"ნეტარ იყვნენ მგლოვარენი გულითა, რამეთუ იგინი ნუგეშინის-ცემულ იქმნენ" (მათ. 4:5). აი, ჩემს გულს ბრძოლაში ვხედავ, მაგრამ როგორ მოვუთხრო თანამოძმეებს იმ წმინდა მგლოვიარების შესახებ, რომელსაც განვიცდი? ჩემთვის წინასწარ არის ცნობილი, რომ ისინი ზრდასრული ადამიანისგან ყოველგვარ ტირილს და გლოვას სამარცხვინოდ მიიჩნევენ. მართლაც, სასირცხვოა ტირილი, მაგრამ ეს მხოლოდ მაშინ, როდესაც საქმე გარდამავალ საკითხებს: კარიერას, ქონებას, პრივილეგიებს, სოციალურ მდგომარეობას, ჯანმრთელობას და სხვა ამგვარ საკითხებს შეეხება. მაგრამ მგლოვიარება, რომლის შესახებაც უნდა გესაუბროთ, ღმერთთან ჩვენს ურთიერთობას ეხება: ამ მგლოვიარებაში ყოფიერების სხვა სიბრტყე იგულისხმება. ასეთი მგლოვიარება და ტირილი ჩვენში მხოლოდ მაშინ აღიძვრება, როდესაც ღმერთის სრულიად წმინდა სული შეგვეხება. წარმოიდგინეთ: უფალი გვეწვია... გული უხრწნელი სიყვარულით აღგვივსო, ხოლო გონებას ახლებურად ხედვის ნიჭი მიანიჭა... მან ჩვენი სული ყოფიერების უქმნელ სივრცეებში აიტაცა. ყველა ვნებულისა და გაჭირვებულის გამო ჩვენს ფაქიზ არსებას გეთსიმანიის ლოცვის თანამგრძნობელი ცეცხლი მოედო და ეს უკანასკნელი მთლიანად მოიცვა მობრძანებული სიყვარულის ძალაუფლებამ. ასეთი იყო მოციქულებისა და იმ ჩვენი წმინდა მამების მგლოვიარება, რომლებმაც კურთხევა თავად უფლისგან მიიღეს. ეს ჭეშმარიტი ცეცხლი, რომელიც ჩვენს გულებს მოედო, დედამიწაზე თავად ქრისტეს მიერ იქნა გაჩაღებული (შეად. "ურვილი უფრო გულმხურვალედ ლოცულობდა და მისი ოფლი სისხლის წვეთებად ეპკურებოდა მიწას" (ლკ. 22:44; 12:49).

ძალიან იშვიათია შემთხვევა, როდესაც ღმერთისგან გამომავალი ნათელი ძალა ჩვენზე ასეთ ნაკადად გადმოიფრქვევა: არსებულ მდგომარეობაში მყოფი ჩვენი ბუნებისათვის გაუსაძლისია ამგვარ ცეცხლთან შეხება. მიუხედავად ამისა, როგორც წესი, ჩვენი აღდგენა უქმნელი ნათლის გამოცხადებით იწყება და სწორედ ამ საშუალებით ჩვენთვის თვალსაჩინო ხდება ღმერთთან განშორების საიდუმლო. ასეთ შემთხვევაში, ღმერთისგან ჩვენი განდგომის გამო, გულს მწუხარე სიყვარულის გრძნობა ეუფლება და აღძრულ საკუთარ გრძნობებს გლოვის გარდა სხვა არანაირი გამოსავალი აღარ რჩება.

მხოლოდ გულუბრყვილობის გამო შეიძლება მიიჩნიო, რომ შეიძლება ქრისტეს გზას უცრემლოდ გაჰყვეს ადამიანი. აიღე მშრალი კაკალი, დადე მძიმე პრესის ქვეშ და დაინახავ, როგორ გამოჟონავს სითხე. როდესაც უფლის სიტყვის უხილავი ცეცხლი ჩვენს გულს ყოველი მხრიდან მოედება, მაშინაც თავის უტყვ ეგოიზმში, და რაც უარესია, თავის გაამპარტავნებულ სპაზმებში მოქცეულ ჩვენს გაქვავებულ გულში რაღაცა მსგავსი ხდება. მაგრამ ეს არის ჭეშმარიტად ისეთი ცეცხლი, რომელსაც ყველაზე მაგარი მეტალისა და ქვის გალღობაც კი ძალუძს "მოვედი, რათა ცეცხლი მოვდო ამ ქვეყანას და სხვა რა მსურს, გარდა იმისა, რომ ახლავ იფეთქოს!" (ლუკ. 12:49; 22:44).

ვისაც სიცოცხლის მანძილზე ამ ცეცხლის მოახლოება არ შეუგრძნია, ვერ გაიგებს, რის შესახებ მიმდინარეობს აქ საუბარი. სახარებაში გადმოცემული ქადაგების პირველ სიტყვებში ვკითხულობთ: "მოინანიეთ, ვინაიდან მოახლოვდა ცათა სასუფეველი" (მათ. 4:17) და აქ აშკარად ჩანს ჩვენი ცხოვრების რადიკალურად შეცვლისაკენ მოწოდება. ამ ცვლილების განხორციელება მხოლოდ იმ შემთხვევაშია შესაძლებელი, თუ ზეციური ნათლის ცეცხლს, რომელმაც ჩვენი გული უნდა დაარბილოს, უშუალოდ ჩვენს ცეცხლოვან სურვილს შევაგებებთ, და შემდეგ ეს ლბილი გული ღვთიური საგნით გაიჭედება.

სულიერი მგლოვიარება თავისი ბუნებით განსხვავდება მშვინვიერი ტირილისაგან. ის, რაც სულიერია, ღმერთზე უწყვეტ ფიქრთან და მასთან განშორების გამო მტკივნეულ გლოვასთან არის დაკავშირებული. მაშინ, როდესაც სულიერი გლოვა ადამიანს მომაკვდინებელი ვნებებისაგან ასუფთავებს და ცხოველმყოფელს ხდის, მგზნებარე მშვინვიერი ტირილი ახშობს და ანადგურებს სხეულს. სულიერ გლოვაში ცრემლის ფრქვევით ჩვენი გონი გრძნობადი წარმოდგენებისგან იწმინდება, ამ გზით ჩვენს სამშვინველში სულიერი გამბედაობა ძლიერდება და ადამიანი ყოველგვარ განგაშზე, შფოთსა და შიშზე მაღლამდგომი ხდება. რაც ღრმაა ჩვენი აღმსარებლური გლოვა, მით უფრო საფუძვლიანად ვთავისუფლდებით მოჩვენებით ბუნებრივი სურვილებისა და ისეთი გამანადგურებელი გრძნობებისაგან, როგორიც არის ამპარტავნება და მრისხანება.

მგლოვიარების გარეშე ჩვენი ფერისცვალებაც შეუძლებელია და ვინც ასე არ ფიქრობს, ის ვერ გრძნობს, რა მომაკვდინებელი ძალაუფლება აქვს ცოდვას ჩვენზე. პირველადი მწარე აღსარების შემდეგ გლოვაში ღვთის სიყვარულით გამოწვეული ცრემლი ჩნდება. ეს კი უკვე ნიშანია, რომ ჩვენი ლოცვა შესმენილია და მისი მოქმედებით უკვე ახალ უხრწნელ ცხოვრებაში გადავინაცვლებთ.

სულიერი გლოვა ზეციური მოვლენაა. ვცდილობ და არ შემიძლია გავიხსენო - მიტირია თუ არა სრულწლოვან ასაკში? ნიშანდობლივია, რომ ეპოქა რომელშიც ვცხოვრობდი მძიმე მოვლენების ფონზე მიმდინარეობდა. მე მრავალჯერ ვმდგარვარ არათუ მძიმე, არამედ სასიკვდილო განსაცდელის წინაშეც. როდესაც ჭეშმარიტი ნათელი გამომეცხადა და ჩემი ცოდვიანობის სიმძიმე შევიგრძენი, მაშინ დავიწყე უნებლიეთ გლოვა-გოდება: ეს შეგრძნება ჩემზე ძლიერი იყო, დამეუფლა უიმედობა და არ შემეძლო ამ შეგრძნების შეჩერება. თავიდან ჩემს დაცემულობას დავტიროდი. მოგვიანებით ვგოდებდი იმ ადამიანების გამო, რომლებმაც არ იცოდნენ ღმერთი და თანაგრძნობით შეპყრობილი ვხედავდი უღმერთობით გამოწვეულ მათ სავალალო მდგომარეობას. ათონის მთაზე, მით უმეტეს (მეორე) ომის დროს უდაბნოში, მთელი მსოფლიოს გამო გულამოსკვნილი ტირილი მეუფლებოდა.

დიდი ხნის მანძილზე ჩემს გონებაში მუდმივად მეორდებოდა სიტყვები: "საშინელებაა ცოცხალი ღმრთის ხელში ჩავარდნა!" (ებრ. 10:31) და მძიმე რამ არის უღმერთოდ დარჩენა. ღვთის სიყვარულის გარეშე ყველაფერი უაზრობაა: სამშვინველი გრძნობს ბნელეთში კვდომას (შეად. "კაცთა და ანგელოზთა ენებზეც რომ ვმეტყველებდე, სიყვარული თუ არა მაქვს, მხოლოდ რვალი ვარ მოჟღრიალე, მხოლოდ წკრიალა წინწილი. წინასწარმეტყველების მადლიც რომ მქონდეს, ვიცოდე ყველა საიდუმლო და მქონდეს მთელი რწმენა ისე, რომ მთების დაძვრაც შემეძლოს, სიყვარული თუ არა მაქვს, არარა ვარ. მთელი ჩემი ქონება რომ გავიღო გლახაკთათვის და დასაწვავად მივცე ჩემი სხეული, სიყვარული თუ არა მაქვს, არას მარგია" (1 კორ. 13:1-3).). ამ გრძნობით გამოწვეული შიში და სიბნელე იმით ძლიერდება, რომ ის არა მხოლოდ ჩემ გარშემო, თავად ჩემშიცაა. როდესაც უქმნელი ნათელი ჩემი შინაგანი ჯოჯოხეთისგან მათავისუფლებს, ჩემგან ყოველი ვნება გამოდის, და მე მესმის, რომ ჩემს ყოვლისმპყრობელ უფალს შეუძლია მის ხატად - ყოველგვარი გარე ძალაუფლებებისა და ბოროტებისგან შეუვალ თავისუფალ მეუფედ - მეც მქნას.

გლოვის ხასიათის ცვლილება ჩემი შინაგანი მდგომარეობის შეცვლას უკავშირდება. დროდადრო გულიცა და გონებაც საოცარ სიმშვიდეს განიცდის და სიყვარულის შეგრძნების გამო ცრემლიც "ტკბება". მაგრამ, როდესაც ღვთაებრივი სული გამეყრება და უკვდავების სუნთქვას ვეღარ შევიგრძნობ, მაშინ ერთგვარი სევდა და შიში მეუფლება. ამ დროს ლოცვა გულის გადამლევ სასოწარკვეთილებას ემსგავსებოდა, და იყო შემთხვევები, რომ საათობით მიწაზე გულდაღმა ვეგდე. ქანცგამოცლილი მკვრივ საწოლზე გადავდიოდი; ვიწექი და ცრემლი არ მიწყდებოდა, გონება სდუმდა და ჩემი აზრი სასოწარკვეთაში იკარგებოდა.

საერთოდ, ეს ამბები უბრალო სიტყვებით მსურდა გადმომეცა, მაგრამ ასეთ შემთხვევაში, ამ "მოვლენების" ადამიანზე აღმატებულ, ღვთივ ბოძებულ ძალოვანებას, მკითხველი ვერ შეიგრძნობდა.

"ღმერთი სულია და მისი თაყვანისმცემელნიც სულითა და ჭეშმარიტებით უნდა სცემდნენ თაყვანს" (იოან. 4:24). მაცხოვრის სიტყვები "სულითა და ჭეშმარიტებითა" დასაშვებია ორი თვალსაზრისით გვესმოდეს: "ხოლო როდესაც მოვა ნუგეშისმცემელი, რომელსაც მოგივლენთ მამის მიერ, ჭეშმარიტების სული, რომელიც გამოდის მამისაგან, ის იმოწმებს ჩემთვის" (იოან. 15:26), და სულითა და ჭეშმარიტებით, რომელიც მონანიე ადამიანისათვის არის დამახასიათებელი - "თუ ვამბობთ, რომ არა გვაქვს ცოდვა, თავს ვიტყუებთ და ჭეშმარიტება არ არის ჩვენში. თუ ვაღიარებთ ჩვენს ცოდვებს, მაშინ ის, სანდო და მართალი, მოგვიტევებს ცოდვებს და გაგვწმენდს ყოველგვარი უსამართლობისაგან. თუ ვიტყვით, რომ არ შეგვიცოდავს, ცრუდ ვსახავთ მას და მისი სიტყვა არ არის ჩვენში" (1 იოან. 1:8-10). სულიწმიდა გადმოდის ადამიანზე და პიროვნება, როგორც ღვთის ხატი, ღვთაებრივი ჭეშმარიტების გავლენით თავად ხდება ჭეშმარიტი.

ღმერთთან, რომელიც სიყვარულია, ჩვენი ერთად ყოფნა გულისხმობს ორის - ადამიანისა და ღმერთის - ნების ურთიერთშერწყმას. შეერთება სიყვარულის სისავსეში ხორციელდება. ღმერთი - პიროვნული სული და ადამიანი - პიროვნება (პერსონა) მარადიულ ღვთაებრივ ცხოვრებაში ერთიანდებიან და ამ გზით ჩვენ ღმერთს შევიმეცნებთ.

ქრისტიანული შთაგონების საბოლოო მიზანი ასეთი სიყვარულის მიღწევაა. მიზნის მიღწევას წინ ხანგრძლივი და რთული გზა უდევს. ამ გზაზე ღმერთის დიდებული ძალების თანადგომის გაგება ადამიანის შესაძლებლობებს აღემატება და გარკვეულ მომენტებში, როდესაც პიროვნული სული მძიმე სინანულშია, მას ამ შეგრძნების ნიჭი თავად უფლისგან ღვთაებრივი ნათელის სახით ეძლევა. თუმცა, აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ პირველი ღვთაებრივი წვევა არ ნიშნავს ღვთის მარადიულ თანადგომას. ეს ჯერ კიდევ ისეთი "დაუმსახურებელი სიმდიდრეა", რომელიც ადამიანმა თავისი ახალი ცოდვების გამო, შეიძლება კვლავაც დაკარგოს. ასეთი მადლის და ყველაფერი იმ სიკეთის შენარჩუნება, რაც ღვთის წყალობით მოგვეცა, მხოლოდ მრავალწლიანი გოდებით არის შესაძლებელი (შეად. "ამიტომაც გეუბნებით, შეიძინეთ მეგობრები უსამართლო სიმდიდრით, რათა, როდესაც გაღარიბდებით, მიგიღონ საუკუნო სამყოფელში. მცირედში სანდო დიდშიც სანდოა. და მცირედში უნდო დიდშიც უნდოა. თუ ამ ცრუ და უსამართლთ სიმდიდრეში უნდონი იყავით, ჭეშმარიტს ვინ განდობთ თქვენ? ანდა თუ სხვისაში უნდონი იყავით, თქვენსას ვინ მოგცემთ?" (ლუკ. 16:9-12)). ვინც სხვაგვარად ფიქრობს, მას ჩვენი მამები არ დაეთანხმებოდნენ. ჩვენ კი ვცდილობთ, მათ მიერ გაკვალულ გზას გავყვეთ და მათ მიერ მემკვიდრეობით გადმოცემული ცხოვრებით ვიცხოვროთ.

ღვთაებრივი გზა ასეთია: ის წრფელად მონანიეს წარუდგება და მის სიყვარულს ადამიანი უქმნელ ნათელში დროის შეგრძნების გარეშე იღებს. ჩვენ კვლავაც ვიმეორებთ სიტყვას - სიყვარული, მაგრამ ონტოლოგიურად მასში უკლებლივ სიყვარულს, უსასრულო სიდიადეს და უზომო თავმდაბლობას, ყოვლისმპყრობელ მშვენიერებას და ზეამქვეყნიურ სიმშვიდეს ვგულისხმობთ. ღმერთის სტუმრობა ადამიანს თავისი ღმერთის მოზიარედ - ენითგამოუთქმელ მიწიერ სიტყვად აქცევს. ჩვენ ერთი სურვილი გვამოძრავებს: შემეცნებული ღვთაებრივი სიყვარული ისე გავითავისოთ, რომ ის ჩვენს განუყრელ და მარადიულ ბუნებად გადაიქცეს.