ერთ დღესაც, როგორც ჩანს, წმინდა ანდრია სალოსის წიგნის გავლენით სალოსური ცხოვრება გადაწყვიტა. ავიდა თეკლათის ზევით მთავარ ანგელოზის კუნძულზე და მის ფერდზე ერთ გამოქვაბულში. ერთი შვიდეულს იმარხა და ილოცა ღვთის წინაშე, რათა მისთვის სალოსობის გზა ეკურთხებია; ერთი კვირის შემდეგ, განიძარცვა სამოსელი, კაბა გადაჭრა წელს ზევით და ქვემო ნაწილი კაბისა გადიგდო მხარზე მოკლე მანტიურად უპერანგო შიშველ ხორცზედ, მხოლოდ მუხლამდე შარვალით და იწყო უქუდოდ, ფეხ-შიშვლად სიარული სოფელ ქალაქებში. არა უჭკუოდ ვითარცა გიჟი, არამედ მხოლოდ გარეგანად იყო სალოსურად, თორემ საქმით იგივე იყო. სალოსობის დაწყებიდან ვიდრე მონასტერში შესვლამდე ასე ცხოვრობდა: დილით ადგებოდა და გაემგზავრებოდა ბინიდან სადმე და როცა მივიდოდა ორ გზის გასაყარზე, შეჩერდებოდა, მუხლს მოიყრიდა, ღვთისკენ აღაპყრობდა თვალებს და სთხოვდა თავისი ნების გამოცხადებას, თუ რომელი გზით წასულიყო და ასე შინაგანის არჩევით ვიდოდა. ასრე სალოსურ მოქალაქობით მიმოვიდოდა რაოდენიმე წელ ზამთარ-ზაფხულ და უქუდობის გამო თავზე თოვლს რო აყრიდა (ათოვდა), დნებოდა რა წყალი, ჩადიოდა შიშველ ტანზე ზურგიდან. ხოლო ფიცხელი ყინვა, ქარი სცემდა შიშველ გვერდებზედ და ნაწლევში გარბიოდა სიგრილე. ფერხნი მისნი იყვნენ დახეთქილ და როს ეკლესიის იატაკზე დგებოდა წირვა-ლოცვის დროს, ხშირად სდიოდა სისხლი ნახეთქებიდან.

მარიამობის მარხვებში ალექსის ჰქონდა ჩვეულება ძველ სენაკში ბოჭკა აკიდებულ წყლით სავსეს ატარებდა, ჭიქაც თან ჰქონდა და ასმევდა ქალაქობისა გამო შეკრებილ ხალხს".

მისი სიტყვა და საქმე მრავალ მიმდევარს პოულობდა. ზოგი მას აჰყვა და მასთან ერთად მსგავსად მოღვაწეობდა; ზოგი სტოვებდა სოფლურ ცხოვრებას და მონაზვნად აღიკვეცებოდა. (თუ რაოდენ დიდი ძალა ჰქონდა წმინდა ალექსის ნათქვამ სიტყვას ერთი ეპიზოდიდანაც ჩანს, რომლის შესახებაც მოგვითხრობს მიტროპოლიტი შიო (მუჯირი) ერთ-ერთ ინტერვიუში: ხშირად უცნობი ადამიანებიც კი მამა ალექსისთან ურთიერთობისას მონაზვნად შედგომას გადაწყვეტდნენ ხოლმე. ერთხელ ღირს მამას შვიდი მძარცველი დაესხა თავს. ისინი შეუვარდნენ კელიაში და განაცვიფრა ისინი წმინდა ალექსის სახემ და მისგან გამოსულმა არა მიწიერმა ნათელმა (როგორც თვითონ ყვებოდნენ), რომ უკან გაპარვა სცადეს. ღირსმა მამამ ისინი მოიხმო, ჩამოჯდა მათთან ერთად და საუბარი გაუბა. შემდგომში სამი მათგანი მონაზონი გახდა, დანარჩენები კი ღვთისმოშიში ქრისტიანები).


საგულისხმოა, რომ ასეთი პირები ძველ მონასტერში კი არ მიდიოდნენ, არამედ აარსებდნენ მთავრობისაგან დამოუკიდებელ თავისუფალ ძმობას. ასე დაარსდა სამეგრელოში ორი სავანე. ერთი დედათა - სოფელ სახარბედიოში, მეორე - მამათა, სოფელ თეკლათში. პირველი შემდეგ ოფიციალურ, დედათა მონასტრად გადაკეთდა, მეორე კი ბოლომდე დარჩა თავისუფალ სავანედ თვით ალექსის ხელმძღვანელობით. ასეთივე თავისუფალი ხასიათის ძმობა დაარსდა გურიაში, ოზურგეთის ახლოს, "წყალწმინდის ძმობის" სახელწოდებით. ძმობის წევრები საკუთარი შრომით ცხოვრობდნენ და მთავრობისაგან არავითარ დახმარებას არ იღებდნენ.

საზოგადოებრივ საქველმოქმედო მოღვაწეობასთან ერთად, ჯერ კიდევ ახალგაზრდა ალექსი არ ივიწყებდა გონებრივ-საგანმანათლებლო მუშაობას. იგი ხშირი სტუმარი იყო გელათისა და მარტვილის მონასტრებისა, წიგნთსაცავებში ეცნობოდა ძველ ხელნაწერებს. ახლო კავშირი ჰქონდა ცნობილ მწიგნობარ ნიკო დადიანთან (შალვა დადიანის მამა), რომელიც ამ დროს ცხოვრობდა სამეგრელოს სოფელ ბერთემში. ნიკოს მდიდარი ბიბლიოთეკა და საუბარი ფრიად ნაყოფიერი სკოლა შეიქნა ახალგაზრდა ალექსისათვის. მეფის რუსეთის მთავრობისადმი უარყოფითად განწყობილ, ძველი ქართული ენისა და ლიტერატურის ღრმა მცოდნე, საზოგადოდ ღრმად განვითარებულ პირთან, ნიკო დადიანთან, სიახლოვემ დიდი საგანმანათლებლო გავლენა მოახდინა მასზე.

ამ ხანებში მას სანიმუშო კალიგრაფიული ხელით გადაუწერია "ექვსთა დღეთა" ბასილი დიდისა, წიგნი ისააკ განშორებულისა და მამათა ცხოვრება, ხოლო ხუცურად - გელათის გულანის საგალობლები.

გაგრძელება იხილეთ შემდეგ გვერდზე