-მამაო, თითოეული ადამიანი ეძებს უფალს და ცდილობს მას მიუახლოვდეს. ათონის მთაზე უფრო ადვილად არის შესაძლებელი უფალთან სიახლოვე იგრძნო? ამიტომაც იზიდავს ერისა და ბერის ადამიანებს?
-არის გავრცელებული მოსაზრება, რომ მონასტერში, განსაკუთრებით ათონის მონასტრებში მოსაგრე ბერებს ნაკლები ცდუნებები აქვთ, ვიდრე ერში მცხოვრებ ადამიანებს. საცდური ყველგან ზუსტად იმდენია, რამდენსაც უფალი უშვებს, ანუ რაც ყოველ ადამიანს სჭირდება სიყვარულის მოსაპოვებლად! ბერობაში უბრალოდ სხვა ტიპის საცდურებია და საერთო ჯამში იმდენივეა რაც ერში, თუ მეტი არა. ათონის მთა კი იზიდავს ადამიანებს არა იმიტომ, რომ აქ საცდური ნაკლებია, არამედ იმიტომ, რომ აქ საცდურის საწინაამდეგო უფლისგან ნაკურთხი ყველა მექანიზმია ამუშავებული - ლოცვა, მარხვა, მღვიძარება და სხვა. ადამიანი ყველა თავის შეცდომას ჩადის მხოლოდ მაშინ, როცა მის გულს და გონებას უფალი ავიწყდება. როცა უფალი გვახსოვს მაშინ შეუძლებელია შევცდეთ. ის ჩვენშია და გვიცავს ჩვენ. ათონზე ათასი წლის სულიერი გამოცდილების საფუძველზე შემუშავებულია ისეთი მექანიზმი, რომლის მეშვეობით ბერები ღვთის განუწყვეტელ მოგონებას ინარჩუნებენ, მას იესოს ლოცვა ჰქვია. თუ რომელიმე ბერი არ არის დაუფლებული ამ მექანიზმს, ის ისევე იტანჯება ულევი საცდურისგან, როგორც ერისკაცი. იგივეს თქმა შეიძლება პირიქითაც, თუ ერისკაცი ინარჩუნებს უფლის განუწყვეტელ მოგონებას, მაშინ ის ცდუნებებს ისევე გაუმკლავდება, როგორც ათონელი ბერი.
- როგორ ვიცხოვროთ ისე, რომ წუთისოფლის ორომტრიალში ღმერთზე ფიქრი არ შევანელოთ და უფალთან თანამყოფობის ღირსნი გავხდეთ?
- მთელი ძალისხმევით ვესწრაფოთ ქრისტესმიერი სიყვარულის მოპოვებას და დაუღალავად ვთესოთ სიკეთე.
- რას გვეტყვით იესოს ლოცვაზე? როგორ უნდა მოხდეს ამ ლოცვის დროს გონების კონცენტრაცია? რა სუბიექტური შეგრძნებები უნდა ჰქონდეს მლოცველს? ზოგადად რა უნდა ვიცოდეთ ამ ლოცვის მუდმივად წარმოთქმისას იმისათვის, რომ ჩვენი ლოცვა სიტყვების მექანიკური გამეორება კი არ იყოს, არამედ მუდმივი ლოცვის მდგომარეობას მივაღწიოთ?- იესოს ლოცვა არ არის რაღაც ინსტრუმენტი, რომელსაც გარკვეული ინსტრუქცია გააჩნია და მისი გაცნობის შემთხვევაში ნებისმიერ ადამიანს შეუძლია მისი გამოყენება. იესოს ლოცვა, და საერთოდ ლოცვა არის მდგომარეობა და ეს მდგომარეობა დგება მხოლოდ იმ ადამიანის გულში, რომელშიც ქრისტესმიერი სიყვარულია. უსიყვარულოდ ლოცვა შეუძლებელია, ასეთი `ლოცვა" უბრალო მედიტაციაა და ამისთვის ათასი ჯურის ინსტრუქციების მოძებნა არ არის ძნელი.
აქვე ისიც უნდა ითქვას, რომ ლოცვის გარეშე სიყვარულის მოპოვება უაღრესად ძნელია. ანუ თითქოს ერთგვარი მოჯადოებული წრე იკვრება, მაგრამ ღმერთმა აქედან ბრწყინვალე გამოსავალი შემოგვთავაზა - თავისი მხოლოდშობილი ძე მოგვივლინა ჩვენი უსიყვარულობის კომპენსაციად, ურომლისოდაც ჩვენ არაფერი ძალგვიძს. და თუ ჩვენ ქრისტესმიერი სიყვარულის მოპოვების იმედით, განუწყვეტლად მოვუწოდებთ მას საკუთარ გულში, მაშინ ის გვაჩუქებს იმდენ სიყვარულს, რომ ჩვენ ლოცვა, ანუ მამასთან საუბარი შევძლოთ. მთავარი წინაპირობა ამისთვის არის ჩვენი მტკიცე გადაწყვეტილება, ვიცოცხლოთ სიყვარულისთვის. ეს ურთულესი გადაწყვეტილებაა და მისი შესრულება კიდევ უფრო რთულია, მაგრამ ამის გარეშე ლოცვის მცდელობა და საერთოდ სულიერი ცხოვრება შეუძლებელია. ზემოთ თქმულიდან გამომდინარე არასწორია და საზიანო თანამედროვე საზოგადოებაში გავრცელებული ერთგვარი მოდა იესოს ლოცვის ამა თუ იმ ტექნიკის დაუფლებაზე. ვიმეორებ, თუნდაც ადამიანი ნებისყოფის დაძაბვით დაეუფლოს რაიმე ილეთს და გონების განუფანტავად კონცენტრირდეს უფლის სახელზე, თუ მას ქრისტესმიერი სიყვარული არა აქვს, მისი მოქმედება უბრალო ფსიქოსომატური პროცესია და არაფერი აქვს საერთო ლოცვასთან - ადამიანისა და ღმერთის სულიერ კონტაქტთან.
