მსხვერპლის შეწირვის შემდეგ მღვდელმსახური ხედავს რა ღმერთის კაცთმოყვარეობის წინადაგებულ საწინდარს - მის ტარიგს, აღიქვამს მას როგორც შუამავალს და ჰყავს რა ნუგეშინისმცემელი, გამოხატავს ღმერთისადმი თავის ძღვენს; ლოცვებს უკვე კეთილი და მტკიცე იმედით გამოთქვამს და ლოცულობს, რომ პურის შეთავაზებისას მოხსენიებულთათვის აღვლენილი ლოცვები, და მათთვისაც, ვინც მღვდელთან ერთად ძღვენს სწირავდა და ძღვნის მიღებას ევედრებოდა უფალს, მიღებულ იქნეს და საქმით აღსრულდეს.

რომელი ლოცვები?

საერთო ცოცხალთათვის და მიცვალებულთათვის, რათა მიღებული ძღვნის წილ ღმერთს თავისი მადლი მოეცა, კერძოდ მიცვალებულთათვის - სულის განსვენება და განდიდებულ წმიდანებთან ერთად სასუფევლის დამკვიდრება, ხოლო ცოცხალთათვის - წმიდა ტრაპეზის ზიარება, კურთხევა, ყოველგვარი განსჯისგან თავისუფლება, ცოდვათა შენდობა, მშვიდობა, ნაყოფიერება, აუცილებლის მიღება და ბოლოს, რათა ისინი ღმერთის წინაშე სასუფევლის ღირსნი გახდნენ.

ვინაიდან თავად მსხვერპლის შეწირვა არა მხოლოდ ლოცვითი მოქმედებაა, არამედ სამადლობელიც, ამიტომ, როგორც საიდუმლოს აღსრულების დაწყებისას, ღვთისადმი მიძღვნილი ძღვნის შეწირვისას, გამოხატავდა მღვდელმსახური მადლიერებასაც და თხოვნასაც, ასევე ახლაც, მსხვერპლის შეწირვისა და ძღვნის კურთხევის შემდეგ, მადლობს უფალს ძღვნისთვის, ურთავს თხოვნას, ამასთან, მადლიერებისკენ შეგულიანების არსს გადმოსცემს და ლოცვის საგანსაც უთითებს.

რას გულისხმობს მადლიერებისკენ შეგულიანება? როგორც უკვე ითქვა, ეს წმიდანები არიან, ვინაიდან ეკლესიამ სათხოვარი მათში მოიპოვა და ის მიიღო, რისთვისაც ლოცულობს - ცათა სასუფეველი.

რას წარმოადგენს ეკლესიის სათხოვარი? მათ, ვინც ჯერ კიდევ ვერ მიაღწია სრულყოფილებას და ეკლესიის ლოცვას საჭიროებს.

ეკლესია წმიდანების შესახებ ამბობს: "მერმეცა შევსწირავთ შენდა სიტყვიერსა ამას მსხვერპლსა სარწმუნოებით შესვენებულთათვის: პირველთა მამათა, მამათმთავართა, წინასწარმეტყველთა, მოციქულთა, ქადაგთა, მახარებელთა, მოწამეთა, აღმსარებელთა, მმარხველთა და ყოვლისა სულისა, სარწმუნოებით აღსრულებულთა. უმეტესად ყოვლადწმიდისა, უხრწნელისა, უფროსადკურთხეულისა, დიდებულისა დედუფლისა ჩუენისა ღმრთისმშობელისა და მარადის ქალწულისა მარიამისა" - და შემდეგ მთელ წმიდათა დასს ჩამოთვლის. სწორედ ისინი არიან ეკლესიის ღვთისადმი მადლიერების შემაგულიანებლები, სწორედ მათთვის უძღვნის ეკლესია ღმერთს ამ სიტყვიერ მსახურებას, როგორც მადლობას უფლისადმი, და ყველაზე უპირატესად ნეტარი ღვთისმშობლისადმი, როგორც ყოველ სიწმიდეზე აღმატებულისადმი. ამიტომ მღვდელმსახური კერძოდ მათთვის არაფერს ითხოვს, არამედ უფრო ევედრება მათ, რადგან ძღვნის მირთმევისას, როგორც ითქვა, მათთვის კი არ ლოცულობს, არამედ მადლობას სწირავს ღმერთს მათთვის, რომ თავიანთი ლოცვებით დაეხმარონ.

ყოველივეს შემდეგ ის უკვე ვედრებას გამოთქვამს და იმათ ასახელებს, ვისთვისაც ევედრება, ლოცულობს, რომ ყველას მიეცეს ხსნა და თითოეულისთვის შესაბამისი წყალობა; სხვათა შორის, შემდეგს ამბობს: "მერმეცა შევსწირავთ შენდა სიტყვიერსა ამას მსხუერპლსა სოფლისათვის, და წმიდისა, კათოლიკე და სამოციქულოისა ეკლესიისათვის, უბრალოდ და ღირსებით მოქალაქობისა მქონებელთათვის", - და ამის შესახებ ლოცულობს.

ამრიგად, ნეტარი იოანე, როცა აღნიშნავს, რომ ამ წმიდა მსახურებას ორი მხარე აქვს - სამადლობელი და სავედრებელი, ცალკე გულისხმობს მათ, ვის გამოც მადლობს, ცალკე კი მათ, ვის გამოც ლოცულობს. მაგრამ ღვთაებრივი ბასილი მადლიერებას ვედრებას უერთებს და ამას ლიტურგიის მიმდინარეობისას ყველგან აკეთებს; ასე რომ, შენ ნახავ, თითქმის ყველა მის ლოცვას ორივე ძალა აქვს. ასე, იგი მოიხსენიებს წმიდანებს, რომელთაც წმიდა იოანე ჩამოთვლის ღვთისმსახურების იმავე ადგილას, მაგრამ სხვაგვარად, ვინაიდან როცა ლოცულობს, რომ ყველა გახდეს ღირსი ეზიაროს საიდუმლოს, არა სასჯელად და დასასჯელად, უმატებს: "არამედ, რაითა ვპოოთ მადლი და წყალობაი ყოველთა თანა წმიდათა საუკუნითგან სათნოყოფილთა შენთაითა: პირველთა მამათა, მამათმთავართა, წინასწარმეტყველთა" და ა.შ.; შემდეგ - ბევრს ამბობს ყოვლადწმიდას შესახებ. თუმცა ეს სიტყვებიც, მართალია, ვედრებასაც მოიცავს, მადლიერებასაც გამოხატავს და კაცობრიობისადმი მოწყალე ღმერთსაც ქადაგებს; მათში მღვდელმსახური ღვთის მიერ განმართლებულებსა და ღვთივკურთხეულ ადამიანებს მოიხსენიებს, თითქოს ამბობს: მოგვეცი მადლი, რომელიც უწინ წმიდანებს მიანიჭე; განგვწმიდე ჩვენ, როგორც უწინ ჩვენნაირები განწმიდე.

როცა ილოცებს იმისათვის, რაც ყველასთვის საჭიროა, მღვდელმსახური საკუთარი თავისთვისაც ლოცულობს, რათა ძღვნისგან თვითონაც მიიღოს განწმედა.

როგორი განწმედა? ცოდვათა შენდობა, ვინაიდან ეს ძღვნის პირველი მოქმედებაა. ეს საიდან ჩანს? უფლის სიტყვიდან, რომელიც მოციქულებს გამოუთქვა, მიუთითა რა პურზე: "ეს არის ხორცი ჩემი, თქვენთვის განტეხილი (1კორ. 11:24) მისატევებელად ცოდვათა", ისევე როგორც სასმისზე. "მოიხსენენ, უფალო, - ამბობს იგი, - ჩემიცა ესე უღირსება. შემინდვენ მე ყოველნი შეცოდებანი, ნებსითნი და უნებლიეთნი, და ნუ ჩემთა ცოდვათათვის დააყენებ მადლსა წმიდისა სულისა შენისასა წინამდებარისა ამის ძღუენისაგან". დაე, სულიწმიდამ ძღვნის მაზიარებლებს ცოდვათა შენდობა უწყალობოს.

ეს მადლი, - ბრძანებს იგი, - დაე, ნუ ამეკრძალება ჩემი ცოდვების გამო. ვინაიდან მადლი პატიოსან ძღვენში ორგვარი სახით მონაწილეობს: პირველი ის არის, რომ მადლით ძღვენი იკურთხება; ხოლო მეორე - ძღვნით ჩვენ ვიწმიდებით.

ძღვენში მადლის მოქმედების პირველ წესს ვერავითარი ადამიანური უსჯულოება ვერ აღუდგება წინ და რადგან ძღვნის კურთხევა ადამიანური სათნოების ნამოქმედარი არ არის, ამიტომ ადამიანური უსამართლობა ვერ დააბრკოლებს მას.

მაგრამ მეორე ჩვენს გულმოდგინებასაც მოითხოვს და ამიტომ ჩვენი დაუდევრობის გამო ბრკოლდება. მადლი ძღვნის საშუალებით განგვწმედს, თუკი ჩვენში განწმედის უნარს აღმოაჩენს, მაგრამ თუ მოუმზადებელს შეგვხვდება, კი არ გვარგებს, არამედ ურიცხვ ზიანს მოგვაყენებს.

ამ მადლისთვის - იქნება ეს მხოლოდ ცოდვათა შენდობა თუ, ამასთან ერთად, სხვა ძღვენი, მოცემული ადამიანთათვის, რომელნიც წმიდა სერობაზე წმიდა სინდისით იხმევენ - ლოცულობს მღვდელმსახური, რათა ეს წმიდა სერობა ძღვნისგან არ დაბრკოლდეს, რადგან იგი შეიძლება ადამიანურმა მანკიერებამ უწმიდურებით დააბრკოლოს. ცოტა მოგვიანებით ღვთისმსახური ამ ლოცვას ხალხთან ერთად აღავლენს.

მღვდელი ყველასთვის გამოითხოვს თანამოაზრეობას, რათა ერთი ბაგით და ერთი გულით ადიდონ უფალი, და მათ, ვინც ამგვარად არის განწყობილი, ამცნობს წყალობას ღვთისა და ჩვენი მხსნელისა იესო ქრისტესი, რის შემდეგაც იგი მართლაც ბრძანებს, ევედრონ უფალს იმისთვის, რისთვისაც თავად ლოცულობდა, ყველა წმიდანის შუამდგომლობით, რადგან ამას ნიშნავს ყველა წმიდანის მოხსენიება - მათი მოხმობა, მათდამი ლოცვა.

და რას ამბობს? განწმედილი ძღვნისთვის უფლისა მიმართ ვილოცოთ, არა იმიტომ, რომ მან განწმედა მიიღოს, - ამიტომაც უწოდა მას განწმედილი, რომ ვინმემ ამგვარად არ იფიქროს, - არამედ რათა ძღვენმა განწმედა მოგვანიჭოს, ვინაიდან ამას ნიშნავს ლოცვის ეს სიტყვები: "რათა კაცთმოყუარემან ღმერთმან ჩუენმან, შემწირველმან ამათმან, გარდამოგვივლინოს ჩუენ საღმრთო მადლი". მივიღებ კაცთმოყვარე ღმერთს, რომელიც მადლს გარდამოგვივლენს. ამბობს: ძღვნისთვის ვილოცოთო, რათა მან ჩვენში იმოქმედოს, რათა ამ მადლის მოწოდებისთვის უღონო არ იყოს. მაცხოვრის ყოვლისშემძლე სხეული, იმ დროს, როდესაც ხალხში მიმოიქცეოდა, რამდენიმე ქალაქში სასწაულს ვერ აღასრულებდა მათი ურწმუნოების გამო (მათ. 13:58), (მარკ. 6:5-6).

მას შემდეგ, რაც ამგვარადვე ამცნობს ყოველივე ამას ხალხს, საკუთარი თავისთვისაც საიდუმლოდ ლოცულობს, და ევედრება უფალს ხალხისთვის, რათა ისინი წმიდა სინდისით ეზიარონ საშინელ საიდუმლოს და ამ წმიდა ტრაპეზით დატკბნენ - მიიღონ ცოდვათა შენდობა, სულიწმიდის ზიარება და ცათა სასუფეველი დაიმკვიდრონ, არა სასჯელად, არცა დასასჯელად.

ამის შემდეგ ღვთისმსახური ყველასთვის ღვთისგან შეწევნასა და მფარველობას გამოითხოვს, მოუწოდებს მრევლს, ილოცონ, რათა მთელი დღე სიწმიდით, მშვიდობით და უცოდველად გაატარონ, მშვიდობის ანგელოზზე, სარწმუნო წანამძღვარზე მინდობილთა, - რადგან არსებობს სიცრუის ანგელოზიც, რომელზე მინდობაც სახიფათოა. მფარველი ანგელოზისთვის იმისთვის კი არ ვლოცულობთ, რომ იგი იმ დროს გვებოძოს, - ანგელოზი ხომ ყოველ მორწმუნეს თავიდანვე მიენიჭება, - არამედ იმისთვის, რომ მან იმოქმედოს და თავისი აღასრულოს - დაგვიცვას, სწორი გზისკენ წარგვმართოს და ჩვენი ცოდვებით აღშფოთებულმა არ მიგვატოვოს.

გარდა ამისა, მღვდელმსახური ცოდვათა შენდობისთვის, ჩვენი სულების სარგოსა და ყოველი სიკეთისთვის, მსოფლიო მშვიდობისთვის ლოცვისკენ მოგვიწოდებს, ამასთან მომავლის მშვიდობისთვის ლოცულობს, რათა მშვიდობითა და სინანულით აღვასრულოთ ჩვენი შემდგომი ცხოვრების დარჩენილი დრო, რათა ჩვენი აღსასრული ქრისტიანისთვის შესაფერისი იყოს. შემდეგ, როდესაც ღვთისმსახური ერთ სარწმუნოებას და სულიწმიდის ზიარებას გამოითხოვს ღვთისგან, მოგვიწოდებს, რათა ღმერთს მივუძღვნათ საკუთარი თავიც, ერთმანეთიც და მთელი ცხოვრებაც.

ხოლო იმის შესახებ, თუ რას ნიშნავს ერთი სარწმუნოება და სულიწმიდის ზიარება და რისთვის ვლოცულობთ ამის შესახებ აქ, უკვე არაერთხელ და დაწვრილებით ითქვა.

მას შემდეგ, რაც ღვთისმსახური ამგვარად დამოძღვრავს მორწმუნეებს და ყოველმხრივ სიკეთეში განამტკიცებს, ღმერთს ევედრება, რათა ისინი, როგორც უკვე სრულყოფილნი და ღვთაებრივი ძეობის ღირსებაშემოსილნი, ღირსნი გახდნენ, თამამად მიმართონ იმ ლოცვით, რომელშიც ვკადნიერდებით, მას მამა ვუწოდოთ. და როდესაც ყველანი მასთან ერთად ამ ლოცვას წარმოვთქვამთ, მღვდელი მას ასამაღლებლით ამთავრებს.

შემდეგ ყველასთვის მშვიდობას გამოითხოვს. მაგრამ მათთვის იმ ლოცვით უმაღლესი მოწოდების გახსენებისა და ღმერთის მამად წოდების შემდეგ მის უფლად ცნობისა და მის წინაშე მონობის გამოხატვის - თავის მოდრეკისა და ამ გარეგნული სახით მონობის აღიარებისკენ მოუწოდებს. და ყველა მოიდრიკება, არა მხოლოდ უფლის, შემოქმედისა და ღმერთის ბუნების წინაშე, არამედ როგორც გამოსყიდული მონები - გამოსყიდულნი მისი მხოლოდშობილი ძის სისხლით, რომლითაც როგორც ორმაგად მონობა შეგვძინა, ისე ძეობა მოგვანიჭა: ვინაიდან ამავე სისხლმა გააძლიერა და გაზარდა ჩვენი მონობა და ამავდროულად უფლის ძეობის შეძენის მიზეზად იქცა.

როდესაც ყველანი თავს მოიდრეკენ, ღვთისმსახური ყოველივეს შექმნისთვის გულში მადლობს ღმერთს, ყველასთვის სარგებელს ითხოვს, ამასთან უფლის წინაშე მხოლოდშობილი ძის სახელს ახსენებს, მის მადლსა და კაცთმოყვარეობას, იმ იმედით, რომ, თავად მაცხოვრის ღვთაებრივი აღთქმისაებრ, მოთხოვნილს მიიღებს, რადგან ის ამბობდა: "რაოდენიცა-რაი სთხოოთ მამასა სახელითა ჩემითა, მოგცეს თქუენ" (იოან. 16:23). ამის შემდეგ ხალხის გასაგონად წარმოთქმულ ასამაღლებელს ყოვლადწმიდა სამების ასამაღლებელს დაურთავს.

და როდესაც ხალხი ასამაღლებელში მიიღებს მონაწილეობას, ღვთისმსახური კვლავ თავისკენ მოიქცევა და გულში საიდუმლოდ ლოცულობს, ლოცვისას მოუხმობს ქრისტეს - თვით მსხვერპლს, მღვდელს, პურს მოუხმობს, რათა ქრისტემ მისი მეშვეობით მონებს თავი თვითონ გადმოსცეს.