ჩვენი წელთაღრიცხვით I საუკუნის მეორე ნახევარში გალილეის ქალაქ პანეადაში დაიბადა უფლის წმინდა მოციქული თომა. ქალაქი, სადაც თომა მოციქული იშვა, მდებარეობს ერმონის მთის ძირას, მდინარე იორდანეს აღმოსავლეთ სათავეში, სადაც მთავრდებოდა ნეფთალიმის ტომის სამკვიდრებელი.
განკაცებული მაცხოვრის ქადაგებების მოსმენამ და საკუთარი თვალით მრავალი სასწაულის ხილვამ საბოლოოდ მიაჯაჭვა თომა უფალ იესო ქრისტეს. იგი განუყრელად თან დაჰყვებოდა უფალს და ღირს იქმნა, მის 12 მოციქულთა შორის შერაცხილიყო, გახდა მოწმე უფლის ყველა ქვეყნიური საქმისა, მისი ჯვარზე ვნებისა და ნებაყოფლობითი სიკვდილისა.
უფლის ზეცად ამაღლებისა და მოციქულებზე სულიწმინდის გარდამოსვლის შემდეგ წილი ყარეს, ვინ რომელ ქვეყანაში იქადაგებდა. თომას სამხრეთ აზიის ქვეყნები ხვდა წილად, რამაც მეტად დაამწუხრა, რადგან ძალზე შორს და ველურ ხალხთან უწევდა წასვლა. გამოეცხადა მაცხოვარი და შეახსენა, რომ მუდამ მასთან იქნებოდა და ნურაფრის შეეშინდებოდა, ასევე ამცნო გზა, რომელსაც უნდა დასდგომოდა...
თომა მოციქული ინდოეთის სხვადასხვა ქვეყანაში სახარებას რომ ქადაგებდა, ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის აღსრულების ჟამიც დადგა (საეკლესიო გადმოცემით, ეს მოხდა მე-15 წელს უფლის ზეცად ამაღლებიდან, ანუ 48 წელს ქრისტეს შობიდან, როცა ღვთისმშობელი 64 წლისა იყო). მარიამ ღვთისმშობლის მიძინების დღეს სულიწმინდის მიერ ყველა მოციქული გეთსემანიის ბაღში აღმოჩნდა, გარდა თომა მოციქულისა, რომელმაც 3 დღით დაიგვიანა. მოციქული ძალიან განიცდიდა, სხვა მოციქულებთან ერთად საფლავამდე რომ ვერ მიაცილა უფლის დედის სხეული. მოციქულებმა საერთო შეთანხმებით გადაწყვიტეს, საგანგებოდ თომასთვის გაეხსნათ ღვთისმშობლის საფლავი, რათა მას ამქვეყნად უკანასკნელად ეხილა მისი ყოვლადპატიოსანი სხეული და თაყვანი ეცა მისთვის. თუმცა აღმოჩნდა, რომ, მსგავსად ძისა, დედა ღვთისას სხეულიც ზეცად ამაღლებულიყო...
ამის შემდეგ თომა კვლავ ინდოეთისკენ გაემართა, სადაც მრავალი მოაქცია და უამრავი სასწაული მოახდინა სულიწმინდის ძალით.
ქალამიდის ქვეყანაში ქადაგებისას მისი წყალობით მრავალი ეზიარა ქრისტიანობას, მათ შორის - მეფისწული აზანი, ქალები, რომლებმაც ურწმუნო მეუღლეებთან თანაცხოვრებაზე უარი თქვეს. ერთ-ერთი მათგანი მეფის მეუღლე გახლდათ. სასახლეში დაბრუნებული დედოფალი ლოცვასა და მარხვას შეუდგა. თომა კი კვლავაც განაგრძობდა უფლის სიტყვის ქადაგებას.
მეფემ დაიბარა თომა და ჰკითხა, ვინ იყო იგი. თომამ მიუგო, რომ იყო მონა ცათა და ქვეყანის ბატონისა და ქრისტიანობა უქადაგა. განრისხებულმა მეფემ მრავალი განსაცდელი მოუვლინა წმინდა მოციქულს. თუმცა განსაცდელმა უფრო განამტკიცა მოქცეულთა რწმენა, მრავალი ურწმუნო კი ქრისტეს გზაზე დააყენა.
მეფეს მოციქულის სიკვდილი გადაეწყვიტა, მაგრამ ვერ ბედავდა, რადგან იცოდა, ხალხი არ აპატიებდა.
ერთხელაც თომა ქალაქგარეთ წაიყვანა. ეგონათ, მეფე მოციქულისგან სასწაულს მოელისო. თუმცა თვით მეფე ასე არ ფიქრობდა... როგორც კი ქალაქს ნახევარი საათის სავალით გასცდნენ, მოციქული ხუთ მხედარს გადასცეს და უბრძანეს, შუბებით განეგმირათ იგი. თომა მოციქულმა ლოცვისთვის დრო ითხოვა. შემდეგ მღვდლად და დიაკვნად დაასხა ხელი საფორსა და აზანს (აზანი მეფის ძე იყო, საფორი კი მისი მეგობარი), რომლებიც უკან მისდევდნენ და უანდერძა, მორწმუნეთა გამრავლებისა და ქრისტეს სიტყვის განვრცობისთვის ეზრუნათ.
...ხუთი შუბით განგმირეს თომა მოციქული. საფორი და აზანი დიდხანს დასტრიალებდნენ მოძღვრის ნეშტს, შემდეგ კი დიდი პატივით დაკრძალეს მისი წმინდა სხეული (მოციქულის მოწამებრივი აღსასრულის ადგილს დღესაც უჩვენებენ კალურმინში, ექვსიოდე კილომეტრზე ქალაქ მალიპურიდან, სადაც წმინდა თომა ხშირად განმარტოვდებოდა ხოლმე ლოცვისთვის). დაკრძალვის შემდეგ დამწუხრებულებს წმინდა თომა გამოეცხადა და ქალაქში დაბრუნება და ძმების რწმენაში განმტკიცება უბრძანა. ისინიც დაბრუნდნენ და, მოძღვრის ლოცვა-კურთხევით გაძლიერებულნი, წარმატებით განაგებდნენ ქრისტეს ეკლესიას.
რამდენიმე წლის შემდეგ მეფე მუზდის ერთ-ერთი ძე ბოროტმა შეიპყრო, რამაც მეფე აიძულა, გაეხსენებინა წმინდა თომას შესახებ გაგონილი - მრავალი ეშმაკეული განკურნაო. მეფემ ირწმუნა, თუ თომას საფლავს გახსნიდა და მის ძვალს ძეს შეახებდა, განიკურნებოდა. საფლავი ცარიელი აღმოჩნდა - ერთ-ერთ მორწმუნეს ფარულად მესოპოტამიაში გადაესვენებინა წმინდანის ნაწილები. მაშინ ხელმწიფემ იმ ადგილიდან ერთი მუჭა მიწა აიღო, ნაჭერში გაახვია და ძეს ყელზე ჩამოჰკიდა, თან უფალს სასწაულის მოხდენას სთხოვდა. აღთქმაც დადო, რომ ირწმუნებდა იესო ქრისტეს. ლოცვის დასრულებისთანავე განიკურნა მისი ვაჟი, მეფე კი ქრისტეს სარწმუნოებას ეზიარა.
საეკლესიო მწერლების მოწმობით, თომა მოციქულის წმინდა ნაწილები შემდგომში (385 წელს) ქალაქ ედესოში გადაასვენეს. მაგრამ, როგორც ცნობილია, მისი ზოგიერთი ნაწილი ინდოეთშიც დარჩა. ედესოში წმინდა ნაწილებზე დიდებული ეკლესია ააგეს, სადაც შორეული ქვეყნებიდან ჩამოდიოდნენ მლოცველნი. იმპერატორ ანასტასის ზეობისას (490-518) თომა მოციქულის წმინდა ნაწილები კონსტანტინოპოლს გადაასვენეს და მის სახელობაზე ტაძარიც ააგეს. ჯვაროსანთა მეოთხე ლაშქრობის დროს (1204 წელს) უნგრეთის მეფე ანდრია მეორემ წმინდა თომას მარჯვენა თავის სამშობლოში გადააბრძანა.
თომა მოციქულის თავის ქალა კი საქართველოში, თბილისის სიონის საკათედრო ტაძარშია დასვენებული. უფლის წმინდა მოციქულის ლოცვით მრავალი სასწაული აღესრულებოდა და კვლავაც აღესრულება.
მოამზადა
დემეტრე ტლაშაძემ
დემეტრე ტლაშაძემ
