არქიმანდრიტი იოანიკე, "ათონური პატერიკი"
სიტყვა საღმრთო ხილვებზე
ერთხელ, ჩვეულ ძილღვიძილში, ცისკარსა და საღმრთო ლიტურგიას შორის შესვენების დროს, მოეჩვენა, რომ ეზოში იმყოფებოდა წმინდა საკურთხევლის უკან. ბერდიდმა დაინახა, რომ მონასტრის მთელი საძმო (დაახლოებით ასი კაცი) აქ შეკრებილიყო ხორბლის საფქვავის მსგავსად, ხოლო ტაძრიდან ხის ნიჩბით (სანიავებლით) გამოვიდა წმინდა ნათლისმცემელი, მფარველი და დამცველი მათი სენაკისა. 1894 წელს დიონისიატის მონასტერში ცხოვრობდა ერთი პატივცემული მონაზონი, ბერდიდი იაკობი, კეთილმოღვაწე და მკაცრი მოსაგრე.
და აი, ხედავს, რომ წმინდა ნათლისმცემელი იწყებს ყველა მონაზონის ხორბალივით განიავებას. ერთნი, როგორც ნაყოფი, ძირსა სცვიოდა, სხვები (კეთილი ბერდიდი მათზე ტიროდა) ბზესავით იფანტებოდა და ქარს ზღვისკენ მიჰქონდა. როცა განიავება დასრულდა, ნაყოფისმომცემი მონაზვნები წამოდგნენ, მუხლნი მოუდრიკეს წმინდა ნათლისმცემელს და ის კვლავ ტაძარში შევიდა.
ერთი მეუდაბნოე უყვებოდა თავის ძმას:
- ძმაო და მამაო ჩემო, არ ვიცი, როგორ, მაგრამ მე, უღირსი, შევიქენი უფლის ანგელოზისგან ზიარებისა, თავიდან ნათელი დავინახე, მერე კი ანგელოზი მოვიდა, ხელთ წმინდა ძღვენი ეპყრა. ვერა და ვერ ვხვდები, ეს როგორ მოხდა.
დიონისიატის მონასტერს ქალკედონის ნახევარკუნძულზე ვოზინის მეტოქიონი ჰქონდა. 1919-20 წლებში იქ იკონომოსი იყო მამა ნეოფიტე, მას თანაშემწედ მამა ლაზარე ჰყავდა. ერთხელ მონასტერში ერთი ადგილობრივი მცხოვრები მოვიდა, 80-ოკიანი (დაახლოებით 100 ლ) ზეთის რუმბებით დატვირთული ჯორით და მამებს გადასცა.
- მამაჩემი ერთი თვის წინ მოკვდა, - თქვა მან, - ზედიზედ სამჯერ ვნახე სიზმარში, მიყვიროდა: "შვილო ჩემო იანის, ორი რუმბი ზეთი დიონისიატის იკონომოსს გადაეცი. მასვე გადაეცი მეტოქიონის მომიჯნავე ჩვენი ზეთისხილის დიდი ბაღი, ვინაიდან ის მე ავიღე, არადა მონასტერს ეკუთვნის. ახლავე გააკეთე, რაც გითხარი, რომ მშვიდობა ჰპოვოს ჩემმა სულმა, რადგან საშინლად ვიტანჯები"...
ბერდიდი იოსებ ისიქასტი, რომელიც მშვიდად გარდაიცვალა 1959 წელს, თავისი ასკეტური მოსაგრეობის დასაწყისში დამატკბობელი გონებისმიერი ლოცვის დროს საკვირველ ხილვებს ხედავდა. თვითონ ასე აღწერდა მას: - მთლიანად საკუთარ თავში ჩაფლული და ლოცვით სიტკბოებას მიცემული, უეცრად ნათლით ავივსე. სინათლე იმდენად გაძლიერდა, რომ ირგვლივ ყველაფერი ნათელში გაეხვია. უეცრად ჩემ წინ სამი ყრმა გაჩნდა - ექვსი-რვა წლისანი. ერთმანეთს ისე ჰგავდნენ, რომელიმეს ვერ გამოარჩევდი. ისინი იმდენად მადლმოსილად და მშვენივრად გამოიყურებოდნენ, რომ მათი სახის ცქერამ დაატყვევა მთელი ჩემი გრძნობები. გაოცების გარდა სხვას ვერაფერს განვიცდიდი. შორიახლოს მედგნენ და ერთნაირი ნაბიჯებით და მოძრაობით მიახლოვდებოდნენ. მათი მოძრაობა, მათი ნაკვთები იმგვარი იყო, თითქოს ჩემ წინ ერთი არსება იდგა, თუმცა კი სამნი იყვნენ. უტკბილესი ხმებით გალობდნენ: "რაოდენთა ქრისტეს მიერ ნათელ გვიღებიეს, ქრისტე შეგვიმოსიეს, ალილუია". ისე მომიახლოვდნენ, რომ მომეჩვენა, ხელს თუ გავიწვდიდი, შევეხებოდი, შემდეგ იმავე წესით დაიხიეს უკან, ზურგშეუბრუნებლად, ჰიმნის გალობას განაგრძობდნენ. "ალილუიას" თქმისას მათ თავიანთი პატარა ხელებით მაკურთხეს ისე, როგორც ამას მღვდელი აკეთებს.
როგორც გვიყვებოდა ჩვენი პატივცემული ღირსსახსოვარი მამა ეფრემ კატუნაკელი, მრავალი ლოცვისა და ბევრი ცრემლის ღვრის მერე მას ღვთისგან ეუწყა, რომ მისმა სულიერმა მამამ, ბერდიდმა ნიკიფორემ და მისმა პირველმა ბერდიდმა მამა ეფრემმა, ცხონება მოიპოვეს.
თქვა ბერდიდმა:
- მონაზვნები არ ენდობიან ხილვებს.
სიტყვა ღირსეულ აღსასრულზე
ღირსი მამაი ჩვენი პავლე ქსიროპოტამელი სასწაულმოქმედი იყო. მან კონსტანტინოპოლში სასიკვდილო სნეულებისგან განკურნა მეფე რომანოს უფროსი და მისგან საჩუქრად ძელიცხოველის ნაწილი მიიღო და მეფის ფულით აღადგინა ქსიროპოტამის მონასტერი, როცა მისმა აღსასრულის ჟამმა მოაღწია, წმინდანს სახე მზესავით გაუბრწყინდა და ამ ბრწყინვალების გამო ყველა იქ მყოფი მიწაზე დაემხო.
ამგვარი სათნოებათა კაშკაშა ლამპარი, თავგამწირველი და უდაბნოსმოყვარული გახლდათ ღირსი პავლე, მაშენებელი ორი სამეფო მონასტრისა.
ვათოპედის მონასტერში ცხოვრობდა ღირსი პროსნომარი (მონაზონი, რომელიც დარაჯობს მონასტერში პატივმიგებულ ხატებს, ანთებს კანდელებს და სტუმრებს მოუთხრობს წმინდა ხატების შესახებ), რომელსაც ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატიდან ხმა მოესმა. უფლის დედამ უთხრა, რომ კიდევ ერთ წელს იცოცხლებდა და ამ წამიერ მიწიერ ცხოვრებისგან განშორებისთვის უნდა მომზადებულიყო. სიკვდილის წინ მას კიდევ მოესმა ხმა, რომელმაც აუწყა, უფალთან წასვლის ჟამი დაგიდგაო.
სამწუხაროდ, არაფერი შემორჩა წმინდა ანას სკიტელი ბერდიდის მამა დამასკინოსის დარიგებებიდან კურთხეულ დაყუდებაზე, რადგან არ აღმოჩნდა კაცი, რომელიც ბერდიდის სწავლებებს ჩაიწერდა. თავისი მიწიერი ცხოვრება მან ასე დაასრულა.
დიდმარხვა იდგა, 6 მარტი და ძველი ტრადიციით, კელიიდან არავინ გამოდიოდა. მამა დამასკინოსს ღვთისგან ეუწყა, რომ მისი მიწიერი სიცოცხლის ბოლო დღე დადგა და მორჩილი მამა მინა მამა ონოფრესთან გაგზავნა, როცა მამა ონოფრე მოვიდა, მან მამა დამასკინოსი მტირალი ნახა.
- რა გჭირს, მამაო დამასკინოს, რატომ სტირი?
- მამაო ონოფრე, ძალიან გთხოვ, აიღე ღირსი ეფრემის წიგნი და შეინახე, რადგან მოუნანიებელი ვკვდები.
გაოცებულმა მამა ონოფრემ ჰკითხა:
- მამაო დამასკინოს, ამდენი წელია, დაყუდებული ხარ, რამდენი ადამიანი შენი დამოძღვრით ცხონდა და წმინდანობას მიაღწია და შენ ამბობ, რომ არ შეგინანია?
- დიახ, მამაო ონოფრე, მე არ შემინანია, ვინაიდან სიკვდილამდე მამა მინას მორჩილი უნდა ვყოფილიყავი და კალივაში ადამიანთაგან დაფარულად უნდა მეცხოვრა. ქება ხომ წინაღობაა ჭეშმარიტი მონაზონის ცხონებისთვის.
მამა ონოფრე მაშინვე მამა მინას კელიისკენ დაეშვა და მას ყველაფერ ამის შესახებ მოუთხრო. ორივე მაშინვე ავიდა მამა დამასკინოსის კალივაში და ის გარდაცვლილი იხილეს. წესი აუგეს, დაკრძალეს და უკან დაბრუნდნენ.
როგორც კი კალივაში მივიდნენ, მამა მინამ თქვა:
- რაღაც მაციებს.
ცხრა მარტს, ორმოცი მოწამის ხსენების დღეს, მამა მინამაც დატოვა წარმავალი ცხოვრება და საუკუნო სიცოცხლეში გადავიდა. ისიც ასევე ღირსი შეიქმნა ნეტარი აღსასრულისა.
როცა ერთი მონაზონი კვდებოდა, თავისი ცხოვრების ბოლო წუთებში სულიწმიდას მოუხმობდა.
- სულო წმინდაო, სულო წმინდაო, სულო წმინდაო, - თქვა მან სამჯერ და გარდაიცვალა.