თელავის დასავლეთით, 7-8 კმ-ზე, მდებარეობს იყალთოს მონასტერი, რომელიც დაარსდა VI საუკუნის მეორე ნახევარში, ერთ-ერთი ასურელი "მამათაგანის" - წმიდა ზენონის მიერ.

ღმერთმა ანგელოზთა მეშვიდე დასს ("მთავრობანი და ხელმწიფებანი") მიაბარა მთავრობა ბუნების სტიქიებზე: წყალზე, ცეცხლზე, ქარზე, ცხოველებზე, მცენარეებსა და საერთოდ ყველა ხილულ საგანზე.

ხულოსკენ მიმავალი აჭარის წყლისკენ ჩაუხვევ თუ არა, შუა საუკუნეების ერთ ხიდს მიადგები, რომელსაც აქაურები "თამარის ხიდს" უწოდებენ.

"სამშობლო - ჩვენი ფრთების გაშლა
და ჩვენი ტვირთი,
ჩვენი ტკივილი, ჩვენი ტანჯვა,
ჩვენი ოცნება,
სამშობლო - ჩვენი შუბლის დაღი

დილაა, წვიმს... მაღალი, თხლად ჩაცმული კაცი აჩქარებული მიუყვება ქუჩას, თვალებზე ჩამოფხატული თექის ქუდიდან წურწურით ჩამომავალი წვიმის წვეთები გულმკერდს უსველებს. მის წინ ხან ერთი მანქანა ჩერდება, ხანაც - მეორე:

"საქართველოში შეგნება "ჯიშისა" - ღრმა და ნამდვილი - ძვალსა და რბილში ჰონდათ გამჯდარი, რის მოწმობასაც გვაძლევს ჩვენი გენიალური ენა. ვაგინებთ ვინმეს - ვეტყვით: "შე უჯიშო!.."

ლავრა უძველესი და უმნიშვნელოვანესი მონასტერია პალესტინაში, იერუსალიმის სამხრეთ-აღმოსავლეთით, დაახლოებით 13-15 კმ-ზე. სავანე დაარსა ცნობილმა საეკლესიო მოღვაწემ ღირსმა საბა განწმედილმა (439-532)

ჩრდილო-აღმოსავლეთით ბეთლემიდან და სამხრეთ-აღმოსავლეთით იერუსალიმიდან, სამის საათის მანძილზედ ამ ქალაქებიდან, დასავლეთის კიდეზედ ცეცხლის მდინარისა, სალსა და ღადა-ღუდა კლდეებ შორის, გახურვებულის ცის ქვეშ იუდეანთა უდაბნოისა, არის გადმოკიდებულ, მსგავსად მოურევნელის გოლიათისა, თოთხმეტ საუკუნიანი ბურჯი მართლმადიდებლობისა პალესტინაში - ლავრა წმიდა საბასი,

ალბათ გახსოვთ იმ ავაზაკის დიდი სინანულის ამბავი, რომელმაც მცირე ხანს ცრემლთა დენით ღვთის სასუფეველი მოიპოვა. ეს სინანული კი მას მოჰგვარა ბიზანტიის მეფის ბარათმა, რომელზეც მხოლოდ ორი სიტყვა ეწერა: