ტაძრიდან გამოსული სენაკში განვმარტოვდი, თუმცა მსგავსი აზრები არ გამნელებია. ჩემი ტანჯვა მიწიერი კი არა, მართლაც ჯოჯოხეთური იყო, ძილი და მოსვენება დავკარგე...
გადიოდა დღეები, თვეები. შემდეგ ერთი, ორი... ოთხი წელიწადი, საშინელი აზრები კი კვლავ არ მასვენებდა და გულსა და გონებას მიღრღნიდა. არ მოიპოვებოდა ადგილი, სადაც მოვისვენებდი და ამ დამღუპველ ცდუნებას თავს დავაღწევდი... იმ ზომამდეც კი მივედი, რომ უფალს სიკვდილს შევთხოვდი!
წარმოიდგინეთ, რა ყოფაში შეიძლება იყოს ადამიანი, რომელშიც ნათელი და ბნელი საწყისები გაავებით ებრძვიან ერთურთს.
ჯოჯოხეთი განსაკუთრებით წირვისას შემომიტევდა ხოლმე, მაშინ, როდესაც ტრაპეზის წინაშე ვიდექი. თვალთაგან ცხარე ცრემლი მდიოდა...
ჩემს მდგომარეობას ვერ გრძნობდა ბერდიაკვანი იონათამი, ჩემთან ერთად რომ მონაწილეობდა ღვთისმსახურებაში, ვერ ხვდებოდა, რა ჯოჯოხეთი მიტრიალებდა და ჩემს მდგომარეობას სულიერი მოშლილობით ხსნიდა.
მთელი ამ ხნის განმავლობაში ერთადერთ შვებას თავისუფალ დროს "წმინდანთა ცხოვრების" კითხვაში ვპოვებდი. ვკითხულობდი წმინდა ნიფონტი კვიპრელის ცხოვრებას, ოთხი წლის მანძილზე ჩემსავით რომ იტანჯებოდა; დიმიტრი როსტოველის თხზულებას ეკატერინე სინელზე, რომელიც მაცდურმა და ღვთისმგმობელმა აზრებმა იმ ზომამდე მიიყვანა, თავს მიწას ურტყამდა და უფალს შეღაღადებდა: უფალო, მიშველე, ვიღუპებიო!
ამ დროს მან ნათლით მოსილი მაცხოვარი იხილა, რომელმაც აუწყა:
- ეკატერინე, მე შენთან ვარ!
- უფალო, სად იყავი მაშინ, ჩემი გული ღვთის გმობამ და ურწმუნოებამ რომ მოიცვა?
- შენს გულში ვიყავი, - მიუგო მაცხოვარმა.
- კი მაგრამ, უფალო, იქ მხოლოდ სიბინძურე იყო...
- მაგრამ შენ ხომ ამ სიბინძურისთვის გული არ დაგითმია? - იყო პასუხი.
ამ ყოველივეს წაკითხვის შემდეგ ცოტა ვმშვიდდებოდი, მაგრამ დამღუპველი აზრები კვლავ მთელი ძალით მატყდებოდა თავს. ნერვები დაწყვეტაზე მქონდა. ჩემი არსება საშინელმა სასოწარკვეთილებამ მოიცვა. საკუთარ თავს იმდენად ვეღარ ვაკონტროლებდი, რომ იძულებული ვხდებოდი, დამემალა დანები, ჩანგლები, თოკი და სხვა ნივთები, რომლებითაც თავის მოკვლა შეიძლებოდა. ყოფილა შემთხვევა, შუაღამისას სენაკიდან გამოვვარდნილვარ და ტაძრის გარშემო ტირილით მირბენია შეშლილივით... ერთი სული მქონდა, როდის გახსნიდნენ მის კარს, რომ წმინდა სერგის სარკოფაგს მივმთხვეოდი და მისთვის ჩემი გასაჭირი მომეთხრო.
გამახსენდა სასულიერო მოღვაწეთა სიტყვები: უმჯობესია, მოძღვრად გამოცდილი ბერი აირჩიო, ვიდრე წმინდანიო, რაც საკუთარმა გამოცდილებამაც დამიდასტურა. ჩემი სულიერი მდგომარეობის შესახებ ერთ გამოჩენილ სასულიერო მოღვაწეს მოვუყევი, რომელმაც ასეთი სიტყვებით გამომისტუმრა: "ღმერთო ჩემო! როგორ გაივლეთ გულში ასეთი მკრეხელობა? ღმერთი იყოს თქვენი მფარველიო". ერთი სიტყვით, ვერ გამიგო...
ცოცხალმკვდარი გამოვედი და მწარედ ავტირდი...
მთელი ღამე არ მეძინა. დილით კი სენაკიდან გამოვლასლასდი და ჩემი მოვალეობის შესასრულებლად სამხატვრო სკოლას მივაშურე. გზად მის ხელმძღვანელს, მამა მიხეის შევუარე. შემომხედა და ჩემი გამომეტყველებით გაოცებულმა მკითხა:
- რა მოგივიდა, მამა კრონიდ? ტანჯული სახე გაქვს, კაცი ვერ გიცნობს...
დაწვრილებით მოვუყევი ყველაფერი. თვალცრემლიანი მისმენდა, განსაკუთრებული, ქრისტიანული სიყვარულითა და თანაგრძნობით გამსჭვალული.
- დამშვიდდი, მამაო, ასეთი რამ ბევრს მოსვლია, ჩვენ არც პირველნი ვართ და არც უკანასკნელნი. თავადაც ასე ვეწამე შვიდი წელი... ერთხელ იმ მდგომარეობამდეც კი მივედი, რომ ტაძარში დგომა ვეღარ შევძელი. მამა აბრაამის სენაკში შევვარდი. ისე ვცახცახებდი, ხმას ვეღარ ვიღებდი... მოძღვარმა რამდენჯერმე მკითხა: "რა გჭირს, შვილო ჩემო?" "მამაო, ვიღუპები!.." - აღმომხდა და ჩემი ტანჯვის შესახებ ვუამბე. მოძღვარმა დამამშვიდა: "შენ ხომ ამ აზრებს არ აჰყოლიხარ და არც შენი გული ეზიარა მათ? მაშ, ასე საშინლად რატომ აღელვებულხარ, უფალი ხედავს შენს ტანჯვას, იგი შენშია და უთუოდ გიშველის". შემდეგ შენდობის ლოცვა წამიკითხა, დამლოცა და კეთილად გამომისტურმა. იმ დღიდან უკეთური აზრები ჩამომშორდა. მხოლოდ ზოგჯერ, იშვიათად მეწვევიან ხოლმე, მაგრამ რადგან ყურადღებას არ ვაქცევ, ქრებიან და მეც მშვიდად ვარ.
მამა მიხეის სიტყვები სალბუნად დაედო ჩემს ტანჯულ სულს და იმ დღიდან უკეთური აზრებიც გაქრნენ.
არქიმანდრიტ კრონიდის მოგონებებიდან
