"ვისთვისაც ეკლესია დედა არ არის, მისთვის არც ღმერთია მამა", - ბრძანებს წმინდა კვიპრიანე კართაგენელი. მიუხედავად იმისა, რომ დედაეკლესია მზადაა, ყველა ადამიანი მიიღოს თავის წიაღში, თითოეული ჩვენგანისთვის იქცეს დედად, ჩვენვე უნდა მოვისურვოთ მისი შვილობა, სხვაგვარად ეკლესია ადამიანისთვის დედა ვერ იქნება...

გვესაუბრება მეტეხის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი რაფაელ ხაჭაპურიძე.

- რას ნიშნავს ეკლესია? ზოგიერთს ეკლესია მარტოოდენ ფიზიკურად აგებული შენობა, ხილული სახით დანახული ტაძარი ჰგონია...

- სიტყვა "ეკლესია" მომდინარეობს ბერძნული სიტყვიდან "კლეოს", რაც დაძახებას, მოხმობას ნიშნავს. სადაც ორი ან სამი შეიკრიბება ჩემი სახელით, იქ უკვე ეკლესიააო, - ბრძანებს უფალი. ანუ ეკლესია არის უფლის სახელით შეკრებილ, ღვთის სახელით მოხმობილ ადამიანთა კრებული, საზოგადოება. მართლმორწმუნეთა კრებული ერთობაში აღიქმება ეკლესიად. ტაძარი კი არის ფიზიკური შენობა, მორწმუნე, ჭეშმარიტად მორწმუნე ადამიანთა შესაკრებელი. როდესაც მიტროპოლიტ ნაზარ ლეჟავას აწამებდნენ ათეისტები, მიმართეს: აი, მამაო, ჩვენ დავანგრიეთ უამრავი ტაძარი, გავანადგურეთ სიწმინდეები, ორივე ძალა ჩვენს ხელთ არისო. მიუგო: შვილნო ჩემნო, შესაძლოა, მსოფლიოში არსებული ყველა ტაძარი დაანგრიოთ, მაგრამ სულში აღმართულ ტაძარს, ეკლესიას ვერაფერს მოუხერხებთო. სწორედ ეს ვერ შეძლეს ათეისტებმა, ვერც ვერავითარი ბოროტი ძალა ვერ მოახერხებს, რადგან ეკლესია დაფუძნებულია იესო ქრისტეს რწმენაზე. როცა მაცხოვარი პეტრე მოციქულს მიმართავს: "შენ ხარ კლდე და ამას კლდესა ზედა აღვაშენო ეკლესია ჩემი და ბჭენი ჯოჯოხეთისანი ვერ ერეოდიან მასო", "კლდეს" უწოდებს არა პეტრეს, არამედ მის რწმენას ძე ღვთისას მიმართ, რომელიც ამ სიტყვების წარმოთქმით გამოიხატა: "შენ ხარ ქრისტე, ძე ღვთისა ცხოველისა". პეტრეში უფალმა მხურვალე რწმენა დაინახა. სწორედ პეტრესეულ მხურვალე, ჭეშმარიტ, კლდისებურ რწმენაზე საუბრობს მაცხოვარი.

- წმინდა მამათა სწავლებებიდან ვიცით: როგორც გემის გარეშე ვერ მოახერხებს ადამიანი ზღვის გადაცურვას, ასევე შეუძლებელია ეკლესიის გარეშე წუთისოფლის მშფოთვარე ზღვის გადალახვა და ზეციურ სასუფევლამდე მისვლა. ეს ხომ იმას ნიშნავს, რომ ეკლესიის წევრობის გარეშე ცხონება შეუძლებელია?

- ამიტომაც არის ეკლესია შედარებული ნავს, ხომალდს, ბერძნულად უწოდებენ კიდეც ტაძარს ნავს.Aამას მიანიშნებს ტაძრის ნავისებური ფორმაც, ტიპიც. ვინც ნოეს კიდობანში არ შევიდა, ვერ გადარჩა. ეს იყო სწორედ წინასახე, მიმანიშნებელი იმისა, რომ ვინც სულიერ კიდობანში, ეკლესიაში არ შევა, მისი შვილი არ გახდება, ვერ ცხონდება. ცხონებისათვის მადლია საჭირო, რომელიც წმინდა საიდუმლოებების მეშვეობით მოგვეცემა. ის კი წმინდა ეკლესიაში ინახება.

- ეკლესიის შვილი ადამიანი ნათლისღების საიდუმლოს მეშვეობით ხდება. თუმცაღა სასუფევლის მოსახვეჭად მარტოოდენ ნათლისღებით ეკლესიის წევრად გახდომა რამდენად კმარა?

- მართლმადიდებლური წესით მონათვლა მხოლოდ ცხონების შესაძლებლობას გვაძლევს, გვიხსნის სასუფევლის კარს, მაგრამ დავიმსახურებთ თუ არა მასში შესვლას, ჩვენზეა დამოკიდებული. ცხონებისათვის აუცილებელ პირობას, ჭეშმარიტი სარწმუნოების მიღებასთან ერთად, ეკლესიის ჭეშმარიტ შვილად ყოფნაც წარმოადგენს. "სასუფეველი იიძულების და ვინც აიძულებს თავს, ის მიიტაცებს მას", - ბრძანებს უფალი. სასუფეველი ჭეშმარიტი ეკლესიური ცხოვრებით უნდა მივიტაცოთ. გავიხსენოთ იაკობის ღმერთთან შერკინება. ეს შებმა მარადიული სწრაფვაა ღვთისკენ, მარადჟამს შერკინება უფალთან ლოცვით, მარხვითა თუ სხვა მცნებათა შესრულებით, რათა მისგან სასუფეველი მივიტაცოთ.

- გამოდის, ეკლესიის ჭეშმარიტი შვილობა ღვთის არსებობის შემეცნებით იწყება...

- "დასაბამი სიბრძნისაი არს შიში უფლისაი" - სად ვცხოვრობთ ამ უკიდეგანო სივრცეში? ჰყავს თუ არა ამ სამყაროს ღმერთი? როდესაც ჭეშმარიტებას, ღვთის არსებობას შეიმეცნებს, კაცმა საკუთარი თავი უნდა შეიცნოს. ამას საკუთარ ცოდვათა და ნაკლოვანებათა დანახვა და მათი დაძლევის სურვილი მოჰყვება. და მიდის სულიერ მკურნალთან - ღვთისმსახურთან. პირველი, საწყისი ნაბიჯი მრევლის წევრისა სწორედ მოძღვართან მისვლა და აღსარების ჩაბარებაა, რათა სინანულის საიდუმლოს გზით განვიწმინდოთ ცოდვათაგან და ღვთისმსახურის მეშვეობით შენდობა მივიღოთ, რაც შეუძლებელია მოძღვრისა და ეკლესიის გარეშე.

- როგორ უნდა უყვარდეს ჭეშმარიტ შვილს უფალი, როგორ უნდა ავლენდეს ღვთის ჭეშმარიტ შვილობას?

- შეიყვარე ღმერთი ყოვლითა გულითა შენითა, ყოვლითა გონებითა შენითა, ყოვლითა ძალითა შენითა, - მოგვიწოდებს უფალი. გულით შეყვარება უფლისა ნიშნავს, გწამდეს და გიყვარდეს იგი, გონებით შეყვარება - იმას, რომ შევიმეცნოთ, გავაცნობიეროთ ჭეშმარიტი სარწმუნოების არსი, ძალით კი იმას, რომ დღენიადაგ ვებრძოლოთ ცოდვებს, ბოროტ სულს და მის ისრებს, დღენიადაგ ვცდილობდეთ, შევინარჩუნოთ ჭეშმარიტი სარწმუნოება. ძნელია მარხვის შენახვა, საათობით ტაძარში დგომა, იმის დაძლევა, რაც ხორცს სურს, მაგრამ თუ ვისწრაფვით, ვცდილობთ, მაქსიმუმს მივაღწიოთ, თავად უფალი შეგვეწევა და მოგვცემს ძალას.

- მრევლის წევრთა ნაწილი მხოლოდ გარეგნულად ასრულებს საეკლესიო წესებს...

- მართლაც არსებობს კატეგორია მრევლისა, რომელთაც წირვა-ლოცვაზე დასწრება, ლოცვითი კანონის კითხვა, აღსარების ჩაბარება, მარხვა - ჩვევად ექცათ, შინაგანი სარწმუნოება კი არ აქვთ, რწმენა მათ გულამდე ვერ აღწევს, ფარისეველთა მსგავსად, რომლებიც გარეგნულად სჯულის უბადლო შემსრულებლები იყვნენ, გული კი ამპარტავნებით ჰქონდათ სავსე, ცოდვებით დაბინძურებული, ამიტომაც ვერ ხედავდნენ განხორციელებულ ღმერთს, ვერ შეიცნეს მაცხოვარი. ხშირად ვკითხოთ თავს, ხომ არ ვფარისევლობთ, გამოვიძიოთ, განვჩხრიკოთ თავი, განვიწმინდოთ სული და გული ცოდვებისგან. უფალი მხოლოდ მდაბალ და ცოდვათაგან განწმენდილ გულში დაივანებს.

- მრევლში მრავალგვარი ხასიათის ადამიანი გვხვდება. როგორი უნდა იყოს ჭეშმარიტი მორწმუნე?

- ამასთან დაკავშირებით გავიხსენოთ უფლის იგავი მთესველზე: გამოვიდა მთესველი დასათესად. ზოგი მარცვალი გზის პირას დაცვივდა, მივიდნენ ფრინველები და აკენკეს ისინი. ზოგი კლდოვან ადგილზე მოხვდა, სადაც მიწა ბევრი არ იყო და მალე აღმოცენდა, რადგან ნიადაგს სიღრმე არ ჰქონდა, მაგრამ ამოვიდა მზე და გაახმო, ვინაიდან ფესვი არ ჰქონდა გადგმული. ზოგი მარცვალი ეკლებში ჩაცვივდა. როცა აღმოცენდა, ეკალი გაიზარდა და მოაშთო. ზოგი პოხიერ მიწაზე დაცვივდა, აღმოცენდა, ფესვიც გაიდგა და ნაყოფიც გამოიღო: ზოგმა - სამოცი, ზოგმა - ოცდაათი.

რას გვასწავლის ეს იგავი? არსებობენ მორწმუნეები, რომელთაგან ერთნი ისმენენ ღვთის სიტყვას, სწავლებას სასუფეველზე, მაგრამ გონებამდე და გულამდე არ უშვებენ, ამიტომ "მოვლენ ფრინველნი" - ბოროტი სულები და იმასაც წაართმევენ, რაც მოისმინეს. მეორენი, "კლდოვან ადგილას დათესილნი", ისეთი მრევლის წევრები არიან, რომელნიც ღვთის სიტყვას სიხარულით იღებენ, მაგრამ გულსა და გონებამდე ვერ სწვდებათ. ასეთი მორწმუნეობაც უნაყოფო და ხანმოკლეა. "ამოვა მზე" - დაიწყება სულ მცირე დევნაც და ვერ უძლებენ მას, მაშინვე ცდუნდებიან. "ეკალში დათესილთ" სურთ, უფლის მცნებათა აღსრულებით იცხოვრონ, გულამდე მიაქვთ ღვთის სიტყვა, მაგრამ ნაყოფს მაინც ვერ გამოიღებენ, რადგან ამქვეყნიური სიამენი, უამრავი საცდური, ვნებანი და წუთისოფლის საზრუნავი აშთობს მათ გულში ღვთის სიტყვას და უნაყოფოს ხდის. "პოხიერ ნიადაგზე დათესილნი" არიან მორწმუნენი, რომელნიც დღენიადაგ მოღვაწეობით, უფლისკენ, სულიერი სრულყოფილებისკენ სწრაფვით, ჭეშმარიტი სინანულითა თუ სხვა მცნებათა დაცვით ცდილობენ, მოიცილონ გარემომცველი სარეველები - ცოდვები და საცდურები. ასეთები არიან ჭეშმარიტი შვილნი ეკლესიისა, რომლებიც გამოიღებენ კიდეც კეთილ ნაყოფს.

- აღნიშნეთ, რომ ხშირად უნდა განვიწმინდოთ სული ცოდვებისგან სინანულის საიდუმლოს გზით. თუმცა, თავის მხრივ, აღსარებაც ჭეშმარიტი უნდა იყოს. სამწუხაროდ, ბევრ მორწმუნეს უჭირს ამის მიღწევა. რა არის ამის მიზეზი?

- არსებობს სიღრმისეული აღსარება, რომელსაც ახლავს გულწრფელი და მძაფრი სინანული ცოდვათა გამო და სურვილი მათი დაძლევისა. სწორედ ასეთი უნდა იყოს ჭეშმარიტი აღსარება, სინანული. არსებობს თავისმართლებითი აღსარებაც, რომლის დროსაც კაცი ცდილობს, ჩადენილი ცოდვები სხვა ადამიანს ან გარემოებას გადააბრალოს. ასეთი სინანული უმართებულოა და არც ღმერთი შეიწირავს. როგორც წმინდა მამები ბრძანებენ, აღსარებისას მარცხნივ ეშმაკი გვიდგას, მარჯვნივ კი მფარველი ანგელოზი. ეშმაკი ჩაგვძახის, არ ვაღიაროთ ცოდვები, ანგელოზი კი ცდილობს, ყველაფერი მოვუთხროთ მოძღვარს. მის ხმას თუ დავყვებით, სულიერ სიმსუბუქეს ვიგრძნობთ. სწორედ ეს არის ნიშანი ჭეშმარიტი სინანულისა.

- ხშირად ეკლესიის წევრები ქრისტიანულ წესებს კი ასრულებენ, მაგრამ მათი პიროვნული, სულიერი ზრდა და სრულყოფა ნაკლებად შეიმჩნევა. რა სულიერ-ფსიქოლოგიური მოტივებით არის განპირობებული ფარისევლობა?

- ჩვენი ამქვეყნად მოვლინების, ეკლესიური ცხოვრების უმთავრეს მიზანს პიროვნული, შინაგანი სრულყოფა შეადგენს. მართლმადიდებლური კატეხიზმოს სახელმძღვანელოში ვკითხულობთ: ღმერთმა ადამიანი თავის სახედ და ხატად შექმნა, რომლის უპირველესი დანიშნულებაა უფრო და უფრო სრულყოფილი გახდეს და დაემსგავსოს თავის შემოქმედს. ეს სათანადოდ არ ესმის მრევლის ერთ ნაწილს, რაც ხშირად განაპირობებს ფარისევლური მომენტის წინ წამოწევას. წმინდა მამა ნიკოდიმოს მთაწმინდელი აღნიშნავს: "ყველაზე მნიშვნელოვანი, რასაც კი შეიძლება ადამიანმა მიაღწიოს - ღმერთთან მისვლა და მასთან ერთად ყოფნაა... ბევრს არასწორად ესმის, რომ მართლმადიდებლური სრულყოფა ისეთი ქრისტიანული სათნოებების ქმნაშია, როგორიცაა მარხვა, ღვთისმსახურებით რიტუალებზე დასწრება, ლოცვა და ა.შ. სინამდვილეში ამ ეკლესიური წესების შესრულება იმისთვისაა გამიზნული, რომ მათი მეშვეობით მოგვეცეს ცდუნებათა დაძლევის, მათთან დაპირისპირების ძალა, რათა საკუთარ ცოდვილ ბუნებასთან ბრძოლა შევძლოთ". იგივე წმინდა მამა აღნიშნავს, რომ თუ შევძლებთ საკუთარ მავნე ვნებებთან, სურვილებთან ბრძოლას და მათ დაძლევას, ეს უფრო მეტად სათნო იქნება უფლისთვის, ვიდრე მარხვის მკაცრად დაცვა და ხორცის დათრგუნვა. "ასობით მონა ქრისტიანიც რომ გყავდეს გამოხსნილი და განთავისუფლებული, მაინც ვერ გიხსნის, თუ საკუთარი ვნებების ტყვეობაში რჩები". სახარებაში წერია, რომ "სასუფეველი ცათა" ჩვენ შიგნით არის და ჩვენ სულიწმინდის ტაძარნი ვართ. პირველ რიგში ეს ტაძარია ასაშენებელი.

- სულიერი ფერისცვალება ზოგჯერ "ბოლო ჟამს" - ხანდაზმულობისას ხდება...

- კვლავ უფლის ერთ-ერთი იგავი გავიხსენოთ: მამას ორი ძე ჰყავდა. უხმო ერთს და უთხრა: წადი ჩემს ვენახში და იმუშავეო. მან უარი უთხრა, მაგრამ ბოლო ჟამს შეინანა და იმუშაკა. მეორე შვილსაც სთხოვა მუშაობა. ის დაჰპირდა, მაგრამ არ წავიდა. მათგან სწორედ იმ შვილმა შეასრულა მამის ნება, რომელმაც უარი განუცხადა, თუმცა შემდეგ ინანა და იმუშავა. მამა - უფალი ყველა ქრისტიანს მოუწოდებს მის ვენახში სამუშაოდ - ეკლესიური, ქრისტიანული ცხოვრებისკენ. სწორედ ის ქრისტიანი ასრულებს უფლის ნებას, რომელიც "ბოლო ჟამს" მაინც შეინანებს და დაუბრუნდება დედაეკლესიას.

მაცხოვრის ერთ-ერთი იგავიდან ვიცით, რომ "მეთერთმეტე ჟამის" მუშაკებმა, რომლებიც ყველაზე გვიან მივიდნენ სამუშაოდ, ადრე გამოსულების თანასწორი საზღაური მიიღეს ბატონისგან - უფლისგან, თუმცა არასოდეს უნდა ველოდოთ "ხვალინდელ დღეს", ვეცადოთ, იმთავითვე, ნათლისღების დღიდანვე შევუდგეთ ქრისტეს მცნებებით ცხოვრებას, პირველ ყოვლისა, იმის გამო, რომ არ ვიცით, როდის დადგება ჩვენი ამა სოფლიდან გასვლის ჟამი. ამიტომ ყოველ წამს მზად უნდა ვიყოთ უფლის სამსჯავროზე წარსადგომად.

- ზოგიერთი სწორედ სახვალიოდ დებს ეკლესიური ცხოვრების დაწყებას...

- მათ ხელს უშლით ბოროტი სული, რომელსაც წმინდა მამებმა "ხვალის ეშმაკი" უწოდეს. ერთ-ერთ წმინდა მამას საოცარი გამოცხადება ჰქონდა - ბოროტი სულების კრება იხილა. მათ სატანამ ბოროტების ჩადენა დაავალა. ვინც ყველაზე დიდ ბოროტებას ჩაიდენდა, გვირგვინს დაჰპირდა. როცა კვლავ შეიკრიბნენ, ზოგმა თქვა, კაცს კაცი მოვაკვლევინეო, ზოგმა - ამა თუ იმ ხორციელ ცოდვაში ჩავაგდე ადამიანიო... სატანამ არც ერთის ჩადენილი ბოროტება არ მოიწონა და არ ჩათვალა გვირგვინის ბოძების ღირსად. ბოლოს ერთმა ბოროტმა სულმა თქვა: ხალხს ვუქადაგებ, აღსარება ჩააბარონ, ეკლესიურ ცხოვრებას შეუდგნენო. სატანას გაუკვირდა: ეს რა ბოროტებაა, ასე ხომ ცხონდება კაციო. მართალია, ჭეშმარიტებას ვქადაგებ, მაგრამ ყველას ჩავძახი, მისი აღსრულება მეორე დღისთვის გადადოსო, - აუხსნა ბოროტმა. სწორედ მან დაიმსახურა გვირგვინი სატანისგან.

- ქრისტიანული ცხოვრების დაწყების სურვილი ხომ ეკლესიის წიაღისკენ ლტოლვაზე, ღვთისკენ სწრაფვაზე მიანიშნებს. რა უბიძგებს ადამიანს ამისკენ?

- ღმერთი ყველა ადამიანის შემოქმედია. ყველა ადამიანში, არამართლმადიდებელშიც კი, დევს უფლისმიერი მადლი, სულიწმინდის ნაწილი, ამიტომ ყოველი ჩვენგანი მოწოდებულია, შეიმეცნოს ჭეშმარიტება. უფალი ცდილობს, სინდისით, უფლის ხმით ადამიანში, ჭეშმარიტების შემეცნებამდე მიგვიყვანოს. ყველა ადამიანს აქვს უხილავი სახარება, უხილავი ბიბლია - სინდისის ხმა. ვინც ამ ხელთუქმნელ წიგნს ეცნობა, მიჰყვება სინდისის ხმას, მივა კიდეც ჭეშმარიტებამდე. ღვთისკენ მიმავალთ კი თავად უფალი განამტკიცებს.

- ეკლესიის ჭეშმარიტი შვილობა ადამიანის ჩაცმულობაშიც უნდა ვლინდებოდეს?

- ქრისტიანი ზომიერად უნდა იმოსებოდეს. დედაკაცი გარეგნულად არ უნდა მიემსგავსოს მამაკაცს და პირუკუ. შეიძლება ითქვას, შესამოსელი სულის გარეგნული გამოხატულებაა. ზოგი ტაძარში ქრისტიანისთვის შესაფერისად ჩაცმული მიდის, დანარჩენ დროს კი ღვთისთვის მიუღებელ სამოსში ატარებს. მისი შინაგანი ცხოვრება სწორედ იმ სამოსში ვლინდება, ყოველდღიურად რომ იცვამს. შესაბამისად, მისი ეკლესიის შვილობაც, ქრისტიანობაც ტაძრის ზღურბლთან მთავრდება. და ეს ეხება არა მხოლოდ ჩაცმულობას, არამედ ნებისმიერი მცნების შესრულებას: ქრისტიანობას მხოლოდ ტაძარში არ უნდა ვავლენდეთ.

- მრევლის წევრებს სხვადასხვა სულიერი ღვაწლი მოეთხოვებათ, იმისდა მიხედვით, ვინ როდის დაიწყო ეკლესიური ცხოვრება, რამდენად წარემატა სულიერებაში...

- ამიტომაც არსებობს სულიერი მოძღვარი. ღვთისმსახური არ არის რობოტი, რომელიც აღსარებას იბარებს და ყველას ყველაფერს პატიობს; მან თითოეული სულიერი შვილის სარწმუნოებრივ ცხოვრებას უნდა უწინამძღვროს. უფლისგან ბოძებული ძალითა და უნარით მოძღვარი განჭვრეტს, როგორ უნდა მოექცეს მრევლის თითოეულ წევრს.

ზოგჯერ მოძღვარს საყვედურობენ, ესა და ეს კაცი ჩემ შემდეგ მოვიდა და ჩემზე ადრე რატომ მიიღეო. შესაძლოა, ეს ადამიანი უძლურებაშია ან "დაკარგული უძღები შვილია", რომელიც დაუბრუნდა ეკლესიის წიაღს და მეტი ყურადღება სჭირდება... გავიხსენოთ, როგორი სიხარულით მიიღო მამამ უძღები შვილი. დაბრუნებული გულში ჩაიკრა, ლხინიც გაუმართა. მეორე ვაჟი კი, რომელიც მასთან დარჩა, მართალი იყო - დატოვა. გავიხსენოთ ისიც, რომ მწყემსმა 99 ცხვარი მიატოვა და ერთი დაკარგული ცხვრის მოსაძებნად გაემართა. როდესაც იპოვა, მხრებზე შეისვა და სიხარულით გამობრუნდა უკან. ასევე მეტად უღირს უფალს უძღები შვილი, დაკარგული ცხოვარი, ვიდრე ის, ვინც უკვე ნაპოვნი ჰყავს. ერთი ცოდვილის მობრუნების გამოც კი ხარობენ ანგელოზნი ზეცაში. მართალია, დაკარგული შვილი მეტად უღირს, მაგრამ უფალი ერთგულ, მართალ შვილებზე ნაკლებად როდი ზრუნავს, ნაკლებად როდი უყვარს ისინი.

- ხშირად გვსმენია: ღმერთის მწამს, მაგრამ სასულიერო პირების საჭიროებას ვერ ვხვდებიო...

- გავიხსენოთ, რას ბრძანებს მოციქული იაკობი: სარწმუნოება საქმეთა გარეშე მკვდარიაო. იმის აღიარება, რომ შემოქმედის არსებობის გწამს, არაფრის მომცემია, რადგან ეშმაკმაც მშვენივრად იცის, რომ ღმერთი არსებობს, მაგრამ იცავს კი მის მცნებებს?

მათ უკეთ გავუგებდი, რომ ეთქვათ - ათეისტები ვართო, რადგან შეუძლებელია, ნაკურთხის გწამდეს, მაკურთხებლის კი - არა.

- ნურავინ იტყვის, მე პავლესი ვარ, მე - აპოლოსიო, გვაფრთხილებს პავლე მოციქული, მაგრამ ადამიანები თავს მაინც ამა თუ იმ მოძღვრის მრევლს უწოდებენ. შეცდომა ხომ არ არის ეს, მოძღვრის მრევლად ითვლება ადამიანი თუ ტაძრისად?

- ადამიანები საკუთარ მოძღვარზე არიან ორიენტირებულნი და ეს გამოთქმაც აქედან მომდინარეობს. როცა გვეკითხებიან, უფრო მართებული იქნება, აღვნიშნოთ, რომელი ტაძრის მრევლი ვართ და შემდეგ დავაკონკრეტოთ, რომელია ჩვენი მოძღვარი.

- რა მოვალეობა ეკისრება მრევლს ეკლესიის, თვით მრევლის, მოძღვრის მიმართ?

- ეს ძალიან ფაქიზი თემაა. ხშირად ჰგონიათ, მოძღვარი განყენებულია მრევლისგან. ეს შეცდომაა. უბრალოდ, მოძღვარი ჩვენზე მეტად არის გათვითცნობიერებული რელიგიურ საკითხებში და ამიტომაც ხდება მისი გამორჩევა. ის იღებს შესაბამის განათლებას სემინარიასა თუ აკადემიაში, ჩვენზე უკეთესად ერკვევა რელიგიურ საკითხებში. თეოლოგიური მომზადების გარდა ის იღებს ხელდასხმას, რაც მადლს და უფლებას აძლევს, მასწავლებლად, წინამძღვრად დაგვიდგეს. მოძღვარი ხშირად ცნება "მასწავლებელთან" იდენტიფიცირდება, რადგან მასაც იგივე დატვირთვა აქვს: მან სულიერ საკითხებში უნდა გვიწინამძღვროს. როგორც მასწავლებელი რომელიმე საგანს, ისევე გვასწავლის მოძღვარი საღვთო სჯულს. მასწავლებლის მიმართ ხომ არ გვიჩნდება პრეტენზია, რატომ გვასწავლისო, რადგან ვგრძნობთ, რომ მან ჩვენზე მეტი იცის. შეიძლება, მოძღვარი ჩვენზე ახალგაზრდა იყოს, მაგრამ სულიერ საკითხებში მეტი ცოდნა ჰქონდეს; მით უმეტეს, თუ მოძღვარი ხანდაზმულია და დიდი გამოცდილება აქვს, უნდა მივენდოთ და მისი რჩევა თუ მითითება მორჩილებით მივიღოთ.

მოძღვრისა და მრევლის გამიჯვნა სწორი არ არის, მოძღვარი იმავე საზოგადოების წევრია, ისიც ტაძრის მრევლია, იგივე პრობლემები აწუხებს, იგივე მიზანი აქვს, რაც დანარჩენებს. უბრალოდ, ის ჩვენ შორის გამორჩეულია, მას უფრო მეტი დაავალა ღმერთმა.

მაცხოვარი ბრძანებს: "რომელსა მიეცა დიდად, დიდადვე მოხადონ მას" - ვისაც მეტი მიეცა, მეტი მოეთხოვებაო. აშკარად ვხედავთ, რომ მოძღვარს პასუხისმგებლობა დიდი აქვს. ამ მოსაზრებიდან გამომდინარე, ვცდილობთ, მას ტვირთი შევუმსუბუქოთ. არ არის არც ერთი კერძო თუ საზოგადო მსახურება, სადაც ეკლესიის მეთაურს ან ადგილობრივ მღვდელმთავარს არ იხსენიებდნენ. ეს იმიტომ, რომ მათ ძალიან დიდი ტვირთი, ძალიან დიდი პასუხისმგებლობა აქვთ. ჩვენც ყოველდღიური ლოცვით შევეწევით ამა თუ იმ სასულიერო პირს. როცა მოძღვარს ლოცვებში ვიხსენიებთ, მისთვის დაკისრებული ტვირთის ზიდვაში ვეხმარებით.

სხვა უფლება-მოვალეობანი მრევლს არ აქვს, მისი წევრები არაფრით არიან ვალდებულნი. უბრალოდ, ყურადღებიანნი უნდა იყვნენ მოძღვრის მიმართ და კარგი იქნება, თუ ყურადღებას გამოიჩენენ იმ ტაძრის მიმართაც, რომელშიც დადიან. პატრიარქს უყვარს ხოლმე თქმა: ვინც რას აკეთებს, თავის თავს უკეთებსო. ტაძარი ღვთის სახლია, ღვთის სახლი კი ყველასია; არც ჩემია ეკლესია, სადაც ვმსახურობ, არც ჩემი წინაპრების ყოფილა და არც შთამომავლობისა იქნება. ეკლესიაში მსახურება დროებითია, დღეს ერთი მსახურობს, ხვალ სხვა იმსახურებს. ამიტომ ტაძრის შეწევნა, მის მიმართ ყურადღება, მასზე ზრუნვა ყველას მოვალეობაა, დაწყებული მრევლით, დამთავრებული მოძღვრით, ეპისკოპოსით თუ პატრიარქით.