წმიდა ნიკოლოზ კავასილა
30. იმის შესახებ, რომ ლათინურ ეკლესიაში ევქარისტიის საიდუმლო იმავენაირად აღესრულება
ხოლო ბაგეებს მათ სრულიად შეუკრავს ის, რომ ლათინურ ეკლესიაშიც, რომელსაც ისინი, როგორც ჩანს, ეყრდნობიან, უფლის სიტყვის შემდეგ არ უარობენ ძღვნისადმი ლოცვის აღვლენას.
ამას იმიტომ ივიწყებენ, რომ უფლის სიტყვის შემდეგ უმალვე არ ლოცულობენ და კურთხევასა და უფლის ხორცის გარდასახვას მკაფიოდ არ ითხოვენ, არამედ ამასთან დაკავშირებულ სხვა სახელწოდებებს იყენებენ, თუმცა მათ იგივე ძალა აქვთ.30. იმის შესახებ, რომ ლათინურ ეკლესიაში ევქარისტიის საიდუმლო იმავენაირად აღესრულება
რომელია ეს ლოცვა? "უბრძანე ამაღლება ამ ძღვენს ანგელოზის ხელით შენს ციურ საკურთხეველში".
დაე, მათ გვითხრან, რას ნიშნავს "ამაღლება ამ ძღვენს".
ისინი ან მიწიდან და უმდაბლესი ადგილიდან ზეცამდე ადგილობრივ მიძღვნაზე, ანაც რაიმე განსაკუთრებულ მიძღვნაზე ლოცულობენ - უმდაბლესი მდგომარეობიდან უმაღლესამდე.
მაგრამ აქ თუ პირველი იგულისხმება, მაშინ ჩვენთვის რა სასარგებლოა ჩვენგან სიწმიდის წაღებისთვის ლოცვა, როდესაც ვლოცულობთ და გვწამს, რომ სიწმიდე ჩვენთან არის და სუფევს, და როდესაც ეს იმას ნიშნავს, რომ ქრისტე ჩვენთან არის უკუნითი უკუნისამდე (მათ. 28:20)? მათ არ სჯერათ, რომ თუკი ამას ქრისტეს სხეულად მივიჩნევთ, ის ჩვენთანაცაა და ზეცაშიც, მამის მარჯვნივაც ზის (მაგრამ რაგვარად - მხოლოდ თავად უწყის). როგორ იქნებოდა ის ზეციური, თუკი არ იქნებოდა თავად ქრისტეს ზეციური სხეული? როგორ შეიძლებოდა მისი ანგელოზის ხელით ამაღლება, როდესაც ის ყოველ საწყისზე, ძალაუფლებაზე, ძალაზე, ყოველ სახელზე, ზეცაში სახელდებულზე მაღლა დგას (ეფ. 1:21)?
ხოლო თუკი ისინი განსაკუთრებული გარდასახვისთვის ლოცულობენ - რაღაც უკეთესში, მაშინ არ ვიცი, რამდენად დიდია მათი უწმიდურობის ტვირთი, როდესაც აღიარებენ, რომ ეს - თავად სხეულია იესო ქრისტესი, ფიქრობენ, რომ ის უფრო უკეთეს და უფრო წმიდა მდგომარეობაში მოვა.
აქედან ნათლად ჩანს, რომ ისინი ჯერ კიდევ არ მიიჩნევენ პურსა და ღვინოს კურთხეულად და იმიტომ ლოცულობენ მათთვის, რადგან ისინი ჯერ კიდევ საჭიროებენ ლოცვებს - მათი ამაღლებისთვის ლოცულობენ, რადგან პური და ღვინო ჯერ კიდევ დაბლა დევს, არ არის ნაკურთხი ზეციურ საკურთხეველში, რათა იქ დადებული იქცეს მსხვერპლად: ვინაიდან ანგელოზის ხელს საჭიროებენ, რადგან ადამიანთა უმდაბლესი იერარქია, დიდი დიონისეს სიტყვებით, ანგელოზთა უმაღლესი იერარქიისგან იღებს შეწევნას.
ამრიგად, ეს ლოცვა ძღვენთან მიმართებით ახდენს იმას, რომ უფლის ხორცად და სისხლად აქცევს მას, რადგან იმ საკურთხევლის სახელდებით რაიმე გამოცალკევებული ზეციური ადგილი არ უნდა ვიგულისხმოთ, რომელზეც გვმართებს მსხვერპლის შეწირვა. სხვანაირად ჩვენ ბევრად არ ვიქნებოდით განსხვავებულნი მათგან, ვინც ამბობს, რომ იერუსალიმში ან სამარიის მთაზეა ის ადგილი, სადაც ღმერთის თაყვანისცემა გვმართებს (იოან. 4:20). როგორც ნეტარი პავლე ამბობს, "რამეთუ ერთ არს ღმერთი და ერთ არს შუამდგომელ ღმრთისა და კაცთა, კაცი იესუ ქრისტე" (1 ტიმ. 2:5). ამიტომ ყოველივე, რასაც შუამავლის ძალა აქვს და კურთხევას გვანიჭებს, მხოლოდ და მხოლოდ მაცხოვრისგან მომდინარეობს. მაგრამ როგორ შეითვისება ჩვენთვის შუამავლობა და რას აქვს განწმენდის ძალა? მღვდელმსახურს, საკურთხს, საკურთხეველს. ანუ, უფლის სიტყვის მიხედვით, შეწირულ მსხვერპლს საკურთხეველი განწმენდს: "საკურთხეველი, რომელი განსწმედს შესაწირავსა მას?" (მათ. 23:19), - ამბობს იგი.
ამრიგად, თუკი განმწმენდი მხოლოდ ის არის, მაშინ მღვდელმსახურიც, განსაწმენდელიც და საკურთხეველიც არსობრივად ერთია.
მღვდელმსახური და განსაწმენდელი არსობრივად ერთი რომ არის, ამის შესახებ მაცხოვარმა თავად გვამცნო: "მათთვის წმიდა-ვჰყოფ თავსა ჩემსა" (იოან. 17:19).
რაც შეეხება საკურთხეველს, ამის შესახებ წმიდა დიონისე სამყაროს შესახებ თავში მოწმობს: "თუკი ჩვენი ღვთაებრივი საკურთხეველი, ღვთაებრივ გონებათა განმწმენდელი, იესოა, მაშინ მის შესახებ ნათქვამია, რომ მის მიერ გვაქვს მიახლება მამისა მიმართ (ეფ. 2:18), ამიტომ დაკვირვებული თვალით ვუცქიროთ იმ ღვთაებრივ საკურთხეველს". სწორედ ამ ზეციურ საკურთხეველში ძღვნის ამაღლებამდე ლოცულობს მღვდელმსახური, კერძოდ კურთხევისთვის ლოცულობს, გარდაისახოს თავად უფლის ზეციურ სხეულად, და არა მისთვის სხვა ადგილის მიცემისთვის და მიწიდან ზეცაში გადატანისთვის, იმიტომ რომ ლოცვის შემდეგაც ვხედავთ ძღვენს ჩვენ წინაშე.
თუკი საკურთხეველი მასზე დადებულ ძღვენს აკურთხებს, მაშინ ერთი და იგივეა - ძღვნის კურთხევისთვის ვილოცებთ თუ მის საკურთხეველში დადებისთვის.
რა არის ის კურთხევა, რომლითაც საკურთხეველი მასში დადებულ ძღვენს აკურთხებს? ეს ის კურთხევაა, რომლითაც თვით ერთიანმა იერარქმა იკურთხა თავი, მიუძღვნა რა თავი ღმერთს და შესწირა, რადგან იგი თავადაა იერარქიც, საკურთხეველიც, მსხვერპლიც. ყოველი გამონათქვამი ერთს ნიშნავს: იყო ამ იერარქის მიერ კურთხეული, ან გარდაისახო იმ საკურთხად, ან ამაღლდე იმ ზეციურ საკურთხეველში. ამიტომაც, თუკი შენ ამ სამთაგან რომელიმეს ითხოვ, ესე იგი ითხოვ ყველაფერს; და შენ მოითხოვე, შესწირე მსხვერპლი.
ამრიგად, თქვენი მღვდელმსახურები, ჭვრეტენ რა ქრისტეს როგორც კურთხეულს, მასზე ძღვნის დადებისთვის ლოცულობენ - ზუსტად იმავეზე, მხოლოდ სხვა გამონათქვამებითა და სიტყვებით. ამიტომაც ჩვენი მღვდელმსახურნი, მიძღვნილი ძღვნის ღვთაებრივ ხორცად და სისხლად გადაქცევისთვის მლოცველნი და ზეციური საკურთხევლის გამხსენებელნი, მასში ძღვნის აღმართვისთვის აღარ ლოცულობენ, არამედ რადგან ძღვენი ამაღლებული და მიღებულია, სულიწმიდის მადლისა და წყალობის გადმოსვლისთვის ევედრებიან. ამბობენ - ვილოცოთ კურთხეული ძღვნისთვის. იმისთვის, რომ იკურთხოს ისინი? არა, ისინი უკვე ნაკურთხია; არამედ იმისთვის, რომ მათით ჩვენ ვეკურთხოთ, რათა უფალმა მათი კურთხევით ჩვენც გვაკურთხოს მათ მიერ.
ამრიგად, ნათელია, რომ არც ლათინური ეკლესია უგულებელყოფს უფლის სიტყვის შემდეგ ძღვნისთვის ლოცვას, არამედ ამგვარად მხოლოდ ზოგიერთები, მცირედნი და გვიანდელები იქცევიან, რომლებმაც სხვა შემთხვევებშიც შებღალეს იგი, მხოლოდ იმისკენ სწრაფვით, რომ რაიმე ახალი ეთქვათ და მოესმინათ.
ეს - ლოცვის შესახებ.
31. რატომ მოუხმობს მღვდელმსახური ძღვნის კურთხევისთვის მამას და არა ძეს
რატომ არ მოუხმობს მღვდელმსახური ძღვნის კურთხევისთვის ძეს, მაშინ როდესაც ის, როგორც ითქვა, მღდელმსახურიცაა და მაკურთხეველიც, არამედ მამას?რათა იცოდე, რომ მაცხოვარი აკურთხებს არა როგორც ადამიანი, არამედ როგორც ღმერთი, თავისი ღვთაებრივი ძალმოსილებით, რომელიც მას საერთო აქვს მამასთან.
უფალმა, როდესაც ამის ჩვენება სურდა საიდუმლოს აღსრულების შემდეგ, ზეცად აიხედა და პური მამას აჩვენა. ამავე მიზეზით თავი მან ზოგიერთი სასწაულის აღსრულების დროსაც მსგავსადვე გამოავლინა - იღებდა ღვთისადმი მლოცველის სახეს (იოან. 11:41), რათა ეჩვენებინა, რომ ეს საქმე არ არის ადამიანური ბუნებისა, რომლის მიხედვითაც მას დედა ჰყავდა დედამიწაზე, არამედ მისი ღვთაებრიობისა, რომლის მიხედვითაც მამად ღმერთი ჰყავს. ხოლო როდესაც ჯვარზე ასვლა განიზრახა, სურდა რა თავისი ორი ნების ჩვენება - ღვთაებრივისა და ადამიანურის, თავისი ღვთაებრივი ნება მამას გადასცა, ხოლო თავისი ადამიანური ბუნების ნებას თავისი სურვილი უწოდა: "ხოლო არა ვითარ მე მნებავს, არამედ ვითარცა შენ" (მათ. 26:39) და "ხოლო ნუ ნებაი ჩემი, არამედ ნებაი შენი იყავნ" (ლუკ. 22:42). მას რომ იმავე ნებით სურდა, რომლითაც მამის ნებას ასრულებდა, ეს იმავე სიტყვებიდან ჩანს, სადაც ის თავის სურვილს მამის სურვილისგან განასხვავებს, ვინაიდან გამოთქმა, - "ხოლო ნუ ნებაი ჩემი, არამედ ნებაი შენი იყავნ", - თანმხმობელისა და იმავეს მსურველისთვისაა დამახასიათებელი. იგივე გვაჩვენა მაცხოვარმა პეტრეს გაკიცხვით, რომელიც ევედრებოდა, ჯვარსა და სიკვდილზე არ წასულიყო (მათ. 16:22-23); ასევე მაშინ, როდესაც ამბობდა: "გულისსიტყვით გული მითქუმიდა პასექსა ამას ჭამად თქუენ თანა ვიდრე ვნებადვე ჩემდა" (ლუკ. 22:15). მსურდა, - თქვა, - პასექი ტანჯვამდე; თითქოს ამგვარად თქვა: სურვილით მოვისურვე, ჩემი ტანჯვისთვის მზადება მენახა.
ამ თემაზე საკმარისია.
32. თავად მსხვერპლისა და იმის შესახებ, რაზეც მსხვერპლშეწირვა აღესრულება
საკუთრივ მსხვერპლის შესახებ შემდეგი უნდა გავითვალისწინოთ:ვინაიდან მსხვერპლი არის არა მსხვერპლისა და სისხლის სახე, არამედ ჭეშმარიტად დაკვლა და მსხვერპლი, ამიტომ ის გამოვიკვლიოთ, რა მიირთმევა მსხვერპლად - პური თუ უფლის სხეული. ანუ როდის იქცევა ძღვენი მსხვერპლად: კურთხევამდე თუ კურთხევის შემდეგ?
თუ მსხვერპლად პურს ვწირავთ, მაშინ, ერთი მხრივ, როგორ შეიძლება პური მსხვერპლი იყოს? ხოლო, მეორე მხრივ, საიდუმლო ის კი არ არის, რომ დაკლული პური ვიხილოთ, არამედ - ვიხილოთ ტარიგი, თავისი დაკვლით სამყაროს ცოდვათა მტვირთველი (იოან. 1:29).
თუკი ვიტყვით, რომ მსხვერპლად უფლის წმიდა სხეული შეიწირება, ეს მით უმეტეს შეუძლებელია, რადგან, როგორც უკვე განუყოფელი და უკვდავი, იგი დაკვლას და მოწყვლას ვერ დაექვემდებარება. შესაძლებელიც რომ ყოფილიყო მსგავსი რამის მოხდენა, ამ შემთხვევაში ჯვარმცმელებიც უნდა ყოფილიყვნენ და სხვა ყველაფერიც უნდა დართვოდა, რათა ის მსხვერპლი აღსრულებულიყო, რადგან იგულისხმება, რომ ეს დაკვლის განსახიერება კი არა, ჭეშმარიტი დაკვლაა.
შემდეგ, როგორ ხდება, რომ ქრისტე ერთხელ მოკვდა და აღდგომის შემდეგ უკვე აღარ კვდება (რომ. 6:9), ერთხელ ევნო საუკუნეთა აღსრულებისას და, როგორც ნათქვამია, "ერთგზის შეიწირა მრავალთათვის ახოცად ცოდვათა" (ებრ. 9:28)? გამოდის, როდესაც ის საიდუმლოთა აღსრულებისას მსხვერპლად შეიწირება, ყოველ ჯერზე კვდება?
რა ვთქვათ ამაზე?
მსხვერპლი აღესრულება არც პურის კურთხევამდე, არც მისი კურთხევის შემდეგ, არამედ თავად კურთხევით, ვინაიდან აუცილებელია სრულად დავიცვათ მოძღვრება მსხვერპლის შესახებ და არაფერი გამოგვრჩეს.
რომელ მოძღვრებას ვგულისხმობ?
იმას, რომ ეს მსხვერპლი მსხვერპლის ხატი და სახეობა კი არ არის, არამედ ჭეშმარიტი მსხვერპლია, რომ პური კი არ შეიწირება მსხვერპლად, არამედ თავად ქრისტეს სხეული, ამასთან, ის, რომ ღვთის ტარიგის მსხვერპლი მხოლოდ ერთია და ერთხელ აღსრულდა.
უპირველეს ყოვლისა განვიხილოთ მღვდელმსახურება.
ჭეშმარიტია ეს მსხვერპლშეწირვა თუ მხოლოდ მისი მსგავსებაა? როგორც ცხვრის მსხვერპლშეწირვისას სრულიად დაუკვლელიდან დაკლულად გარდაიქცევა, ასევე ხდება აქაც - უმსხვერპლო პური მსხვერპლად გარდაიქცევა, რადგან დაუკვლელი პური ჭეშმარიტად დაკლული მაცხოვრის ხორცად გარდაიქცევა. აქედან გამომდინარე, როგორც ცვლილება ცხვრისგან ჭეშმარიტ მსხვერპლს ქმნის, ასევეა აქაც, ამ გარდაქმნით ჭეშმარიტი მსხვერპლი აღესრულება, რადგან პური დაკვლის სახით კი არ გარდაიქმნება, არამედ თავად დაკვლით, თავად მსხვერპლად შეწირულ უფლის სხეულად.
მაგრამ თუკი მსხვერპლად პურს შევწირავდით როგორც პურს, მაშინ დაკვლას პური დაექვემდებარებოდა და დაკვლით მსხვერპლად შეიწირებოდა.
ვინაიდან ორივე მიმართებით მოხდა მასში ცვლილება: არა მსხვერპლიდან მსხვერპლად იქცა, ხოლო პურიდან - ქრისტეს ხორცად, ამიტომ ეს დაკვლა პურში კი არ განიჭვრიტება, არამედ თითქოს ქრისტეს წინადაგებულ ხორცში, არის და იწოდება არა პურის, არამედ ღვთის ტარიგის მსხვერპლად შეწირვად.
ცხადია, თუკი ამას წარმოვიდგენთ, მაშინ არავითარი საჭიროება არ იქნება ვიფიქროთ, რომ უფლის სხეულის შეწირვა ბევრჯერ ხდება: რადგან ეს მსხვერპლი იმ დროს ტარიგის დაკვლით კი არ აღესრულება, არამედ დაკლულ ტარიგად პურის გარდაქმნით. ნათელია, რომ ამ დროს გარდაქმნა აღესრულება, და არა დაკვლა, ხოლო ამგვარად გარდაქნილი მრავალგზისია და გარდაქმნაც ხშირად აღესრულება, ხოლო იმას, რადაც გარდაიქმნება შეწირული, არაფერი უშლის ხელს, ერთი და იგივე იყოს; როგორც სხეულია - ერთი, ასევე სხეულის დაკვლაც - ერთია.
ამის შესახებ მოგახსენეთ.