როცა კაცს პირად სიამეზე უარი არ უთქვამს, საკუთარი ნება არ უარუყვია, იტანჯება, გზაზე მუდმივად წინააღმდეგობა ხვდება. ხან ერთია მის წინაშე დამნაშავე, ხან მეორე სტკენს გულს, ხანაც მესამე აწყენინებს, ხან კი მეოთხე ჩაგრავს. ამიტომაც ის მუდმივად იტანჯება. როცა მონაზონი საკუთარ ნებაზე ამბობს უარს და ღვთის ნებას აღასრულებს - ამით ის ბერდიდს ემორჩილება - მაშინ ის ბედნიერად ცხოვრობს. ის ემსგავსება პატარა ბავშვს, სულიერი ჩვილი ხდება, არავის მიმართ წყენა არა აქვს, არაფერს ზრუნავს თავის ცხონებაზე, დიდ სიმსუბუქეს გრძნობს და ძალზე ბედნიერია. მას სძინავს და იღვიძებს, როგორც პატარა ბავშვი. ბავშვი, რა თქმა უნდა, ბავშვური გონების გამო იქცევა, ჩვენს შემთხვევაში კი მონაზონი ყრმასავით იქცევა ბოროტების მიმართ (შეადრ. 1 კორ. 14,20).

ეს ჩვენ საქმით შევიტყვეთ. როცა ბერდიდთან ვცხოვრობდით, ნამდვილად ყრმები ვიყავით. სავსებით ბედნიერი გახლდით. პირველი პერიოდის მერე, შევდგომოდი თუ არა მონაზვნის გზას, მთელი ჩემი დარჩენილი ცხოვრება დღესასწაული იყო. ჩვენ, რა თქმა უნდა, ხორციელი სამუშაო გვქონდა, მაგრამ მაინც ბედნიერები ვიყავით, სულში სიხარული და სიმშვიდე მედგა. არც სიკვდილი მაშფოთებდა, არც ღვთის სამსჯავრო. იმგვარად ვგრძნობდი ამ ცხოვრებას, რომ ღმერთს ვევედრებოდი, რომ თუ შესაძლებელი იქნებოდა, ახლა გავსულიყავი ამ ცხოვრებიდან. ვთხოვდი, რომ მას ახლა წავეყვანე, ვიდრე მორჩილებაში ვიმყოფებოდი, ვიდრე თავს ამგვარად ვგრძნობდი. ვინაიდან ვიცოდი, როცა მომავალში ბერდიდი განვიდოდა ამქვეყნიდან, დაიწყებოდა საზრუნავი, უნდა მეცხოვრა საკუთარი ნებით, საკუთარი წარმოდგენებით, საკუთარი პასუხისმგებლობით, საკუთარი ფიქრებით, არავინ იქნებოდა, ვისთვისაც ყური უნდა მეგდო და ყელაფერზე თვითონ უნდა მეგო პასუხი. ახლა, როცა ყველაფერს ბერდიდის კურთხევით ვასრულებ, მე რა მომეთხოვება? ყველაფერი ეს უეჭველ ცხონებას ნიშნავს. ეს ყველაფერი იმიტომ ხდება, რომ კაცმა საკუთარ ნებაზე უარი თქვა და ახლა ღვთის ნება - ეს მისი ნებაცაა: ის აკეთებს იმას, რაც ნებავს ღმერთს.

ამგვარ მდგომარეობაში მყოფმა ერთხელ ბერდიდსა ვკითხე: - რატომ არ ვნაღვლობ საკუთარ ცოდვებზე, ფიქრებზე, საკუთარ აღსასრულზე, საზვერეების გავლაზე-მეთქი. როცა ვლოცულობ, ვცდილობ წარმოვიდგინო საკუთარი თავი მეორედ მოსვლის დროს სამსჯავროს მარცხენით მდგარი, რამეთუ უნდა ვინანიებდე უამრავ საკუთარ ცოდვას. მაგრამ არაფერი გამომდის, რადგან რაღაცნაირად თავისთავად, თავისუფლად და დაუძალებლად მარჯვნისკენ მივილტვი ხოლმე. შესაძლოა, ეს ხიბლია?

- ჰოი, შე სულელო! ნუთუ ამას ვერ ხვდები?

- ვერა.

- იმ მომენტიდან, როცა შენ, მორჩილმა, მთელი შენი ტვირთი ჩემს მხრებზე გადმოსდე, დამსუბუქდი. რისთვის უნდა იმართლო თავი, თუ ყველაფერი ჩემზე გადმოსდე, თუ ყველაფერი მე ვიტვირთე და შენ თავისუფალი ხარ? ამის მერე მარჯვნივ რატომ არ წახვალ? წინ არა აღგიდგება რა? შენ რომ შენი ნება აღგესრულებინა, მაშინ მთელი ტვირთი შენ დაგაწვებოდა და არ იგრძნობდი იმას, რაზეც ახლა ჰყვები.

- დიახ, მამაო. მხოლოდ ის ვიცი, რომ ვიმსახურებ მარცხენა მხარეს დგომას, მარჯვენა მხარეს კი არა.

მაგრამ, ბერდიდი მართალი იყო, ვინაიდან არაფერს მის დაუკითხავად არ ვაკეთებდით და არ მაკლდა სიხარული. მორჩილების წყალობით არც გულისთქმები მქონდა.

- ბერდიდო, გულისთქმები რატომ არ მაქვს?

- იმიტომ, რომ შენი ტვირთი მე გადმომეცი.

გამგზავრების მომლოდინე მწირებივით ვცხოვრობდით. სიკვდილს არაფრად ვთვლიდით. მრავალი სიძნელის და ხორციელი უძლურების გამო ტუბერკულოზის ნიშნები გამომაჩნდა: სიმძიმე მკერდში, მაღალი ტემპერატურა. მაგრამ არ მაწუხებდა, მხოლოდ იმაზე ვზრუნავდი, როგორ სათნოვყოფოდი ბერდიდს და როგორ გავსულიყავი ამ ცხოვრებიდან. როცა მორჩილი სათნოეყოფა ბერდიდს, ის სათნოეყოფა ღმერთს. კიდევ რაა საკითხავი? მორჩილი სათნოეყოფა ბერდიდს თავისი სულიერი ცხოვრებით და რაც უფრო წარემატება სულიერ სრულყოფილებაში, მით უფრო სათნოეყოფა. ამგვარად იღებს ის ღვთის კუთხევას.

ერთხელ ბერდიდმა ერთ მორჩილს განზრახ უხეშად მიმართა და რაღაც საქმეზე გაგზავნა. მან, როგორც ყოველთვის, უპასუხა, "მაკურთხე" და წავიდა შესასრულებლად. ბერდიდმა იქვე მჯდომ მამა ეფრემ კატუნაკელს უთხრა, - რამდენად სათნო არის ღვთისთვის და რამდენად სათნო არის ბერდიდისთვის, როცა მორჩილი ამბობს "მაკურთხე"!

ეს ხმადაბლა წარმოვსთქვი, ისე, რომ წასულ მორჩილს არ გაეგონა, ბერდიდმა მას ჯვარი გადასახა და კვლავ ჩუმად ლოცვა გააყოლა:

- ღმერთმა გაკურთხოს!

რაც უნდა ებრძანებინა ბერდიდს, მე მხოლოდ მის აღსრულებას ვფიქრობდი. ამ დროს ჩვენ ძალზე ყურადღებით ვიყავით.

მე ვემორჩილებოდი მამა არსენსაც. ახალმოსული ვიყავი. მამა არსენთან ერთად ხახვს ვრგავდი. აქამდე ეს საქმე არასოდეს გამიკეთებია, მაგრამ ვიცოდი, როგორ იზრდებოდა. თავიდან წესისამებრ ვრგავდი: ძირით ქვემოთ და ფოჩით ზემოთ. მამა არსენი შემომწყრა, - განა ასე რგავენ ხახვს ხელმრუდო!

- აბა, როგორ, მამაო?

- ფოჩები ქვემოთ, ძირით ზემოთ.

- მაკურთხე.

ხახვი ძირით ზემოთ დავრგე და როცა გაიზარდა, არაჩვეულებრივი გახდა. მორჩილების გამო ის, როგორიც საჭირო იყო, ისეთი გაიზარდა. ასე აღმზრდიდა მე მამა არსენი.

ერთხელ ბერდიდმა იოსებმა სხვა ძმასთან ერთად ყურძნის საკრეფად გამაგზავნა. მთელი დღე მტევნებს ვჭრიდით და, ბუნებრივია, ერთი მარცვალიც კი პირში არ ჩამიდვია, რადგანაც ბერდიდს ამის კურთხევა არ მოუცია. ვენახის პატრონი მონაზონი გვეუბნებოდა, - კურთხევა არის, ჭამეთ, მამებოო.

მაგრამ უარი ვუთხარით. ჩვენით აღფრთოვანებული, გვეუბნებოდა:

- აი, ეს მესმის! როგორი მორჩილები ჰყავს ბერდიდ იოსებს!

მოგვიანებით იგი გაოცებული უყვებოდა მამა ეფრემ კატუნაკელს: - ბერდიდ იოსების მორჩილები მთელი დღე კრეფდნენ ყურძენს და ერთი მარცვალიც კი არ უჭამიათ! ვეხვეწებოდი, - ჭამეთ, მამებო, კურთხევაა-მეთქი, მპასუხობდნენ, - გვაპატიე, მამაო, ჭამის დრო არ არისო.

მართლაც, ჩვენ მცირედითაც კი არ ვარღვევდით ბერდიდის ბრძანებას.