ათონზე, ზოგრაფის მონასტერში დასვენებულია წმინდა გიორგის ხატი, რომელიც სერბეთის მთავარს, სტეფანე დუშანს, უფრო სწორად, დედამისს ეკუთვნოდა.

მეფე სტეფანე 1458-1504 წლებში მართავდა სერბეთს. საშინელი დრო იყო. თურქებს დაპყრობილი და დამონებული ჰყავდათ ბიზანტია. ქრისტიანთა დაღვრილი სისხლი და შებილწული ტაძრები სულს უწუხებდა მეფე სტეფანეს და შურისძიება სწადდა. მაგრამ სად ჰქონდა საამისო ძალა. ერთხელ დედის სამლოცველო ოთახში წმინდა გიორგის ხატის წინ დამხობილმა მთავარმოწამეს ქრისტეს მტრების წინააღმდეგ ბრძოლაში შეწევნა სთხოვა. ლოცვისას მიეძინა. ძილ-ღვიძილში წარმოუდგა მშვენიერი ჭაბუკი და ჰკითხა: - რა გინდა, რისთვის შეაწყენ ღვთის დიდებულებასო?

- ნება მომეცი, გკითხო, ვინა ხარ? - შიშით შეეპასუხა სტეფანე.

- მე ძლევაშემოსილი გიორგი ვარ. რა გინდა ჩემგან, რის შუამდგომლობას მთხოვ ღვთის წინაშე?

- შენ იცი, რასაც სჩადიან თურქნი. მათი განადგურება მწადს, მაგრამ ამის ძალა არ მაქვს. განმაძლიერე, რომ ქრისტეს ჯვრისა და რწმენის მტერს შევება.

- შენ არ გაქვს ძალა, მაგრამ უფალს უხვად აქვს, - ბრძანა წმინდა გიორგიმ, - წადი და განაბნიე თურქნი. მე ვიქნები შენთან. განა საკმარისი არ არის ეს? შენი და შენი მცირერიცხოვანი რაზმის გასამხნევებლად, იმის ნიშნად, რომ თქვენს გვერდით ვარ, აიღე დედაშენის სამლოცველოდან ჩემი ხატი და ბრძოლებში არ მოიშორო. ოღონდ როცა გადამწყვეტ ბრძოლებში გაიმარჯვებ, არ დაგავიწყდეს ჩემი ხატის მიტანა ათონზე, ზოგრაფის მონასტერში, სადაც მუდმივად ვიმყოფები. განაახლე ჩემი ტაძარი ზოგრაფში (ზღვის მეკობრეთაგან დარბეული). ეს არ დაივიწყო.

ძალამიცემულმა სტეფანემ შეკრიბა რაზმი, წაიმძღვარა ხატი და ორმოცი წელი შიშის ზარს სცემდა თურქებს. გაფართოვდა სერბეთის საზღვრები. მეფე სტეფანეს ეძახდნენ "მეფეს სერბთა და ბერძენთა". ხშირად ტყვედ ჩავარდნილი თურქები იხსენებდნენ ერთ ყმაწვილ მეომარს, რომელიც ადვილად მუსრავდა თურქებს, თვითონ კი უვნებელი რჩებოდა. "ის მეომარი რომელია ჩემს ჯარისკაცებს შორის?" - ჰკითხა მათ სტეფანემ. "ახალგაზრდაა, თეთრ ცხენზე ზის და ხელთ მახვილი უპყრია", - პასუხობდნენ თურქნი. მაშინღა მიხვდნენ სერბნი, თუ ვინ იყო მათი უცნობი თანამებრძოლი, ადიდებდნენ უფალს და მის ძლევამოსილ მხედარს. შემდგომში წმინდა სტეფანემ აღასრულა წმინდა გიორგის ნება და მისი ხატი ზოგრაფის მონასტერს ჩააბარა.

ამ ხატზე წმინდანის სახე უფრო მეტყველია, ვიდრე ორ დანარჩენზე. მის თვალებში რისხვა და ცხოველი მამაცობა გამოსჭვივის; თვით ფერწერა ხატზე შედარებით ნათელია, ესე იგი უფრო ახლოა ჩვენს დროსთან.

"აღმოსავლური წერილების" ავტორი ამ ხატის შესახებ მოგვითხრობს: "XV საუკუნეში ზოგრაფს გამოუჩნდა კიდევ ერთი კეთილისმყოფელი - სტეფანე, განთქმული მთავარი, რომელმაც მრავალჯერ გაილაშქრა თურქების წინააღმდეგ. ის ყოველთვის ძლევამოსილი გამოდიოდა ბრძოლებიდან. ერთხელ მხოლოდ, როცა ალყა შემოარტყა მტრის უხილავმა ჯარმა, თავის გადასარჩენად ციხესიმაგრეში შესვლა გადაწყვიტა. მაგრამ გალავანზე მას დედა შეეგება და მტკიცედ განუცხადა: "ვუბრძანებ, არ გაგიღონ კარიბჭე, ვიდრე მტერს არ დაამარცხებ, რადგან თუ ბრძოლის ველზე ვერ სძლევ, გალავანს შიგნით რაღას იზამო". იმავე ღამეს დაბნეულ მთავარს ძილში დიდმოწამე გამოეცხადა, გამარჯვება აღუთქვა და უბრძანა, ის ხატი, რომელსაც მუდამ თან ატარებდა, ზოგრაფის სავანისთვის შეეწირა და განეახლებინა გაუკაცრიელებული მონასტერი... გამარჯვება მართლაც მართლმადიდებელ მთავარს დარჩა და მანაც აღასრულა დიდმოწამის ბრძანება.