წმიდა ნიკოლოზ კავასილა
46. იმის შესახებ, თუ როგორ ხდება, რომ ეს ძღვენი ღმერთისგან ყოველთვის მიღებულია
ახლა ესეც თანმიმდევრულად განვიხილოთ. ის, რომ ამ საიდუმლოს საშუალებით ყოველი მორწმუნე განიწმინდება, ნათქვამიდანაც ჩანს; მაგრამ ყოველთვის ასეა თუ არა - ამის გამოკვლევა ღირს.
რადგან ეს მღვდელმსახურება ძღვნის შეწირვაა, ხოლო ძღვენი ღმერთისგან ყოველთვის არ მიიღება, არამედ ზოგჯერ, შემწირველის ბოროტებიდან გამომდინარე, საძულველი და უარყოფილია, როგორც ამის შესახებ ძველთა და მადლში მცხოვრებთაგან მრავალი მტკიცებულება გვაქვს, გამოვიკვლიოთ, ზოგჯერ ხომ არ ხდება, რომ ეს ძღვენი ფუჭად იმღვდელმოქმედება, რადგან, საიდუმლოს აღთქმისამებრ, როგორც ღმერთისგან მიუღებელი ძღვენი, არ იკურთხება, ვინაიდან ყოველთვის კეთილი ადამიანების მიერ არ შეიწირება, არამედ ზოგჯერ - ბოროტების მიერ.
ხოლო ის, რომ ამ ძღვნისგან ღმერთი პირს იბრუნებს, როდესაც შემწირველი არაწმინდაა - იქიდან ჩანს, რომ ასე იქცევა ეკლესია. ვის შესახებაც მან მომაკვდინებელი ცოდვები იცის, არ აძლევს ძღვნის შეწირვის უფლებას, და თუკი ისინი გაკადნიერდებიან, მათ ძღვენთან ერთად განაშორებენ. მაგრამ რადგან ეკლესია ყველას ასე კარგად არ იცნობს, არამედ ბევრი მისთვის უცნობია და მათ ძღვენს იღებს ღვთაებრივ ტრაპეზზე, მაშინ რა უნდა ვიფიქროთ ასეთი ძღვნის შესახებ? ნუთუ ღმერთი არ მიიღებს მათ და ისინი არ განიწმინდებიან? მაგრამ ამას რომ დავეთანხმოთ, მაშინ უცნობი რჩება, ძღვენი როდისაა წმინდა, რადგან შემწირველთა თვისებები ჩვენთვის უმეტესწილად საეჭვოა ან სრულიად უცნობი. ასეთ შემთხვევაში მორწმუნეები ეჭვობენ და საიდუმლოს ურწმუნოდ, აუცილებლობით მიეახლებიან და მათგან ვერავითარ სარგებელს ვერ იღებენ.
ამაზე რა უნდა ითქვას?
ის, რომ ორგვარი ძღვნის შეწირვა არსებობს: ერთი - მათგან, ვინც თავისგან სწირავს მღვდელმსახურს ხელში, მეორე - ეკლესიისგან ღმერთს.
პირველი შეწირვა, როდესაც შემწირველი ბიწიერია, ამაოა და შემწირველს სარგებელს არ აძლევს, რადგანაც ის ბიწიერია: შეწირული ძღვენი თავისთავად კი არ არის საძაგელი ღმერთისთვის, რადგან ღმერთის ყოველი ქმნილება კეთილია (1 ტიმ. 4:4).
ხოლო მეორე შეწირვას, კეთილ ადამიანთაგან ღვთისა და წმინდანთა სადიდებლად, სამყაროს ხსნისა და საერთოდ ყოველი სამართლიანი სათხოვარისთვის ქმნილს, ვერაფერი გადაეღობება, რომ ღვთისსათნო იყოს. ვერავითარი სიბილწე ვერ გადავა ძღვენზე იმ ადამიანის ხელიდან, რომელიც თავიდან მოიტანა იგი, არამედ ისინი სისუფთავეს ინარჩუნებენ და სუფთა ადამიანთაგან ამაღლებულნი იკურთხებიან და დამსწრეებსაც აკურთხებენ. ვერაფერში, რასაც არ აქვს გონი და სული, ვერ იქნება რაიმე სახის ცოდვის უწმინდურება; ცოდვა თავისუფლების სნეულებაა და მხოლოდ გონიერი არსებებისთვისაა დამახასიათებელი ცოდვით შებილწვა.
თუკი ბიწიერ ადამიანთა მიერ შეწირული ძღვენი ყოველთვის წმინდაა, მაშინ რატომ არ იღებს ეკლესიის კანონი მას? იმისთვის, რომ შემწირველნი გონს მოეგონ, რათა იცოდნენ, ღვთის რამხელა რისხვა დაატყდებათ თავს, თუკი უფალი პირს იბრუნებს და თავის ქმნილებებს, რომლებიც ბრალეულნი არაფერში არიან, შეიძულებს, რათა ამის მცოდნენი შეშინდნენ და გამოასწორონ თავიანთი ცხოვრება. თავად ძღვენი არც ერთ ნაკლოვანებაში განსჯას არ ექვემდებარება და ამიტომ არაფერი ეწინააღმდეგება მათ მიღებას და კურთხევას, როდესაც მეორე შეწირვა კეთილი ადამიანების მიერ აღესრულება.
მაგრამ ვინმე იტყვის, ყველა შემწირველი მღვდელი ხომ კეთილი ადამიანი არ არის, არამედ ზოგიერთნი შეპყრობილი არიან უკიდურესი ბილწი ავადმყოფობით, ეს კი კვლავ პირვანდელ გაუგებრობაში გვაყენებს. როდესაც ორივე შეწირვა ღმერთისთვის საძულველია (ეს კი ხდება), მაშინ საიდან გამოუჩნდება შესაძლებლობა ძღვენს, ღმერთისთვის მიღებული და სასურველი, წმინდა და განმწმენდელი იყოს? არსაიდან. პირიქით, მაშინ ისინი ნამდვილად არასასურველია. მათ შესახებ ყველა შემთხვევაში არსებობს ეჭვი, რადგან ჩვენ არ ვართ დარწმუნებულნი იმ ადამიანის თვისებებში, რომელიც სწირავს და მღვდელმოქმედებს. ,,ვინმე-უკუე-იცის კაცმან კაცისაი, - ამბობს წმინდა წერილი, - გარნა სულმანვე ღმრთისამან" (1 კორ. 2:11). ამრიგად, საიდუმლოთა შესახებ ურწმუნოება და ეჭვი მრავლადაა, ამიტომ წმინდა ძღვნის ზიარება მორწმუნეებს ვერ მოუტანს სარგებელს, რადგანაც ისინი ურწმუნოდ ეზიარებიან.
ამგვარად, სავარაუდოდ, იტყვის და გაოცდება ის, ვინც ფიქრობს, რომ ამ ძღვნის შეწირვა თავად ღვთისმსახურის ძალაუფლებაშია. მაგრამ ეს უსამართლობაა; პირიქით, ის, რითაც ხდება მისი შეწირვა, განმწმენდელი მადლია, ამიტომ ისინი მაშინ შეიწირებიან, როდესაც განიწმინდებიან. ხოლო ის, ვინც მღვდელმოქმედებს, ამ მადლის მსახურია, ვინაიდან ის თავისგან არაფერს ამატებს, თავისი მსჯავრისა და განსჯის მიხედვით არაფერს აკეთებს და ამბობს, არამედ მხოლოდ იმას, რაც მიიღო, იქნება ეს საქმე, სიტყვა თუ მოქმედება, ღმერთს იმგვარად მიუძღვნის, როგორც ნამცნებია. ამრიგად, ვინაიდან ძღვენი ყოველთვის იმგვარად იქნება შეწირული, როგორც ღმერთისთვის არის სასურველი, მისთვის ბუნებრივია, სასიამოვნოა და მისგან ყოველთვის მიღებული იქნება.
რა მნიშვნელობა აქვს იმას, რომ შემწირველი თავისთავად ბიწიერია? მისი ბიწიერება ხომ ძღვენს არც არაფერს შემატებს და არც არაფერს დააკლებს, ისევე როგორც წამალს არ უშლის ხელს, გადამრჩენელი იყოს ის ფაქტი, რომ იგი უბირმა და საექიმო ხელოვნებაში უსწავლელმა ადამიანმა დაამზადა, თუ იმგვარად შეადგინა, როგორც ექიმმა უბრძანა, იმ კომპონენტებისგან, რომლებიც ექიმმა მისცა. წამალი, მისი დამამზადებლის უცოდინარობის გამო, უმოქმედო არ ხდება, არამედ მისი შედგენის მაუწყებლის ოსტატობის კვალად იქნება მარგებელი, ვინაიდან შემზავებლის უცოდინარობისგან არაფერი მიიღო.
ასევეა აქაც - ყველაფერს მადლი აღასრულებს, ხოლო მღვდელმსახური მხოლოდ მსახურია, რომელსაც თავად ეს მსახურებაც თავისგან არ აქვს, არამედ მადლისგან. მღვდლობა - მხოლოდ მღვდელმსახურებისთვის საჭირო მოსამსახურე ძალაა. ამრიგად, ნათქვამიდან ჩანს, რომ ეს ძღვენი ყოველთვის ყველა მორწმუნეს განწმენდს, რადგანაც ღმერთისგან ყოველთვის შეიწირება.