვთქვით, მან ჯერ სიონის მთა აიღო და თვითონაც იქ დასახლდა. დავითი მეფობის ბოლომდე სიონში ცხოვრობდა, ამიტომაც იწოდება სიონი დავითის ქალაქად. მან ბეთლემიდან იქ გადააბრძანა აღთქმის კიდობანი. მეფის ბრძანებით, სიონის მთაზე ააგეს მოსეს მოძრავ კარავზე უფრო დიდი და მშვენიერი მოძრავი კარავი, რომელიც სადღესასწაულოდ გადააბრძანეს იერუსალიმში. აღთქმის კიდობანიც ამ ტაძარში დააბრძანეს. ამის შემდეგ გახდა იერუსლიმი სატახტო ქალაქი, თუმცა, როგორც ვთქვით, დავით მეფეს თვით იერუსალიმში არასოდეს უცხოვრია - სიცოცხლის ბოლომდე მისი გალავნის გარეთ, სიონის მთაზე ცხოვრობდა.

დავითმა იცოდა, რომ იერუსალიმში უნდა აშენებულიყო ღვთის ტაძარი, ღვთის საკურთხეველი და თავადვე გადაწყვიტა მისი აგება, მაგრამ უფალმა ნათან წინასწარმეტყველის პირით აუწყა, რომ ეს მის მემკვიდრეს - სოლომონს უნდა გაეკეთებინა, რადგან თვითონ ბევრის სისხლში ჰქონდა გასვრილი ხელი (დავითმა ხომ მთელი მეფობა ბრძოლაში გაატარა), მიუხედავად იმისა, რომ ეს არ იყო უსამართლოდ დაღვრილი სისხლი, გარდა ურია ხეთელისა. მეორე მხრივ, ღვთის განგებულებას თუ ჩაუკვირდებით, დავინახავთ, რომ დავით მეფეს არც ეცალა ტაძრის ასაგებად - ტაძრის მშენებლობაზე რომ გადართულიყო, მტრის წინააღმდეგ ყურადღებას მოადუნებდა და იმ ომებს ვეღარ გადაიხდიდა, რომლებიც ჰქონდა გადასახდელი. ცხადია, უფალს ისიც შეეძლო, რომ მტრები განექარვებინა და დავითის ტაძარი ააგო, მაგრამ უფალს სურდა, მტრების ძლევა ისრაელის ერის მიერ ყოფილიყო მოპოვებული ღვთის წინამძღოლობით, - თავად მოეპოვებინათ თითოეული გოჯი მიწა, რათა სცოდნოდათ გამარჯვების ფასი. ის მიწაც მეტად ეყვარებოდათ და დაიცავდნენ - საკუთარი შრომითა და ბრძოლით მოპოვებულს ადამიანი ძნელად ელევა. ისრაელი ხედავდა, რომ ღვთის შეწევნით მიეცა ისეთი უდიდესი მეფე, როგორიც დავითი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ არც ერთ ბრძოლაში არ გაუმარჯვიათ ისე, იუდეველი რომ არ მომკვდარიყო, - ყველა მორწმუნისთვის ცხადი იყო, რომ ეს ღვთის ნებითა და შეწევნით ხდებოდა.

- რატომ ინება უფალმა, რომ იერუსალიმში - იქ, სადაც შემდგომ კაცობრიობის გამოხსნა უნდა მომხდარიყო - ამ დრომდე შემორჩნილიყვნენ ქანანელები?

- მსაჯულთა ეპოქაში აღთქმულ ქვეყანაში იდგა მოძრავი ტაძარი, ეს მოწმობდა, რომ ისრაელის ერი ბოლომდე ჯერ კიდევ არ იყო დამკვიდრებული აღთქმული ქვეყნის ტერიტორიაზე. იქ ბევრი სხვა ერის წარმომადგენლებიც ცხოვრობდნენ. ამასთანავე, ღვთის განგებულებით სწორედ იერუსალიმში უნდა აგებულიყო ძველი აღთქმის ტაძარი (სოლომონის ტაძრად წოდებული), რადგან იქ იყო დაფლული ადამის თავის ქალა. იქვე იყო მიწიერი სამოთხის - ედემის ტერიტორიაც. ძველი აღთქმის კაცობრიობას იქიდან უნდა შეეწირა მსხვერპლი უფლისთვის, სადაც კაცობრიობის ცოდვით დაცემა მოხდა. შემდგომში სწორედ აქ გაიმართა უკანასკნელი სისხლიანი მსხვერპლშეწირვა, როდესაც მაცხოვარმა თავისი თავი მიიტანა მსხვერპლად - თავად იყო შეწირულიც, შემწირველიც და ისიც, ვისაც სწირავდნენ. კაცობრიობის გამოხსნაც იქ უნდა მომხდარიყო, სადაც მისი ცოდვით დაცემა მოხდა...

ქანანელებს კი ამ დრომდე იმიტომ ეპყრათ იერუსალიმი, ებრაელებმა იმიტომ ვერ მოახერხეს მათგან ამ ტერიტორიის გამოხსნა, რომ თავად ისრაელის ერი არ იყო სულიერად მზად, ბოლომდე არ იყო მინდობილი უფალს. ეუბნება კიდეც მათ უფალი: ეკლებივით დავტოვებ თქვენ შორის უცხოტომელებს, რათა ყოველთვის გახსოვდეთ, რომ ბოლომდე არ მენდობოდითო. ისრაელიანები რომ ბოლომდე მინდობოდნენ ღმერთს, მაშინ თავიდანვე სრული სისავსით დაიმკვიდრებდნენ აღთქმულ ქვეყანას, თავიდანვე გაწმენდდა უფალი იერუსალიმს და მაშინვე აიგებოდა იქ ტაძარი. როდესაც ისრაელი ნაბიჯ-ნაბიჯ მივიდა იმ მდგომარეობამდე, რომ ღვთისთვის სათნო იქმნა იქ მოძრავი ტაძრის აგება, სწორედ მაშინ აიღეს იერუსალიმიც უფლის შეწევნით და დავით მეფის წინამძღოლობით.

დავითმა თავის ძეს ტაძრის ასაგებად ყველაფერი მოუმზადა. მან ასევე უფლისგან მიიღო აღთქმა, რომ მისი ტომიდან იშვებოდა მაცხოვარი, მესია, ქრისტე - მსხნელი კაცობრიობისა.

- როგორც ვთქვით, დავით მეფე იყო ღვთის წინაშე უდიდესი პიროვნება, რომელსაც წმინდა მამებმა ძველ აღთქმაში მცხოვრები ახალი აღთქმის კაციც კი უწოდეს. მიუხედავად ესოდენ ღვთივსათნო და მართალი ცხოვრებისა, ვიცით, რომ მასაც მოუხდა მძიმე ცოდვაში ჩავარდნა...

- დავით მეფემ ბანაობისას თვალი მოჰკრა თავისი ქვეშევრდომის ცოლს - ბერსაბეს. მეფე მისი მშვენიერებით ისე მოიხიბლა, რომ განიზრახა, ცოლად შეერთო. ძველი აღთქმის სჯულის თანახმად, ქმრიანი ქალის ცოლად შერთვა იკრძალებოდა, მაგრამ დავითმა ასეთ ხერხს მიმართა: ბერსაბეს ქმარი ურია ხეთელი ომში გაიწვია, მთავარსარდალს კი ბრძანება მისწერა, წინა ხაზზე გაუშვიო. ურია ხეთელი ბრძოლაში დაიღუპა...

დავით მეფესთან სამოელ წინასწარმეტყველი მივიდა და უთხრა: "როგორც მეფემ და წინასწარმეტყველმა, ერთი საკითხი უნდა განსაჯო: კაცს ცხვრის ფარა ჰყავდა; ერთხელ სტუმარი ეწვია, მან კი ერთი ცხვარიც ვერ გაიმეტა, რომ დაეკლა და პატივი ეცა მისთვის; მეზობელს ერთადერთი ცხვარი ჰყავდა, ის წაართვა და სტუმარს დაუკლა. რას იმსახურებს ასეთი კაცი?" დავითმა მიუგო: "სიკვდილს იმსახურებს! მოიყვანე, რომ ახლავე სიკვდილით დავსაჯო". სამოელ წინაწარმეტყველმა კი უთხრა: "შენ ხარ სწორედ ის კაცი. ურიას ერთი ცოლი ჰყავდა და ისიც წაართვი და მიითვისეო".

დავითი უდიდესმა სინანულმა შეიპყრო. ამ დაცემისთვის მკაცრადაც დაისაჯა - ბერსაბესგან შობილი საყვარელი შვილი მოუკვდა. ესეც წინასწარ ეუწყა სამოელ წინასწარმეტყველისაგან.

მეფემ სწორედ ამ დროს დაწერა 50-ე ფსალმუნი, რომელშიც უდიდესი სინანულია გადმოცემული.

- რატომ დაისაჯა ამ ცოდვის გამო დავით მეფე შვილის სიკვდილით?

- ურია ხეთელის გარდაცვალების შემდეგ ბერსაბესთან ქორწინება სჯულიერი ქორწინება გახლდათ, მაგრამ ამ დრომდე მათი ურთიერთობა იყო უსჯულო ქმედება, ამიტომ ამ ურთიერთობის შედეგად მოვლენილი შვილიც ცოდვის ნაყოფი იყო. ეს სასჯელი იყო დავითზე და არა მის შვილზე. დავით მეფე მაინც მიხვდებოდა თავის ცოდვას, მაგრამ მის მიმართ აღსრულებული სასჯელით უფალმა გვაჩვენა, რომ თუკი ადამიანი ამქვეყნად არ რჩება დაუსჯელი ცოდვის გამო, მით უმეტეს არ დარჩება დაუსჯელი მარადისობაში, თუკი არ შეინანებს თავის შეცოდებებს.

თავად გარდაცვლილისთვის სიკვდილი ყოველთვის არ არის სასჯელი. გარდაცვალების შემდგომ მდგომარეობაში ადამიანი ან ცხონდება და სასუფეველს დაიმკვიდრებს, ან წარწყმდება. ვთქვათ, ადამიანმა რაიმე სცოდა და მას შემდეგ დაეღუპა შვილი. არ შეიძლება ვიფიქროთ, რომ მამის ცოდვის გამო შვილი დაისაჯა. თუ შვილი მონათლული იყო, ის ცხონდება, სასჯელი კი იქნება მშობელზე, მშობელი ისჯება შვილის გარდაცვალებით განცდილი მწუხარებით.

- საინტერესოა, რატომ მოუხდა ესოდენ მძიმე ცოდვით დაცემა ღვთის წინაშე ისეთ უდიდეს პიროვნებას, როგორიც დავით მეფე-წინასწარმეტყველი იყო...

- უფალი ბრძანებს: დავითს არ უცოდავს, გარდა ურია ხეთელის ცოლისაო. არ არსებობს ადამიანი, რომელსაც ამქვეყნად ეცხოვროს და მცირედი ცოდვით მაინც არ შეეცოდოს. ამით უფალი გვაუწყებს, რომ ისეთი უდიდესი პიროვნებაც კი, როგორიც დავითი იყო, ჩვეულებრივი ადამიანია და შეიძლება ცოდვაში ჩავარდეს, რადგან რა დიდი პიროვნებაც უნდა იყოს ადამიანი ამქვეყნად, სანამ ის ცოცხალია, ყოველთვის არსებობს შესაძლებლობა, სცოდოს. რომ არა ღვთის მფარველობა და წყალობა, ადამიანი წამითაც ვერ შეძლებდა ცოდვებისთვის თავი აერიდებინა.

დავითის დაცემა იმას არ ნიშნავდა, რომ უფალმა მოწყალება მოაკლო მას - მან სცოდა თავისი თავისუფალი ნებით. დაცემული ანგელოზი მხოლოდ ჩაგვაგონებს და გვიბიძგებს, ჩადენით კი ცოდვას ჩვენ ვჩადით და პასუხისმგებლობაც ჩვენ გვეკისრება, ჩვენ მოგვეკითხება. უფალს შეუძლია, კაცს ცოდვა არ ჩაადენინოს, მაგრამ ამ შემთხვევაში ადამიანი თავისუფალი ნების მქონე აღარ იქნება, თავისუფალი ნება კი არის მთავარი ღირსება ადამიანისა.

- ამ შეცოდების სანაცვლოდ მოვლენილი სასჯელი იყო თუ არა მოგვიანებით მეორე შვილის - აბესალომის დავით მეფის წინააღმდეგ აჯანყებაც?

- უბედურება ყოველთვის არ უნდა მივიჩნიოთ ცოდვის შედეგად. რაღაცით ყოველთვის აქვს კავშირი ჩადენილ ცოდვასთან, მაგრამ შეიძლება ეს იყოს ღვთის განგებულება, რათა შემდგომ უკეთესი მოგვეცეს. აბესალომის აჯანყების შესახებ ბიბლიაში პირდაპირ არ არის მინიშნებული, რომ ეს დავითს თავისი შეცოდების გამო დაემართა; უფალმა ეს იმის გამო დაუშვა, რომ თავად დავითის სახლი განწმენდილიყო ცოდვისაგან, იმ ადამიანებისაგან, რომლებიც დავითის საქმეებს არ იზიარებდნენ და გამზადებულიყო გზა სოლომონისთვის. ამ აჯანყებით გამოჩნდა, რომ დავითის ერთ-ერთი უსაყვარლესი ძე - აბესალომი არ იყო ღვთის მცნებათა აღმასრულებელი. მან დაარღვია თავად ათი მცნებიდან ერთ-ერთი, რომელიც მშობლების პატივისცემას და მორჩილებას გვავალდებულებს. აბესალომი არათუ არ დაემორჩილა და პატივი არ მიაგო მშობელს, საერთოდ აუჯანყდა მას, განდევნა და შეურაცხყოფა მიაყენა. ის, ვინც ფაქტობრივად უნდა ყოფილიყო ისრაელის ტახტის მემკვიდრე, მამის წინააღმდგომი და, შესაბამისად, ღვთის წინააღმდგომიც შეიქმნა. არ შეიძლებოდა, ისრაელის ერი ასეთი ადამიანის ხელში აღმოჩენილიყო. ამ გზით უფალმა დავით მეფეს აჩვენა, თუ როგორი ბოროტება ბუდობდა მის ზოგიერთ შვილში (მათშიც, ვინც აბესალომს მიემხრო). ბიბლიაში ჩანს, რომ დავითი მკაცრ გადაწყვეტილებას ვერ მიიღებდა თავისი შვილების წინააღმდეგ თავისი კაცთმოყვარეობის გამო. როდესაც დავითისა და აბესალომის ლაშქარი ერთმანეთს შეება, დავითმა თავისი მხედართმთავრები გააფრთხილა, რომ აბესალომისთვის არ ევნოთ. მიუხედავად ამისა, მხედართმთავრებმა აბესალომი მოკლეს, რადგან იცოდნენ, რა მოჰყვებოდა მის გადარჩენას. მხედართმთავრებმა აბესალომის მოკვდინებით ღვთის განგებულება აღასრულეს. დავით მეფე კი კაცთმოყვარეობისა და მამობრივი სიყვარულის გამო ცდილობდა, თავი აერიდებინა ღვთის განგებულებისთვის, მიუხედავად იმისა, რომ წინასწარმეტყველი იყო და კარგად უწყოდა, რა მოელოდა აბესალომ, მაინც ცდილობდა, შვილისთვის ეს სასჯელი აერიდებინა. აბესალომის გადარჩენა უარეს შედეგს გამოიღებდა, ამიტომ უფალმა ინება, თავისი განგებულება დავითის სარდლის ხელით აღესრულებინა.

ქრისტიანობაში არსებობს ასეთი ცნება: აბესალომის ცოდვა. წმინდა მამები გვეუბნებიან, რომ თუ დავუკვირდებით, იგი ყველა კაცშია. რას ნიშნავს აბესალომის ცოდვა? - ყველა ადამიანში არსებობს ისეთი ცოდვა, რომელსაც ადამიანი უფრთხილდება, ვერ ელევა, ცდილობს, არ გამოიტანოს მოძღვრის განსასჯელად, რაღაცნაირად შემოზღუდოს; შესაძლოა, აღსარებაში ყველა ცოდვას აღიარებდეს ამ ერთის გარდა. მაგრამ სწორედ ამგვარი ცოდვაა გამომწვევი ყველა ცოდვისა. საკმარისია, მხოლოდ ეს ცოდვა აღიაროს ადამიანმა და მოიკვეთოს იგი მოძღვრის შეწევნით, რომ ყველა დანარჩენი ცოდვა განადგურდება. მთელი აბესალომის არმია რომ გაენადგურებინა დავით მეფეს და აბესალომი გადარჩენილიყო, მის გარშემო კიდევ შეიკრიბებოდა დავითზე განაწყენებული ხალხი და ახალი აჯანყება მოხდებოდა, აბესალომის სიკვდილის შემდეგ კი მთელი არმია, რომელიც აბესალომს ემხრობოდა, დავითს დაემორჩილა.