ღმერთი, რომელიც თავისი არსით ყოველგვარ გაგებაზე, სახესა და ხატებაზე უმაღლესია , ქრისტეს ეკლესიის მრავალსაუკუნოვანი გამოცდილებისათვის არის ცნობილი. ჩვენი მამები, ადამიანისათვის უკიდურესად მძიმე გამოცდილების შედეგად, გახდნენ მისი შემეცნების თანამონაწილენი და მათ ეს სიკეთე, როგორც უძვირფასესი და ცხოვრებისგან განუყოფელი ცოდნა, ჩვენ გადმოგვცეს და ის არანაირი ძალით არასოდეს არ წაგვერთმევა (ლუკ. 10:42). ჩვენმა თავმდაბალმა უფალმა არ შეიძულა, არ უგულებელყო ჩვენი არარაობა და არ უარყო ჩვენი სურვილი - ის ნეტარება გაგვეზიარებინა, რასაც მის ამქვეყნიურობას და ადამიანურობას ვუწოდებთ (შდრ მათ. 11:27).

ღმერთის შეცნობისაკენ მიმავალი ჩვენი გზა ქრისტეს სიტყვაზე გადის და არა წიგნზე; ამ რწმენას ჩვენი გონი ქრისტეს სიყვარულის ცეცხლით ალმოდებულ გულამდე მიჰყავს. ჩვენ ვეშვებით იმ უძირო ოკეანეში, რასაც ადამიანის გული ჰქვია. ჩვენ ვიცით ამ ჩაძირვასთან დაკავშირებული სიძნელეები: ეს ღვაწლი დიდი ტანჯვით არის დამძიმებული. მაგრამ იქ, ქვემოთ, ჩვენ ღმერთი შემოგვხვევს ხელს და ზეცად აგვიყვანს. თუ საკმარისად გაქვს ამისათვის საჭირო სიყვარულის ტკივილი, ზეცისკენ ზრდაც შესაძლებელი იქნება.

ამ წიგნში მე ხშირად ვიყენებ სიტყვას "ტკივილი", და იმის შიშიც ხშირად მეუფლება, რომ ამგვარ ასკეტურ ტერმინს ყველა ერთნაირი კორექტულობით არ შეხვდება. ტკივილი, რომლის შესახებაც მე ვწერ, ღმერთში ცხოვრების პირადად ჩემი ლაიტმოტივია. მე არ შემიძლია ეს ტკივილი დავივიწყო. ის სულაც არ ჰგავს ფიზიკურ ან ფსიქოლოგიურ ტკივილს, თუმცა ხანდახან ასეთი სადაგი ტკივილიც მეუფლება. ეს არის ღმერთის სიყვარულით გამოწვეული ტკივილი, რომელსაც მლოცველი ამქვეყნიურობიდან სხვა სივრცეში გაჰყავს. რაც უფრო ძლიერია ეს სულიერი ტკივილი, მით მეტად გრძნობ ღვთის სიახლოვეს; რაც უფრო ღრმად ვიძირებით უღმერთობის შეგრძნების ოკეანეში, ჩვენი სული მით უფრო აშკარად შეიგრძნობს ზეციურობას. როდესაც ჩვენი სული ნათლითმოსილ ციურ სფეროს შეუერთდება, მაშინ ტკივილი გაუსაძლის სიხარულად გადაგვექცევა, ანუ არსობრივად იგივე მდგომარეობაა, როდესაც: უკიდურეს ტკივილს, უკიდურესი სიხარული ერწყმის. აღმსარებელი სწორედ ამგვარი გრძნობათა ღელვით ხასიათდება. გაუთვალისწინებელ ზღვარზე მიჰყავს ის სულიწმიდას და აქ იგი ღვთაებრივი უნივერსალიზმის მარცვალს ეზიარება. დააკვირდით ადამის ღალატის შემდეგ ქრისტეს მიწიერ ცხოვრებას, მის ღვთაებრივ ყოვლისშემძლეობას როგორ ერწყმის ხორციელი უსუსურობა. ჩვენც რაღაც მსგავსი გვემართება: "ყოველივე ძალ-მიც განმაძლიერებელისა ჩემისა ქრისტეს მიერ" (ფილიპ. 4:13). ის, რაც ღმერთი ღვთაებრივი არსით არის, ადამიანს მადლით ეძლევა და ის, ვინც თავის მიწიერ გამოვლინებებში ქრისტეს მსგავსია, ღვთაებრიობაშიც თავისთავად მას ემსგავსება.

სულიერი ქენჯნა - რეალურად შეუწონადია და უხილავია უმრავლესობისათვის. ღვთაებრივი სიყვარული ჩვენში ტკივილების ისეთ გამას ბადებს, რომლის შესახებაც როგორც ნივთიერზე, ისე მეტაფიზიკურზე უნდა ვისაუბროთ. გარეგნულად ასეთი გვემული შეიძლება სხვებზე უკეთეს პირობებში იყოს, მაგრამ მისი სული ვერანაირი სიმდიდრით, ფუფუნებით, პრივილეგიებით, ძალაუფლებითა და ამქვეყნიური დიდებით ვერ კმაყოფილდება. სამშვინველი გრძნობს სულის სუნთქვას და რეალურ იწროებაში მყოფი დაუსაბამო უფლისაკენ მიილტვის. ასეთ შემთხვევაში სამშვინველის ტკივილი შვილმკვდარი დედის გოდებაზე უფრო შეგრძნებადია.

უდაბნოდან დაბრუნებული უფლის პირველი სიტყვები იყო: "შეინანეთ, რამეთუ მოახლებულ არს სასუფეველი ცათაი" (მათ. 4:17). ეს სასუფეველი თავად არის ქრისტე და აი, ჩვენ, ადამიანები, ვხედავთ მას: ის ისე ახლოს დგას ჩვენ წინაშე, რომ არა მხოლოდ მისი დანახვა, არამედ "ჩვენი ხელითაც ვეხებით სიცოცხლის სიტყვას" (შდრ 1 იოან. 1:1). და როდესაც მარადიული ღმერთის "ხელშესახები" ხატი თავის დიადი სიყვარულით ჩვენს პიროვნულ სულს (სამშვინველს) შეეხება, ეს უკანასკნელი ვერასოდეს დაივიწყებს ამ საოცრებას. "მსგავს არს სასუფეველი ცათაი კაცსა ვაჭარსა, რომელი ეძიებნ კეთილთა მარგალიტთა. და პოის რაი ერთი მარგალიტი მრავალ-სასყიდლისაი, წარვიდა და განყიდა ყოველივე, რაიცა ედვა, და მოიყიდა იგი" (მათ. 13:45-46). ამ და სხვა მსგავს იგავებში უფალი იმის შესახებ გვესაუბრება, რასაც ახლა მე ვგულისხმობ. როდესაც ადამიანი ღვთაებრივ ბრწყინვალებას იხილავს, იმისათვის, რომ ის "განძი" და ის "მარგალიტი" არ დაკარგოს, ყველაფერს ტოვებს, რაც ამქვეყნად მოეპოვება.

როდესაც სულიწმიდა ჩვენს პიროვნულ სულს უქმნელი ღვთაებრივი სინამდვილის (უქმნელი ნათლის) სახით გამოეცხადება, მაშინ ჩვენში ამ ხილვის შემეცნებისა და რწმუნების ძალა უნდა გამოვნახოთ: ეს გამოცხადება ყველაფერ იმაზე უსასრულოდ მეტია, რაც ჩვენ ამქვეყნიური ცხოვრების შესახებ ვიცით და რაც შეგვიგრძნია. ის, ვინც ეს შეგრძნება განიცადა, მისთვის შეიძლება მთავარანგელოზი გაბრიელის გამოცხადებასთან დაკავშირებული წმინდა მარიამის ერთგვარი მერყეობა გასაგები გახდეს. მაშინ მხოლოდ ყოვლადწმინდა მარიამისთვის გახდა გასაგები ის დიდი ტანჯვა, რაც მის მიწიერ მსახურებასთან და ვალის მოხდასთან იყო დაკავშირებული, - "ჰრქუა მას მარიამ: აჰა მხევალი უფლისაი; მეყავნ მე სიტყუისაებრ შენისა! და წარვიდა მისგან ანგელოზი იგი. და აღდგა მარიამ მათ დღეთა შინა და წარვიდა მთად კერძო მსწრაფლ ქალაქად იუდაისა. და შევიდა სახლსა ზაქარიაისსა და მოიკითხა ელისაბედ. და იყო ვითარცა ესმა ელისაბედს მოკითხვაი მარიამისი, ჰკრთებოდა ყრმაი იგი მუცელსა მისსა. და აღივსო სულითა წმიდითა ელისაბედ. და ხმა-ყო ხმითა დიდითა და თქუა: კურთხეულ ხარ შენ დედათა შორის, და კურთხეულ არს ნაყოფი მუცლისა შენისაი! და ვინაი ჩემდა ესე, რაითა მოვიდეს დედაი უფლისა ჩემისაი ჩემდაი რამეთუ აჰა ესერა ვითარცა იყო ხმაი მოკითხვისა შენისაი ყურთა მომართ ჩემთა, ჰკრთებოდა ყრმაი ესე სიხარულით მუცელსა ჩემსა. და ნეტარ არს, რომელსა ჰრწმენეს, რამეთუ იყოს აღსრულებაი თქუმულთაი მათ მისა მიმართ უფლისა მიერ. და თქუა მარიამ: ადიდებს სული ჩემი უფალსა, და განიხარა სულმან ჩემმან ღმრთისა მიმართ, მაცხოვრისა ჩემისა", (ლუკ. 1:38-47). "იხილეს იგი და თაყუანის-სცეს მას; ხოლო რომელნიმე შეორგულდეს", რადგან მომხდარი ადამიანურ საწყაურს აღემატებოდა (მათ. 28:17; ნახ. ასევე: ლუკ. 2:35; მათ. 20:22; საქმ. 9:15-16)

დასაწყისში უქმნელი ნათელი ჩვენთვის გასაგებს იმ მძიმე მდგომარეობას ხდის, რომელშიც ვიმყოფებით; ჩვენი ცნობიერება ხედავს, როგორ ჩავდივართ ჯოჯოხეთამდე და თვალწინ ის გამანადგურებელი რეალობა წარმოგვიდგება, რომელშიც ვიმყოფებით. მაგრამ როდესაც ნათელი უკვე სხვაგვარად, თავის დიდებაში გამობრწყინდება, მაშინ უკვე ჩვენს დამდაბლებულ სულს ნუგეში ესაჭიროება და ჩვენს პიროვნულ სულს უფლის ხელიდან ის ძალა მიეცემა, რომელიც გამოუთქმელ ღვთაებრივ ნიჭში გადაგვიყვანს.

ცოდვა ყოველთვის სიამოვნებით იწყება, მაგრამ მისი დასასრული ტრაგედია და დაღუპვაა. ცოდვის ტყვეობიდან გათავისუფლება მტკივნეული სინანულით იწყება, მაგრამ მისი ბოლო სიკეთით სავსე ტრიუმფია. არაერთხელ მსმენია: "მზად ვარ ვიყო რელიგიური, თუ ჩემთვის რელიგია სიხარულის მომტანი იქნება". ეს ადამიანები სიხარულს დასაწყისშივე ელიან, ამგვარი მოლოდინი ძირითადად რეალობას მოკლებულია. სინამდვილეში მიწიერი პურის ან რაიმე პრივილეგიის მოსაპოვებლად ადამიანი უდიდეს შრომასა და თავდადებაზე არ ამბობს უარს. ანდა, რამდენი შრომა ესაჭიროება ხელოვანს თავისი შემოქმედების პროდუქტის სასურველ დონემდე ასაყვანად. ხშირად პოეტები, ფერმწერები, მწერლები და მუსიკოსები ხელოვნების სიყვარულის გამო ადვილად თანხმდებიან ყოველგვარ იწროებას. ყოველგვარ უდიდეს გაჭირვებას ამაზე უფრო დიდი სიხარულით შეებმიან ისინი, ვინც თუნდაც ერთხელ შეიგრძნო ციური ცეცხლი.

ავიღოთ თუნდაც ქრისტეს სწავლება: "ნეტარ იყვნენ გლახაკნი სულითა, რამეთუ მათი არს სასუფეველი ცათაი". ჩნდება კითხვა: ეს ადამიანები უკვე ახლა არიან ნეტარნი, თუ მომავალ სასუფეველში? "ნეტარ იყვნენ მგლოვიარენი გულითა", "ნეტარ იყვნენ მშვიდნი", "ნეტარ იყვნენ, რომელთა ჰშიოდის და სწყუროდის სიმართლისათუის... ნეტარ იყვნენ მოწყალენი... ნეტარ იყვნენ წმიდანი გულითა... მშუიდობის-მყოფელნი... დევნულნი სიმართლისათუის... ნეტარ იყვნეთ თქუენ, რაჟამს გყუედრიდენ და გდევნიდენ და თქუან ყოველი სიტყვაი ბოროტი თქუენდა მომართ სიცრუვით ჩემთუის. გიხაროდენ და მხიარულ იყვენით, რამეთუ სასყიდელი თქუენი ფრიად არს ცათა შინა" (მათ. 5: 3-12). შესაძლებელია საკუთარ ვნებებთან უდიდესი ბრძოლების, უდიდესი მგლოვიარების, დარდის და ცხარე ცრემლების გარეშე ყოველივე თქმულის განხორციელება? რა თქმა უნდა, არა. მაგრამ, რაც უნდა უცნაური იყოს, ცათა სასუფევლის ბრწყინვალე ნათელი უკვე ქრისტე-ღმერთის რწმენის დასაწყისშივე აღწევს ჩვენამდე. "ჭეშმარიტად გეუბნებით თქვენ: არავინაა, ვინც დატოვა სახლი ან მშობლები, ან ძმები, ან დები, ან ცოლი, ან შვილები ცათა სასუფევლის გამო და ასი წილი არ მიიღო, აქ ამ დროს და მომავალს მას საუკუნო საუკუნესა" (შდრ. მარკ. 10: 30; ლუკ. 18: 29-30).

ყველაფერი, რის შესახებაც უფალი ბრძანებს, მაძიებელი სულის დიდი წუხილითა და ტანჯვით მოიხვეჭება. დიდი სიყვარული კი ადამიანის პიროვნულ სულს ღვთისკენ ისეთი ძალით მიმართავს, რომ მასში ძველი რეფლექსები და რეაქციები წყვეტს მოქმედებას. როგორც გონი წარდგება - საწყისი გონის წინაშე, ადამიანის სულიც ისე წარდგება ღვთის წინაშე და ყველაფერი ხილულიც და წარმავალიც აქ შეჩერდება. ასკეტები ამ მდგომარეობას "სუფთა ლოცვას", ანუ გულითად ლოცვას უწოდებენ. ადამიანი არამიწიერ კატეგორიებში გადაინაცვლებს: ის უკვე არც მოხუცია, არც ახალგაზრდა; არც ელინია, არც იუდეველი, არც სკვითი, არც ბარბაროსი; არც მეფეა და არც მონა; არც მდიდარია და არც ღატაკი; არც სწავლულია, არც უსწავლელი. უფრო მეტიც: არც მამაკაცია და არც ქალი. ის ამ დროს იესო ქრისტეში "კვლავდაბადებულია", ის "ახალი ქმნილებაა" (შდრ. კორ. 5: 17; გალ. 6: 15; გალ. 3: 26-28).