წმიდა ნიკოლოზ კავასილა
44. ქრისტეს შუამდგომლობის შესახებ
ის შუამავალია, რომლის მეოხებითაც ყოველი სიკეთე ღმერთისაგან მოგვეცა, ანუ, უფრო უკეთ რომ ვთქვათ, ყოველთვის გვეძლევა.
ვინაიდან მხოლოდ ერთხელ კი არ გვიშუამდგომლა და მას შემდეგ კი არ მიგვატოვა, მოგვცა რა ყოველივე, რისთვისაც გვიშუამდგომლა, არამედ ყოველთვის გვშუამდგომლობს - არა სიტყვებითა და თხოვნით, ჩვეულებრივი შუამდგომლების დარად, არამედ საქმით. რომელია ეს საქმე? ის, რომ საკუთარ თავთან გვაერთიანებს და თითოეულს ღირსებისა და სიწმინდისამებრ გვანიჭებს თავის მადლს.44. ქრისტეს შუამდგომლობის შესახებ
და როგორც სინათლე მხედველს დანახვის საშუალებას აძლევს, და ისინი, ვისაც სინათლე არ ექნება, ვერც დაინახავენ, ასევე სულებისათვის აუცილებელია ქრისტესთან მუდმივი ზიარება, თუკი სრულფასოვნად და წყნარად ცხოვრება სურთ. თვალიც ვერ ხედავს სინათლის გარეშე, და სულებსაც ქრისტეს გარეშე ვერ ექნებათ ჭეშმარიტი ცხოვრება და სიმშვიდე, რადგან მხოლოდ ის ერთი შეარიგებს ღმერთთან, იმ სიმშვიდეს წარმოშობს, რომლის გარეშეც ღმერთის მტრებისათვის არ არსებობს ჭეშმარიტი იმედი რაიმე ღვთაებრივ სიკეთესთან ზიარებისა.
შესაბამისად, ვინც ან თავდაპირველად არ შეუერთდა ქრისტეს, ან შეერთებული არ იმყოფებოდა ერთიანობაში, ის ღმერთის მტერია და ღვთაებრივ სიკეთეთაგან გაუცხოებული.
რამ შეარიგა ღმერთი ადამიანურ ბუნებასთან? რასაკვირველია, იმან, რომ მან თავისი საყვარელი ძე ადამიანად დაინახა. ასევე შეურიგდება იგი ყოველ ადამიანს, რომელიც მხოლოდშობილის სახეს შეიმოსავს, მის სხეულს ატარებს და მასთან ერთად ერთ სულად მოევლინება. ამის გარეშე თითოეული ადამიანი თავისთავად არის ძველი, ღმერთისაგან მოძულებული, მასთან საერთოს არმქონე.
ამიტომაც, თუკი იმის რწმენაა საჭირო, რომ სულები მღვდელმსახურთა ლოცვისა და წმიდა ძღვნის შეწირვით პოულობენ განსვენებას, მაშინ წინასწარ ისიც უნდა გვწამდეს, რომ ეს სწორედ იმ საშუალებით აღესრულება, რომლითაც ადამიანისათვის სიმშვიდის მონიჭებაა შესაძლებელი. ხოლო რომელია ეს საშუალება, უკვე ნათქვამია: ეს არის - ღმერთთან შერიგება და მასთან მტრობაზე ხელის აღება. როგორ შეიძლება ამის აღსრულება? ღმერთს უნდა შევუერთდეთ და მის საყვარელ შვილთან სულიერი ერთობა მოვიპოვოთ, რომლის შესახებაც აკურთხა ღმერთმა. ეს კი - წმიდა ტრაპეზის საქმეა, რომელიც, როგორც ნათქვამიდან ჩანს, ცოცხალთათვისაც და მიცვალებულთათვისაც საერთოა.
45. იმის შესახებ, რომ მიცვალებულთა ზიარება უფრო სრულყოფილია
სხეულისგან თავისუფალ სულებს ზიარებასთან მიმართებით სხეულში მცხოვრებ სულებთან შედარებით გარკვეული უპირატესობა აქვთ. კერძოდ, ისინი მღვდელმსახურთა ლოცვით და ძღვნის შუამდგომლობით ცოცხლებზე ნაკლებ განწმენდასა და ცოდვათა შენდობას როდი იღებენ, არამედ აღარ სცოდავენ და ძველ ცოდვებს ახლებს აღარ უმატებენ, როგორც უმეტესად ხდება ცოცხალთა შორის, არამედ ან ყოველგვარი ბრალეულობისაგან თავისუფლდებიან, ანაც, უკიდურეს შემთხვევაში, ცოდვათა სიმძიმეს გამუდმებით იმსუბუქებენ, ამგვარად, მაცხოვართან ზიარებისთვის სულები არა მხოლოდ სხეულში მცხოვრებთა უმეტესობაზე უფრო მზად არიან, არამედ თავიანთ თავზეც, ხორციელად ცოცხლები რომ ყოფილიყვნენ. უკვე ის, რომ სხეულისაგან თავისუფალნი არიან, საიდუმლოთა ზიარებისთვის უფრო მეტად შემძლებელს ხდით მათ, ვიდრე იმ შემთხვევაში, თუკი ისინი სხეულით იქნებოდნენ შემოსილნი.როგორც ზეცაშია მრავალი სხვადასხვა სამყოფელი (იოან. 14:2), რათა ყოველგვარი სათნოება დაჯილდოებული იყოს და არაფერი დარჩეს სამართლიანი და კაცთმოყვარე მსაჯულის მისაგებლის გარეშე, ამიტომ, როგორც უდიდეს ჯილდოთა ღირსნი, სრულყოფილნიც, სრული ნეტარების მემკვიდრეებიც, მაგალითად, პავლე და მისი მსგავსნი, ამ ნეტარებით უფრო მეტად ტკბებიან სხეულის განგდების შემდეგ, ვიდრე ამქვეყიური ცხოვრებისას. ვისთვისაც ჩვეულებრივი განსასვენებელია განმზადებული, ბუნებრივია, მით დატკბობა ამ ქვეყნიდან განსვლის შემდეგ აჯობებს, ვიდრე სხეულში ცხოვრების პირობებში.
უკვე ნაჩვენებია, რომ ყოველი განსასვენებელი სულთა და სიკეთეთა ყოველგვარი მისაგებელი, დიდიცა და პატარაც, სხვა არაფერია, თუ არა ეს პური და ეს სასმისი, რომელსაც ცოცხლებიც და მიცვალებულებიც თანაბრად ეზიარებიან, თითოეული - თავისთვის შესაფერისი სახით. ამიტომაც, უფალმა მომავალ საუკუნეში წმიდათა ნეტარებას სერობა უწოდა (ლუკ. 14:16), იმის საჩვენებლად, რომ იქ ამ ტრაპეზის გარდა სხვა არაფერია.
ამრიგად, ევქარისტიის ღვთაებრივი მსახურება მიცვალებულთათვისაც იმგვარივეა, როგორიც ცოცხალთათვის. და როგორც ცოცხლები, ნათქვამისამებრ, ორგვარად განიწმინდებიან, ასევე ორგვარი სახით განიწმინდებიან მიცვალებულებიც. ამრიგად, გარდაცვალებულებს ამ კუთხით არაფრით არ ეძლევათ ნაკლები, არამედ ზოგ შემთხვევაში მეტიც.