"წარვედით და მოიმოწაფენით ყოველნი წარმართნი და ნათელს სცემდით მათ სახელითა მამისათა და ძისათა და წმიდისა სულისათა. და ასწავებდით მათ დამარხვად ყოველი, რაოდენი გამცნეთ თქვენ. და, აჰა, ესერა, მე თქვენთანა ვარ ყოველთა დღეთა და ვიდრე აღსასრულამდე სოფლისა, ამინ." (მათე 28, 19-20). თორმეტმა მოციქულმა მთელი სიცოცხლე უფლის ამ ანდერძის აღსრულებას მიუძღვნა. თუმცა მოციქულთა ქადაგება 20 საუკუნის წინ არ შეწყვეტილა; ისინი დღესაც ქადაგებენ სასწაულების, მინიშნებების და თანამედროვე სასულიერო პირების მეშვეობით. მათ მსგავსად, ქადაგება ევალება ნებისმიერ ქრისტიანს ("ვასწავლნე უსჯულოთა გზანნი შენნი და უღმრთონი შენდა მოიქცნენ" (ფს. 50,13). მაგრამ ქადაგება მხოლოდ სიტყვიერ დარიგებას არ ნიშნავს. უწინარესად ჩვენი საქმეებით და ცხოვრების წესით უნდა ვქადაგებდეთ.

ეს წუთისოფელი ყოველი ჩვენგანისთვის ერთგვარი ასპარეზია, სადაც ღვთის მოშიშებით უნდა ვიღვწოდეთ. წმინდა ილია მართალი გვასწავლის, რომ ღვთისა და მამულის მსახურებაში, სიკეთის აღსრულებაში მდგომარეობს ღირსება და ღვაწლი ქრისტიანი ადამიანისა. მაცხოვარი გვეუბნება, რომ ზეცაში მოვაგროვოთ საუნჯე და არა ამქვეყნად. ხოლო ზეცაში კი იმ ადამიანს აქვს საუნჯე, რომელიც აქ, წუთისოფელში სიკეთით, სათნოებით, პატიოსანი შრომით იღწვის.

გვესაუბრება ჯვარის მამის სახელობის ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი თავმას ჩოხელი.

- რით გამოიხატება ქრისტიანის ღვაწლი და მსახურება?

- უპირველეს ყოვლისა, ყველას გვმართებს გაცნობიერება იმისა, რომ ჩვენი ცხოვრება მსახურებაა. უნდა ვიყოთ დაუღალავნი და გულმოდგინენი, განმსჭვალულნი ერთი აზრით, ერთი სწრაფვით - ყველაფერი ღვთის სადიდებლად ვაკეთოთ. "დაე, ყველაფერს სიყვარულით იქმოდეთ!" - ამბობს მოციქული პავლე. უფალმა, რომელიც კაცთა შორის იყო, ვითარცა "მსახური", თავის მოწაფეებს ასწავლა მსახურება. ასევეა ახლაც: მისი ჭეშმარიტი მოწაფეებისთვის მთელი ცხოვრება ერთიანი მსახურებაა. და როდესაც სიკეთის მსახური ადამიანის სული მარადისობაში გადავა, "საქმე მისი შეუდგეს მისთანა" (გამოცხ. 14, 13).

დიდ და პატარა საქმეებთან დაკავშირებით გავიხსენოთ უფლის მიერ ნათქვამი იგავი: ერთ-ერთმა ბატონმა სხვადასხვა რაოდენობის ტალანტი დაურიგა თავის მონებს. ორმა მსახურმა გარკვეული დროის შემდეგ ორმაგად დაუბრუნა ბატონს მის მიერ ბოძებული ტალანტები და მისი კეთილგანწყობა და ქება დაიმსახურა, მესამეს კი, რომელმაც მიწაში დაფლა ტალანტი, განურისხდა. ამ იგავის აზრი ყველასათვის ნათელია - ღმერთი სხვადასხვა ნიჭს აძლევს ადამიანს და თითოეული ადამიანის მოვალეობაა, ეს ნიჭები საკუთარი შრომითა და ძალისხმევით გაამდიდროს, იღვაწოს, სათნოებებით ღმერთს მიემსგავსოს, საღმრთო მოქალაქეობას დაეშუროს. ყოველი ადამიანი უნდა ისწრაფვოდეს, რაც შეიძლება მეტი მადლი, მეტი სიკეთე აკეთოს. მამები ამბობენ: ნუ უგულებელყოფთ ნურც მცირე საქმეებს! წმინდა ილია მართლის სიტყვებით: "ყოველ ადგილას, ყოველ საქმეში, რაც უნდა ჩუმი იყოს, რაც უნდა მცირე - ადამიანს შეუძლია აღმოაჩინოს სიდიადე ღვაწლისა. ტყუილად კი არ არის ნათქვამი ერთი მეცნიერის მიერ: "ვინც ორი მარცვალი მოიყვანა იქ, საცა მანამდე მარტო ერთი მარცვალი მოდიოდა, იგი ერთ უდიდეს სამსახურს უწევს კაცობრიობასო." ამ წუთისოფელში ადამიანს ბევრი და მრავალი სახის საქმე აქვს საკეთებელი, როგორც კერძოდ თავის თავისთვის, ისე ზოგადად ყველასათვის. სათითაოდ ყველას ერთნაირი დანიშნულება არა აქვს, სათითაოდ ყველას რამე დანიშნულება კი უსათუოდ აქვს. მაღალი ზნეობის თვალის წინაშე სიდიდე ადამიანისა, დანიშნულების სიდიდეზე არ არის დამოკიდებული. მრავალგვარია ნიჭიერება, ღონე და მიდრეკილება ადამიანისა. სიდიდე და ღირსება ის არის, ვინ როგორ აურჩია საქმე თავის ნიჭს, ღონეს, მიდრეკილებას და ვინ როგორ უძღვება. თვითონ საქმის მეტ-ნაკლებობა აქ არაფერ შუაშია, დიდი და პატარა სულ ერთია, ოღონდ კაცმა იმას უნდა მიმართოს, იმას ჩასჭიდოს ხელი, რაზეც გული მიუწევს და ნიჭი და უნარი მიუწვდება. უამისოდ ყოველი დიდი საქმე მცირეა და ამისით კი ყოველი პატარაც კი დიდია." ჩვენ ცოტა ამბიციურები ვართ. ადამიანთა უმრავლესობას სურს დიდი საქმის აღსრულება, ეძებს თვითმყოფადობას, დიდებას და არაფრად აგდებს მცირე, ერთი შეხედვით უმნიშვნელო საქმეს, თვლის რა მას თავისი ღირსებისთვის შეუფერებლად ან უსარგებლოდ. სინამდვილეში კი არ ესმის ის, რომ "რაც ბრწყინავს, ყველაფერი ოქრო არ არის." ღვთის აზრი და შეფასება ბევრჯერ ჩვენსას არ ემთხვევა. ქვრივის ორი მწულილი მისთვის უფრო ძვირფასი იყო, ვიდრე ყველა დანარჩენი საუნჯე. მოციქული ამბობს: "კაცად კაცადმან, ვითარცა მიიღო მადლი, ეგრეთვე ურთიერთას ამსახურებდით მას, ვითარცა კეთილნი მნენი მრავალფერსა მის ნიჭისა ღმრთისანი (1 პეტრე 4, 10). უნდა გვახსოვდეს, რომ ყოველი სამსახური, თუკი პატიოსნად აღვასრულებთ, ღვთისთვის სათნოა. შეძლებისამებრ იღვაწე და იმოქმედე კეთილი, - სხვას ამის მეტს არაფერს თხოვს ქვეყანა თავის შვილსა და მოქალაქეს" (წმინდა ილია მართალი).

- "სარწმუნოება თვინიერ საქმეთასა მკვდარ არს". რამდენად მნიშვნელოვანია სარწმუნოების არა მხოლოდ სიტყვით აღიარება, არამედ საქმეებით აღსრულება?

- ამასთან დაკავშირებით წმინდა გაბრიელ ეპისკოპოსი წერს: "საქმე ღმრთისა ის არის, როდესაც კაცი ღმრთისგან მიღებულ სიტყვას საქმედ გადააქცევს, ღმრთის სწავლებასა და ჭეშმარიტებას მოიხმარს და არსებაში მოიყვანს. ღმრთის სიტყვა და სწავლება ჩვენთვის მოსახმარებლადაა მოცემული და არა უქმი ბაასისათვის. გახსოვდეს და გეშინოდეს ამ საშინელი სიტყვისა: წყეულ იყავნ მოქმედი საქმისა ღმრთისა უდებებით (იერემია 48,10). თუ უდები ხარ, უმჯობესი იყო შენთვის, სრულიად არ გაგეგონა სიტყვა ღმრთისა, ვიდრე ის, რომ გაიგონე და არ აღასრულე. შენში სიტყვა და საქმე, ქრისტიანული სწავლება და ცხოვრება ისე მტკიცედ უნდა იყოს შეერთებული, რომ ორივე შენს ერთ ბუნებას შეადგენდესო".

აღსარება სჯულისა ორნაირია: სიტყვით და საქმით. სიტყვით ღმერთს ის აღიარებს, ვინც ენით წარმოთქვამს ქრისტეს სახელსა და მის სარწმუნოებას, ხოლო საქმით ის, ვინც ცხოვრებით და საქმეებით გამოხატავს იესო ქრისტეს სახარების ერთგულებას. ვისაც სურს სათნო ეყოს უფალს, ორივე აღსარება უნდა აღასრულოს, ე.ი. სიტყვა და საქმე შეაერთოს. ვინც მხოლოდ ენით აღიარებს უფალს, ხოლო საქმით მისი მცნებების წინააღმდეგია, იგი არა თუ ქრისტიანი არაა, არამედ მოღალატეა ქრისტესი. უფალი მათ, რომელნიც ხშირად ევედრებოდნენ და შეწყალებას სთხოვდნენ, ეუბნება: "რასა მეტყვით მე: უფალო! უფალო! და არა ჰყოფთ, რომელთა გეტყვით თქუენ" (ლუკა 6, 46). მაცხოვარი მათ იმიტომ საყვედურობს, რომ, მართალია, მის სიტყვებს კი ისმენდნენ, მაგრამ საქმით არ აღასრულებდნენ. როგორც ჩანს, მაშინაც იყვნენ სულმოკლე ადამიანები, სუსტი ხასიათისანი, რომელთაც სარწმუნოებაც ჰქონდათ და სასოებაც, მაგრამ ძალას ვერ ატანდნენ თავს, რომ ცოდვა მოეშალათ და სიწმინდით ცხოვრება დაეწყოთ. თუ ეკლესიაში დადიხარ და ლოცულობ, თუ ღვთისგან ცოდვების შენდობასა და მოტევებას ითხოვ, საქმითაც უნდა ეცადო, რომ მოიშალო ცოდვა და სათნოება აღასრულო. წინააღმდეგ შემთხვევაში მაცხოვარი შენც გისაყვედურებს: უსაყვედურებს მატყუარასა და ცრუს, რომელიც ხშირად ატყუებს მოყვასს, ხშირად ლაპარაკობს სინდისის წინააღმდეგ, მერე კი ეკლესიაში მიდის და უფალს შეწყალებას სთხოვს; ცუდი გულით ღმრთის სახლში მიდის იმ იმედით, რომ შეწყალებული იქნება; უსაყვედურებს ხარბსა და გაუმაძღარს, რომელსაც ღმერთზე მეტად ვერცხლი უყვარს, მპარავსა და მტაცებელს, ერთი სიტყვით, ყოველ ქრისტიანს, რომელიც უმეტესად ცოდვასა და ვნებას ემორჩილება და თავის ცუდ თვისებებს არ ებრძვის, მაგრამ ლოცულობს და ღვთისაგან შენდობას ითხოვს. მაცხოვარმა გვასწავლა, რომ ვინც ღმრთის სიტყვას მხოლოდ ისმენს და მას საქმით არ აღასრულებს, იმ უგუნური კაცის მსგავსია, რომელმაც სახლი ქვიშაზე საფუძვლის გარეშე ააშენა და ქარმა და წყალმა დაუნგრია; ხოლო ვინც ისმენს და აღასრულებს კიდეც, იმ გონიერ კაცს ემსგავსება, რომელმაც სახლი კლდეზე ააშენა და ღრმა საფუძველიც ჩაუყარა და ქარმა და ნიაღვრებმა მას ვერაფერი დააკლეს.

- წმინდა პაისი ათონელი აღნიშნავს, რომ "რასაც უნდა აკეთებდეს ადამიანი, იგი ამას ღვთისთვის უნდა აკეთებდეს." როგორ შევასრულოთ ეს სიტყვები?

- დიახ, ჩვენ ვივიწყებთ ღმერთს და შემდეგ ჩაერთვება აზრი, რომ რაღაც მნიშვნელოვანს ვაკეთებთ, ჩაერთვება კაცთმოთნეობა და ვცდილობთ, თვალში არ მოვხვდეთ ადამიანებს. თუკი ვინმე იმ აზრით მოქმედებს, რომ ღმერთი ხედავს მას, აკვირდება მის ნამოქმედარს, იგი რასაც უნდა აკეთებდეს, ყველაფერი გამოუვა. წინააღმდეგ შემთხვევაში, როდესაც რაღაცას იმისათვის აკეთებს, რომ ადამიანების წინაშე გამოჩნდეს კარგად, ის ყველაფერს კარგავს და ამაოდ ფლანგავს. ვიდრე რაიმეს გააკეთებდეს, ადამიანმა საკუთარ თავს უნდა ჰკითხოს: - "ვთქვათ, მე მომწონს, რასაც ვაკეთებ, მაგრამ ღმერთს თუ მოეწონება?" და კარგად დააკვირდეს, სათნოა თუ არა ის ღვთისთვის. თუ ამის გაკეთება ავიწყდება, მაშინ ღმერთი დაავიწყდება. ამიტომ ამბობდნენ უწინ: - "ღვთის გულისათვის!" ან "ამ უღმერთოს ღვთისა არ ეშინია?!" ანდა ამბობდნენ: "თუ ღმერთს სურს", "თუ ღმერთი მოგვცემს." ძველად ადამიანები ყველგან გრძნობდნენ ღვთის მყოფობას: მათ ღმერთი ყოველთვის თვალწინ ედგათ და ამიტომ ყურადღებით იყვნენ. ისინი იმ მდგომარეობას განიცდიდნენ, რომლის შესახებაც ფსალმუნში ნათქვამია: "წინასწარ ვხედავ უფალსა, რათა არა შევიძრა". სწორედ ამიტომ იყვნენ ისინი ესოდენ შეუძვრელად. ახლა კი ხედავთ, როგორ ნელ-ნელა შემოდის ევროპული ტიპიკონი და ძალიან ბევრი მხოლოდ ერული აღზრდის გამო იქცევა კარგად. რასაც უნდა აკეთებდეს ადამიანი, იგი ამას მხოლოდ ქრისტესთვის უნდა აკეთებდეს, აცნობიერებდეს, რომ ქრისტე ხედავს, თვალყურს ადევნებს მას. შინაგანად ამას ადამიანური საწყისი არ უნდა ჰქონდეს. ადამიანის ყოველი მოქმედების გულისგული ქრისტე უნდა იყოს. თუ რაღაცას იმ მიზნით ვაკეთებთ, რომ ადამიანებს მოვეწონოთ, ეს არანაირ სარგებლობას არ მოგვიტანს. დიდი ყურადღებაა საჭირო. აუცილებელია, გამუდმებით ვიკვლევდეთ, რა მიზეზები უდევს საფუძვლად ჩვენს ქმედებას. როგორც კი გავაცნობიერებ, რომ რაღაც საკითხში კაცთმოთნეობით ვარ აღძრული, დაუყოვნებლივ უნდა დავცხო მას. იმიტომ, რომ თუ რაიმე სიკეთის გაკეთება მსურს და ამაში კაცთმოთნეობა ერთვება, აი, სწორედ მაშინ ვცდილობ ჭიდან წყლის ამოღებას ნასვრეტებიანი სათლით.

ამიტომ, მოდით, რამდენადაც შევძლებთ, ამოვშანთოთ საკუთარი თავიდან ერული ყოყოჩობა და ერული წარმატებულობა, იმიტომ, რომ სწორედ ესაა სულიერი წარუმატებლობა. ჩავახშოთ ფარული თუ აშკარა ეგოიზმი და კაცთმოთნეობა, რათა მხურვალედ შევიყვაროთ ქრისტე. მუდამ უნდა გვახსოვდეს, რომ სულიერი ცხოვრება უხმაუროა.

ყველა საქმის განხორციელებისას ღვთივსათნო ცხოვრების, კეთილი საქმეების მაგალითი უპირველესად განკაცებული უფლის მიწიერი ცხოვრებიდან, შემდგომ კი - მოციქულებისგან და წმინდანებისგან უნდა ავიღოთ. და უნდა გვახსოვდეს, რომ ადამიანის ცხოვრების მთავარ მიზანს განღმრთობისკენ, ღვთის მსგავსებისკენ სწრაფვა უნდა წარმოადგენდეს, შესაბამისად, სწორედ ეს არის ქრისტიანის უმთავრესი საქმე და ღვაწლიც. დავით მეფსალმუნე ბრძანებს: "ვასწავლნე უსჯულოთა გზანი შენნი და უღმრთონი შენდა მოიქცნენ" - არა მხოლოდ ჩვენი სულის განწმენდასა და ცხონებაზე უნდა ვიზრუნოთ, უსჯულოთაც უნდა ვასწავლოთ გზანი უფლისანი - სიტყვითაც და საქმითაც. თუმცა სიტყვაზე ქმედითი ჩვენი კეთილი საქმეები და ღვაწლია. რასაკვირველია, უდიდესი ძალა შესწევს სიტყვას, ღვთის სიტყვით დიდებას, მაგრამ მხოლოდ ეს ვერ გვაცხოვნებს, თუკი ჩვენი სიტყვის შესაბამისად არ ვიცხოვრეთ.