მამა ეფრემ ფილოთეველი. "მამა იოსების გვერდით"
თავი 13. მდუმარება
ბერდიდმა ჩემი გაგზავნა დაიწყო ჩვენი სკიტის საზღვრებს იქით:
წმინდა ანას სკიტში, ახალ სკიტში, მონასტერში - რათა აქ ჩვენ მიერ გამოთლილი ჯვრები წამეღო, მევაჭრა, მეყიდა საჭირო ნივთები, პროდუქტი, ხილი, წისქვილში ხორბალი წამეღო დასაფქვავად, წერილი გამეგზავნა. ამასთან, მიბრძანებდა, რომ არ მესაუბრა:თავი 13. მდუმარება
- როცა ჩვენს ეზოს გასცდები, არ ისაუბრო, პირზე ბოქლომი დაიდე.
- მაკურთხე, მამაო.
- ახლა, როცა ყველგან ივლი, შეგეკითხებიან: "საიდან ხარ? რა გქვია?" შენ კი ნურაფერს იტყვი.
ვინმეს რომ გავსაუბრებოდი, მიხვდებოდა. იმ დროს მთაწმინდაზე ცოტა მორჩილი თუ ჩამოდიოდა, ამიტომ მამებს აინტერესებდათ, საიდან ვიყავი. როცა დამინახავდნენ, მეკითხებოდნენ: "საიდან ხარ, მონაზონო? ვინ არის შენი ბერდიდი?" მე კიდევ ბერდიდის ბრძანებას ვიცავდი და არაფერს არ ვპასუხობდი.
ერთხელაც ამგვარ სიტუაციაში ჩავვარდი ეპისკოპოსთან შეხვედრისას, რომელმაც შემდგომში ხელი დამასხა. ეს გახლდათ ოთხმოცი წლის ბერიკაცი, მცირე აზიელი, რომელიც ნიშ-სასწაულებს ახდენდა. აქამდე ის არასოდეს მენახა. ბერდიდმა იოსებმა მითხრა:
- აიღე წერილი, ზღვასთან ჩადი და გაგზავნე. ყურადღებით იყავი, არავის გაესაუბრო, თორემ უბრალოდ კი არ მოგკლავ, ნაწილებად დაგშლი. ასე რომ ხმას თუ ამოიღებ, შენი საქმე წასულია.
წერილი ავიღე და ქვემოთ ჩავედი, ბარკასი ჯერ არ ჩამომდგარიყო და მამები გემბანზე სეირნობდნენ. ზეთისხილის ხის ქვეშ ჩრდილში ჩამოვჯექი და სკვნილზე ლოცვა დავიწყე. როცა ცოტათი განათდა, შევამჩნიე, რომ ჩემკენ ვიღაც მოძღვარი მოდიოდა. მოაკაკუნებს ჯოხს. მაშინვე მივხვდი, რომ მეუფე იყო. უკან დავიხიე და ზეთისხილის ხეს ამოვეფარე, მაგრამ ბილიკი ხის გვერდით მიდიოდა. მეუფემ დამინახა და ჩემკენ წამოვიდა. თავი როგორ დავაღწიო-მეთქი, გავიფიქრე. ის მომიახლოვდა და ისე გამომდო ჯოხი, რომ ვეღარ გავინძერი.
"მორჩა! - ვთქვი ჩემთვის, - კარგადაა საქმე!" თავი ჩავღუნე და სკვნილი მოვიმარჯვე. "უფალო იესუ ქრისტე, მაცხოვნე მე! უფალო იესუ ქრისტე, დამეხმარე!" რა ვუპასუხო? ბერდიდმა იოსებმა მითხრა, რომ თუ კედელთან მაგრად მიმაყენებდნენ, მე უნდა მეპასუხა: "ბერდიდისგან საუბრის კურთხევა არ მაქვს". ეს ჩემი ბოლო კოზირი იყო. მოკლედ, ჩემს წინაშე მეუფე იდგა.
- მონაზონო, საიდან ხარ?
ხმას არ ვიღებ.
- ვინ არის შენი ბერდიდი, მონაზონო?
ჩუმად ვარ.
- რამდენი წლისა ხარ?
არ ვპასუხობ.
- რა გქვია? ენა არა გაქვს? მუნჯი ხარ?
არაფერს არ ვამბობ.
- რა ჰქვია შენს ბერდიდს?
ისევ ჩუმად ვარ. არადა თვით მეუფე მეკითხება!
- არ დამელაპარაკები?
მე ვინ ვარ მასთან შედარებით? ის კი მღვდელმთავარია. შემებრალა. გავიფიქრე: "თავს არ დამანებებს, თუ არ ვუპასუხებ, განუწყვეტლად კითხვებით ამავსებს. მოდი, ვიტყვი იმასაც, უკიდურეს შემთხვევაში რისი თქმის უფლებაც მომცა ბერდიდმა".
- მაპატიეთ, მე საუბრის კურთხევა არა მაქვს.
- აჰა, კურთხევა არ გაქვს. ანუ რომც იშიმშილო, მოძღვარს არ ეტყვი:
"მშია, საჭმელი მომეცი".
მაგრამ რის თქმაც შემეძლო, უკვე ვთქვი. მეუფე ყველაფერს მიხვდა. მან დაინახა, რომ მეტს არაფერს ვიტყოდი, მიბრუნდა და წავიდა. რა ვიცოდი, რომ ცოტა ხნის მერე ხელს დამასხამდა.
ბარკასი დავინახე და ნავმისადგომთან მივედი. კაპიტანს ხელში ორი წერილი ჩავუდე და გავიქეცი.
- ჰეი, მონაზონო!..
რაღა გამაჩერებდა! უკვე შორს ვიყავი.
ერთხელ ბერდიდმა მითხრა:
- სასწრაფოდ აიღე თოფრა, წმინდა ანაში წადი და იქ ხურმა იყიდე. იტყვი: "ოცი კილოგრამი ხურმა მინდა, რა ღირს? გადაუხდი ფულს და დაბრუნდები. ანუ რამდენიმე სიტყვას იტყვი, ზედმეტს არც ერთს - თუ არა და, მორჩა, შენი ადგილი აქ არ იქნება. და თუ რაიმე ტკბილეულით გაგიმასპინძლდებიან, არ უნდა შეჭამო".
ჭირის ოფლში გავიწურე. როგორ წავალ? რა მელოდება იქ, სადაც მივდივარ!
გავემგზავრე. კალივის კარზე დავაკაკუნე
- ლოცვითა წმინდითა მამათა ჩვენთათა...
გამოვიდა მხცოვანი ბერი, ძლივს იდგა ფეხზე.
- კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება, ბერო! შემოდი!
შევედი. მამებმა დიდი სიყვარულით მიმიღეს.
- მიირთვი, შვილო. ეს ძალიან გემრიელია. რა გქვია?
მათ ასეთი ნორჩი რომ დამინახეს, გადაწყვიტეს, რომ უნდა გაეგოთ, ვინ ვიყავი. უარი ვუთხარი. ერთ-ერთმა მონაზონმა მკითხა:
- ვინ არის შენი ბერდდი?
თავი ჩავღუნე და ვდუმდი.
- რისთვის მოხვედი, რა გინდოდა?
- ოცი კილოგრამი ხურმა.
- საიდან ხარ?
- ოცი კილოგრამი ხურმა.
მაშინ კი მიხვდნენ: - ამას ბერდიდისგან საუბრის ნებართვა არა აქვს და ჩვენც ნუ ვაიძულებთო. მათ იცოდნენ მონაზვნური კანონები.
- მოდი, აიღე, შვილო.
- რა ღირს?
- ამდენი.
- აიღეთ.
- მონაზონო, ეს ხურმაც ნახე, როგორი მწიფეა, შეჭამე.
უარის ნიშნად თავი გავაქნიე.
- რატომ არ იღებ?
თავი ჩავღუნე. ისინი ყველაფერს მიხვდნენ. თოფრა ავიღე და გზას გავუდექი. საკუთარ თავს ვუთხარი: "ყოველ შემთხვევაში, არ გიურჩია". როგორც კი მივედი ბერდიდთან, მაშინვე დაკითხვა დამიწყო.
- ისაუბრე?
- ესა და ეს ვთქვი.
- ჰო, კარგი.
მეორე დღეს მან მითხრა:
- აიღე თოფრა, ხორბლით აავსე და წმინდა ანას წისქვილში წაიღე. გადასცემ ხორბალს დასაფქვავად, მაგრამ იცოდე, ხმას არავის გასცემ. მხოლოდ იკითხავ, როდის მიხვიდე წასაღებად და რა ღირს დაფქვა. იმაზე მეტს არაფერს ეტყვი, რაც მე გითხარი. ხოლო თუ კედელთან მიგაყენებენ, იტყვი: "ამ სიტყვების გარდა სხვა რაიმეს თქმის კურთხევა არა მაქვს".
მივიტანე. მეწისქვილეს ვუთხარი:
- გეთაყვა, ეს ხორბალი დამიფქვით. მითხარით, როდის მოვიდე წასაღებად და რა ეღირება?
- საიდან ხარ? ვინ არის შენი ბერდიდი?
- მითხარით, როდის წავიღო.
- მე შენ გელაპარაკები! - მითხრა მან, - საიდან ხარ, ვინ არის შენი მოძღვარი?
მე თავი ჩავღუნე, არაფერს ვამბობ. ხორბალი მივეცი.
- როდის მოვიდე?
მან გაბრაზებულმა მკითხა:
- რატომ არაფერს არ ამბობ, ვინ არის შენი ბერდიდი?!
ბოლოს, განრისხებულმა მითხრა: - ამა და ამ დღეს მოდი.
მე მუხლი მოვუდრიკე და გავიქეცი. მაგრად კი გაბრაზდა ჩემზე!
ასეთი რამ მუდმივად მხვდებოდა. მაგრამ ეს იყო სწორედ ის, რაც ჩვენ ყველაზე მეტად მოგვეთხოვება.