ცდუნება საკუთარი ნების თანაზიარებაა ცოდვასთან. ცდუნება ჩვენი დაცემული ბუნების, ნებელობის საცდურსა და უკეთურობას დამორჩილებაა. ცდუნება ბოროტებისა და ეშმაკის სიხარულია ჩვენში ჩვენივე თანხმობით, რადგან ცოდვა წყალივით გაედინება ჩვენს სულსა და გულში, სადაც სადინარსა და გასასვლელს პოვებს.

მთელი ჩვენი ცხოვრება გზაა არჩევანისა, სწავლისა და მართებული შემეცნებისა. ადამიანის უდიდესი მტერიც და მოყვარეც საკუთარი თავია, რადგან მასში გადის ნებელობის ზღვარი სიცოცხლესა და სიკვდილს, ღმერთსა და ეშმაკს შორის. რაც უფრო ახლოს ვართ უფალთან, მით უფრო კლებულობს ჩვენში შესაძლებლობა ცოდვისა, ცდუნებისა - როცა სიკეთის სიტკბოთი ვსაზრდოობთ, აღარ გვიზიდავს სიმწარე უკეთურებისა. უფლის არცოდნაა თავიდათავი ბოროტი ცხოვრებისა, ჭეშმარიტების შესახებ ცოდნის სიმწირე საწინდარია ცრუ, ამაო ამსოფლიური სიბრძნისა. რამდენადაც მძლავრობს ესა თუ ის ცოდვა ჩვენში, იმდენად ძლიერია ცდუნების ხარისხიც, რადგან ამ დროს არ გვებრძვის მხოლოდ მაცდური - ბოროტი სული, არც მხოლოდ გარემოება და ამა სოფლის ხიბლი, არამედ ყველაზე ძლიერი მტერი - საკუთარი დაცემულობა. ადამსაც სურდა, ცოდვის მაცდურისთვის გადაბრალებით, ცდუნებისა და უმწეობის მომიზეზებით თავი დაეღწია სასჯელისგან, მაგრამ მაინც ვერ ასცდა რისხვას მართლმსაჯული უფლისა, რადგან ადამში იყო ბეჭედი როგორც ცოდვის აღსრულებისა, ასევე მასზე უარის თქმისა. "სადაც განმრავლდეს ცოდვა, მუნ უფროის გარდაემეტოს მადლი ღვთისა". მაშ, როგორღა ვიმართლებთ თავს საცდურთა მომიზეზებით, როცა ყოველივეზე აღმატებულია შეწევნა და წყალობა უფლისა, რამეთუ "სავსე არიან ცანი და ქვეყანაი დიდებითა მისითა".

მწარედ ვცდებით, თუკი ვფიქრობთ, რომ დაბრკოლება, წინააღმდეგობა მხოლოდ ნივთიერი, მატერიალური, ხილვადი საგნების არსებობითაა განპირობებული; ბრმა დღის ნათელს ვერ ხედავს, მაგრამ იგი ასეთივე ბრმა სულაც არ არის ცოდვის მიმართ, გონებისა და გულის თვალი შესაძლოა საკმაოდ ფართოდ ჰქონდეს გახელილი უკეთურებისთვის. ცოდვა თავდაპირველად ისახება სულში, ამის შემდგომ კი იშვება სხვადასხვა სახითა თუ ქმედებით, მოიცავს ჩვენს ყოფიერებას ხის ფესვების მსგავსად და მყარად მკვიდრდება მთელ არსებაში.

სიცოცხლეს არა აქვს წილი სიკვდილთან, არც მადლს - ცოდვასთან და ნათელს - ბნელთან. მაშ, რა განაპირობებს ჩვენს ცდომილებას, მერყეობასა და ცოდვიანობას? მიზეზი, უპირველეს ყოვლისა, ჩვენში - საკუთარ სისუსტეში, დაცემულობასა და ბილწ გულისთქმებში უნდა ვეძიოთ. როცა ამა თუ იმ ცოდვისკენ ვიხრებით, მას განუზომელ ძალას ვანიჭებთ ჩვენზე გამარჯვებისთვის. ცეცხლს წყლით აქრობენ და არა ნავთით, რომელიც კიდევ უფრო აძლიერებს მის ალს. წყალი - ცრემლია სინანულისა, სულიწმინდის მიერ მონიჭებული, ნავთი კი ბოროტი ნებელობა, ეშმაკთან თანაზიარებით მიღებული და განმტკიცებული. თუ გულის კარზე ცოდვა გიკაკუნებს, იცოდე, მასზე უწინ უფალმა მოგაკითხა, მაგრამ კარი მყარად დაკეტილი დახვდა. ცოდვა სიხარულით მიიღე, მაცოცხლებელი, "კეთილი სტუმარი" კი უკუაგდე და საკუთარი ნებით ვნებისგან ძლეულმა მას საცდური და დაბრკოლება უწოდე...

რა ზომითაც დაუთმობ უკეთურებას, იმდენად იმძლავრებს, იბატონებს შენზე საცდური. ხორციელი შიმშილის დაკმაყოფილება საკვების მიღებითაა შესაძლებელი, ცოდვითი სიმაძღრე კი დაუოკებელი სულიერი შიმშილის საწინდარია. ზეცად ამყვანებელი სათნოებათა კიბის თავისი მადლმოსილი ცხოვრებით გამვლელი წმინდა იოანე სინელი ბრძანებს: "ერთი რამ არის მეტად საკვირველი - როგორ ხდება, რომ სათნოებებში შეგვეწევა ყოვლისშემლე ღმერთი, რომელიც ამ შემწეობას წმინდანებისა და ანგელოზების მეშვეობით მოგვივლენს, ბოროტების შემწედ კი მხოლოდ ეშმაკები არიან; ჩვენ ავი საქმის აღსრულება უფრო გვიადვილდება, ვიდრე კეთილისა..."

თუკი ლოთისთვის ღვინოა საცდური და საკუთარ უმსგავსოებას უფლისგან ბოძებულ კურთხეულ სასმელს მიაჩემებს, ბრძენისთვის იგი ნუგეშისა და კეთილი მხიარულების მომტანია, რადგან სულიერ სიხარულსა და ზიარების საიდუმლოს მადლმოსილებას ხედავს მასში. მრუშისთვის შიშველი სხეული განხურვებისა და ხორცის დუღილის მომასწავებელია, წმინდანისთვის კი ტაძარია ღვთისა, რომელშიც სულიწმინდის მადლია დავანებული. ვერცხლის მოყვარე, სიმდიდრეს დახარბებული ადამიანი ოქრო-ვერცხლითა და ძვირფასეულობით იღუპავს სულს, არადა შეეძლო, ღვთისა და მოყვასის სიყვარული "ეყიდა", მოეპოვებინა. სიმდიდრე კი არ არის ცოდვა, რადგან იგი სახეა ზეციური ხელთუქმნელი სიმდიდრისა, არამედ მისთვის ცხოვრება და უკეთურად გამოყენება.

აუცილებელია, მოვერიდოთ ნებისმიერ საცდურს, დაბრკოლებასა თუ ეშმაკის დაგებულ ხაფანგს - ყოველივეს, რაც ჩვენს რწმენას, განათლებასა და სიწმინდით ცხოვრებას ეწინააღმდეგება და ჩრდილს ფენს, რადგან სუსტნი, მერყევნი, მადლსა და სათნოებებში განუმტკიცებელნი და უნდონი ვართ, უფლის შეწევნის გარეშე ერთი ნაბიჯიც არ შეგვიძლია გადავდგათ სიკეთესა და სიმართლეში. ჩავუღრმავდეთ საკუთარ თავს, სინდისს და მასში ვპოვებთ პასუხს თითოეულ კითხვაზე. ნუ გადავაბრალებთ სხვას ჩვენს ნაკლოვანებებს, შეცდომებს, თორემ დავემსგავსებით იმ უგუნურ მკვლელს, რომელმაც თავისი დანაშაული დანას დააბრალა...

ყველაზე დიდი სიბრძნე საკუთარი თავის შეცნობაა, რადგან მისი შემეცნებით უფალს შევიმეცნებთ. ქრისტიანობა სიბრძნის რელიგიაა - მხოლოდ მასშია შესაძლებელი, ჩავიხედოთ სულის სარკეში და დავინახოთ უხილავი რეალობა, ჩვენი ჭეშმარიტი მდგომარეობა. ქრისტიანობა შეცდომილთა, ცოდვილთა, მაგრამ ამავე დროს მონანულთა, სულითა და გულით შემუსვრილთა აღმსარებლობაა. სულის განბრძნობა, განათლება მხოლოდ ქრისტეთი და ქრისტეშია შესაძლებელი, რადგან იგია ერთადერთი სიბრძნე და ნათელი მამისა თანა სულიწმინდითურთ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.