ლოცვა ქრისტიანის მთავარი საქმეა, მაგრამ ეშმაკი ყოველმხრივ ცდილობს, მორწმუნე ლოცვის გზიდან გადადრიკოს, აცდუნოს და ცოდვაში ჩააგდოს. ყველა ცოდვა ლოცვის მტერია, მაგრამ წმინდა მამანი განსაკუთრებით სამ ვნებას გამოყოფენ: პატივმოყვარეობას, ავხორცობასა და ვერცხლისმოყვარეობას. ამჯერად ვერცხლისმოყვარეობაზე გესაუბრებით.

აი, რას წერს არქიმანდრიტი რაფაელი (კარელინი): "ვერცხლისმოყვარის გულისთქმანი და გრძნობანი იქ არის, სადაც მისი სიმდიდრეა. განუწყვეტლივ იმაზე ფიქრობს, როგორ დაიცვას და გაზარდოს თავისი ქონება... მკვდარი და ცივია მისი ლოცვა. ეს მარტოოდენ გარეგნული მისაგებელია ღვთისადმი, რადგან ვერცხლისმოყვარე არა უფლის, არამედ ფულის მიმართ სასოებს, მისთვის იგი ქცეულა ღმერთად. ვერცხლისმოყვარის გული ქვასავით მაგარია. მასზე, ისევე, როგორც ფოლადის საჭრეთელი - ალმასზე, ლოცვა თითქმის არ ტოვებს კვალს".

გვესაუბრება სახელმწიფო უნივერსიტეტის წმინდა დავით აღმაშენებლის სახელობის ტაძრის დეკანოზი ბასილი (ჟორჟიკაშვილი).

- მამაო, რას ნიშნავს ვერცხლისმოყვარეობა?

- ვერცხლისმოყვარეობა ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ვნებაა. ეს არ ნიშნავს რომელიმე კონკრეტული ნივთის ან ძვირფასეულობის სიყვარულს, როგორც უმრავლესობას ჰგონია; ვერცხლისმოყვარეობა გულისხმობს მიჯაჭვულობას ამქვეყნიურ დიდებასა და ფუფუნებაზე, მდგომარეობას, როცა ადამიანი ყოველივე ამას უფალზე წინ აყენებს.

- მაგრამ ადამიანს სჭირდება საკვები, ჩასაცმელი, ცდილობს თავის დამკვიდრებას, საზოგადოებაში თავისი ადგილის პოვნას. განა ეს ცოდვაა?

- ცხადია, არა. უფალი არც ჭამას გვიკრძალავს, არც ჩაცმას და არც სხვა ბუნებრივი მოთხოვნილების დაკმაყოფილებას. ჩვენ მოვალენიც ვართ, ვიშრომოთ, ვიზრუნოთ ჩვენს თავსა და ახლობლებზე. ეს სიმდიდრის ქონას გამორიცხავს. მთავარი ყოველივე ამის მიმართ ჩვენი დამოკიდებულებაა. ხორციელი კეთილდღეობა ადამიანის თვითმიზნად არ უნდა იქცეს. მიზანი უფალთან ერთობა უნდა იყოს. რასაც არ უნდა ვაკეთებდეთ, უწინარეს ყოვლისა, ამაზე უნდა ვიფიქროთ. ისტორიას უამრავი ადამიანი ახსოვს, ვისაც არც ქონება აკლდა, არც ამქვეყნიური დიდება, მაგრამ ამ ყოველივეს კეთილად მოიხმარდნენ. ასე რომ, სიმდიდრე თავისთავად ბოროტება არ არის; მთავარია, მისი მართებულად აღქმა და ხარჯვა შევძლოთ.

უფალი ბრძანებს, პირველ ყოვლისა სასუფეველს ეძიებდეთ და შემდგომ ამისა ყოველივე შეგეძინოთო. ადამიანის მთავარი საზრუნავი სულის ცხონება უნდა იყოს, ყველაფერს ღვთის სათნოსაყოფად უნდა იყენებდეს. მის გულში სააქაო დიდებამ უფლის ადგილი არ უნდა დაიკავოს, მასზე წინ არ დადგეს, რამეთუ ადამიანი არ არის ამა სოფლის მკვიდრი; მისი დანიშნულება სააქაო ნეტარების მიღება არ გახლავთ. ამიტომაც მიიჩნევა ცოდვად ამქვეყნიური საზრუნავის უფალზე წინ დაყენება.

- მაშ, შეიძლება, ღარიბიც იყოს ვერცხლისმოყვარე?

- რა თქმა უნდა. კვლავ გავიმეორებ: ეს ცნება არ გულისხმობს სიმდიდრეს, ის უფრო სიძუნწესა და ნივთთმოყვარეობას მოიცავს. შეიძლება, გვქონდეს ერთი და ვიყოთ ცოდვაში, მაგრამ გვქონდეს ათასი და არ ვცოდავდეთ. ის უმცირესიც კი, რაც გაგვაჩნია, საკმარისია, რომ ვერცხლისმოყვარეობაში ჩავცვივდეთ, რადგან მთავარი ნივთთა სიმრავლე კი არა, მათდამი დამოკიდებულებაა.

მაგალითად შეგვიძლია მოვიყვანოთ წმინდა მეფე დავით აღმაშენებელი. მის მიერ სიცოცხლის მიწურულს დაწერილ სინანულის საგალობლებში ცხადად ჩანს, რაოდენ მართებულად აფასებდა ის თავის მდგომარეობას. ის გრძნობდა, რომ სიმდიდრე, დიდება, მეფის გვირგვინი წარმავალი იყო, მარადიული მხოლოდ ღვთის სასუფეველი გახლდათ. ამიტომაც შეძლო დიდძალი ქონების სწორად გამოყენება, საქართველოს აღორძინება და ზეციური გვირგვინის მიღება.

შეგვიძლია გავიხსენოთ დიდი წმინდანიც, ქართველებისა და მთელი საქრისტიანოს მცველი წმინდა გიორგი. მოგეხსენებათ, ის იმპერატორ დიოკლეტიანეს კარისკაცთაგან ერთ-ერთი გამორჩეული იყო, მაგრამ როცა არჩევანის წინაშე დადგა, როცა სასწორის ერთ მხარეს სარწმუნოება აღმოჩნდა, მეორე მხარეს კი - ამა სოფლის პატივი და დიდება, რომელსაც იმპერატორი პირდებოდა, მან უფალი აირჩია და ამისთვის უდიდესი ჯილდო - ღვთის სასუფეველი მიიღო.

- საიდან წარმოიშობა ვერცხლისმოყვარეობის ცოდვა?

- ნებისმიერი ცოდვის საფუძველი ის არის, რომ ჩვენ ხშირად მცირედმორწმუნეობას ან ურწმუნოებას ვიჩენთ, ვშორდებით უფალს ან საერთოდ არ გვყავს ის მოძიებული. ასეთ დროს ადამიანი ადვილად უზავდება ბოროტს და იოლად ემორჩილება მის ნებას. რა არის ცოდვა? ეს არის უფალთან დაშორება, მის მცნებათა საწინააღმდეგოდ ქცევა, ცხოვრება. პირველი ცოდვა ანგელოზის უფლისადმი დაუმორჩილებლობა იყო. ადამის ცოდვაც ღვთის ურჩობა გახლდათ. ასეთივეა ყველა სხვა ცოდვის არსიც.

რა არის ქრისტიანული ცხოვრება? ეს არის სწრაფვა ღვთისკენ, სწრაფვა, მივემსგავსოთ უფალს. ქრისტიანული ცხოვრების საუკეთესო მაგალითი ხომ თვით მაცხოვარმა მოგვცა. ჩვენ გვიყვარს საკუთარი თავის სხვებთან შედარება და თავის დამშვიდება იმით, რომ ჩვენზე ცოდვილებიც არსებობენ, მაგრამ თუ ვინმეს ვედრებით, უნდა შევედაროთ უფალს, რადგან ქრისტე სწორედ ჩვენს განსაღმრთობად მოვიდა - ღმერთი განკაცდა, რათა კაცი განღმრთობილიყო, - ხოლო თუ მას შევედრებით, დავინახავთ, რაოდენ ბევრი გვაკლია სრულყოფილებამდე, უფრო მეტიც - ქრისტიანობამდე.

- ალბათ, ეს ცოდვა შურსაც წარმოშობს.

- ერთი ცოდვა (რა თქმა უნდა, მოუნანიებელი) ყოველთვის შობს მეორეს. ვერცხლისმოყვარეობა, ბუნებრივია, შურს წარმოშობს. როცა ადამიანის ამქვეყნიური ცხოვრების საზრისად ქონების დაგროვება ან სახელის მოხვეჭა იქცევა, ამ გზაზე უთუოდ იჩენს თავს შურიც. როცა ვხედავთ, რომ ის, რაც გვსურს, არ გვეძლევა, სხვას კი აქვს, ჩვენს არსებაში იბადება "მწუხარება სხვისა კეთილსა ზედა" და თუ ყოველივე ეს არ გავაცნობიერეთ და სწორი ცხოვრებით არ დავაბალანსეთ, შეიძლება, შურზე მძიმე ცოდვაშიც ჩავცვივდეთ. ვერცხლისმოყვარეობა ადამიანს გულისხმას უხშობს, გონებას უმძიმებს. გულში, სადაც ვერცხლისმოყვარეობა სუფევს, ღვთის სიყვარული ადგილს ვერასოდეს დაიმკვიდრებსო, ნათქვამია.

ვინ მოთვლის, რამდენი ცილისწამების, ომის, მტრობის, კაცისკვლის მიზეზად ქცეულა ეს ვნება...

- ყველაზე სავალალო კი იუდას მიერ უფლის გაყიდვა იყო...

- იუდა სწორედ ვერცხლისმოყვარეობამ დასცა. უფალმა იცოდა მისი ეს სისუსტე, ამიტომაც სწორედ მას ჩააბარა მოციქულების სალარო, რათა ცოდვისგან ეხსნა, მაგრამ სიხარბემ ისე დააბრმავა ისკარიოტელი, რომ უფალი 30 ვერცხლად გააყიდვინა. ასე ვართ ჩვენც: ღმერთი ყოველგვარ პირობას გვიქმნის ცოდვისგან თავშეკავებისთვის, მაგრამ ჩვენ იშვიათად თუ მივყვებით უფლის გზას, იშვიათად თუ ვემორჩილებით მის კეთილ ნებას. ყოველივე ამის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი, ალბათ, ის არის, რომ ჩვენ არ გაგვაჩნია განცდა სოფლის წარმავლობისა. ვერ ვხვდებით, რომ ყოველივე ამქვეყნიური ამაოა, რომ მოვა დრო, როცა ამ ქვეყნიდან წავალთ და უფლის წინაშე წარვდგებით. ჩვენ რომ ამის ცხადი განცდა გვქონდეს, განა უბრალო ნივთს ამხელა მნიშვნელობას მივანიჭებდით?! ეს ყველაფერი ხომ მარადისობასთან შედარებით არარაობაა.

- ვერცხლისმოყვარეობა გარკვეული აზრით კერპმსახურებაც არის...

- მართლაც ასეა. მოგეხსენებათ, ღვთისგან ბოძებულ იმ ათ მცნებას შორის, მოსემ ებრაელ ერს რომ მისცა, ერთ-ერთია "არა ჰქმნა თავისა შენისა კერპი...". ამ მცნების მიხედვით, ადამიანს უფლის გარდა სხვა ღმერთი არ უნდა ჰყოლოდა.

კერპთაყვანისმცემლობა არ ნიშნავს მხოლოდ ციური სხეულების ან ქანდაკებების თაყვანისცემას. ეს ცნება მოიცავს ყველაფერს, რასაც უფალზე წინ ვაყენებთ. კერპად შეიძლება იქცეს ნებისმიერი რამ, თუ ის უფალზე მეტად გვიყვარს. ამრიგად, ვერცხლისმოყვარეობით უფლის ძირეულ მცნებას ვარღვევთ და კერპმსახურები ვხდებით. ცუდია, რომ ამას ადამიანი ხშირად ვერც კი ხვდება. ეშმაკს კაცი უხილავ ლაბირინთში შეჰყავს და თავგზას უბნევს. ერთადერთი გამოსავალი უფალთან ერთობა, შეწყალებისთვის ლოცვაა.

- ნუთუ ყველა მოკვდავი შეპყრობილია ამ ვნებით?

- ამის განსჯა, ცხადია, ძნელია, თუმცა, ბუნებრივია, ეს ცოდვა მეტ-ნაკლებად ყველა ჩვენგანში დევს. ჩვენ ბევრი რამის გამო ვამბობთ უარს უფალზე, ნებისმიერი წვრილმანის შეძენა გვიხარია, მაგრამ გვეზარება უფლის შეძენა, მის წმინდა სისხლსა და ხორცთან ზიარება; გვწყინს საყვარელი ნივთის დაკარგვა, მაგრამ შეიძლება ერთხელაც არ დავფიქრდეთ იმაზე, რომ შესაძლოა, ცოდვით უფალი დავკარგოთ. ჩვენ მიჯაჭვულნი ვართ ამ სოფელს. საბედნიეროდ, ეკლესიური ცხოვრებით ამ ვნებისგან გათავისუფლება შესაძლებელია.

- რამდენად გვიშლის ხელს ვერცხლისმოყვარეობა ლოცვაში?

- ლოცვას ნებისმიერი ცოდვა უშლის ხელს. ცოდვა ბოროტი საქმეა, რომელსაც ეშმაკის ნებით აღვასრულებთ, ლოცვა კი უფალთან ერთობაა. ის ქრისტეს ჭეშმარიტ მორჩილებას გულისხმობს. შეუძლებელ არს ორთა უფალთა მონებაო, - ბრძანებს უფალი, - ერთ-ერთი უნდა მოვიძულოთ და მეორეს დავემორჩილოთო. თავად განსაჯეთ - ვდგავართ უფლის წინაშე, მას ვესაუბრებით, ფიქრი კი სხვაგან გაგვირბის. მაცხოვარი ამბობს: "სადაც იყოს საუნჯე შენი, მუნცა იყოს გული შენიო". თუ ლოცვის ჟამს შენთვის სასურველია არა უფალი, არამედ რაღაც სხვა, შენი გულიც სხვაგან არის და არა უფალთან, უგულო ლოცვა კი მხოლოდ სიტყვებია.

- როგორ მოიქცეს ადამიანი, თუ გრძნობს, რომ ესა თუ ის ნივთი ვერცხლისმოყვარეობაში აგდებს?

- ყველა ცოდვას აქვს საპირისპირო სათნოება. წმინდა მამები გვირჩევენ, როცა ვხედავთ, რომ რაიმე საგანს ვართ მიჯაჭვულნი და ვგრძნობთ, რომ ვერცხლისმოყვარეობით ვცოდავთ, გავიმეტოთ ის და სხვას მივცეთ, მას, ვისაც ეს ნივთი ჩვენზე მეტად გამოადგება. მოწყალების გაცემა ვერცხლისმოყვარეობის წამალია. თავიდან შეიძლება ძალიან გაგვიჭირდეს, მთელმა შინაგანმა არსებამ ბრძოლა დაგვიწყოს, მაგრამ შემდეგ, როცა გავაცნობიერებთ, რომ ამ ნივთს თავი არ შევწირეთ, საოცარ სიმშვიდესა და თავისუფლებას ვიგრძნობთ. თავისუფლება, ცხადია, არ გულისხმობს მხოლოდ გეოპოლიტიკურ დამოუკიდებლობას; თავისუფლება პირველ რიგში ცოდვისგან გათავისუფლებაა, მდგომარეობა, როცა ადამიანს თავისი ნების ღვთის სათნოდ მართვა, უფლის ნებასთან შეერთება შეუძლია. პიროვნება უნდა დაეუფლოს თავს და წაიყვანოს ის ჭეშმარიტი გზით. აი, რა არის ჭეშმარიტი თავისუფლება! ხოლო პრინციპი "რასაც მინდა, იმას გავაკეთებ" სწორედ რომ მონობაა, ეშმაკის, ცოდვის მონობა.

- დღეს ვერცხლისმოყვარეობასთან ბრძოლა ალბათ ერთიორად ძნელია. ადამიანი გარემოცულია ინფორმაციის ზღვით, რომელიც მას ნივთთმოყვარეობ\ას უქადაგებს, ელვისებურად ვითარდება ტექნიკა...

- ბუნებრივია, გასულ საუკუნეებთან შედარებით ბევრი რამ შეიცვალა. ჩვენ ტექნიკური პროგრესის საუკუნეში ვცხოვრობთ და ამას ვერსად გავექცევით. მაგრამ ეს ცუდი როდია; ავტომობილებს, ტელეფონებს, კომპიუტერებს ნახავთ ათონის მთაზეც, რომელიც სულიერების ცენტრია, მაგრამ ამ ყოველივეს იქ ღვთის სამსახურისთვის იყენებენ. ტექნიკური პროგრესი მხოლოდ იარაღია ჩვენს ხელში, ხოლო თუ როგორ გამოვიყენებთ მას, ჩვენზეა დამოკიდებული.

- როგორ ვებრძოლოთ ვერცხლისმოყვარეობას?

- ცოდვასთან ბრძოლა სხვა არაფერია, თუ არა მცდელობა უფალთან მუდმივი ერთობისა. უფალი - აბსოლუტური სიწმინდეა. როდესაც მასთან მიახლებას ვცდილობთ, ჯერ ბიწიერებას უნდა განვეშოროთ. როგორც სასურველი სტუმრის მისაღებად ვემზადებით, ვალაგებთ სახლს და ვცდილობთ, კარგად გავუმასპინძლდეთ, ისევე უნდა მოვემზადოთ უფლის მისაღებად, რათა ყოვლადსახიერმა უფალმა ინებოს და ჩვენს გულში დაიდოს მარადიული სავანე.