და კვლავაც გვესმის მისი დაუსაბამო სიდიადისა და ძალაუფლების შესახებ , რაც ზოგიერთი იქ მყოფისათვის, იქ დგომის დროს ვლინდება. ბოლოს ეს თაბორის მთაზე მაშინ მოხდა, როდესაც იესო ლოცულობდა და ემზადებოდა "განსლვასა მას მისსა, რომელი ეგულებოდა აღსრულებად იერუსალეიმს" (ლუკ. 9:31); მაშინ მოციქულებმა მოსე და ელია იხილეს, სულიწმიდის უქმნელმა ნათელმა ჩრდილით დაბურა ისინი და ღრუბლით გაისმა: "ესე არს ძე ჩემი საყუარელი, ამისი ისმინეთ" (ლუკ. 9:35).

ძალიან მოკლე დროში განხორციელდა უსასრულო დიდება და შემდეგ სულით ჯოჯოხეთში ჩასვლა. ასეთია გზა ჭეშმარიტებისა: ქრისტიანი საკუთარ პიროვნებას ტანჯვისათვის ამზადებს და სანაცვლოდ, მამისგან გულმოწყალებას ღებულობს, ასეთ დიდ ლმობიერებას სხვა უფრო ადეკვატური ეპითეტი არ მოეძებნება. ამგვარია ქრისტეს სიმდიდრიდან ჩვენთვის ჭარბად ბოძებული სიცოცხლე (შეად. იოან. 10:10): ქრისტეს ცხოვრება თავად მოიცავს ჯოჯოხეთსაც და სასუფეველსაც; მასში უკიდურესი ტანჯვაც და სრული ნეტარებაც იგულისხმება. ის არის, რამაც პატარა კაცი დიდებულად, უნივერსალურად და ღმერთშემოსილად უნდა აქციოს... დასანანია, რომ "მცირედნი არიან, რომელნი ჰპოებენ მას" (მათ. 7:14).

მამის საჩუქარი გაცილებით აღემატება ყველაფერ იმას, რისი გაღებაც შეგვიძლია. როდესაც მამისგან უანგარიშო სიკეთე გადმოდის ადამიანზე, მაშინ ადამიანში ისეთმა ძალამ შეიძლება მოიკალათოს, რასაც ამპარტავნული პაროქსიზმი ეწოდება. როგორ შეიძლება ავხსნათ ესოდენ დიდი დაცემა? ამ შემთხვევაშიც უდაბნოში ქრისტეს ცდუნების მცდელობის მაგალითი დაგვეხმარება. ჩვენ კი მისი ამ სიტყვების შინაარსს ჩავწვდეთ: "ხოლო შენ, კაპერნაუმ, ნუ ცადმდე აჰმაღლდები, არამედ ჯოჯოხეთადმდე შთაჰხდე" (მათ. 11:23).

ჩვენი ქრისტიანული ცხოვრების სახის უფრო ნათლად გამოსახატავად, წმინდა მამების მსგავსად, ანალოგიის მეთოდს მივმართავთ. როდესაც შევცქერით საუკუნოვან ხეს, რომელიც წვეროთი ზეცას ეხება, ვხვდებით, რომ ფესვების სიმრავლე, რომლითაც მას მიწა ჩაუბღუჯავს, მისსავე მასას შეეფერება. თუ ნიადაგში ფესვები შესაბამისად არ განლაგდა, ისინი ხეს ვერც გამოკვებავენ, ვერც მცირე ქარს ვერ შეეწინააღმდებიან და ხე წაიქცევა. ასევე ხდება ადამიანის სულიერ ცხოვრებაში. თუ გესმის ქრისტეში შენი მოწოდების სიდიადე, ანუ გაიგე ჩვენი შვილად მიღებისა და მარადიული ღვთაებრივი სათათბიროსათვის განმზადების მნიშვნელობა, თუ შესძელი და შეიმეცნე, რომ ეს მოხდა "უპირატეს ჟამთა მათ საუკუნეთა" (2 ტიმ. 1:9), ამპარტავნებით (უფესვებოდ) არ ავმაღლდებით და დიად მოწოდებას მოკრძალებით ვეზიარებით. იმისათვის, რომ ჭეშმარიტი ქრისტიანული ბრძოლიდან გამარჯვებული გამოვიდეთ, ყოველი ჩვენგანისათვის ქვემოთ, ჯოჯოხეთური სიბნელისაკენ მოძრაობაც აუცილებელია. მუდმივად უნდა გვახსოვდეს, რომ საწყისშივე არარაობანი ვართ და ბრძოლა ჩვენს მუდმივ თვითგაკიცხვაში უნდა ვლინდებოდეს. და რაც უფრო შორს მიდის ადამიანი თვითგვემაში, მით უფრო მეტად უახლოვდება მისი სიმაღლე უფალს. დაწერილია: "გეტყუი თქუენ... რამეთუ ყოველმან რომელმან აღიმაღლოს თავი თუისი, იგი დამდაბლდეს; და რომელმან დაიმდაბლოს თავი თუისი, იგი ამაღლდეს" (ლუკ. 18:14).

ძალიან ბევრია, ვისაც თავისი გამოცდილებით ლოცვის კეთილი ნაყოფი არ უგემია და არ იცის, რომ სწორედ ლოცვა აძლევს ადამიანს აღუწერელად დიადი სამყაროს ხილვის უნარს: ჯოჯოხეთის პირქუში სიღრმეებიც ამ სამყაროშია და რწმენის გარეშე აღდგომის გასხივოსნებული ზეციური სფეროები და ყოველგვარი ტანჯვა სისულელეა: ყველაფერი რწმენის გარეშე აზრს კარგავს; ასეთ უგუნურებას შეუძლია ჭირვეული სული დააშოშმინოს, მაგრამ ადამიანი სულის სიღრმეში მოკალათებული ამპარტავნებისგან ვერ განიკურნება; ის გაიმდიდრებს ცხოვრებისეულ გამოცდილებას, მაგრამ უკვდავების გრძნობას რწმენით აღვსილი ლოცვის გარეშე ვერ გააღვივებს; სხეულსაც, გულსაც და გონებასაც ურწმუნოება ნელ-ნელა ისე გაანადგურებს, რომ ადამიანის სულს ღმერთს არ გააკარებს. ყველაფერი მხოლოდ მაშინ იცვლება, როდესაც სამშვინველი უმაღლესი ნათლით შეიმოსება: რინდს მიეცემა ყოველგვარი მიწიერი საცდური და სული მარადიულობის შესამეცნებლად გაიმართება. ამ კურთხევით შემკობილი მლოცველისათვის ყოველგვარი მიწიერი მდგომარეობა (სოციალური, მატერიალური და სამეცნიეროც კი) "დროებით შესამკობლად" აღიქმება და ადამიანი მიწიერი მიღწევებისთვის აღარ ზრუნავს. და თუ ის შეძლებს დარჩეს თავის თავმდაბლობაში, უფრო მეტს ნახავს და მეტ არაამქვეყნიურ საიდუმლოს ეზიარება.

ქრისტეში ლოცვით მყოფს შინაგანად, სულსა და გონში, უტყუარი ცოდნა ეძლევა იმის შესახებ, რომ ის მარადიულ, ღმერთკაცურ ყოფიერებაში ხელშეუვალი განძის მფლობელი ხდება. ამიტომ ყოველი კეთილი საქმე, ვის მიერაც არ უნდა იყოს გაკეთებული, მისთვის საერთო გადარჩენის საქმედ აღიქმება და ეს მას ახარებს (შეად. ლუკ. 15: 31-32). მოძმის დიდება მისი დიდებაა. დიდი სიკეთეა ხედავდე ღვთის მადლით გასხივოსნებულ სახეებს; და რაც მეტია მათი ნათელი, მით ბრწყინვალეა სანახაობა. მომავლის სამეფო წმინდანისათვის სიყვარულის სიმხურვალითაა გაჯერებული და ამ სამეფოთი ტკბობის საშუალებას უფალი მას წინასწარ, აქვე, ამქვეყნად აძლევს. ღვთაებრივი სიყვარული ჯოჯოხეთსაც მოიცავს. და ჩვენ ახლა ვიცით, რომ ამქვეყნიურ ცხოვრებაში ჯოჯოხეთში ჩვენი ჩასვლა - სრულყოფისაკენ მიმართული მართალი გზაა.

ჯოჯოხეთის განადგურება ორ ძირითად მხარეს მოიცავს: პირველი - ეს არის საკუთარ თავში წყვდიადის ძლევა, ხოლო მეორე - იმ ღვთაებრივი თავისებურების მოხვეჭა, რომელსაც ყველა ქმნილებისადმი გულითადი სიყვარული შეიძლება ვუწოდოთ. ამ სიყვარულით არის აღვსილი მთელი შესაქმე, მთელი სამყარო. ეს სიყვარული ტყვეობიდან გამოხსნილ სულებს სულიწმიდით გადაეცემათ. მარადიულობას "დრო და ხანი" არ გააჩნია, ყოველგვარ საუკუნეობრივ ხანგრძლივობას ის თავის თავში მოიცავს, მარადიულობაში სრულად სუფევს ქმნილი სამყაროცა და ზესივრცობრივი სივრცობრიობაც.

ჩვენი მიწიერი გამოცდილება ვერ წვდება აბსოლუტურ სისრულეს. მაგრამ ამით მისი უეჭველობა არ მცირდება. მოციქული პავლე ამ წმინდა მოვლენის შესახებ ბრძანებს: "სიყუარული არასადა დავარდების, გინა თუ წანაწარმეტყუელებანი განქარდენ, ანუ თუ ენანი და-ვე-სცხრენ, გინა თუ მეცნიერებანი განქარდენ. რამეთუ მცირედ-რაიმე ვიცით და მცირედ-რაიმე ვწინაწარმეტყუელებთ. ხოლო რაჟამს მოიწიოს სრული იგი, მაშინ მცირედიცა იგი განქარდეს-ვე. ოდეს-იგი ვიყავ ყრმა, ვიტყოდე ვითარცა ყრმაი, შერაცხილ ვიყავ, ვითარცა ყრმაი; ხოლო ოდეს ვიქმენ მამაკაც, დაუტევე სიყრმისაი იგი. რამეთუ ვხედავთ აწ, ვითარცა სარკითა და სახითა, ხოლო მაშინ პირსა პირისპირ. აწ ვიცი მცირედ, ხოლო მერმე ვიცნა, ვითარცა შევემეცნე. ხოლო აწ ესერა ჰგიეს სარწმუნოებაი, სასოებაი და სიყუარული, სამი ესე; ხოლო უფროის ამათსა სიყუარული არს" (1 კორ. 13:8-13).

თუ იცი გზა, ჯოჯოხეთშიც დაცული ხარ, მაგრამ ეს არ არის იმის საბაბი, რომ ტანჯვა "მოჩვენებად" გვეჩვენებოდეს: დიდი ვაი-ვაგლახით გვიხდება ვნებების წყვდიადის გავლა, რაც დაცემული ადამის ყოველი შთამომავალისთვის არის დამახასიათებელი; მაგრამ ჯოჯოხეთის ტყვეები მაინც არ ვხდებით, დაწერილია: "გონით ჯოჯოხეთში იდექი და სასოწარკვეთას არ მიეცე". ჩვენ ამ წყვდიადმა მეტისმეტად არ უნდა შეგვაშინოს, რადგან დაცემის შემდეგ, მის გარეშე, შეცნობადობა სრულყოფილად ვერ იმოქმედებს.

ამა თუ იმ სამეცნიერო დარგში, როგორი წარმატებულიც არ უნდა იყოს ადამიანი, არასოდეს უნდა დაივიწყოს თავისი მეცნიერების "ელემენტარული", ანუ ძირითადი დებულებები; ჩვენც ასევე ვართ, სანამ ამ სხეულში სრულად ვეყრდნობით მეთოდს, რომელიც მამებისა და ჩვენში მოქმედი ღვთაებრივი სულის საშუალებით შეგვისწავლია: ჩვენში არსებული ცოდვის კანონის მოქმედ ნარჩენებს რისხვითა და სიძულვილით ვეტყვით, რომ უძირო სიბნელის ცეცხლში დაინთქან; რადგან არ არსებობს სხვა სახის ცეცხლი, რომელიც ჩვენი ვნებების მოქმედებას ჩააქრობდა. და რა? ის, რომ, როდესაც მწუხარებით აღვსილი ლოცვა ჩვენში ვარვარებს და ჩვენი გულიც დაუძლურებულია, მაშინ სრულიად მოულოდნელად მამშვიდებელი ზეციური გამოგვიჩნდება. როდესაც ჩვენი ხრწნადობის შეგრძნების გამო ჩვენ სულს უიმედობა დაეუფლება, სწორედ მაშინ, მოულოდნელად, ჩვენზე გადმოვა ციური ძალა და უხრწნელებით შევიმოსებით. მოციქული პავლე ასე აღწერს ამ მოვლენას: "ხოლო რა ჟამს განხრწნადმან ამან შეიმოსოს უხრწნელება და მოკუდავმან ამან შეიმოსოს უკუდავებაი, მაშინ აღესრულოს სიტყუაი იგი წერილისაი: დაინთქა სიკუდილი ძლევითა" (1 კორ. 15:54). როდესაც ჩვენ სულს ღრმა უკუნის შიშის ზარი დაეცემა, უმშვენიერესი ნათელი ამ სიბნელეს ნათელ დღედ აქცევს, ზე აგვიტაცებს და მამას მიგგვრის როგორც უძღებ შვილს.

რით შეიძლება ეს კონტრასტი აიხსნას? რატომ ხდება, რომ ღვთის წინაშე ჩვენი მკაცრი თვითგვემა გვამართლებს? იქნებ იმიტომ, რომ ცოდვით შეპყრობილთათვის ყოვლისაღმკვეთი ძალა სწორედ ასეთი ყოფითი სიმართლეა? და მართლაც, მსოფლიო ტრაგედიის საწყისებს მხოლოდ ასეთი აღმსარებლობა შეიძლება ჩასწვდეს (შდრ დაბ. თავი 3), ჩვენში მხოლოდ მას შეუძლია გახსნას "სივრცე" ჭეშმარიტების სულისთვის, ჩვენს პირად სულში სულიწმიდის შემოსვლისათვის. ამ მადლს შევყავართ განახლებულ, ნათლით შემოსილ სასუფეველში.

ჰოი, სიღრმე სიმდიდრისა და სიბრძნისა და მეცნიერებისა ღმრთისაი! ვითარ გამოუძიებელ არიან განკითხვანი მისნი და გამოუკულეველ არიან გზანი მისნი!" (რომ. 11:33) თავად ადამიანს არ ძალუძს გზის მოძიება, მაგრამ სული, რომელიც ღვთისგან გვეძლევა, გზას თავისი გამოცხადებით გვინათებს და გამოხსნამდეც მასვე მივყავართ.

"ხოლო რაჟამს მოვიდეს ნუგეშინის-მცემელი იგი, რომელი მე მოვავლინო თქუენდა მამისა ჩემისა მიერ, სული ჭეშმარიტებისაი, რომელი მამისაგან გამოვალს, მან წამოს ჩემთუის... იტყოდის და მომავალი იგი გითხრას თქუენ" (იოან. 15:26; 16:13).

როდესაც მაცოცხლებელი აღსარების ცეცხლიდან ახალი ცხოვრებისათვის გამოდიხარ და მომქანცველი ტვირთი აღარ გამძიმებს, შეუძლებელია, ღვთის სადიდებელი ჰიმნი არ აღავლინო. ვინ და როგორ შეძლებს აღწეროს ამ ცეცხლში დგომის პროცესი? როგორ და ვის შეიძლება შესთავაზო ამგვარი გამოცდილება? სრულიად ბუნებრივია, უსურვო ყოველ ადამიანს ღვთაებრივ ყოფიერებამდე ამაღლება; მაგრამ ვის შეუძლია იყოს უკიდურეს სასოწარკვეთაში და ამავე დროს ჯოჯოხეთურ ტანჯვას უძლებდეს? პირადად მე, დედამიწის ისტორიის უსაშინლეს პერიოდში ცხოვრებისათვის მსჯავრდებულს, ჩემი გამოცდილებიდან გამომდინარე, შემიძლია ვთქვა, რომ ჩემი აზრები მარწმუნებს: ძალიან ბევრი ჩემი თანამედროვესათვის სხვა გზა უბრალოდ არ არსებობს.