***
იყო ერთი წმინდა ბერი, ფრიად მშვიდი და ძვირუხსენებელი. ერთხელ მოწაფესთან ერთად სადღაც მიდიოდა, გზა აერია და უნებლიეთ ვიღაცის ყანაში შევიდა. გამოვარდა ყანის პატრონი და ბერებს გინება დაუწყო: "ეს არის თქვენი მონაზვნობა და ღვთისმოშიშება? თქვენ რომ უფლის შიში გქონდეთ, ყანას არ გამითელავდითო". ღირსმა მამამ მშვიდად მიუგო: "კეთილად იტყვი, შვილო, გაკურთხოს ღმერთმა, მაგრამ, ღვთის გულისათვის, შეგვინდე, რამეთუ შევცდით უნებლიეთ". ყანის პატრონს გული ვერ მოულბო მისმა სიტყვებმა, განრისხებული, უარესად აყვირდა, წმინდა ბერი კი კვალადცა ლოცავდა და ეტყოდა: "მართალს ამბობ, შვილო, ჩვენ რომ ბერები ვიყოთ, ამას არ ჩავიდენდით, მაგრამ შეგვინდე ჩვენ უფლისთვის, რამეთუ ვსცოდეთ". განაცვიფრა კაცი ბერის სიმშვიდემ, ლმობიერჰყო; დავარდა ღირსი მამის ფერხთა წინაშე და უთხრა: "ჭეშმარიტად ღვთის კაცნი ხართ, შემინდეთ თქვენს შორის დამკვიდრებული ღვთის სიყვარულისთვის და მეც თქვენთან წამიყვანეთო". მეყსეულად დაუტევა ყანა და ყოველი მონაგები, შეუდგა ნეტარ მამებს და იქმნა მონაზონი პატიოსანი და წარჩინებული.***
იყო ორი ხორციელი ძმა, ერთმანეთის მოყვარე, სიკეთის მოქმედი, მმარხველი, მლოცველი, მოწყალე და ყოველთა სათნოებათა მოსწრაფებით აღმსრულებელი. შეშურდა ეშმაკს ძმების სიყვარული და მათი გაყრა განიზრახა.ერთხელ დადგნენ ძმები ლოცვად. უმცროსმა კანდელი აანთო, ეშმაკმა კი წააქცია იგი და გატეხა. განრისხდა უფროსი ძმა და მწარედ სცემა უმრწემესს, მაგრამ მან მშვიდად დაითმინა გვემა, გონებით მადლობდა ღმერთს, სიმდაბლით მოუდრეკდა მუხლს ძმას და ეტყოდა: "სულგრძელ იქმენ, ძმაო საყვარელო, ქრისტეს მადლით, ისევ ავანთებო სანთელს". კაცთმოყვარე უფალმა მისი სიმშვიდისა და მოთმინების სანაცვლოდ წარმოავლინა ანგელოსი თვისი, რომელმაც განთიადამდე ტანჯა დემონი.
როცა გათენდა, ეშმაკი კერპთა ბომონს ეახლა და სატანას ყოველივე მოუთხრო. იქვე იყო ამ კერპის მსახურიც, რომელმაც გაიგონა, როგორ შესჩიოდა დემონი თავის ბატონს: "შევუჩნდებით ქრისტიანებს, ცოდვას ჩავადენინებთ, ისინი კი წავლენ, ერთმანეთს მდაბლად მუხლს მოუდრეკენ, განაქარვებენ ჩვენს ძალს და უჩინო-ჰყოფენ ჩვენს ცბიერებას; ცოდვაში ჩავარდნილნი მივლენ მღვდელთან, აღიარებენ ცოდვებს, ხოლო მეუფე მათი სახიერია - მიუტევებს და ჩვენც უჩინო ვიქმნებითო". ეს რომ მოისმინა, ქურუმმა დაუტევა საკერპო და კეთილი ქრისტიანი შეიქმნა.
***
ზამთარია. სამთავროს მონასტერში ღუმელთან მიმჯდარა მამა გაბრიელი. მეც იქვე ვზივარ, ხმის ამოღებას ვერ ვბედავ... გაიღო კარი, შემოვიდა ახალგაზრდა მღვდელმონაზონი და ღუმელს მიეფიცხა. "რაო, მამაო, რომ ამბობენ, ნაწირავ მღვდელს მგელიც ვერ ეკარებაო, მართალია?" - ღიმილით ჰკითხა მამა გაბრიელმა. "მძიმეა, მძიმე, ძნელი სატარებელია მღვდლობის ჯვარი, მამა გაბრიელ", - შესჩივლა მღვდელმონაზონმა. "რად არის ძნელი? შეგაგინებენ - მადლობა უთხარი, ცალ ლოყაში გაგარტყამენ - მეორე მიუშვირე... სულაც არ არის ძნელი", - ურჩია ბერმა. მღვდელმონაზონმა პასუხად ამოიოხრა, თითქოს უსიტყვოდ მიუგო: "ეს შენთვის არის ადვილი, მამა გაბრიელ"...***
ერთმა ძმამ წმინდა მაკარი დიდს რჩევა სთხოვა: როგორ ვიცხოვრო, სასუფეველი რომ დავიმკვიდროო. "წადი სასაფლაოზე და აგინე მკვდრებს", - უთხრა ბერმა. დაუჯერა ძმამ, წავიდა სასაფლაოზე, ქვების სროლა და მიცვალებულთა გინება დაიწყო. მამა მაკარისთან რომ დაბრუნდა, ბერმა ჰკითხა: "გითხრესო რამე?" "არა, მამაო", - უპასუხა ცხოვნების მაძიებელმა. "ახლა წადი და აქე ის მიცვალებულნი", - უბრძანა მაკარიმ. ძმამ, მისი რჩევისამებრ, საფლავების წინ მუხლი მოიდრიკა და მიცვალებულთ წმინდანი და მართალნი უწოდა. შემდეგ ისევ ღირს მამასთან დაბრუნდა. "არც ახლა გითხრეს რამე?" - ჰკითხა მან. "არაფერი, მამაო", - უპასუხა ძმამ. "ხომ ხედავ, აგინებდი - არაფერი გიპასუხეს, არც მაშინ უთქვამთ რამე, როცა ადიდებდი. მაშ, ისწავლე, ძმაო: თუ გინდა, ცხონდე, იქმენ ვითარცა მკვდარი - ნურც ქებას, ნურც გინებას კაცთაგან ნურად მიიჩნევო", - ურჩია წმინდა მამამ.***
ერთხელ წმინდა მაკარი ოპტელს, რომლის ლოცვამ მრავალი ეშმაკეული განკურნა, დემონისგან საშინლად გატანჯული კაცი მიჰგვარეს. დაინახა თუ არა ავადმყოფმა ღირსი მამა, გაცოფებული მივარდა და სილა გააწნა. ქრისტეს მხედარმა, უფლის სიტყვისაებრ, მეორე ლოყა მიუშვირა ეშმაკეულს. დემონმა მის სიმშვიდესა და სიმდაბლეს ვერ გაუძლო და განშორდა სნეულს. საცოდავი უგონოდ დაეცა. ასე იწვა ერთხანს, ხოლო გონს მოსულს აღარ ახსოვდა, რა ჩაედინა. ***
მამა პავლე და მისი ძმა ტიმოთე ერთად ცხოვრობდნენ და ხშირად კამათობდნენ. ბოლოს მამა პავლემ უთხრა: "დიდხანს უნდა ვიყოთ ასე?" ტიმოთემ უპასუხა: "ჰქმენ მოწყალება და როცა ჩხუბს დაგიწყებ, დაითმინე, ხოლო როცა შენ წამეჩხუბები, მე დავითმენო". მართლაც ასე მოიქცნენ და დარჩენილი ცხოვრება მშვიდად განვლეს. ***
ერთხელ წმინდა გრიგოლ ღვთისმეტყველმა შეიტყო, რომ II მსოფლიო საეკლესიო კრებაზე მამებს კამათი მოსვლოდათ - ვერ გადაეწყვიტათ, კანონიერად ფლობდა თუ არა იგი კონსტანტინოპოლის საპატრიარქო საყდარს. მაშინ წმინდა გრიგოლმა ნებით დაუტევა პატრიარქის ტახტი და განაცხადა: "მე არაფრით ვარ იონა წინასწარმეტყველზე უკეთესი; გადამაგდეთ ზღვაში, რათა დაწყნარდეს ჩემს გამო ატეხილი ღელვაო". ***
ერთხელ წმინდა იოანემ, ალექსანდრიის პატრიარქმა, ორი მღვდელი განაყენა მღვდლობიდან. პირველმა სიმდაბლით დაითმინა სასჯელი, მეორე კი განრისხდა. წმინდა იოანეს სურდა, თავისთან ეხმო იგი და დაეცხრო მისი მრისხანება, მაგრამ განზრახვა რატომღაც გადაავიწყდა. და აი, ერთ დღეს, წირვაზე, როცა წაიკითხეს სახარების ის ადგილი, სადაც უფალი გვასწავლის, ჯერ ძმას უნდა შევურიგდეთ და მერეღა შევწიროთ მსხვერპლი ღმერთსო, პატრიარქი შემოსილი გამოვიდა საკურთხევლიდან, მიეახლა მასზე გამწყრალ მღვდელს, მუხლებში ჩაუვარდა და შენდობა სთხოვა. განყენებულს გული შეემუსრა, მუხლი მოეკვეთა, დაეცა პატრიარქის წინ, სინანულით ატირდა და შემდგომში მისი ერთგული შვილი შეიქმნა. ***
ერთი ძმა მონასტერში სხვებთან ერთად ცხოვრობდა და ხშირად მრისხანებდა. ერთხელ იფიქრა, მოდი, უდაბნოში წავალ, იქ ხომ ვეღარავის განვურისხდებიო. ასეც მოიქცა, დატოვა მონასტერი და უდაბნოში დასახლდა. ერთ დღეს წყაროზე წავიდა, ჭურჭელი წყლით აავსო და იქვე დადგა. უეცრად დოქი წაიქცა და წყალი დაიღვარა. ბერმა მეორედ აავსო, მაგრამ დოქი ისევ წაიქცა. მესამედ აავსო განდეგილმა, მაგრამ წყალი მესამედაც დაიღვარა. განრისხდა ბერი, აიღო ჭურჭელი, ქვას დაჰკრა და დაამსხვრია. უეცრად გონს მოეგო - მიხვდა, რომ ბოროტმა დასცინა - და თქვა: "აი, მარტო ვარ, მაგრამ მაინც მძლევს მრისხანების ვნება; მაშ, დავბრუნდები მონასტერში. როგორც ჩანს, ყველგან საჭიროაო საკუთარ თავთან სიმშვიდითა და მოთმინებით ბრძოლა".***
ერთხელ მამა ისააკი რომელიღაც ბერს წაეჩხუბა და მრისხანება რამდენიმე დღე გაჰყვა. ერთ საღამოს, სენაკში მჯდომსა და ხელსაქმით გართულს, ის კამათი გაახსენდა და სინანულმა შეიპყრო. ფიქრობდა, რა ექნა, როგორ შერიგებოდა ძმას. ამ დროს სენაკში ერთი ყმაწვილი შევიდა და უთხრა: "შესცოდე, ახლა კი ნანობ? მე დამიჯერე და მშვიდად იქნები". მამა ისააკი მიხვდა, რომ მის წინ ეშმაკი იდგა და შესძახა: "განმეშორე, რამეთუ არა ხარ ღვთისგან!" "მეცოდები, - უთხრა ეშმაკმა, - თავს იღუპავ, მაგრამ მაინც ჩემი ხარ". "შენი კი არა, ღვთისა ვარ", - მიუგო ღირსმა მამამ. "სამი დღეა, შენს ძმაზე ხარ განრისხებული, - უთხრა დემონმა, - წყენა ჯერაც არ დაგვიწყებია. ამიტომაც მომცა ღმერთმა შენი თავი. გეენიის ცეცხლი მოგელის!" ეს რომ გაიგონა, მამა ისააკმა ჯვარი გადაისახა და ძმასთან წავიდა, მუხლი მოიდრიკა მის წინაშე და შეურიგდა. სენაკში დაბრუნებულმა დაინახა, რომ ეშმაკს, რომელსაც ვერ დაეთმინა ძმასთან მისი შერიგება, დაეწვა ხელსაქმე და ტყავი, რომელსაც მამა ისააკი ლოცვისას იატაკზე იგებდა ხოლმე.