"ხოლო იესოს შობასა ბეთლემს ჰურიასტანისასა, დღეთა ჰეროდე მეფისათა აჰა მოგუნი აღმოსავალით მოვიდეს იერუსალემდ და იტყოდეს: სადა არს, რომელი იგი იშვა მეუფე ჰურიათაი? რამეთუ ვიხილეთ ვარსკულავი მისი აღმოსავალით და მოვედით თაყუანისცემად მისა".

შობა ღამეს ბრწყინვალე ვარსკვლავის გამოჩინება მავანთათვის ვარსკვლავთმრიცხველობის ჭეშმარიტების დასტურია, რაც ეშმაკის შთაგონებაა მხოლოდ და მხოლოდ. თუ მხსნელი ვარსკვლავთმრიცხველთა წესის თანახმად იშვა, რისთვისღა ამხილა ისინი უფალმა წინასწარმეტყველთა პირით, საცთური და სიცრუე რატომ უწოდა?

"...აბა, წარდგნენ ცათა მზომელნი, ვარსკვლავთმჭვრეტელნი, ახალმთვარეთა მცნობელნი და გიხსნან მოწევნადისგან! აჰა, ჩალასავით არიან, ცეცხლმა გადაბუგა ისინი, საკუთარი თავიც ვერ იხსნეს ალისაგან: ნეკერჩხალიც არ დარჩა გასათბობად, არც ცეცხლი მის წინ დასაჯდომად!" (ესაია 47,13-14).

ციურ მნათობთა შემოქმედიც ხომ უფალია? ეს უკანასკნელნიც ხომ მისი წყალობით მოძრაობენ და თუ ყველაფერს მნათობნი წყვეტენ, მაშინ ხომ არც მკვლელს მოეკითხება თავისი ცოდვა, არც მეძავს... თუ ცოდვასაც და სიკეთესაც ციური სხეულნი აპირობებენ, მაშ, რაღას ნიშნავს, რომ ადამიანმა, შესაძლოა, დღემუდამ სცოდოს და წუთისოფლის მიწურულსღა მიიდრიკოს სათნოებისკენ, ანდა პირიქით: აუარება სიკეთის მოქმედს ბოლოს ბოროტი მოეძალოს? როგორ ხდება, რომ ერთი ზოდიაქოს ნიშნის ქვეშ შეიძლება მონარქიც იშვას და უგლახაკესიც?

ის მნათობი კი, მოგვებს ბეთლემამდე რომ უმეგზურა, ჩვეულებრივი სულაც არ იყო. მნათობნი დასავლეთიდან აღმოსავლეთით მოძრაობენ ხოლმე, ის კი ჩრდილოეთიდან სამხრეთისკენ მიიკვლევდა გზას, რადგან სპარსეთიც და პალესტინაც, იმ მოგვთა სამშობლო, ერთურთის მიმართ ასე მდებარეობს.

საკვირველი მნათობი დღისით, მზისით ჩნდებოდა ხოლმე, რაც რიგითი მნათობისათვის უჩვეულოა. ამასთან, ვარსკვლავი სპარსეთიდან პალესტინამდე სავალ გზაზე ჩანდა, იერუსალიმში შესვლისას კი - აღარ...

როცა საჭირო იყო, ჩნდებოდა, ქრებოდა ან მოძრაობდა... იგი ზუსტად იმ გამოქვაბულს დაადგა თავს, სადაც ქრისტე იშვა... ამგვარად, ეს ვარსკვლავი კი არა, სახეცვლილი გონიერი ძალა - ანგელოზი იყო...

ამ საქმისათვის ღმერთმა წარმართთაგან ყველაზე ურჯულონი - მოგვები აირჩია, რითიც ებრაელნი ამხილა, რადგან ჭეშმარიტი სჯულის პატრონთ პირველებს უნდა შეეცნოთ მესია...

ებრაელთა მეფის შობის ამბავმა ჰეროდე შეაშფოთა - უკანონოდ მიტაცებული ტახტის დაკარგვის შეეშინდა... მასთან ერთად შეძრწუნდა იერუსალიმიც.

მაგრამ საკითხავია, ებრაელნი რატომღა შეშფოთდნენ? ისინი ხომ დიდი ხანია, მესიას ელოდნენ?

ურიებმა უწყოდნენ, რომ ქრისტე მათ ბოროტ საქმეთა მამხილებელი იქნებოდა.

ღვთის განგებულებით, სწორედ მოგვებმა ამცნეს ებრაელებს მაცხოვრის შობა, რითიც მიქია წინასწარმეტყველის სიტყვები აღსრულდა: "და შენ, ბეთლემ, ქვეყანაი ეგე იუდაისი, არა სადა უმრწემეს ხარ მთავართა შორის იუდაისათა, რამეთუ შენგან გამოვიდეს მთავარი, რომელმან დამწყსოს ერი ჩემი ისრაელი" (მიქ. 5,2).

ჭეშმარიტი "ისრაელი" მას ეწოდება, ვინც იცნო იესო, რადგან თავად სიტყვა "ისრაელი" ღვთის მხილველ გონებას ნიშნავს.

რა უგნურება და სიშლეგეა ჰეროდეს მხრიდან, რომელმაც მესიის შობა კი დაიჯერა, მაგრამ მისი პოვნა და მოკვდინება მაინც ისურვა...

ყველასგან ფარულად მოუწოდა მოგვთ, რადგან ურიათაგან ყრმის დაფარვის შიში ჰქონდა, მაგრამ სწორედ ებრაელები დაეხმარნენ ჰეროდეს...

იერუსალიმიდან გამოსულ მოგვებს კვლავაც ვარსკვლავმა უმეგზურათ, რადგან შობის ზუსტი ადგილი არ უწყიან - ქრისტე ხომ კაცთათვის საცნაური დიდებით კი არა, სიმდაბლითა და სიგლახაკით მოდის...

"და ვითარცა შევიდეს სახლსა მას, იხილეს ყრმაი იგი მარიამისა თანა, დედისა თვისისა, და დავარდეს და თაყვანის-სცეს მას; და აღაღეს საუნჯეთა მათთა და შეწირეს მისსა ძღუენი: ოქროი, გუნდრუკი და მური", ხოლო როდესაც ღვთისგან ეუწყათ, ჰეროდესთან აღარ მიბრუნებულიყვნენ, ასეც მოიქცნენ, რითიც ღვთის მორჩილება გამოამჟღავნეს და იმის მაგალითად იქცნენ, რომ ღვთის მცნებებს კაცი დაუეჭვებლად უნდა აღასრულებდეს.

მოდით, გავიხსენოთ, თუ რას მოგვითხრობს სახარება მაცხოვრის ბრწყინვალე შობის, მისი ზუსტი თარიღის, დაბადების ადგილისა და სხვა გარემოებათა შესახებ.

ქრისტეს შობის თარიღი ზღვარი, ქრონოლოგიური ნული უნდა იყოს, საიდანაც ზემოთაც და ქვემოთაც აითვლება შობამდელი და მისი შემდგომი მოვლენები, მაგრამ აღსანიშნავია, რომ ქრისტიანული ერა მეექვსე საუკუნეში, ბერ დიონისე მალის მიერ იქნა დადგენილი და ეს წელთაღრიცხვა არაზუსტად გამოითვალეს.

არსებობს სახარებისეული ისტორიის არაერთი მეცნიერულად გათვლილი ქრონოლოგია, თუმცა ქრისტეს შობის ზუსტი დრო არ შეიძლება გადაწყვეტით დადგენილად ჩაითვალოს. ხშირად შობას აკუთვნებენ 4 წელს ქრისტიანულ ერამდე და ამის დასადგენად სახარებისეულ მოწმობებს იხმობენ.

პირველ რიგში, მათეს სახარების მეორე თავიდან გამომდინარე, მაცხოვარი ჰეროდე დიდის სიცოცხლეში იშვა. ლუკა მახარებელი კი გვამცნობს, რომ ზაქარიას ხარება ასევე "დღეთა მათ ჰეროდე მეფისა ჰურიასტანისათა" აღსრულდა.

ზაქარიას ხარებიდან ქრისტეს შობამდე დაახლოებით 5 თვე გავიდა (ლუკა. 1,24-26).

თუ სახარების ამ მითითებას ქრისტიანულ წელთაღრიცხვას მოვარგებთ, ჰეროდე ქრისტემდე მეოთხე წელს უნდა გარდაცვლილიყო. შედეგად, ქრისტე ხსენებულ წელს მოევლინა ქვეყნიერებას.

ზუსტ მითითებებს არც მათეს სახარება იძლევა. ნებისმიერ შემთხვევაში, იესო ჯერაც ჩვილი იყო, როდესაც ანგელოზმა მართალ იოსებს ჰეროდეს სიკვდილი აუწყა. შედეგად კი იმგვარი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ მათეს სახარების მეორე თავში აღწერილი მოვლენები მთლიანად ჰეროდეს სიცოცხლის უკანასკნელ წელს უკავშირდება.

მეორე მხრივ, ლუკა მახარებელი ამოწმებს, რომ მსახურება მაცხოვარმა 30 წლის ასაკში დაიწყო (ლუკ. 3,23). ამ ფრაგმენტიდან გამომდინარე, უფლის მსახურების დასაწყისი იოანე ნათლისმცემლის მიერ ქრისტეს ნათლისღებას უკავშირდება. თავად ნათლობის თარიღს სახარება არ მიუთითებს, მაგრამ მკვლევარნი თანხმდებიან, რომ იოანეს მსახურება ხანგრძლივი არ შეიძლებოდა ყოფილიყო და სახარების ამ ეპიზოდში ლუკა მახარებლის აღწერილ მოვლენათა ქრონოლოგიური კოორდინატები (ლუკ. 3,1-2) არა მხოლოდ იოანეს მსახურებას, არამედ მთლიანად სახარებისეულ ისტორიას უნდა ეკუთვნოდეს.

"წელსა მეათხუთმეტსა ტიბერის კეისრისასა" იესო დაახლოებით 30 წლის იყო. ეს წელიწადი კი 27 წლის 1 ოქტომბრიდან - 28 წლის 30 სექტემბრამდე დროს მოიცავდა ქრისტეს შემდეგ. თუ მხედველობაში მივიღებთ ლუკას სიტყვებს: "და თავადასა იესუს ეწყო ოდენ ყოფად მეოცდაათესა წელსა" (ლუკ. 3,23), სადაც "ოდენ ყოფად" მიუთითებს, რომ იესო ამ დროს ოცდაათ წელზე მცირე ასაკის იყო, მივიღებთ მხსნელის ამქვეყნად მოვლინების ზემოთ აღნიშნულ თარიღს - მეოთხე წელს ქრისტეს შობამდე.

სახარებისეული თხრობანი კითხვებს არ ბადებს, მას მხოლოდ ლიბერალური "მეცნიერება" სვამს. სახარების არაორაზროვან მითითებას, რომ მაცხოვარი ბეთლემში იშვა (ლუკ. 2,1-20, შდრ. მათ. 2,1-18), მკვლევართა კრიტიკული განწყობა უპირისპირდება, რომელნიც ამტკიცებენ, რომ ქრისტე ნაზარეთში იშვა. საკითხავია, რა არგუმენტს ეფუძნება მათი მტკიცება, როდესაც მახარებელნი სულ სხვას ამოწმებენ?!

მკვლევართა ეჭვი იქიდან მომდინარეობს, რომ ლუკა მახარებლის განმარტებით, იოსების ბეთლემში გასვლის მიზეზი მოსახლეობის აღწერა იყო, რაც ისტორიულადაც დასტურდება, თანაც იესოს "მამულს" (პატრია) სახარებაში ნაზარეთი ეწოდება (ლუკ. 4,23-24; ასევე მათ. 13,54 და მარკ. 6,1, თუმცა ქალაქი არ სახელდება), თავად უფალიც ნაზარეველად იწოდება (იოან. 1,45-46; წარწერა ჯვარზე; იოან. 19,19). ჩვენს დროში ამ მოსაზრებას უფრო და უფრო მეტი მკვლევარი მიიჩნევს არადამაჯერებლად. თუ მესია ბეთლემს უნდა შობილიყო, ბუნებრივია, მის მოწაფეებს სურდათ ამ წინასწარმეტყველების აღსრულების ხილვა და მისი სხვათათვის გაზიარებაც (ცხადია, ამიტომაც მიუთითეს ამის შესახებ სახარებაში), რაც სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ მესიის ბეთლემში დაბადება შეუძლებელი იყო.

იმდროინდელი აღწერის წესი ახლანდელისგან ძალზე განსხვავდება და, შესაძლოა, არადამაჯერებლადაც მოგვეჩვენოს, თუმცა ახალ კვლევებს იქამდე მივყავართ, რომ ჩვენს ერამდე დაახლოებით 100 წელს ეგვიპტეში აღწერა სწორედ ისე მიმდინარეობდა, როგორც ლუკა მახარებელი მიუთითებს. აღნიშვნის ღირსია ისიც, რომ რომის იმპერიის კანონთა შემსწავლელი ჩვენი დროის ცნობილი ისტორიკოსები ეჭვშეუვალ დამოწმებად პირდაპირ მოიხმობენ ხოლმე ლუკას სახარების შესაბამის მუხლებს.

დაბოლოს, წმინდა ოჯახის ცხოვრებაში ბეთლემში ყოფნის პერიოდი მცირე ეპიზოდი გახლდათ. ქრისტეს შობამდე მართალი იოსები და ყოვლადწმინდა მარიამი ნაზარეთს ცხოვრობდნენ (ლუკ. 1,26-27,39,56; 2,1-5), სადაც ისინი ყრმა იესოსთან ერთად დაბრუნდნენ (ლუკ. 2,39; შდრ. მათე 2,22-23, დაბრუნება ხდება ეგვიპტიდან ნაზარეთს, სადაც ისინი დროებით იმყოფებოდნენ). ბავშვობა და სიყმაწვილე უფალმა ნაზარეთში გაატარა (ლუკ. 4,16). უეჭველია, რომ მის თანამედროვეთათვის იესოს "მამული" ნაზარეთი იყო. მით უფრო, სრულებით არადამაჯერებლად გამოიყურება ლიბერალ მეცნიერთა მოსაზრება იესოს არა ბეთლემში, არამედ ნაზარეთში შობასთან დაკავშირებით.

ორივე მახარებელი, რომელნიც უფლის შობის შესახებ გვამცნობენ, ამოწმებს, რომ ქრისტე უბიწოდ იშვა (მათ. 1,18-25; ლუკ. 1,26-38), მაგრამ, კანონის თანახმად, მამამისი მართალი იოსები იყო, რაც იუდეური ქორწინების წესიდან მომდინარეობს, რომლის მიხედვითაც დაწინდულის შვილი იმ ადამიანის კანონიერ შვილადაც ითვლებოდა, ვინც ბავშვის დედა დაწინდა.

ქრისტეს თანამედროვეთათვის იესოს მამა იოსები იყო, მისი ოჯახური გარემო - იოსების გარემო, მისი შტო - შტო მართალი იოსებისა. თუ რომელ შტოს ეკუთვნოდა წმინდა მარიამი, სახარება ამის შესახებ არაფერს გვამცნობს, გავრცელებული აზრი, რომ იგი დავითის შტოს ეკუთვნოდა, ეფუძნება ტრადიციას, რომლის თანახმადაც წარჩინებულ იუდეველს თავისივე შტოს წარმომადგენელზე უნდა ექორწინა.

ამგვარად, იოსების დაწინდული მაღალი წარმომავლობის ქალიშვილი უნდა ყოფილიყო, თანაც დავითის შტოდან. ამ ყოველივეს წმინდა სახარება თავისთავად გულისხმობს. ამგვარად, როგორც ძე ღვთისმშობლისა, უფალი ხორციელად დავით წინასწარმეტყველის შტოს ეკუთვნის.

მართალი იოსები ხურო იყო. მახარებელნი არას ამბობენ იოსების გარდაცვალებაზე. მათეს 13,55-ის, მარკოზის 6,3-ისა და თვით იოანეს 6,42-ის ყურადღებით წაკითხვის შედეგად შეგვიძლია ვიფიქროთ, რომ მართალი იოსები უფლის საზოგადო მსახურების დაწყებამდე აღესრულა.

უცნობია მისი წარსულიც. ქრისტიანულ მწერლობაში ორი მოსაზრება არსებობს. რომაულ-კათოლიკური ეკლესია კი თვლის, რომ იოსები, მცველი ყოვლადწმინდა ქალწულის უბიწოებისა, თავადაც ქალწულების მკაცრად დამმარხველი იყო. მეორე, არანაკლებ ცნობილი მოსაზრება იოსებს ქვრივად აცხადებს. ეს მნიშვნელოვანია, რადგანაც მას სხვა რამ უკავშირდება, კერძოდ, თემა უფლის ძმებისა. კონსერვატორი პროტესტანტები ძალზე რაციონალურად უდგებიან ამ საკითხს და აცხადებენ, უფლის ძმები იოსებისა და მარიამ ღვთისმშობლის შვილები იყვნენ, რომლებიც ქრისტეს შობის შემდეგ მოევლინენ ქვეყანასო. ამ მოსაზრებას არც მართლმადიდებლური ეკლესია ცნობს და არც რომაულ-კათოლიკური. სახარების თანახმად, მარიამს არ შეუცვნია ქმარი და არც ქრისტეს შობამდე ჰყოლია შვილები და არც მას შემდეგ.

მეორე მხრივ, ის ურწმუნო დამოკიდებულება, რომელსაც უფლის მისამართით მისი ძმები იჩენენ (იხ. იოან. 7,1-10), შეგვიძლია გავიგოთ არა როგორც დამოკიდებულება უმცროსებისა უფროსის მიმართ, არამედ უფროსებისა უმცროსის მიმართ.

რომაულ-კათოლიკურ წრეებში გავრცელებული თვალსაზრისი, თითქოს ძმები იოსების შვილები კი არა, ნათესავები იყვნენ, იოსების უბიწოების შესახებ წარმოდგენას უკავშირდება, მართლმადიდებლობა კი ამოწმებს, რომ იოსებს შვილები პირველი ქორწინებიდან ჰყავდა.

მაცხოვარმა ამქვეყნიური ცხოვრების წლები ღვთისმოსავ ადამიანთა გარემოში გაატარა. იუდეური ღვთისმოსაობის ბეჭდითაა დაღდასმული სახარებისეული თხრობა შობისა და ქრისტეს ყრმობის შესახებ, განსაკუთრებით მათე და ლუკა მახარებლებთან.

უფლის ცხოვრების შესახებ მისი ბრწყინვალე შობიდან საზოგადო მსახურებამდე სახარება თითქმის დუმს. ერთადერთი ადგილია ნაწყვეტი ლუკას სახარებიდან, სადაც გადმოცემულია იესოს წინადაცვეთა და მისი ტაძარში მიყვანა (ლუკ. 21,40) და თხრობა იერუსალიმის ტაძარში მოძღვართა შორის მჯდომი ყრმა იესოს შესახებ (ლუკ. 2,40-52).

მართალი იოსების ხელობა მისი ხელობა გახდა. თუ მათეს სახარებაში (13,55) უფლის თანამოძმენი მას ხუროს ძედ იხსენიებენ, ლუკას სახარების პარალელურ ტექსტში ხუროს თავად მაცხოვარს უწოდებენ (ლუკ. 6,3).