სასწავლებელთა და სასნეულოთა შემწე,
მამაკაცი მაღლისა გონებისა,
განვლილი ფილოსოფოსთა სწავლასა შინა,
მაგალითი უბრყვილო ცხოვრებისა,
მშვიდი, მდაბალი, პატივცემული და
საყვარელი ყოველთაგან,
მამა სამწყსოისა და ნათელი განათლებისა,
უებრო მქადაგებელი", -ასე აღწერს წმინდა გაბრიელს თავადი გრიგოლ დადიანი.
-როდესაც გაბრიელ ეპისკოპოსზე ვსაუბრობთ, გვახსენდება, წმიდა ილია მართლის სიტყვები, რომელიც მან გაბრიელ ეპისკოპოსის ცხედრის წინ წარმოთქვა: "თვითეული წამი მისი ცხოვრებისა მოძღვრებაა, მაგალითია, ანდერძია ჩვენთვის და ჩვენი ქვეყნისთვის. ერთად კი მთელი მისი ცხოვრება დიდი სკოლაა..",- მიამბობს თეოლოგიის მაგისტრი, ისტორიის დოქტორანტი ირაკლი ლორთქიფანიძე.
ეპისკოპოსი გაბრიელი, ერისკაცობაში გერასიმე მაქსიმეს ძე ქიქოძე, დაიბადა 1825 წლის 15 ნოემბერს გურიის ლამაზ სოფელ ბახვში, სასულიერო პირის ოჯახში. პირველდაწყებითი განათლება გერასიმემ ოჯახში მიიღო. 1837-1839 წლებში სწავლობდა თბილისის სასულიერო სემინარიში. 1842-1843 წლებში სწავლობდა ფსკოვის სასულიერო სემინარიში. 1844 წელს სწავლა გააგრძელა პეტერბურგის სასულიერო სემინარიაში, რომლის დასრულების შემდეგ 1849 წლამდე სწავლობდა სასულიერო აკადემიაში. 1849 წელს თბილისის სასულიერო სემინარიში დაინიშნა ინსპექტორის თანამდებობაზე. 1854 წლიდან სემინარიაში მათემატიკისა და ფიზიკის მასწავლებელია. 1854 წლის 7 ნოემბერს ეგზარქოსმა ისიდორემ გერასიმე ქიქოძე სიონში დიაკვნად, 8 ნოემბერს კი მღვდლად აკურთხა. 1856 წელს მას გარდაეცვალა მეუღლე და ხუთი შვილი. მამა გერასიმე აღიკვეცა ბერად და გაბრიელი უწოდეს. 1858 წლის 6 დეკემბერს არქიმანდრიტი გაბრიელი აკურთხეს ეპისკოპოსად და დანიშნეს გორის ეპარქიის მმართველად. იმერეთის ეპარქიას გერმანე გოგოლაშვილის შემდგომ (გადაყენების შემდეგ) განაგებდა ეპისკოპოსი გაბრიელი. რომელიც 1860 წლის 2 ივლისს, იმერეთის ეპარქიის მმართველად დაინიშნა.
გაბრიელი ქუთაისში 1860 წლის სექტემბერში ჩაბრძანდა. მეორე დღეს იყო ღმრთისმშობლის შობის დღესასწაული-გელათობა, ყოვლადსამღვდელო გაბრიელმა ლიტურგია აღასრულა გელათის მონასტერში. სადაც წარმოთქვა პირველი ქადაგება როგორც მწყემსმა იმერეთის ეპარქიისა. ნიკო ნიკოლაძე, ამ ქადაგების მოსმენით აღფრთოვანებული, 28 წლის შემდეგ აღნიშნავდა:"ჩვენ გვახსოვს ის ღრმა შთაბეჭდილება რაც დამსწრეზე გაბრიელის პირველმა ქადაგებამ მოახდინაო".1860 წლის 2 ივლისიდან ეპისკოპოსი გაბრიელი გარდაცვალებამდე (1996წ.) განაგებდა იმერეთის ეპარქიას. იმ დროს იმერეთის ეპარქია აერთიანებდა მთელ დასავლეთ საქართველოს. მეუფე გაბრიელი შეუდგა ნაყოფიერ სასულიერო და საზოგადოებრივ მოღვაწეობას. ეპისკოპოს გაბრიელის ზრუნვის შედეგად იმერეთის ეპარქიაში რესტავრაცია ჩაუტარდა არაერთ ტაძარს, აშენდა ორასზე მეტი ახალი ეკლესია.
1896 წელი 25 იანვარი - შესრულდა ორი საათი ნაშუაღამების და საკათედრო ტაძრის (სობოროს) დიდმა ზარმა ქუთაისის მიძინებულ მცხოვრებთ მწუხარე ხმით ამცნო დიდი მწყემსთავრის მიცვალება.
1896 წელი სხვა მხრითაც უბედური იყო იმერეთისთვის: მოვიდა დიდი ზამთარი, ამის გამო სოფლებიდან სამღვდელოების ჩამოსვლა და სხვადასხვა კუთხეებიდან დეპუტაციების გამოგზავნა განსვენებული მღვდელმთავრის დასაფლავებაზე დასასწრებლად შეუძლებელი გახდა, ნაჩქარევად დაკრძალვა კი ღირსეული, შეუფერებელი იქნებოდა. გადაწყდა დაკრძალვა 10 მარტისათვის იმ იმედით, რომ მაშინ თოვლი ყველგან აღებული იქნება, გზები გახსნილი, ყველას შეეძლებოდა მისვლა დასაფლავებაზე; მანამდი კი მიცვალებული უნდა დაესვენებინათ საკათედრო ტაძარში (სობოროში).
მიცვალებული დაასვენეს დროებით შუა ტაძარის სამხრეთის კედელთან (სობოროში), ახდილი კუბოთი, რათა ხალხს შესძლებოდა ყოველთვის მოსვლა და ამბორისყოფა. საყურადღებოა ის, რომ 46 დღის განმავლობაში (სიკვდილიდან საფლავში ჩაშვებამდე) მიცვალებულის გვამი სრულიად შეუცვლელად იყო, კაცს მხოლოდ მძინარე ეგონებოდა!...
1896 წლის ქუთაისი 10 მარტს. წვიმიანი ამინდი ყოფილა, "სობოროს მოედანი", ქუჩები, რკინი გზის სადგური ხალხს ვერ იტევდა.
"ჭეშმარიტო მწყემსო კეთილო! გემშვიდობება დღეს საქართველო, მოგტირის ამერ-იმერი, უკანასკნელად ამბორსუყოფთ შენს წმიდა გვამსა და ვაფრქვევთ მდუღარე ცრემლსა,"- ამ სიტყვებით ემშვიდობებოდა ივანე რატიშვილი.
გელათის მონასტერში მიასვენეს განსვენებული მღვდელმთავარი. შესრულდა წირვა, ანდერძის აგება და პანაშვიდი. 10 მარტს საქართველოს ერმა უკანასკნელად დააფრქვია ცრემლი თავის საყვარელი მღვდელმთავრის ცხედარს და საუკუნოდ მიაბარა გელათის წმიდა მიწას. დაიკრძალა გელათის მონასტრის ღმრთისმშობლის შობის საკათედრო ტაძარში. საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის წმიდა სინოდმა 1995 წელს წმინდანად შერაცხა.
