ადამიანები ხშირად ეკლესიაში მოდიან გასაჭირის გამო, ან ავადმყოფობისაგან განკურნების სურვილით, ან თუნდაც სხვათა მიბაძვით, მაგრამ მათში თუ ჭეშმარიტმა სინანულმა არ გაიღვიძა და ღვთისადმი ჩვენი დამოკიდებულება ამ გრძნობას არ დაეფუძნა, რწმენა მალე გაფერმკრთალდება და ასეთნი ეკლესიიდანაც თავისი ნებით განდგებიან.
ადამიანის უპირველესი მოვალეობა სწორედ საკუთარი თავის შეცნობაში მდგომარეობს. ვინც საკუთარ თავს შეიცნობს, აუცილებლად დაინახავს, რომ ცოდვა მასშია და თვითონ ცოდვაშია და გაუჩნდება "განცდა თვისთა" ცოდვათა, სულიერი განწმენდის მძაფრი სურვილი, გამოწვეული შინაგანი დაუოკებელი მოთხოვნილებით და არა შიშის, ანდა ჯილდოს იმედით.
ესა თუ ის პიროვნება, ოდენ ჭეშმარიტი სინანულითა და ღვთის მოწყალებით გამართლდება.
თუ არა მოწყალება უფლისა, ვერც სათანადო სინანულს შევძლებთ, ვერც გულწრფელ აღსარებას ვიტყვით და, მით უმეტეს, სათანადოდ ვერ მოვემზადებით ევქარისტიისათვის, რომლის დროსაც მაცხოვრის ხორცსა და სისხლს ვეზიარებით და ჩვენი სული მასპინძელი ხდება უფლისა.
იესო ქრისტე, საეკლესიო საიდუმლოებების საშუალებით, საოცარ მადლს გვანიჭებს ეშმაკის მახეთაგან თავის დასაღწევად. ამ მადლთა შორის უმთავრესი სინანულია.
ეკლესიის ისტორიამ მრავალი მაგალითი იცის ავაზაკთა, მკვლელთა, ქურდთა და მეძავთა მოქცევისა და წმინდანობის სიმაღლემდე ასვლისა.
ის ადამიანი, რომელსაც დღეს განვიკითხავთ, ხვალ შეიძლება სინანულით, აღსარებითა და ლოცვით წმინდანი გახდეს.
იქნებ ის, ვინც დღეს გვძაგს, ხვალ ლოცვით, ცრემლით, მარხვითა და სინანულით განიწმინდოს და ანგელოზის მსგავსი გახდეს.
აღსარებისთვის მომზადებულნი უნდა მივიდეთ. ეს საიდუმლო უნდა აღვასრულოთ ისე, თითქოს იგი იყოს უკანასკნელი, სიკვდილის წინა აღსარება.
ვემსგავსოთ პეტრე მოციქულს, რომელიც შეცდა, მაგრამ დიდი სინანულითა და სიყვარულით აღდგა და უწინდელზე მეტი მადლით შეიმოსა. ვემსგავსოთ იმ ავაზაკს, რომელმაც სიკვდილის წინ მთელი გულით შესთხოვა უფალს შეწყალება და ცხონდა!
აღსარებას თვით უფალი იესო ქრისტე იღებს. იგი უხილავად ესწრება ამ საიდუმლოს, მღვდელი კი არის მოწმე და ადამიანისადმი ღვთის დიდი მოწყალების გამოვლენის საიდუმლო აღმსრულებელი.
აღსარების საიდუმლოს დროს უფალი უხილავად თვითონ ისმენს ჩვენს ნათქვამს და ჩვენი რწმენისა და სიწრფელის შესაბამისად, მოგვაგებს მადლს მოძღვრის მეშვეობით.
ჭეშმარიტი და ღრმა სინანული არ გულისხმობს უიმედოდ გლოვასა და სასოწარკვეთას, რადგან ამ დროს ხდება მთელი სისავსით გაცნობიერება ღვთაებრივი სიყვარულისა და, რა თქმა უნდა, საკუთარი უძლურებისაც. წმინდა მამები ამ მდგომაროებას მტირალ სიხარულსაც უწოდებენ. ჭეშმარიტი სინანული ადამიანის არა მარტო აზროვნებას, არამედ მოქმედებასაც ცვლის.
ხშირად ადამიანი აღსარების დროს ყოყმანობს. ერთი ხმა ეუბნება, - ყოველი შეცოდება გულწრფელად აღიაროს ღვთისა და მოძღვრის წინაშე და ცოდვის ტვირთისგან გათავისუფლდეს, მეორე ხმა კი აჩერებს და ეუბნება: "ნუ ეტყვი, სირცხვილია, რას იფიქრებს შენზე მოძღვარიო". პირველი ხმა კეთილი ანგელოზისაა, მეორე - ბოროტისა.
ხშირად ვეცემით, მაგრამ დაცემას მაინც არასოდეს უნდა შევეგუოთ. უნდა ვძლიოთ ცოდვას და სინანულით განვიბანოთ, რომ კვლავ დავრჩეთ უფლის სიყვარულში.
ხსნის გზა ერთადერთია: სინანულის საშუალებით უნდა აღვიდგინოთ ჩვენს სულში დარღვეული ჰარმონია.
თემაზე კომენტარი ვთხოვეთ თბილისის იყალთოს გორაზე მდებარე ჯვართამაღლებისა და წმინდა ნინოს და მცხეთის წმინდა გიორგისა და დიმიტრი თესალონიკელის სახელობის ეკლესიების წინამძღვარს, დეკანოზ თეოდორე გიგნაძეს:
- მამა თეოდორე, სინანული უდიდესი საიდუმლოა, რომელსაც ყველა ერთნაირი პასუხისმგებლობით, ცხადია, არ ეკიდება. თქვენ, როგორც გამოცდილი მოძღვარი, რა პრაქტიკულ რჩევებს მისცემდით მრევლს, როგორ უნდა მოემზადოს მონანული აღსარებისთვის?
- მადლობა ღმერთს, დღეს ბევრი იწერება აღსარების შესახებ და ეს მართლაც ეხმარება ადამიანს. აღსარების ანბანური ჩამონათვალი, თითქმის ყველა ლოცვაშია შეტანილი, მაგრამ მე ვერ ვიღებ ამას. იგი შეიძლება ადამიანს გამოადგეს ერთხელ, რომ გადახედოს, რა ცოდვები შეიძლება არსებობდეს, თუმცა, ბევრი რამ დასახვეწია. ვთქვათ, იქ არის სიტყვა "მუსიკანობა", "მსახიობობა", რომელიც ცოდვად არის მიჩნეული. ბევრი ამ საქმის პროფესიონალი ზარდაცემული მოდის და მეუბნება, - რა ვქნა ახლა მე, რა მეშველებაო. ამიტომ თანამედროვე ადამიანისთვის უფრო გასაგები უნდა იყოს, რასთან გვაქვს საქმე. მარტო ეს არ არის მიზეზი ამგვარი ნუსხისადმი ჩემი უარყოფითი დამოკიდებულებისა. ამით შეიძლება ადამიანებს ისეთივე ზედაპირული დამოკიდებულება გაუჩნდეთ სინანულის საიდუმლოებისადმი, როგორიც აქვთ ქორწინების, მირონცხების, ნათლისღების მიმართ. მირონცხებას დღეს არავინ ახსენებს. ადამიანი ისე რომ ინათლება ეკლესიაში, წარმოდგენაც არა აქვს სარწმუნოებაზე, ეს ხომ ცალკე დანაშაულია, მაგრამ ის, რომ ნათლისღება შეიცავს მეორე უდიდეს საიდუმლოს - მირონცხებას, ის, რომ ადამიანი ვერავითარ მადლსა და სულიწმიდის ნიჭს ვერ მოიხვეჭს ამ ბეჭდის გარეშე, ეს დავიწყებულია და ამოგდებული კონტექსტიდან.
აღსარებას სინანულის საიდუმლო ჰქვია და მართებული იქნება, ეს ტერმინი გამოვიყენოთ. ვინმეს რომ მართლაც არ დარჩეს ისეთი შთაბეჭდილება, აღსარებისთვის მხოლოდ გარეგნული, ფორმალური ჩამონათვალია საჭირო და ამით დამთავრდა ყველაფერი. აღსარება ყოველთვის არის საუბარი ღმერთთან და არავითარ შემთხვევაში - მოძღვართან, როგორც ეს ბევრს წარმოუდგენია. ეს სერიოზული პრობლემაც იჩენს ხოლმე თავს, ამიტომ ხშირად მიხდება ამის შეხსენება: "შენ ჩემთან კი არ მოდიხარ, - ვეუბნები მრევლს, - ქრისტესთან მიდიხარ და მას ესაუბრები". სახარებაც და ჯვარიც ხომ იმიტომ არის დაბრძანებული ანალოღიაზე, რომ მონანულს ეს განცდა გაუჩნდეს.
- აღსარების დროს. მოძღვარი მოწმეა, რომ მონანულმა ეს ცოდვა აღიარა ღვთის წინაშე, რომელიც მარადისობაში ეშმაკის წინააღმდეგაც უნდა დაამოწმოს, მისტიკური შეფასებით, როცა ადამიანს მიეტევება, მოძღვარი გახსნის ლოცვას უკითხავს, ანუ საიდუმლოს გარეგნული აღმსრულებელია, როგორც, ვთქვათ, ნათლისღების დროს - ღმერთი გნათლავს, მოძღვარმა კი წყალში უნდა ჩაგფლას მინიშნებულ ადგილას.
საერთოდ, ყველა ცოდვის საფუძველთა საფუძველი ამპარტავნებაა. ამ დემონური ცოდვით, ეშმაკმა თავისი თავი ღვთისგან განაყენა. როცა სიამაყე გაქვს, შენც იზოლაციაში ხვდები, რადგან თვითკმარი ხარ და ღმერთი არ გჭირდება. ამაყი ადამიანი ფიქრობს, "მე ვარ, რაცა ვარ". ეს დამოკიდებულება ბევრ რამეში ვლინდება, მათ შორის ცრუ ღირსებასა და პატივმოყვარეობაში. თითქმის ყველა ცოდვას გასდევს ჩემი ცრუ ღირსება, აქედან გამომდინარე, ჩემში ღვთის ხატის ღირსება, ეგოისტური ღირსების გრძნობით იკვებება. აღსარების დროს მოძღვარი იმიტომაც ესწრება შენს საუბარს უფალთან. როცა კონკრეტულ ცოდვას აღიარებ ღვთის წინაშე, ამით შენს პატივმოყვარეობასაც ფრთებს ატეხავ, მდაბლდები ადამიანის წინაშე, რომელიც შენს საუბარს ისმენს და კიდევ ერთი დანიშნულება აქვს მოძღვარს. თუკი ადამიანი აღსარების დროს მხოლოდ ნუსხა-ნუსხა ამბობს თავის ცოდვებს და მასში არავითარი სინანულის განცდა არ არის, მოძღვარმა სწორ გზაზე უნდა დაგაყენოს.
- სწორედ ეს უნდა მეკითხა - რამდენად ერევა მოძღვარი აღსარების პროცესში და კიდევ რაში ვლინდება მოძღვრის როლი?
- თუ აღსარებაში არ ჩანს საკუთარი მდგომარეობის გამო სინანული და აღმსარებელი, რაღაც ამბების მოყოლით შემოიფარგლება, თავის თავს კი უფრო დადებით კონტექსტში წარმოაჩენს, მოძღვარი განუმარტავს, აღსარება ასე კი არა, სხვანაირად ითქმება, განსწავლის, რომ შინაგანი გარეგანში ვლინდება. გარკვეული დროის მერე დგება ისეთი ჟამი კაცის ცხოვრებაში, რომ აღმსარებელი აღარავის ეჩხუბება, კაცს აღარ კლავს, წამალს აღარ იკეთებს, არ თვრება, აღარ ჩხუბობს, თამბაქოს არ ეწევა, საჭესთან აღარ იგინება, არ მრუშობს, არ იპარავს, აღარ ატერორებს ოჯახის წევრებს. ახლა რაღა ვქნათ, მან თავისი ცხოვრება პრინციპში შეცვალა და ამის შემდეგ როგორ მოვიქცეთ? გვყავს თუ არა უკვე ქრისტიანი მისი სახით? რა თქმა უნდა, არა. ქრისტიანობა ამის შემდეგ იწყება. ადამიანი არასოდეს არის იდეალურად განთავისუფლებული, ყოველთვის რაღაც ხდება მასში და ამის მიზეზი ისაა, რაზეც ახლა უნდა ვისაუბროთ. პატრიარქი ამბობს: "ადამიანი იმ განცდით უნდა მიდიოდეს ყოველ აღსარებაზე, რომ ეს მისი ბოლო აღსარებააო". რა თქმა უნდა, მე შეიძლება მეტი საშუალება აღარც მომეცეს აღსარების თქმისა და ეს განცდა თუ არა მაქვს, მაშინ ეს აღსარება კი არა, მასკარადი იქნება. ერთ-ერთი ათონელი მამა ამბობს, - სინამდვილეში ადამიანის ცხოვრებაში ერთი აღსარება არსებობსო. აქ ის იმ აღსარებებს კი არ გულისხმობს, რომლებსაც მონანული ყოველდღე შეიძლება ამბობდეს, არამედ გენერალურ ხაზს, რასაც სინანული ჰქვია. შეიძლება ადამიანმა დაიწყოს ეკლესიური ცხოვრება, აღსარების თქმა, ხშირი ზიარება და თავიდან არც კი ჰქონდეს ის განცდა, რასაც ნამდვილი სინანული ჰქვია და მერე, რაღაც მომენტში მივიდეს ამ გენერალურ ხაზამდე. შეიძლება სიკვდილის წინ ან დასაწყისშივე, ეს მის ცხოვრებაზეა დამოკიდებული. უფალი ამბობს, ვინც მეორედ არ იშვება, ის ვერ შევა სასუფეველშიო. თავიდან ჩანასახის დონეზეც შეიძლება ვერ განიცდიდეს მეტამორფოზას, მაგრამ როცა მეტამორფოზა დაიწყება, "ღმერთო, აქამდე უშენოდ როგორ ვცხოვრობდიო", სინანულით იტყვის და მისი ცხოვრება მთლიანად ამოტრიალდება. რა თქმა უნდა, ის წმინდანი ამის შემდეგ ვერ გახდება, დაეწყება დიდი ბრძოლები. მის დაცემულ ბუნებასთან ბრძოლას წლები სჭირდება, რათა მეტამორფოზა, რომელიც თავის თავში დაინახა, ბოლომდე აღასრულოს, მაგრამ მთავარია ის, რომ მასში ცვლილება უკვე მოხდა, ის თავიდან იშვა. ახლა საჭიროა თავიდან შობილი ქრისტეს შვილის აღზრდა. ადამიანში ეს თუ არ მოხდა, აღსარება ყოველდღე რომ ჩააბაროს, ფასი მაინც არ ექნება.
- რა შემთხვევაში ხდება ასეთი მეტამორფოზა ადამიანის ცხოვრებაში?
- როდესაც ადამიანი გააცნობიერებს, რომ მას თავისუფლებასთან ერთად ზნეობრივი შკალა აქვს ღორობიდან ანგელოზობამდე.
ზოგიერთი ფრინველი ან ცხოველი არ ღალატობს თურმე თავის მეწყვილეს. მაგალითად, გედები. მგლებზეც ასე ამბობენ, თუმცა ჩვენ ვერ შევაქებთ მათ ამისთვის, რადგან ყველა გედი ასეთია და ყველა მგელიც ასეთია, მაგრამ მეუღლისა და ოჯახის ერთგულ ადამიანს ვაქებთ, იმიტომ, რომ მას შეუძლია ღალატი. გედს არ შეუძლია, რადგან თავისუფლება არა აქვს, მაგრამ ადამიანს რომ აქვს ეს ზნეობრივი შკალა თავისუფლებისა, და თავის თავში მარადისობასაც რომ ატარებს, ის პასუხისმგებელია ღვთის წინაშე. ამ შესაძლებლობიდან გამომდინარე, ღორობიდან ანგელოზობამდე არსებობს საშიშროება ღმერთის დაკარგვისა, რადგან თუ იგი, თავისი ცხოვრების წესით, ცხოველს დაემსგავსება, ვეღარ შეძლებს ღმერთთან ყოფნას, ისე როგორც ღორს არ შეუძლია ადამიანთან ცხოვრება. ადამიანი, რომელიც ცხოველური ინსტინქტით ცხოვრობს და ჰედონიზმია მისი ცხოვრების არსი, ღმერთთან ვერ გაძლებს, რადგან ამის უნარი აღარ ექნება. ამიტომ, პოტენციურად, ყველა ჩვენგანში დევს დაღუპვა, წარწყმედა, რასაც უღმერთოდ დარჩენა ჰქვია.
როდესაც ჩვენს თავში გავაცნობიერებთ თავისუფლების ამ ზნეობრივ შკალას და, აქედან გამომდინარე, იმ პასუხისმგებლობასაც, რომ შესაძლებელია ღმერთი დავკარგოთ, ბუნებრივია, ჩვენში გაჩნდება შიში ღვთისა, რაც იმას კი არ ნიშნავს, რომ მე ღმერთი დამსჯის, არა, ღმერთი არავის სჯის, შიში ღვთისა ნიშნავს არ დავკარგო ღმერთი - დასაბამი სიბრძნისა, ნამდვილი სულიერი ცხოვრებისა, თუ ეს განცდა არ გაჩნდა, ნებისმიერი ეკლესიური საიდუმლოება მასკარადია და ადამიანის ყოველი მცდელობა უშედეგო და ამაო. როცა მე ვიცი, რომ თავისუფლებასთან ერთად ჩემში ზნეობრივი შკალაც არსებობს, პასუხისმგებელი ვარ ჩემს ქმედებაზე, შესაძლებლობა დიდია დაღუპვისა, თანაც ამჩნევ, რომ მიდრეკილი ხარ იქითკენ - ნულისკენ, ე.ი. უნდა დავრწმუნდე ჩემი შიშის საფუძვლიანობაში - აი, აქედან იწყება სინანული და გენერალური აღსარებაც ამას ნიშნავს. გარდა ამისა, ადამიანი დაცემულია და მისი ბუნება მიდრეკილია ცოდვისკენ. ეს ცუდი ჩვენს გარეთ კი არა, ჩვენს შიგნითაა. თუკი რაიმე ცუდი ხდება ამ სამყაროში, ეს ადამიანის გულიდან გამომდინარეობს. "არა პირიდან შემავალი შეაგინებს კაცს, არამედ გულიდან გამომავალი; კაცის კვლანი, პარვანი, ათასი მრუშობანი, გულიდან გამოვალსო" - ამბობს ქრისტე და გვეუბნება - გულს თუ არ განიწმენდთ, ღმერთს ვერასოდეს იხილავთო: "ნეტარ იყვნენ მგლოვიარენი გულითა, რამეთუ ნუგეშინისცემულ იყვნენ", ანუ ადამიანმა თავისი ცოდვების გამო თუ არ იგლოვა, ნუგეში არასოდეს მიეცემა. ამიტომ ყოველი ქრისტიანი, უნდა აკვირდებოდეს, რა ხდება მის გულში. ხშირად გაიგონებთ, გულისთქმათა გახსნა მონასტერში ხდებაო, ჩემი აზრით, იგივე უნდა ხდებოდეს ერშიც. მოძღვრის დანიშნულებაც ისაა, ასწავლოს მრევლს საკუთარ გულში ჩახედვა. მოძღვარს არ შეუძლია ადამიანის გული დაინახოს, ამისი უნარი მხოლოდ ღმერთსა აქვს, მაგრამ მან სულიერ შვილს უნდა ასწავლოს, როგორ ჩაიხედოს გულში, გაიგოს, იქ რა ხდება, რომ იქ ჩაბუდებულ გველის წიწილებს თავი გაუჭეჭყოს, ვნებები რომ დიდ გველეშაპებად არ იქცნენ. როცა ადამიანი ისწავლის თავის გულში ჩახედვას, აღმოაჩენს, რომ მასში არის სწრაფვა პატივმოყვარეობისაკენ, სიამოვნებს ვიღაცის შექება, ტაშის დაკვრა - ამას ჩემს თავზეც ვამბობ, რადგან ყველას აქვს განდიდებისა და ძალაუფლებისაკენ ლტოლვა, შური, ეგოიზმი, ანგარება, სიძვა, ბედნიერების მიწიერ სიამოვნებაში ძიება, სიამოვნებიდან და ეგოიზმიდან გამომდინარე კი გემოთმოყვარეობა, გაბოროტება და მრისხანება.
ალბათ, იკითხავთ, თუ ადამიანმა ეს ყველაფერი იპოვა თავის თავში, რა მერე? როცა იპოვი, მათთან ბრძოლაც არ არის ადვილი, ეს იგივეა, ბარონ მიუნჰაუზენივით შენი თავი ჭაობიდან ამოიყვანო. ვერ ამოიყვან, რადგან შენ ის ცუდი ხარ, რასაც შენს თავში იპოვი, ჩაკეტილი სისტემა ხარ და ერთადერთი გამოსავალია - მხსნელი ეძებო, რაც ლოცვაში ვლინდება - "უფალო, შემიწყალე!" აი, ეს ჭირს, ეს აქვს შესაწყალებელი ადამიანს და ამას თუ არ მიხვდა, მისი ლოცვაც მასკარადად იქცევა. პავლე მოციქული ამბობდა: - მე ზეციური მინდა და ჩემი ხორცი ჩემს წინააღმდეგ საბრძოლველად განეწყოო. როგორ განეწყობა უტვინო ხორცი შენს წინააღმდეგ, თუ შენს გულში ცოცხალი არსებები არ არიან დაბუდებული დემონების სახით? თუ აღმოვაჩენ, რომ გველები, რომლებიც ჩემს გულში ბუდობენ, საყრდენი ხდებიან დემონებისა და ჩემში ჯოჯოხეთია, ესე იგი, სწორ გზაზე ვდგავარ, რადგან იმ ვნებებს თავს გავუჭეჭყავ. აღსარების მთავარი დანიშნულებაც ესაა, მოძღვრის როლი კი, ადამიანი ჩაახედოს თავის გულში და ასწავლოს ამ ვნებების კონტროლი, ღმერთს სთხოვოს აღსარების დროს, "ღმერთო, შემინდე", რადგან ისევ შემშურდა, ისევ ანგარებაში ვარ, ისევ გავბრაზდი და დავიბოღმე ადამიანზე, ისევ პატივი და დიდება მომინდა და ვნებიანად განვეწყვე საწინააღმდეგო სქესის მიმართ და როცა მუდმივი აღსარების რეჟიმში გადადის, იმის დანახვასაც შესძლებს, რომ მისი სული მკვდარია ამ ყველაფრის მიმართ და გლოვას იწყებს, ანუ გზას ადგება. აი, ესაა ქრისტიანული ცხოვრების არსი.
- რამდენად სწორად მიგაჩნიათ ცოდვის სახეობების ჩამოწერა და აღსარების ფორმით მოძღვართან განდობა?
- ასეთი ფორმაც არსებობს, მაგრამ აქ მთავარი მოტივაციაა, ამის უკან რა არის. გლეხმა კარგად იცის, სარეველას თოხით რომ თავი წააცალოს, მარტო ეს კმარა, თუ ის ძირიანად არ ამოიღო, ცოტა ხანში ახალს ამოყრის. ეს მარტო მიწაზე კი არა, ადამიანის გულზეც არის ნათქვამი. ზოგჯერ ჩვენ, მოძღვრები, ცოდვას ძირფესვიანად არ ვიღებთ ადამიანის გულიდან, მხოლოდ ზედაპირულად ვაჭრით ტოტებს, ადამიანი შეიძლება უარესიც გახდეს, იმიტომ, რომ თავისი გარეგნული კეთილმოწესეობის წყალობით უფრო თავდაჯერებული ხდება და მთელი ცხოვრება ერთსა და იმავე ცოდვებს იმეორებს აღსარებაზე. როგორც წმინდა ეგნატე ბრიანჩანინოვი ამბობს, გარეგნული ღვაწლი ადამიანს თავდაჯერებულობაში განამტკიცებს, თავდაჯერებულობა კი სწორედ ის შემთხვევაა, როცა მოხიბლულია თავისი "ღვაწლით". როცა წლების განმავლობაში ეკლესიაში დადიხარ და წმინდა წერილით არ სუნთქავს შენი სულიერება, არ ინტერესდები, ქრისტე რა მაგალითს გვაძლევს, როგორ ცხოვრობდა, რას გვასწავლის, არ გიჩნდება მისი მიმსგავსების სურვილი (გარდა იმისა, რომ მისი სიტყვები ცოცხალია, ღვთივსულიერი და მადლითაც შემოდის შენში), თუკი მას არ იცნობ, არ უახლოვდები, ყოველდღიურად არ ეძიებ და არ სუნთქავ მისით, მაშინ გამოდის, რომ შენს რელიგიას ჰქმნი, შენი სინდისის დასამშვიდებლად და მხოლოდ გარეგნულად ხარ ქრისტიანი, სინამდვილეში კი ის ჭურჭელი გამოდიხარ, ქრისტე რომ ამბობს: "ჭურჭელს გარედან ალამაზებთ, შიგნით კი ნაგვით არის სავსეო", რასაც წმინდა ესაია წინასწარმეტყველი გარედან გამშვენებულ განგოზილ საფლავებს უწოდებდა. ისევ ვიმეორებ, აღსარება საუბარია ღმერთთან და თუკი გულწრფელად არ მოვინანიებთ და მიზანმიმართულად არ მივდივართ ქრისტესკენ, სინანულის გარეშე ზიარებას არავითარი შედეგი არ ექნება. ღმერთმა შეგვინდოს ცოდვები!