- მამა სამხედრო პირი მყავდა და სხვადასხვა ქვეყანაში ვცხოვრობდი მშობლებთან ერთად. ბოლოს სკოლა თბილისში დავამთავრე. ხატწერით ადრეულ ასაკში დავინტერესდი. თავისებურად მორწმუნე კი ვიყავი, მაგრამ ეკლესიურად არ ვცხოვრობდი.
სამხედრო სამსახურის დროს ღვთისნიერმა ადამიანებმა გადაწყვიტეს, აეშენებინათ ტაძარი, მაშინ შევთავაზე, - მე მოვხატავ-მეთქი, თუმცა არ ვიცოდი, როგორ დამეწყო ეს ყველაფერი. ღვთის შეწევნით, ჯარში გავხდი მთავარი მხატვარი. 1997 წელს ციხეში მოვხვდი იარაღის გამო. გავიგე, რომ რუსთავის პირველ კოლონიაში ტაძარი იყო და ყველას ვეკითხებოდი, მოხატულია თუ არა-მეთქი. მამას ვთხოვე, დამხმარებოდა, იმ ზონაში მოვხვედრილიყავი. ეს ბაზილიკური ტაძარი ძირითადად ბატონი სოლიკო ხაბეიშვილის შემოწირულობით აიგო 1989 წელს. ძალიან მინდოდა მისი მოხატვა. ტაძარში შევდიოდი და უფალს ვთხოვდი, თუ მისი ნება იქნებოდა, მომეხატა. თითქმის 8 წელი ტაძარი არ იყო ნაკურთხი. მეუფე ათანასემ ჩემი იქ ყოფნის დროს აკურთხა. უფალმა მისმინა. ჩემთან შემოვიდა მამა ზაქარია გოჩიტაშვილი, თბილისის მიქაელ მთავარანგელოზის ტაძრის მღვდელმსახური (ჩემი პირველი მოძღვარი გახლავთ) მამა კახაბერთან ერთად. მამა კახაბერი მაშინ ერისკაცი იყო და რუსთავში ტაძრის იკონომოსად მსახურობდა. მეუფე ათანასესა და მამა ზაქარიას ლოცვა-კურთხევით ტაძრის მოხატვის ნება დამრთეს. თავიდან ხარაჩოზე რომ ავედი, კონტური გავაკეთე. მხატვარი კი ვარ, მაგრამ ხატწერა სხვანაირ ტექნიკას მოითხოვს. თან პასუხისმგებლობას ხატწერის დროს უფრო მეტს გრძნობ. ბოლოს ჩემი სიტყვებით ლოცვა დავიწყე. ფსალმუნების კითხვის დროს კიდევ უფრო შეიცვალა ყველაფერი. პარალელურად ვესწრებოდი ტაძარში მამა ზაქარიას წირვა-ლოცვას.
ხატვის დროს ბევრი რამ არ მომწონდა და ხშირად ვცვლიდი ხოლმე. ეს ტაძარი ორ წელიწადში მოვხატე. შვიდი წელი მქონდა მისჯილი. ციხეში ოთხი წელი ვიყავი. ნახევარი წელი ტაძარს ციხიდან განთავისუფლების შემდეგ ვხატავდი. იმდენად ვიყავი ჩართული ტაძრის მოხატვაში, რომ იმის შეგრძნება არ მქონდა, ციხეში თუ ვიჯექი. ზონაში რა ხდებოდა, არ ვიცოდი. მოძღვარმა შემომიტანა უბისის ფრესკების წიგნი და იმის მიხედვით მოვხატე ეს ტაძარი. მაშინ ვანისა და ბაღდათის მღვდელმთავარი, მეუფე ანტონი ხელმძღვანელობდა ციხეში პატიმრების სულიერ მომსახურებას. მეუფე ტაძრის მოხატვის დროს ხშირად შემოდიოდა და ჩვენს შორის ძალიან ახლო ურთიერთობა ჩამოყალიბდა. ციხიდან გამოსვლის შემდეგ მეუფე ჩემზე ზრუნავდა.
***
გათავისუფლების შემდეგ პარალელურად ვხატავდი ორთაჭალის ტაძარს და რუსთავის ხარების ტაძარს. მერე მეუფე ანტონმა თავის ეპარქიაში მომახატვინა ტაძარი. მას შემდეგ 15 წელი გავიდა. სრულად მოხატული მაქვს 5 ტაძარი. 7 ახლა იხატება... ვხატავ ასევე გორის ღვთისმშობლის შობის საკათედრო ტაძარს. საკურთხევლის ერთი ნაწილი მოხატულია. პარალელურად ვმუშაობ ვანის წმინდა ზაბულონის, სოსანასა და ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძრის მოხატვაზე. ამავე ეპარქიის ერთ-ერთ სოფელში, ციხისძირში, პაატა ლეჟავას სურვილით და შესაძლებლობით აშენდა ტაძარი და მის მოხატვაშიც ვმონაწილეობ. მომავალში სენაკის საკათედრო ტაძრის მოხატვა მაქვს გათვალისწინებული. უფალმა რაღაცნაირად დამაყენა ამ გზაზე და გემოვნება ჩამომიყალიბდა. ძირითადად ოქროს ფონით ვხატავ. ბევრჯერ დამიხატავს ვარძიის მაცხოვრის ხელთუქმნელი ხატი, შეურყეველი ეტალონი ქრისტეს სახისა. მოსკოვში ქართულ ტაძარშია ჩემი მოხატული ფრესკები. თბილისში დიდ სამებაში ჩემი დაწერილი ხატებია დაბრძანებული. ქრისტეს ჭედური ხატია საკურთხეველთან, დიდ კიოტში ჩაბრძანებული. იქვეა ანჩისხატი დაბრძანებული. სამებაში პირველ სართულზე, ხარების ტაძარშია წმინდა დავით და კონსტანტინეს ხატი. ნაძალადევის ივერიის ღვთისმშობლის სახელობის ტაძრისთვის დავწერე ივერიის ღვთისმშობლის ხატი.
- ზურა, თავიდან როგორ დაიწყე ხატების დაწერა?
- დედა წარმოშობით უკრაინელი გახლდათ. ერთელ სასულიერო პირს, თავისი მეგობრის ძმას ჩემი დაწერილი ხატები აჩვენა. უთქვამს, - თქვენი შვილი თავისი სურვილით, თავისი ძალებით ხატავს და ყველა მხრიდან ჩანს, რომ არ არის მაზიარებელი და არ ცხოვრობს ეკლესიურად. ის უნდა მოვიდეს ტაძარში, ეზიაროს და უფალი მასში შევა. მერე თავად გახდება უფალის ნების შემსრულებელი და გამოუვა ის, რასაც ხატი ჰქვიაო. მოძღვარმა თავისთან დამიბარა. მეორე კვირას უკვე ჯარში მივდიოდი. უფალი მწამდა, მაგრამ წარმოდგენა არ მქონდა, რა იყო ზიარება. ყურად ვიღე მოძღვრის დარიგება და ტაძარში წავედი. ამ დროს გზაში დედაჩემის მეგობარი ქალბატონი შემხვდა. სად მიდიხარო. იოანე ღვთისმეტყველის ტაძარში უნდა ვეზიარო-მეთქი. მე ალექსანდრე ნეველში მივდივარ. რა მნიშვნელობა აქვს, სად ეზიარებიო. მართლაც, მივედი ალექსანდრე ნეველის ტაძარში, ჩავდექი მაზიარებელთა რიგში - არც კი ვიცოდი, წინასწარ თუ იყო საჭირო მომზადება. მოძღვარი გაკვირვებული მიყურებდა. უზიარებელი წავედი ჯარში. ეკლესიამდე მისასვლელად ცოტა რთული გზის გავლა დამჭირდა, მაგრამ უფლის წყალობით ყველაფერი ღვთისთვის სათნოდ წარიმართა.
- როგორ შემოვიდა შენში უფალი?
- ამ ყველაფერს სიბნელეში უფრო კარგად დაინახავ. ასე მოხდა ჩემს შემთხვევაში. მადლობა ღმერთს, ჩემი მეუღლეც ეკლესიურია. როგორც კი მამა ზაქარიამ ციხეში დაიწყო წირვა-ლოცვების ჩატარება, მაშინვე სტიქაროსანი გავხდი. შემდგომში მამა ზაქარიას დავშორდი და ახლა სხვა სულიერი მოძღვარი მყავს. შვილებიც უფლისგან ნაჩუქარი მყავს. ციხეში ჯანმრთელობა შემერყა. სამი წელი ისე გავიდა, რომ შვილი არ მყავდა. მეუღლემ მითხრა, - ზაქარია ხომ შენი ნათლობის სახელია, თან წმინდა ზაქარია უშვილოების შემწეაო და მთხოვა, დამეხატა წმინდა ზაქარიას ხატი. დავიწყე ხატის დაწერა. ჩემი მეუღლე დაფეხმძიმდა და შეგვეძინა პირველი შვილი მარიამი. ბავშვები ძალიან მონდომებულები არიან და ხატვის ნიჭს უკვე ამჟღავნებენ.
***
უფალი არ მიგიშვებს საქმესთან, თუ ამაში მისი ნება არ დევს. ადამიანი მხოლოდ უფლის მსახურია. ბევრს ჰგონია, რომ ეს ჩვეულებრივი მხატვრობის სტილია. ჩემი მეუღლე მხატვარია, დამთავრებული აქვს სამხატვრო აკადემია. ის რომ მხატვარი არ იყოს, ვერასდროს გამიგებდა და ვერ გაუძლებდა ჩემი მუშაობის რეჟიმს. სამწუხაროდ, ხატებს ვერ წერს.ღმერთის სიყვარული რა არის? ის, რომ უნდა იყო ჭეშმარიტი ეკლესიის წევრი, მაზიარებელი, აღმსარებელი, მუდამ ლოცულობდე და იცხოვრო ამ ღვთივსათნო ცხოვრებით. ეს არის სიყვარული უფლისა. როცა უფალი დაინახავს შენს სიყვარულს და მონდომებას, მაშინ გაძლევს ყველანაირ სულიერ ძალას. ამის გარეშე ვერაფერ ღირებულს ვერ შექმნი.
- როგორია შენი მუშაობის პროცესი?
- დღე უფრო მიჭირს მუშაობა, სიმშვიდე არ არის და ამიტომ ძირითადად ღამე ვმუშაობ. მუშაობის დაწყების დროს განსაკუთრებულ ლოცვას არ ვკითხულობ. ჩვეულებრივი ცოცხალი ურთიერთობა მაქვს უფალთან. წინასწარ დაგეგმილი არაფერი მაქვს.
ერის ხალხთან იშვიათად მიწევს ურთიერთობა, ძირითადად მონასტრებში ვცხოვრობ და ისე ვმუშაობ. სასულიერო პირების გვერდით ვარ. შეიძლება ახლა უკვე ვეღარ ვამჩნევ, რა სამყაროშიც ვტრიალებ, მაგრამ ალბათ როცა გარეთ გავდივარ და ერის ხალხს ვხვდები, ყველა ისე მომმართავს, როგორც სასულიერო პირს. ამით ბედნიერი ვარ. შეიძლება ჩემში ვერ ვამჩნევ სულიერ ზრდას. ეს უნდა გადაწყვიტონ იმ ადამიანებმა, რომლებსაც აქვთ ჩემთან ურთიერთობა და ჩემს ნამუშევრებს უყურებენ.
***
ჩემი სახელი არის ზაქარია, იოანე ნათლისმცემლის მამის სახელი მქვია. იოანე ნათლისმცემელს რომ ვხატავ, ყოველთვის განსაკუთრებულ დამოკიდებულებას ვგრძნობ და სხვანაირი გამომდის ნამუშევარი. ისე, ყველა მეუბნება, - ღვთისმშობელი დედაჩემს ჰგავსო. ღვთისმშობელი ხომ ყველას დედაა და ალბათ ყველა საკუთარ დედად მიიჩნევს. როცა რომელიმე წმინდანის სახე ან ხატი არ მინახავს, მის ცხოვრებაზე ვფიქრობ და ვევედრები ამ წმინდანს, ვლოცულობ მის სახელზე და რაც გამომივა, ის იქნება მისი სახე. უფლის დახმარებით ყოველთვის ასე ვაკეთებ ხოლმე.