წმინდა მღვდელმთავრის ოჯახური ტრაგედია
სულ მალე დატრიალდა საშინელი ტრაგედია, რამაც დიდი გავლენა იქონია ახალგაზრდა პედაგოგისა და მეცნიერის შემდგომ ცხოვრება-მოღვაწეობაზე - 1856 წელს, 32 წლის ასაკში მოკლე დროში გარდაეცვალა მეუღლე და ხუთი შვილი. ბუნებრივია, ძლიერ განიცადა გერასიმემ ოჯახის დაკარგვა. "ადვილი წარმოსადგენია, თუ რა დიდი იყო მწუხარება, რომელმაც დაასამარა თავისი ოჯახური ბედნიერება ახალგაზრდობის წლებში, - იგონებს იაკობ გოგებაშვილი, - შეუძლებელია დავიწყება იმ უსიტყვო და ღრმა მწუხარების განსახიერებისა, როგორსაც წარმოადგენდა მღვდელი ქიქოძე, როცა იგი სასომიხდილი და მკვდარი, იდგა სემინარიის ეკლესიაში ახალგაზრდა მეუღლის კუბოსთან. შეუძლებელია ასეთი სურათის დავიწყება: მისმა უფროსმა შვილმა, ხუთი წლის ბიჭუნამ, დედის, ძმისა და დის სიკვდილის შემდეგ მთელი თავისი სიყვარული მასზე გადაიტანა და მისთვის სწუხდა. როცა მამა გაკვეთილებზე იყო, ბიჭი მალულად მიდიოდა სახლიდან, მიირბენდა სემინარიაში, წყნარად შედიოდა კლასში, გაკვეთილის დამთავრებამდე ჩუმად იჯდა კარების ახლოს და თვალს არ აშორებდა მამას. მაგრამ მამამ ეს უკანასკნელი თავისი იმედიც დამარხა და საბოლოოდ დაობლდა."
დავით-გარეჯის მონასტრის მღვდელ-მონაზონი დიდიმი (მიქიაშვილი) იგონებს: "განსვენებულის ცოლი იყო რუსის ქალი, ტანად პატარა, მაგრამ მშვენიერი, გაზრდილი და ნასწავლი, ასე რომ, იგი იმ დროს თბილისში იყო, როგორც კარგი ყოფა-ქცევით გამოჩენილი, ისე სწავლით და ხელოვნებითა. ცხოვრობდა შეუბღალავად და სიყვარულით თავის ქმარ გერასიმე მაქსიმიჩთან. მათ ეძლეოდათ შვილები, მაგრამ არ რჩებოდათ, კვდებოდნენ. დედის სიკვდილის დროს, რომელიც მოხდა შობის დღებში (1856 წ), ჰყავდათ ერთი ვაჟი სამი წლისა და მეორე ვაჟი იმ დღეებში დაიბადა, მაგრამ ეს ბოლო გახდა განსვენებულის (დედის) სიკვდილის მიზეზი, და აი, როგორ. იმ ქალს (გაბრიელის ცოლს) ჰყავდა ძმა ვლადიკინი (კოსტია), წამოყვანილი პეტერბურგიდან. ის სწავლობდა სემინარიაში მეშვიდე კლასში, მერე დაანება თავი და შევიდა სამხედრო სამსახურში და იყო პოლკში ბელიკლიუჩში. შობის დღესასწაულზე ის მოვიდა დროს გასატარებლად თავის დასთან და სიძესთან. გამოშვებული იყო ვადით პოლკიდან. ამ დროს მოხდა დალოგინება მისი დისა, მშვიდობით გადარჩენა და მხიარულება იყო ოჯახში დიდი, ამის გამო. გაიგეს თუ არა მისი მორჩენა, მოდიოდნენ ყველა მეგობარნი და ნაცნობნი და ულოცავდნენ. მოვიდნენ ქალების სასწავლებლიდანაც (ინსტიტუტიდან) უფროსები და კლასის დამები. ერთი ამათაგანი სახითაც და პასუხითაც იყო მეტად მშვენირი. ის ძლიერ მოეწონა იუნკერს ვლადიკინს და მოიწადინა მასთან დაახლოება. ეს გაუმჟღავნა ახალ მელოგინე დას და სთხოვა, რომ იმ ქალისთვის და მისთვის (ძმისთვის) მოენათვლინებინა ახლად დაბადებული ბავშვი და ამით მოეწყო მათი დაახლოება. ეს ორივე ცოლ-ქმარს გაუხარდათ და მისწერეს იმ დამასაც. ქალი მოხარული დარჩა მით, რომ ამ ნათლიობით დაუახლოვდებოდა ისეთს პატივცემულს და საყვარელს სჯულის მასწავლებელს. გაბრიელს ჰქონდა ბინა სოლოლაკში. შობის მესამე დღეს მოუწოდეს მღვდელს და დაიწყეს ნათვლა. ძმა ძლიერ უყვარდა დას. რომ შეხედა, როგორ იდგნენ ძმა და დამა ემბაზთან სანთლებით ხელში, ახალი მელოგინე ადგა, ჩაიცვა მსუბუქად, მოადგა ზალის კარებს და დაუწყო ცქერა. იმ დროს თბილისში დიდი სიცივეები იყო, სახლშიდაც ცივოდა, რადგან იგინი შეძლების კაცები არ იყვნენ. გაცივდა ამ დროს მელოგინე და დაერთო მას ასე წოდებული "ბელაია გარიაჩკა". თუმცა ნამესტნიკის დოქტორიდან დაწყებული ვიდრე სამხედრო დოქტორამდე ყველა მოიწვიეს, მაინც ვერა რაი უშველეს და მესამე დღეს გარდაიცვალა. დავმარხეთ ვერის სასაფლაოზედ (სხვა მონახსოვრე პირების თქმით, გაბრიელის ცოლი ლოგინობაზე სისხლის დენით მოკვდა).
ამ უბედურებამ გაბრიელზე დიდი გავლენა იქონია. ასე რომ, სულ ცოტა დააკლდა, რომ კინაღამ ჭკუაზე შეცდა. სულ დადიოდა, თუ მიდიოდა, თუ მოდიოდა, ხან თუ კლასში შედიოდა და უწინდელი გამჭრიახობა და გაკვეთილის ახსნა აღარ ეხერხებოდა. გზაზე, ქუჩებში რომ მიდიოდა, მღვდლის საბიჯგ ჯოხს ბურთივით ათამაშებდა. ამ მდგომარეობაში დაჰყო მან არდადეგებამდი და გათავდა თუ არა ეკზამენები, უფროსი შვილი კოლია მიაბარა სემინარიის ცოლ-შვილიან მასწავლებელს უ. კოროლევსკის, პატარა კი ძიძას, ნემეცის ქალს ნემეცების კალონიაში. თვითონ წავიდა პიატიგორსკში დარდის და მწუხარების გადასაყრელად. მაგრამ იქაც არ მოასვენა უბედურებამ. ერთი თვის განმავლობაში პირველი შვილი მოუკვდა და მეორე თვეში მეორე - ძიძასთან მყოფი. ეს ყოველივე ამცნო მას უ. კოროლევსკიმ. ჩამოვიდა და დარჩა ყოველივე ბედნიერებით და სიხარულით მოკლებული და მოინდომა მღვდლობის განტევება"...
წმინდა მღვდელმთავარს ორმოცი წლის შემდეგაც კი ახსოვდა ცოლ-შვილის სიყვარული. როდესაც სიკვდილის სარეცელზე ერთი კვირის უსმელ-უჭმელი, თვალგაუხელელი, ცნობადაკარგული და მოქვითინე ჭირისუფლებისგან გარშემორტყმული, ამ ტირილზე უეცრად თვალებს ახელს, თავისსავე გაზრდილ მამიდაშვილს, გიორგი ახვლედიანს, ეკითხება:
- ვინ ხარ შენ?!..
- შენი გაზრდილი გიორგი, ჩემო დიდო ბატონო! - პასუხობს შეშინებული ყმაწვილი.
- ჩემი ცოლ-შვილი სად არის, არ იცი?!
ხალხში ქვითინია, შეშინდა ყველა.
- სამოთხეში, ბატონო!
- სამოთხეში?!.. ჰმ... კარგი, კარგი! რა კეთილი კაცი ყოფილხარ შენ!..
ამ სიტყვებზე წმინდა გაბრიელ ეპისკოპოსმა ისევ დახუჭა თვალები, ამჯერად საუკუნოდ... ვერც ტირილმა ბერობაში, ვერც მღვდელმთავრობამ, ვერც უმანკო ცხოვრებამ, ვერც წიგნის კითხვამ, ვერც უზომო შრომამ ვერ ამოძირკვა მისი გულიდან ცოლ-შვილის სიყვარული და მაშინაც კი იგონებს მათ, როცა ყველაფერი დავიწყებული აქვს...
თბილისის წმინდა პანტელეიმონ მკურნალის სახელობის ეკლესიის ფასადზე ნახავთ ასეთ წარწერას: "ეკლესიის ქვედა ყურესთან აღმოსავლეთით განისვენებენ მეუღლე და შვილები გაბრიელ (ქიქოძე) იმერეთის ეპისკოპოსისა, რომელთა საფლავზე იდო ალგეთის ლურჯი, სადათ გათლილი ქვის ლოდი წარწერით: "შეიწყალე ღმერთო სული მონისა შენისა მარიამ ქიქოძისა. გარდაიცვალა 1856 წ. 26 თებერვალს 25 წლისა, მის გვერდით დაკრძალული არიან შვილები: ოლღა - 11 თვის, ნინო - 2 წლის, ნიკოლოზი - 2 წლის."
ქართველმა საზოგადოებამ კარგა ხანს არ იცოდა ამ საფლავების ადგილმდებარეობა, რადგან ჟამთა სიავემ საბურველი გადააფარა როგორც დიდ ერისკაცთა, ისე მათთვის ძვირფასი და ახლობელი ადამიანების ხსოვნას.
ბერად აღკვეცა გაბრიელის სახელით და ეპისკოპოსად კურთხევა
სასოწარკვეთილებამდე მისული გერასიმე, რომელსაც მღვდლობის დატოვებაც კი ჰქონდა განზრახული, ეგზარქოს ისიდორეს (ნიკოლსკი) შეგონებით, 1856 წლის 29 სექტემბერს სიონის ტაძარში ბერად აღიკვეცა გაბრიელის სახელით. 1858 წლის 5 იანვარს მღვდელ-მონაზონი გაბრიელი არქიმანდრიტის ხარისხში აიყვანეს და მეორე დღესვე დავით-გარეჯის მონასტრის წინამძღვრად დანიშნეს, სადაც დაახლოებით ერთი წელი იმსახურა.
არქიმანდრიტი გაბრიელი 1858 წლის 6 დეკემბერს, იმპერატორის ბრძანებით, დაინიშნა, ხოლო 1859 წლის 13 თებერვალს ხელდასხმულ იქნა გორის ეპისკოპოსად, საქართველოს ეპარქიის ვიკარად, საქართველო-იმერეთის სინოდური კანტორის წევრად და შუამთის მონასტრის წინამძღვრად. 1860 წლის 2 ივლისს წმინდა გაბრიელი იმერეთის ეპარქიის ეპისკოპოსად აკურთხეს და გარდაცვალებამდე ამ სამწყსოს მღვდელმთავარი იყო. ამ დროს იმერეთის ეპარქია აერთიანებდა მთელ დასავლეთ საქართველოს. მეუფე გაბრიელი შეუდგა ნაყოფიერ სასულიერო და საზოგადოებრივ მოღვაწეობას.
გაგრძელება იხილეთ შემდეგ გვერდზე
- მთავარი
- ჩვენ შესახებ
- ეკლესია
- ქრისტიანული ცხოვრება
- რწმენა
- წმინდანები
- სხვადასხვა
- ახალი ამბები
- დიასახლისის გვერდი
- სწავლებანი
- ერისკაცობიდან მღვდლობამდე
- ქრისტიანული საიდუმლო
- ქრისტიანული სიმბოლიკა
- ცოდვა
- ისტორია
- ანგელოზები
- ამბიონი
- კითხვა-პასუხი
- ეს უნდა ვიცოდეთ
- ცრუ მოძღვრებები
- სხვა რელიგიები
- სხვადასხვა
- მკითხველის გვერდი
- ეპისტოლენი, ქადაგებები
- ნამდვილი ამბები
- სასწაულები
- წაუკითხეთ პატარებს
- ჩემი სოფელი
- ქართული გვარები
- ქართული ანბანი
- რელიგიურ-ფილოსოფიური ლექსიკონი
- წმინდა წერილი
- წიგნები
- ლოცვანი
